Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Sygn. akt I C 869/22

Uzasadnienie wyroku z dnia 22 sierpnia 2024 r.

W pozwie z dnia 12 kwietnia 2022 r. powódka A. S. żądała zasądzenia na swoją rzecz od pozwanej (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 632,00 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kwoty 6.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Powódka żądała także nakazania pozwanej wykonania oświadczenia woli powódki w zakresie wypowiedzenia rachunku bankowego, a ponadto unieważnienia naliczania opłaty za prowadzenie rachunku od dnia 1 marca 2020 r., prowizji za odnowienie kredytu od dnia 1 marca 2020 r. oraz spłaty wierzytelności nr (...). Powódka żądała również zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

Podstawę roszczeń powódki stanowiło niewykonanie przez pozwaną dyspozycji powódki z dnia 19 lutego 2020 r., dotyczącej zamknięcia rachunku bankowego.

W odpowiedzi na pozew pozwana (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. żądała oddalenia powództwa, a ponadto zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

W toku rozprawy w dniu 26 lipca 2024 r. powódka ponadto podniosła, że w ramach czynności polegających na windykacji wierzytelności pozwana dopuszcza się nękania powódki, wielokrotne telefonując z różnych numerów.

Za podstawę wyroku Sąd Rejonowy przyjął następujące ustalenia:

A. S. posiadała rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy nr (...) w (...) Banku (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.. W dniu 24 lutego 2006 r. strony zawarły umowę kredytu odnawialnego w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym nr (...). Spłata rat kredytu następowała poprzez pobranie przez (...) Bank (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. kwoty wymagalnej raty ze środków pieniężnych zgromadzonych na tym rachunku (§ 8 umowy kredytu). (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. miała prawo pobierania w drodze potrącenia z wpłat na rachunek, ze środków pieniężnych przechowywanych na rachunku, należności z tytułu spłaty kredytu, odsetek oraz opłat i prowizji (§ 15 ust. 1 umowy kredytu). Następnie w dniu 9 marca 2017 r. strony zawarły umowę pożyczki gotówkowej. Spłata rat pożyczki także miała być dokonywana przez potrącenie przez (...) Bank (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. wymagalnych należności ze środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym nr (...) (§ 6 ust. 6 umowy pożyczki).

(okoliczności bezsporne, a ponadto: umowa kredytu odnawialnego k. 79-81, umowa pożyczki k. 7-10)

W piśmie z dnia 8 lutego 2019 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wypowiedziała A. S. umowę pożyczki z dnia 9 marca 2017 r. w związku z brakiem spłaty wymagalnego zadłużenia, wskazując, że na dzień sporządzenia tego pisma wymagalne zadłużenie A. S. wynosi 1 103,97 zł. Jednocześnie w piśmie tym poinformowano A. S., że jeżeli przed otrzymaniem tego pisma dokonana została wpłata, w następstwie której brak było zadłużenia wymagalnego na dzień otrzymania wypowiedzenia, to wypowiedzenie to nie niesie za sobą skutków prawnych i korespondencję tę należy uznać za nieaktualną. Pismo to zostało doręczone A. S. w dniu 18 lutego 2019 r.

(okoliczności bezsporne, a ponadto: wypowiedzenie umowy pożyczki k. 11, (...) k. 12)

W dniu 8 lutego 2019 r. A. S. spłaciła jednak należności (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. w kwocie 1 813,22 zł.

(okoliczności bezsporne, a ponadto: potwierdzenia przelewów k. 17-20)

W piśmie z dnia 19 lutego 2020 r. A. S. złożyła (...) Banku (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. dyspozycję zamknięcia wszystkich kont osobistych i firmowych oraz subkont z nimi związanych. Wniosła również o skonsolidowanie wszystkich kosztów prowadzenia kont i włączenie ich do ogólnych kosztów pożyczki.

