Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Henryk Walczewski

Protokolant: Adam Gałecki

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2025 r. w Warszawie, na rozprawie

sprawy z powództwa: K. L., E. L.

przeciwko: Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o ustalenie i zapłatę

1.  Oddala powództwo w zakresie żądania głównego o ustalenie,

2.  Oddala powództwo w zakresie żądania głównego o zapłatę,

3.  Zasądza od powodów K. L. i E. L. na rzecz strony pozwanej Bank (...) SA w W. zwrot kosztów procesu w kwocie 10 817 zł (dziesięć tysięcy osiemset siedemnaście złotych) w czym mieści się opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w zapłacie od dnia prawomocności niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt XXVIII C 6457/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 25 marca 2022 roku wytoczonym przeciwko pozwanemu Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W. (dalej: „Bank”) strona powodowa, w osobach K. L. i E. L. (dalej: „Kredytobiorca”) wniosła o ustalenie, że umowa o kredyt hipoteczny z dnia 8 grudnia 2006 roku jest nieważna oraz o zasądzenie od pozwanego łącznie (ewentualnie solidarnie, ewentualnie in solidum) na rzecz powodów kwoty 146.629,55 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 7 dnia następującego po dacie doręczenia odpisu pozwu do dnia zapłaty.

Wraz z pozwem przedstawione zostały dowody w postaci dokumentów, a w szczególności umowa kredytu oraz zaświadczenie banku o wysokości wpłat dokonanych przez stronę powodową na poczet spornej umowy kredytu. W obszernym uzasadnieniu zostały wyjaśnione żądania strony powodowej, w tym wskazane postanowienia umowy jakie strona powodowa uznaje za abuzywne, wraz z objaśnieniem przyczyn abuzywności oraz przesłanek dla których umowa po ich wyeliminowaniu staje się niemożliwa do wykonania, czyli jest bezskuteczna (nieważna) w całości.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości za przyznaniem kosztów procesu, kwestionując powództwo co do zasady i co do jego wysokości. Pozwany zaprzeczył głównym twierdzeniom żądania co do abuzywności i nieważności postanowień umownych wskazanych w pozwie. W szczególności pozwany zaprzeczył aby w umowie znalazły się zabronione postanowienia umowne, strona powodowa nie została właściwie poinformowana ani też nie miała możliwości negocjacji treści umowy – a tym samym że umowa jest bezskuteczna (nieważna) z przyczyn podanych w pozwie. Pozwany Bank wskazuje że strona powodowa posiadała zdolność kredytową w PLN, zaś celem umowy było uzyskanie kredytu dla strony powodowej oprocentowanego stawką LIBOR, a pozew został wniesiony w celu uniknięcia negatywnych skutków zmiany kursu PLN/CHF. Ponadto pozwany bank wskazuje brak możliwości zmiany umowy poprzez tzw. „odfrankowienie” tzn. uznania że umowa kredytu jest umową złotową opartą na stawce LIBOR, ponieważ zasady stawek referencyjnych LIBOR/ SARON nie przewidują ich stosowania do waluty PLN.

W odpowiedzi na pozew przywołane zostało obszernie orzecznictwo sądów krajowych, oraz SN i TSUE, oraz przedstawiona dokumentacja kredytowa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 8 grudnia 2006 roku strona powodowa zawarła z pozwanym Bankiem umowę o kredyt hipoteczny Nr (...). Strony postanowiły, że Bank udziela kredytobiorcy kredytu w kwocie, na cel i na warunkach określonych w umowie, a kredytobiorca zobowiązuje się do spłaty kredytu wraz z odsetkami oraz opłatami i prowizjami wynikającymi z umowy i aktualnego Cennika w oznaczonych terminach spłaty oraz wywiązania się z pozostałych postanowień niniejszej umowy (§ 1 ust. 2 umowy). Kredytobiorcy przyznano kredyt, w kwocie 120.000,00 zł. Na mocy § 2 ust. 2 umowy postanowiono, że kredyt jest indeksowany do CHF, po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna CHF według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku (...) w dniu uruchomienia kredytu lub transzy. Po uruchomieniu kredytu lub pierwszej transzy kredytu wypłaconego w transzach kredytodawca zobowiązał się wysłać kredytobiorcy pismo informujące go o wysokości pierwszej raty kredytu, kwocie kredytu w CHF oraz jego równowartości w PLN, zgodnie z kursem kupna CHF według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku (...) w dniu uruchomienia kredytu/transzy, przy czym zmiany kursów walut, w okresie kredytowania miały mieć wpływ na wysokość kwoty zaciągniętego kredytu oraz raty kapitałowo-odsetkowej. Kredyt został udzielony na 276 miesięcy licząc od dnia wypłaty kredytu lub jego pierwszej transzy (§2 ust. 6 umowy).

