Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2024 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia del. Michał Maj

Protokolant: sekretarz sądowy Anna Sokołowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 października 2024 roku w Warszawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko N. Ż. i J. W.

o zapłatę, ewentualnie o zmianę wysokości świadczenia i zapłatę

1. umarza postępowanie w części obejmującej powództwo o:

a. zapłatę kwoty 517.017,88 zł (pięćset siedemnaście tysięcy siedemnaście złotych 88/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od tej kwoty tytułem zwrotu części równowartości wypłaconego kapitału (część żądania objętego punktem I.1 pozwu),

b. zapłatę kwoty 239.278,27 zł (dwieście trzydzieści dziewięć tysięcy dwieście siedemdziesiąt osiem złotych 27/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od tej kwoty tytułem wynagrodzenia za korzystanie z kapitału (żądanie objęte punktem I.2 pozwu),

c. zmianę wysokości świadczenia (żądanie objęte punktem II.1 pozwu),

d. zapłatę kwoty 326. 832,91 zł (trzysta dwadzieścia sześć tysięcy osiemset trzydzieści dwa złote 91/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od tej kwoty tytułem waloryzacji sądowej (żądanie objęte punktem II.2 pozwu),

2. zasądza od pozwanej N. Ż. na rzecz powoda:

a. ustawowe odsetki za opóźnienie od kwoty 260.981,01 zł (dwieście sześćdziesiąt tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt jeden złotych 01/100) za okres od dnia 20 września 2022 roku do dnia 24 marca 2023 roku,

b. ustawowe odsetki za opóźnienie od kwoty 69.926,35 zł (sześćdziesiąt dziewięć tysięcy dziewięćset dwadzieścia sześć złotych 35/100) za okres od dnia 25 marca 2023 roku do dnia 4 kwietnia 2023 roku,

3. zasądza od pozwanego J. W. na rzecz powoda:

a. ustawowe odsetki za opóźnienie od kwoty 260.981,01 zł (dwieście sześćdziesiąt tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt jeden złotych 01/100) za okres od dnia 20 września 2022 roku do dnia 24 marca 2023 roku,

b. ustawowe odsetki za opóźnienie od kwoty 69.926,35 zł (sześćdziesiąt dziewięć tysięcy dziewięćset dwadzieścia sześć złotych 35/100) za okres od dnia 25 marca 2023 roku do dnia 4 kwietnia 2023 roku,

4. oddala powództwo w pozostałej części,

5. rozdziela stosunkowo koszty procesu, przyjmując, że powód wygrał sprawę w 68%, a pozwani wygrali sprawę w 32% i pozostawia szczegółowe wyliczenie kosztów procesu Referendarzowi Sądowemu.

Sygn. akt XXVIII C 25380/22

UZASADNIENIE

Powód (dalej także jako: bank) w ostatecznie sformułowanym żądaniu (k. 284-287) wniósł o zasądzenie od pozwanych (dalej także jako: kredytobiorcy, konsumenta) kwoty 4.944,14 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 20.09.2022 r. do dnia zapłaty oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 517.017,88 zł liczonych od dnia 20.09.2022 r. do 03.04.2023 r.

Pierwotnie powód dochodził w niniejszej sprawie także roszczeń o zwrot świadczenia w postaci kapitału kredytu oraz z tytułu wynagrodzenia za korzystanie z kapitału i waloryzacji sądowej, jednak w toku postępowania pozew w tej części został skutecznie cofnięty, w rezultacie czego postępowanie zostało częściowo umorzone w tym zakresie.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa. Podnieśli zarzut potrącenia (k. 199-202).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10 stycznia 2007 r. została zawarta umowa kredytu nr (...), na podstawie której bank udzielił stronie pozwanej kredytu w kwocie 521.962,00 zł na okres 360 miesięcy w celu sfinansowania zakupu działki gruntu o numerze ewidencyjnym (...) położonej w J. przy ul. (...) w gminie P., finansowanie koszów dokończenia budowy domu jednorodzinnego usytuowanego na przedmiotowej działce oraz pokrycie opłat okołokredytowych. Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, stanowiącej sumę stawki LIBOR CHF 3M i stałej marży banku.