(okoliczności bezsporne, a ponadto: pismo z 19 lutego 2020 r. k. 15 oraz zeznania powódki k. 108v.-109)

W dniu 30 marca 2020 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. skierowała do A. S. pismo, w którym poinformowała ją o możliwości zawarcia umowy restrukturyzacyjnej oraz wskazała, że kwestie dotyczące zamknięcia rachunków należy zrealizować w oddziale.

(okoliczności bezsporne, a ponadto: pismo z dnia 30 marca 2020 r. k. 78)

W dniu 15 maja 2020 r. na rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy A. S. o nr (...) prowadzony w (...) Banku (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. wpłynęła kwota 632 zł tytułem zwrotu nadpłaconego podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2019. Z kwoty tej (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. potrąciła wymagalne należności A. S. z tytułu umowy pożyczki i kredytu.

(okoliczności bezsporne, a ponadto: wyciąg z historii rachunku bankowego (...) k. 21-22 oraz zeznania powódki k. 108v.-109)

W piśmie z dnia 1 marca 2021 r. A. S. wezwała (...) Bank (...) Spółkę Akcyjnej z siedzibą w W. do przekazania kwoty 632 zł z zamkniętego rachunku bankowego nr (...) na rachunek nr (...).

(okoliczności bezsporne, a ponadto: pismo z dnia 1 marca 2021 r. k. 24)

W odpowiedzi (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. poinformował A. S., że rachunek bankowy nr (...) jest czynny i brak na nim środków pozwalających na wykonanie dyspozycji przekazania wspomnianej kwoty 632 zł.

(okoliczności bezsporne, a ponadto: pismo z dnia 16 marca 2021 r. k. 26)

Podstawę powyższych ustaleń – w istocie niespornych pomiędzy stronami, przyznanych według art. 229 k.p.c. lub uznanych za przyznane według art. 230 k.p.c. – stanowiły przedstawione przez strony dokumenty oraz zeznania powódki. W powyższym zakresie dowody te nie były kwestionowane i nie ujawniły się jakiekolwiek okoliczności, dla których należałoby odmówić im wiarygodności. Spór w sprawie niniejszej dotyczył natomiast kwestii prawnych związanych z niewykonaniem dyspozycji A. S. z dnia 19 lutego 2020 r., dotyczącej zamknięcia rachunku bankowego nr (...).

Za nieudowodnioną Sąd Rejonowy uznał okoliczność doręczenia powódce A. S. pisma pozwanej (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. z dnia 30 marca 2020 r., mającego stanowić odpowiedź na dyspozycję powódki z dnia 19 lutego 2020 r., dotyczącą zamknięcia rachunku bankowego nr (...). Powódka zaprzeczyła bowiem tej okoliczności, a pozwany nie przedstawił na jej poparcie wystarczającego dowodu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Żądanie zapłaty odszkodowania i zadośćuczynienia powódka wywodziła ze zdarzenia polegającego na niezamknięciu przez pozwaną rachunku bankowego prowadzonego na rzecz powódki nr (...), pomimo złożonej przez powódkę dyspozycji zamknięcia tego rachunku w piśmie z dnia 19 lutego 2020 r. Powódka wywodziła, że niezamknięcie tego rachunku zgodnie z jej dyspozycją spowodowało po jej stronie szkodę majątkową polegającą na braku możliwości skorzystania przez nią ze środków w kwocie 632 zł zwróconych jej tytułem nadpłaconego podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2019, co jednocześnie naraziło ją na ponoszenie bezzasadnych kosztów z innych tytułów, a nadto poniosła szkodę niematerialną w postaci negatywnych przeżyć psychicznych poprzez uczestniczenie w długotrwałym postępowaniu sądowym, konieczność ponoszenia kosztów materialnych i niematerialnych związanych z obroną i ochroną swojego interesu prawnego. Wspomniane zdarzenie stanowiło także podstawę roszczeń powódki o nakazanie pozwanemu wykonania oświadczenia woli powódki w zakresie wypowiedzenia rachunku bankowego, a ponadto unieważnienia naliczania opłaty za prowadzenie rachunku od dnia 1 marca 2020 r., prowizji za odnowienie kredytu od dnia 1 marca 2020 r. oraz spłaty wierzytelności nr (...).