Wypłata kredytu miała nastąpić w transzach bezpośrednio na spłatę zobowiązania stanowiącego cel kredytu, tj. modernizację i remontu domu lub mieszkania oraz spłatę innego kredytu mieszkaniowego (§3 ust. 1 i 2 umowy i § 2 ust. 3 umowy). Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej (§ 6 ust. 1 umowy).

Zgodnie z § 7 ust. 1 umowy kredytobiorca zobowiązał się spłacić kwotę kredytu w ratach w CHF płatną zgodnie z § 2 w złotych polskich, z zastosowaniem kursu sprzedaży CHF obowiązującego w dniu płatności raty kredytu, zgodnie z Tabelą Kursów Walut Obcych Banku (...) S.A. Kredyt miał być spłacany w 276 ratach miesięcznych zawierających malejącą część odsetek oraz rosnącą część raty kapitałowej (za wyjątkiem 2-miesięcznego okresu karencji w spłacie kredytu). Spłata kredytu następowała poprzez bezpośrednie potrącanie przez Bank należnych mu kwot z rachunku kredytobiorcy w Banku co z kolei miało następować w tym samym dniu miesiąca, w jakim nastąpiła wypłata kredytu lub jego pierwszej transzy, począwszy od miesiąca następnego po pierwszej wypłacie środków z kredytu.

Dowód: umowa – k. 26-31.

Zawarcie powyższej umowy zostało poprzedzone złożeniem przez stronę powodową wniosku o udzielenie kredytu w kwocie 120.000,00 zł, w walucie CHF.

Dowód: wniosek – k. 149-153.

Przed zawarciem Umowy powodowie podpisali dokument Informacja dla Wnioskodawców ubiegających się o produkty hipoteczne indeksowane kursem waluty obcej, oparte na zmiennej stopie procentowej. Dokument ten stanowi między innymi, że zaciągając zobowiązanie w walucie obcej, kredytobiorcy narażeni są na ryzyko zmiany kursów walutowych, a występowanie tego ryzyka sprawia, że zarówno rata spłaty, jak i wysokość zadłużenia tytułem zaciągniętego kredytu przeliczona na PLN na dany dzień podlega ciągłym wahaniom, w zależności od aktualnego kursu. Do informacji załączono tabelę obrazująca wysokość zmian raty kredytu m.in. w razie zmiany kursu z maksimum zmian kursowych z ostatnich 12 miesięcy, czy zmiany oprocentowania.

Dowód: informacja – k. 157-158.

Bank stosownie do zawartej umowy wypłacił stronie powodowej jako kredytobiorcy, kwotę kredytu w łącznej wysokości wskazanej w zaświadczeniu banku. Nadto w oparciu o umowne zasady spłaty kredytu, strona powodowa dokonała wpłat tytułem spłaty rat na kapitał i odsetki w kwotach i wysokości podanych w zaświadczeniach banku.

Dowód: zaświadczenia – k. 32-42.

Zmierzając do wyjaśnienia sytuacji prawnej strony powodowej, aby udzielić jej o tym pouczenia mając na względzie że ma ona status konsumenta - Przewodniczący odebrał od pełnomocnika pozwanego oświadczenie o treści roszczeń wzajemnych wywołanych ewentualnym unieważnieniem umowy w całości. Strona pozwana wyjaśniła, że na chwilę obecną pozwany bank zamierza żądać zwrotu wypłaconego kapitału oraz że na razie nie zamierza korzystać z zatrzymania lub potrącenia.