Kredyt był waloryzowany walutą CHF (§ 1 ust. 3). Kwota kredytu wyrażona w walucie CHF została określona na podstawie kursu kupna waluty CHF z tabeli kursowej banku z dnia i godziny uruchomienia kredytu/transzy kredytu (§ 7 ust. 1 zdanie drugie), a raty kapitałowo-odsetkowe miały być spłacane w złotych po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży z tabeli kursowej banku obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50 (§ 11 ust. 5). Umowa zawierała oświadczenie, że kredytobiorca został dokładnie zapoznany z warunkami udzielania kredytu złotowego waloryzowanego kursem waluty obcej, w tym w zakresie zasad dotyczących spłaty kredytu i w pełni je akceptuje oraz jest świadomy, że z kredytem waloryzowanym związane jest ryzyko kursowe, a jego konsekwencje wynikające z niekorzystnych wahań kursu złotego wobec walut obcych mogą mieć wpływ na wzrost kosztów obsługi kredytu (§ 29 ust. 1).

Prawne zabezpieczenia kredytu stanowiły: przelew na rzecz banku praw z polisy ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych nieruchomości (§ 3 ust. 2), przelew praw z tytułu grupowego ubezpieczenia na życie i całkowitej trwałej niezdolności do pracy (§ 3 ust. 4), a bank pobierał od kredytobiorcy składki z tytułu ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych nieruchomości (§ 1 ust. 7B).

Prowizja tytułem ubezpieczenia spłaty kredytu wynosiła 1.043,92 zł (§ 1 ust. 7A).

Dowód: umowa – k. 25-29.

Bank uruchomił kredyt kwotą 517.240,29 zł łącznie w okresie od dnia 1 lutego 2007 r. do dnia 9 maja 2007 r.

W okresie od dnia 1 lutego 2007 r. do dnia 29 kwietnia 2019 r. bank pobrał od strony pozwanej łącznie kwoty: 121.979,64 zł i 18.812,79 CHF tytułem spłaty rat kredytu,

Dowód: wnioski o wypłatę transzy – k. 35, 36, 37, potwierdzenia wykonania operacji uznaniowej – k. 38, 39, 40, zaświadczenie – k. 43-47.

Powód skierował na adres pozwanych wskazany w pozwie pismo, w którym strona pozwana została wezwana przez bank do zapłaty w terminie 1 miesiąca i kwoty 761.240,29 zł tytułem należności wynikających z nieważności umowy kredytu zawartej przez strony, z czego 521.962,02 zł tytułem równowartości wypłaconego kapitału kredytu i 239.278,27 zł tytułem świadczenia polegającego na korzystaniu z kapitału banku. Po dwukrotnej awizacji przesyłka została zwrócona w dniu 18 sierpnia 2022 r.

Dowód: wezwanie wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru - k. 71-88.

W dniu 17 marca 2023 r. powodowi zostało doręczone pismo, w którym strona pozwana wezwała powoda do zapłaty w terminie 7 dni kwoty 93.766,28 zł i 60.547,01 CHF tytułem zwrotu dalszego świadczenia nienależnego spełnionego w wykonaniu nieważnej umowy kredytu w okresie do dnia 10 sierpnia 2022 r.

Dowód: wezwanie wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru - k. 264-267.

W dniu 3 kwietnia 2023 r. powodowi zostało doręczone oświadczenie o potrąceniu strony pozwanej, w którym wskazała, że potrąca z wierzytelnością powoda w kwocie 521.962,02 zł własne wierzytelności w kwotach:

- 93,766,28 zł i 60.547,01 CHF tytułem zwrotu świadczenia nienależnego spełnionego w wykonaniu nieważnej umowy kredytu w okresie od dnia 10 stycznia 2007 r. do dnia 10 sierpnia 2022 r. (wierzytelności niedochodzone w procesie).