W okolicznościach sprawy niniejszej brak było jednak wystarczających podstaw do uwzględnienia powyższych roszczeń powódki wobec tego, że niezamknięcie przez pozwaną rachunku bankowego prowadzonego na rzecz powódki nr (...), w odpowiedzi na dyspozycję zamknięcia tego rachunku zawartą w piśmie z dnia 19 lutego 2020 r., nie stanowiło ani naruszenia przepisów ustawy, ani naruszenia postanowień umów łączących strony.

Ze zgromadzonych w sprawie wiarygodnych dowodów z dokumentów wynikało, że pismo powódki z dnia 19 lutego 2020 r. obejmujące m.in. wniosek o zamknięcie rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego nr (...) było nieskuteczne. Ze wspomnianym rachunkiem bankowym związane były bowiem zarówno umowa pożyczki z dnia 9 marca 2017 r., jak i umowa kredytu odnawialnego w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym z dnia 24 lutego 2006 r. W postanowieniach obu tych umów wskazano zaś, że spłaty wymagalnych należności pozwanej będą dokonywane w drodze potrąceń ze środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym nr (...). Jak wynika z wyciągu z historii rachunku bankowego nr (...) w dniu wpłynięcia na ten rachunek kwoty 632 zł tytułem zwrotu nadpłaconego podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2019, tj. 15 maja 2020 r., saldo tego rachunku, po uwzględnieniu tej transakcji, pozostało ujemne (minus 1 231,20 zł). Wymagalne roszczenia pozwanej z tytułu umów pożyczki i kredytu odnawialnego przekraczały więc przekazaną wówczas na ten rachunek kwotę 632 zł. Pozwana zaś, jak wspomniano, miała prawo potrącić z tej kwoty swoje wymagalne należności z tytułu umów pożyczki i kredytu odnawialnego. Nie była zatem zobowiązana do przekazania powódce tej kwoty.

Brak było przy tym podstaw do przyjęcia, aby w dniu wpływu na wspomniany rachunek bankowy kwoty 632 zł umowa pożyczki z dnia 9 marca 2017 r. została skutecznie wypowiedziana. Jak wynikało bowiem z przedstawionych potwierdzeń przelewów powódka w dniu 8 lutego 2019 r. spłaciła należności pozwanej w kwocie 1 813,22 zł. Jednocześnie w piśmie z dnia 8 lutego 2019 r. pozwana wypowiedziała powódce umowę pożyczki w związku z brakiem spłaty wymagalnego zadłużenia, wskazując, że na dzień sporządzenia tego pisma wymagalne zadłużenie to wynosi 1 103,97 zł, niemniej, jak wspomniano, w piśmie tym powiadomiła powódkę, że jeżeli przed otrzymaniem tego pisma dokonana została wpłata, w następstwie której brak było zadłużenia wymagalnego na dzień otrzymania wypowiedzenia, to wypowiedzenie to nie niesie za sobą skutków prawnych. Pismo to zostało zaś doręczone powódce w dniu 18 lutego 2019 r. Wobec tego, że kwota należności spłaconych pozwanej przez powódce w dniu 8 lutego 2019 r. przekraczała kwotę wymagalnego zadłużenia powódki wskazaną w tym piśmie, wypowiedzenie zawarte w tym piśmie, zgodnie z jego treścią, należało uznać za bezskuteczne. Umowa pożyczka nie została zatem skutecznie wypowiedziana.

Wobec tego zarówno umowę pożyczki, jak i umowę kredytu odnawialnego należało traktować jako skuteczną i obowiązującą w chwili, gdy powódka złożyła pozwanej pismo z dnia 19 lutego 2020 r. obejmujące m.in. wniosek o zamknięcie rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego nr (...). Biorąc więc pod uwagę ustalony przez strony w postanowieniach umów kredytu odnawialnego i pożyczki sposób spłaty wymagalnych należności pozwanej przez potrącenie ze środków zgromadzonych na tym rachunku bankowym, należało uznać, że dyspozycja zamknięcia tego rachunku bankowego, składana w momencie, kiedy saldo na tym rachunku bankowym było ujemne, była nieskuteczna. Oświadczenie powódki o zamknięciu tego rachunku bankowego, służącego do spłaty wymagalnych należności pozwanej z tytułu umowy pożyczki i kredytu odnawialnego mogłoby być skuteczne, gdyby według stanu rzeczy na dzień złożenia tego oświadczenia powódka nie zalegała pozwanej z wymagalnymi wierzytelnościami z tytułu pożyczki i kredytu, spłacanymi ze środków zgromadzonych na tym rachunku bankowym.

Odnosząc się z kolei do zgłoszonych w toku rozprawy w dniu 26 lipca 2024 r. twierdzeń powódki o tym, że w ramach czynności polegających na windykacji wierzytelności pozwana dopuszcza się nękania powódki, wielokrotne telefonując z różnych numerów, których wykaz zawarty został w załączniku do protokołu rozprawy z dnia 16 sierpnia 2024 r., należało wskazać, że jeśli prawdą jest, iż w okresie od kwietnia do sierpnia 2024 r. pozwana lub osoby działające w jej imieniu lub na jej rzecz wykonały aż 64 połączenia telefoniczne do powódki, to zachowania te rzeczywiście mogą nosić znamiona nękania ze względu na nadmierną windykację i naruszenia dóbr osobistych powódki. Jednakże podstawa powództwa wszczynającego sprawę niniejszą w zakresie roszczenia o zadośćuczynienie nie obejmowała tych zachowań. Ich uwzględnienie w sprawie niniejszej wymagałoby zmiany podstawy faktycznej powództwa. Na podstawie art. 505(4) § 1 k.p.c. w sprawach rozpoznawanych według przepisów o postępowaniu uproszczonym zmiana powództwa jest niedopuszczalna. Nie stanowi to jednak przeszkody do wszczęcia odrębnego postępowania sądowego w przedmiocie roszczenia powódki o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę będącą skutkiem nadmiernej windykacji i związanym z tym naruszeniem dóbr osobistych powódki.

Podstawę odstąpienia od obciążenia powódki kosztami procesu stanowił art. 102 k.p.c., według którego w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Pozwana podnosiła wprawdzie, że w piśmie z dnia 30 marca 2020 r. udzieliła powódce odpowiedzi na pismo z dnia 19 lutego 2020 r., jednakże nie przedstawiła dowodu doręczenia powódce tego pisma. Należało zatem przyjąć, że powódka nie otrzymała odpowiedzi pozwanej na zawartą w piśmie z dnia 19 lutego 2020 r. dyspozycję zamknięcia rachunku bankowego. Ze względu na niewyjaśnienie powódce, przed wszczęciem postępowania sądowego w sprawie niniejszej, przyczyn niezrealizowania dyspozycji powódki zamknięcia rachunku bankowego, powódka mogła pozostawać w usprawiedliwionym przekonaniu, że skutecznie złożyła wspomnianą dyspozycję, co z kolei mogło uzasadniać jej subiektywne przekonanie o zasadności wywodzonych w związku z tym roszczeń. Zaniechanie pozwanej spowodowało zatem niepotrzebne nieporozumienie pomiędzy stronami oraz pretensje po stronie powódki. Ta szczególna okoliczność usprawiedliwiała zaś odstąpienie, na podstawie art. 102 k.p.c., od obciążenia powódki kosztami procesu, pomimo przegranej.

Z tych względów Sąd Rejonowy orzekł jak w sentencji.

sędzia Robert Bełczącki