Dowód: oświadczenie wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru - k. 268-272.

W dniu 4 kwietnia 2023 r. powodowie przelali na konto banku kwotę 139.852,72 zł.

Dowód: potwierdzenie przelewu otrzymanego – k. 273.

Pozwem z dnia 16 października 2019 r. kredytobiorcy wnieśli o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kwoty 106.692,67 zł tytułem nienależnie pobranych rat kapitałowo-odsetkowych w wyższej wysokości niż rzeczywiście powinni spłacić w okresie od 10.06.2009 r. do 10.04.2019 r.

W uzasadnieniu pozwu wskazano że umowa kredytu zawiera niedozwolone postanowienia umowne § 1 ust. 3, § 7 ust. 1, § 11 ust. 5, § 13 ust. 6, § 16 ust. 3 (art. 385 ¹ § k.c.).

Pozew ten został złożony do Sądu Okręgowego w Łodzi, w którym został zarejestrowany pod sygnaturą akt I C 1897/19. Odpis pozwu został doręczony bankowi w dniu 20 listopada 2019 r. W dniu 31 grudnia 2019 r. bank wniósł odpowiedź na pozew, w której wskazał, że umowa kredytu nie jest sprzeczna z prawem ani nie zawiera niedozwolonych postanowień umownych.

Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2021 r. Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił powództwo.

Powyższy wyrok został zaskarżony apelacją przez powodów. W wyroku z dnia 10 sierpnia 2022 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi zmienił zaskarżony wyrok na następujący: 1. oddalił powództwo głownie; 2. ustalił nieistnienie z powodu nieważności stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytu; 3. zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 121.979,54 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 4 listopada 2020 r. do dnia zapłaty, kwotę 18.812,79 CHF z ustawowym odsetkami od dnia 4 listopada 2020 r., oddalając dalej idące roszczenie o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie oraz pozostałe roszczenia ewentualne. W związku z uznaniem, że umowa kredytu jest nieważna, Sąd uwzględnił powództwo o zapłatę i zasądził na rzecz kredytobiorców kwotę stanowiącą równowartość świadczeń nienależnie spełnionych przez kredytobiorców w wykonaniu nieważnej umowy na podstawie art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 k.c. Sąd wskazał, że wskazane postanowienia zawarte umowie kredytu stanowią niedozwolone postanowienia umowne (art. 385 ¹ § 1 k.c.), a bez nich wykonanie umowy nie jest możliwe, co także uzasadnia stwierdzenie nieważności umowy.

Dowód: pozew – k. 4-21 , odpowiedź na pozew – k. 93-410 , wyrok – k. 469, uzasadnienie wyroku – k. 482-497 , wyrok Sądu Apelacyjnego – k. 566, akta sprawy o sygn. I C 1897/19.

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły wymienione dokumenty, których treść ani autentyczność nie była kwestionowana przez strony. Powyższe dowody były wystarczające dla oceny stanowisk i żądań stron, a pozostałe dowody nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Strona powodowa częściowo cofnęła pozew przed rozpoczęciem rozprawy, a zatem wymóg z art. 203 § 1 k.p.c. został spełniony. Ponadto okoliczności sprawy nie wskazują, aby cofnięcie pozwu było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzało do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.). Wobec tego postępowanie zostało w powyższym zakresie umorzone na podstawie art. 355 k.p.c.

Powództwo jest w przeważającym zakresie.

Świadczenie nienależne.

Nieważność umowy kredytu ex tunc oznacza, że wszystkie świadczenia spełnione na jej podstawie stanowią świadczenia nienależne ( condictio sine causa) podlegające zwrotowi na podstawie art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 k.c. Natomiast fakt, że stronie pozwanej przysługuje wobec strony powodowej analogiczne roszczenie sam z siebie nie może uzasadniać oddalenia powództwa banku o zapłatę na podstawie art. 411 pkt 2 lub 4 k.c.1 Nie zachodzą także przesłanki do zastosowania art. 409 k.c. lub art. 5 k.c.

Powód wypłacił stronie pozwanej łącznie kwotę 517.240,29 zł tytułem uruchomienia kredytu, a zatem powodowi przysługiwała wobec strony pozwanej wierzytelność w tej wysokości.

Sposób zasądzenia świadczenia.

Powództwo zostało oddalone w części obejmującej żądanie zasądzenia świadczenia solidarnie. Zgodnie z art. 369 k.c., solidarność zobowiązania musi wynikać z ustawy lub z czynności prawnej. Ze swojej istoty roszczenie o zwrot świadczenia nienależnego nie może wynikać z czynności prawnej, skoro przyczyną jego powstania jest właśnie brak tej czynności prawnej (tutaj: nieważność umowy). Brak jest także przepisu ustawy ustanawiającego solidarną odpowiedzialność pozwanych wobec powoda. Podstawy takiej nie stanowi w szczególności art. 370 k.c., który dotyczy „dotyczy zaciągnięcia zobowiązania dotyczącego wspólnego mienia”, a zatem nie obejmuje uzyskania świadczenia nienależnego, nawet jeżeli zostało ono uzyskane na skutek zawarcia nieważnej umowy kredytu hipotecznego, której celem miało być uzyskanie środków na zakup nieruchomości. Z podobnych przyczyn podstawą solidarnej odpowiedzialności nie jest art. 30 § 1 k.r.o., ponieważ uzyskanie świadczenia nienależnego spełnionego w wykonaniu nieważnej umowy nie mieści się w pojęciu „zaciągnięcia zobowiązania w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny”. Natomiast samo istnienie wspólności ustawowej małżonków nie powoduje powstania odpowiedzialności solidarnej.

Mając powyższe na uwadze, roszczenie powoda wobec pozwanych dzieliło się na dwie równe części wobec każdego z pozwanych, zgodnie z art. 379 § 1 k.c.

Zasądzenie kwoty dochodzonej pozwem, lecz w sposób inny niż wskazany przez powoda, nie stanowi naruszenia art. 321 § 1 k.p.c., a odmienna wykładnia tego przepisu jest uznawana w orzecznictwie za oczywiście błędną.2

Przedawnienie.

Jak wcześniej wskazano, umowa kredytu nie jest bezwzględnie nieważna z uwagi na jej sprzeczność z ustawą (art. 58 § 1 k.c.) ani z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.), a wobec tego bieg terminu przedawnienia roszczenia powoda nie rozpoczynał się już w dniu spełnienia przez niego świadczenia wobec pozwanych (wypłaty kredytu), lecz, zgodnie z art. 120 § 1 zdaniem drugim k.c., od dnia następującego po dniu, w którym kredytobiorca zakwestionował względem banku związanie postanowieniami umowy ^.3 Nie sposób bowiem uznać, aby bank mógł podjąć czynności zmierzające do dochodzenia swojego roszczenia wobec kredytobiorcy we wcześniejszym terminie, skoro uprzednio nie wiedział, że postanowienia umowy kredytu są kwestionowane przez kredytobiorcę, który wywodzi swoje roszczenie restytucyjne z nieważności umowy. Z przeprowadzonych w sprawie dowodów wynika, że najwcześniejszą chwilą, z którą powód uzyskał powyższą wiedzę było doręczenie mu reklamacji w 2019 r. W konsekwencji, bieg terminu przedawnieniu rozpoczął się z dniem następującym po tej dacie. Termin przedawnienia roszczenia powoda, jako związanego z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, wynosił 3 lata (art. 118 k.c.). Roszczenie powoda nie było przedawnione w dniu 9.07.2018 r., czyli w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, a zatem zgodnie z art. 5 ust. 1 tej ustawy, do roszczenia powoda miał zastosowanie termin przedawnienia wynikający z art. 118 k.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 9.07.2018 r., czyli termin ten kończył się z upływem ostatniego dnia roku kalendarzowego.4 Bieg terminu przedawnienia roszczenia powoda upływałby zatem z dniem 31.12.2022 r., aczkolwiek przed tą datą doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia na skutek wniesienia pozwu (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.) w dniu 29 grudnia 2022. r. (k. 4). W rezultacie, roszczenie powoda nie jest przedawnione.

Co więcej, strona pozwana w niniejszej sprawie podniosła zarzut potrącenia. W konsekwencji strona pozwana w sposób konkludentny zrzekła się zarzutu przedawnienia roszczenia powoda o zwrot równowartości kapitału kredytu (art. 117 § 2 k.c.). Należy bowiem podzielić prezentowane w orzecznictwie i literaturze stanowisko, że „Strona składająca oświadczenie o potrąceniu własnej należności, niezależnie zresztą od jej istnienia i zaskarżalności, własnym działaniem zmierza do zaspokojenia przedawnionego roszczenie, tym bardziej więc akceptuje jego istnienie, wyraża wolę wywiązania się z własnego obowiązku spełnienia takiego świadczenia, świadomie rezygnuje tym samym z możliwości uchylenia się od jego zaspokojenia przez podniesienie zarzutu przedawnienia.”5

Ponadto, nawet gdyby hipotetycznie przyjąć, że roszczenie powoda jest jednak przedawnione, to po rozważeniu interesów stron względy słuszności uzasadniają stwierdzenie, że w niniejszej sprawie ma miejsce wyjątkowy przypadek, uzasadniający nieuwzględnienie upływu terminu przedawnienia (art. 117 ¹ § 1 k.c.). W przeciwnym wypadku doszłoby bowiem do sytuacji, w której strona pozwana odzyskałaby od powoda wszystkie spełnione świadczenia, natomiast powód nie odzyskałby od strony pozwanej żadnych świadczeń. Tak daleko idąca dysproporcja nie znajduje uzasadnienia nawet jeśli wziąć pod uwagę, że strona pozwana jest konsumentem, a powód jest bankiem, który stosował w umowie niedozwolone postanowienia umowne. Do tożsamego wniosku prowadzi rozważenie okoliczności wskazanych w art. 117 ¹ § 2 k.c., a mianowicie faktu, że termin przedawnienia roszczenia powoda wynosi zaledwie 3 lata w zestawieniu z 10-letnim terminem przedawnienia roszczenia strony pozwanej, a tym bardziej z 30-letnim okresem, na który została zawarta umowa kredytu (art. 117 ¹ § 2 pkt 1 k.c.), faktu, że powód wystąpił z pozwem w krótkim czasie po ewentualnym upływie terminu przedawnienia (art. 117 ¹ § 2 pkt 2 k.c.) oraz faktu, że opóźnienie we wniesieniu pozwu przez powoda wynikało z tego, że od 2019 roku toczyło się postępowanie sądowe dotyczące stwierdzenia, czy umowa kredytu jest nieważna, w toku tego postępowania kredytobiorca nigdy nie podnosił, że nie zamierza zwrócić kapitału kredytu i uznaje roszczenie banku z tego tytułu za przedawnione, natomiast deklarował, że jest świadoma skutków stwierdzenia nieważności i godzi się na nie - czego logiczną konsekwencją musiało być zatem zaakceptowanie faktu, że kredytobiorca powinien zwrócić bankowi równowartość kapitału kredytu.

Zarzut potrącenia.

Zarzut potrącenia podniesiony przez stronę pozwaną okazał się skuteczny. Oświadczenie o potrąceniu złożone przez stronę pozwaną spełnia wymogi z art. 498-499 k.c., zaś zarzut potrącenia został złożony zgodnie z art. 203 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c.

Podstawą zarzutu potrącenia jest wierzytelność strony pozwanej z tego samego stosunku prawnego co wierzytelność dochodzona przez powoda (art. 203 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c.). Mianowicie obie wierzytelności obejmują roszczenia o zwrot świadczeń nienależnych spełnionych w wykonaniu tej samej nieważnej umowy kredytu. Jest przy tym oczywiste, że nieważność umowy oznacza, że każdej ze stron przysługują osobne wierzytelności o zapłatę, jednak nie oznacza to, że wynikają one z innych stosunków prawnych – w obu wypadkach są to wierzytelności o zwrot świadczeń nienależnych spełnionych w wykonaniu tej samej nieważnej umowy. Odmienna interpretacja oznaczałaby, że niemożliwe jest zgłoszenie zarzutu potrącenia wierzytelności o zwrot świadczenia nienależnego, co prowadziłoby do zupełnie nieracjonalnych rezultatów. Wobec tego konieczne jest przyjęcie wykładni funkcjonalnej i systemowej (uwzgledniającej, że zgodnie z art. 498 § 1 k.c., gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony) przepisu art. 203 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c., uwzględniającej możliwość przedstawienia do potrącenia wierzytelności z tytułu świadczenia nienależnego spełnionego w wykonaniu tej samej nieważnej umowy.

Obie strony były wobec siebie dłużnikami i wierzycielami, obie wierzytelności miały charakter pieniężny, wierzytelność strony pozwanej była wymagalna i zaskarżalna (art. 498 § 1 k.c.), a ponadto strona pozwana udowodniła, że złożyła wobec powoda oświadczenie o potrąceniu (art. 499 k.c.), które doszło do niego w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią (art. 61 § 1 k.c.). Dla skuteczności podniesienia zarzutu potrącenia na podstawie art. 203 ¹ k.p.c. i odbioru takiego oświadczenia wystarczające jest pełnomocnictwo procesowe6, niemniej jednak strona pozwana przedstawiła dowód nadania pisma z oświadczeniem o potrąceniu na adres powoda oraz dowód doręczenia powodowi tego świadczenia.

Roszczenie o zwrot świadczenia nienależnego stanowi roszczenie bezterminowe7, a zatem staje się wymagalne po wezwaniu do zapłaty (art. 455 k.c.). Natomiast wierzytelność jest wymagalna w rozumieniu art. 498 § 1 k.c. w terminie wynikającym z art. 455 k.c.8 Roszczenie strony pozwanej było wymagalne w dacie złożenia oświadczenia o potrąceniu (czyli w dniu 25 marca 2023 r.), ponieważ wezwanie do zapłaty wierzytelności objętej następnie oświadczeniem o potrąceniu zostało doręczone w dniu 17 marca 2023 r., strona pozwana zażądała zapłaty w terminie 7dni, a zatem jej wierzytelność stałą się wymagalna w dniu 25 marca 2023 r.). Powód nie kwestionował również faktu, że wierzytelność strony pozwanej była wymagalna w dacie złożenia oświadczenia o potrąceniu, a zatem również ta okoliczność była między stronami bezsporna.

Wierzytelność strony pozwanej w zakresie kwoty 60.547,01 CHF należało dla celu potrącenia przeliczyć na PLN według kursu średniego NBP z dnia wymagalności wierzytelności przedstawionej do potrącenia (co wynika z art. 499 k.c. oraz art. 358 § 2 k.c. stosowanego per analogiam), czyli z dnia 24 marca 2023 r. (25 marca 2023 r. to sobota), w którym kurs ten wynosił 4,7623 zł. Przeliczenie kwoty 60.547,01 CHF według kursu 4,7623 zł dało kwotę 288.343,03 zł, a po dodaniu do niej kwoty 93.766,28 zł – łącznie kwotę 382.109,31 zł.

Oświadczenie strony pozwanej było skuteczne co do potrącenia jej wierzytelności kwocie 382.109,31 zł z wierzytelnością powoda w kwotach 93.766,28 zł i 60.547,01 CHF. Oświadczenie o potrąceniu spowodowało wzajemne umorzenie wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej (art. 498 § 2 k.c.), czyli wierzytelności w kwocie 139.852,71 zł. W związku z tym wierzytelność powoda wygasła w tej części. Do zapłaty na rzecz powoda pozostała kwota 139.852,71 zł, którą pozwani spłacili w dniu 4 kwietnia 2023 r., wpłacając na rzecz pozwanego kwotę 139.852,72 zł, a zatem o 0,01 zł wyższą niż pozostała do spłaty, wobec czego wobec tego powództwo zostało oddalone w części do powyższej kwoty.

Odsetki.

Roszczenie o zwrot świadczenia nienależnego stanowi roszczenie bezterminowe, a zatem staje się wymagalne po wezwaniu do zapłaty (art. 455 k.c.). W dniu 20 września 2022 r. stronie powodowej zostało zwrócone awizowane pismo, w którym strona powodowa wezwała pozwanych na prawidłowy adres do zapłaty w terminie 1 miesiąca kwoty dochodzonej w niniejszej sprawie, a zatem strona pozwana popadła w opóźnienie z dniem 20 września 2022 r. i od tej daty zostały zasądzone odsetki ustawowe za opóźnienie od poniższych kwot na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c.

W związku z powyższym Sąd zasądził na rzecz powoda od strony pozwanej ustawowe odsetki za opóźnienie od kwoty 521.962,02 zł od daty 20 września 2022 r. do dnia 24 marca 2023 r. oraz odsetki od kwoty 139.852,71 zł od 25 marca 2023 r. (daty wymagalności wezwania do zapłaty z dnia 13 marca 2023 r.) do dnia 4 kwietnia 2024 r. (spłaty kwoty 139.852,71 zł przez pozwanych).

Koszty procesu.

Strona powodowa wygrała sprawę w 68 %, tj. w zakresie, w którym powództwo zostało uwzględnione co do kwoty 517.017,88 zł. Natomiast strona pozwana wygrała sprawę w 32 %, tj. w zakresie, w którym żądanie zapłaty kwoty 239.278,27 zł zostało cofnięte przez stronę powodową, w rezultacie czego postępowanie zostało umorzone. Powyższe uzasadniało stosunkowe rozliczenie kosztów procesu (art.100 k.p.c.).

Szczegółowe wyliczenie kosztów procesu zostało pozostawione Referendarzowi Sądowemu (art. 108 § 1 k.p.c.).

1 Por.:

- uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16.02.2021 r., III CZP 11/20,

- uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z mocą zasady prawnej z dnia 7.05.2021 r., III CZP 6/21,

- postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6.07.2021 r., III CZP 41/20,

- uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 25.04.2024 r., III CZP 25/22.

2 Por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.11.2018 r., II CNP 54/17.

3 Por. uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 25.04.2024 r., III CZP 25/22.

4 Por.:

- uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13.05.2022 r., III CZP 46/22,

- postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25.10.2023 r., III CZP 27/23,

- postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31.10.2023 r., III CZP 121/22,

- wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.12.2023 r., II CSKP 1917/22,

- wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9.04.2024 r., II CSKP 851/23.

5 Por.:

- wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10.09.2014 r., I ACa 1720/13,

- postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11.05.2022 r., I CSK 542/22,

- K. Osajda (red. serii), W. Borysiak (red. tomu), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 32, Warszawa 2024, komentarz do art. 117 k.c., pkt 39.

6 Por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2.07.2024 r., III CZP 2/24.

7 Por.:

- wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3.04.1998 r., III CKN 436/97

- wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.04.2004 r., V CK 461/03.

8 Por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5.11.2014 r. III CZP 76/14.