Mając powyższe na względzie strona powodowa została pouczona przez Sąd, jako konsument, o obowiązku zwrotu wzajemnych świadczeń w przypadku upadku umowy na podstawie art. 494 k.c., oraz co do innych roszczeń jakie może podnosić pozwany bank przez wniesienie pozwu, a także odpowiedzialności za koszty związane z wnoszeniem kolejnych pozwów służących rozliczeniu między stronami.

Strona powodowa zrozumiała pouczenie, a następnie oświadczyła Sądowi że wyraża wolę uznania umowy za nieważną w całości.

Nadto strona powodowa została przesłuchana w celu objaśnienia okoliczności w jakich doszło do zawarcia umowy kredytu, zaakceptowania warunków umowy, poinformowania o ryzyku kursowym i zmianie wysokości zadłużenia wyrażonej w PLN.

Strona powodowa w treści swych zeznań wskazała, że sporny kredyt był przeznaczony na budowę domu. Kredytowana nieruchomość nigdy nie służyła prowadzeniu jakiejkolwiek działalności gospodarczej, jak również nie była przez powodów wynajmowana ani nikomu użyczana. Obecnie w kredytowanej nieruchomości mieszka strona powodowa. Strona powodowa nie negocjowała z bankiem postanowień umowy dotyczących sposobu powiązania kredytu z kursem waluty obcej oraz sposobu przeliczania kursu waluty obcej. Przed zawarciem umowy strona powodowa nie została poinformowana, na czym polega mechanizm powiązania kredytu z kursem CHF, ani w jaki sposób jest tworzona tabela kursowa banku. Osoby reprezentujące bank nie udzieliły również informacji, że spłata kredytu w walucie polskiej spowoduje obciążenie kredytobiorcy kosztami spreadu. Stronie powodowej nie wyjaśniono, w jaki sposób wzrost kursu CHF wobec PLN może przełożyć się na wysokość kapitału i rat kredytu.

Dowód: przesłuchanie strony powodowej – k. 499 v. – k. 500.

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił na podstawie wskazanych wyżej dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy, które nie pozostawały ze sobą w sprzeczności i których autentyczności oraz zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, nie zakwestionowała skutecznie żadna ze stron niniejszego postępowania. W szczególności dotyczy to dokumentów w postaci umowy kredytu i zaświadczenia banku.

Jako wiarygodne Sąd ocenił zeznania strony powodowej, która przedstawiła okoliczności towarzyszące zawieraniu przez nią umowy z pozwanym bankiem.

Sąd nie uwzględnił złożonych przez strony dokumentów ze stanowisk zajmowanych przez różne instytucje i organy państwowe, wyroków sądowych i artykułów, ponieważ są to dowody, które nie odnoszą się do wyjaśnienia stanu niniejszej sprawy. Obojętne z punktu widzenia rozstrzygnięcia roszczeń przedmiotowego pozwu o ustalenie i zapłatę - są oceny lub opinie podmiotów trzecich - wydawane co do zagadnień o charakterze ogólnym, niezwiązanym bezpośrednio z przedmiotem niniejszego sporu. Stanowiska i opinie prawne powoływane przez strony w charakterze dowodów, nie mogą służyć do wykazania konkretnych faktów, mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a co najwyżej do wzmocnienia i wsparcia prezentowanej argumentacji prawnej. Zgodnie z art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty, a w sprawie o ustalenie nieważności kredytu walutowego powinny dotyczyć kwestii dotyczących danej umowy; zamieszczonych w niej postanowień oraz czynności które doprowadziły do jej zawarcia.

Postanowieniem z dnia 21 stycznia 2025 r. wydanym na rozprawie, Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 i 5 k.p.c. postanowił pominąć wskazany w odpowiedzi na pozew wniosek o dowód z opinii biegłego oraz wskazany w odpowiedzi na pozew dowód z zeznań świadków A. Z. i J. C. - jako nieprzydatne i zmierzające do przedłużenia sprawy, ponieważ mające wykazać fakty bezsporne, tudzież udowodnione już przez wnioskodawców w niniejszej sprawie, a tym samym powodujące znaczne przedłużenie postępowania oraz uniemożliwiające rozpoznanie sprawy na pierwszej rozprawie (art. 206 ¹ k.p.c.).

W niniejszej sprawie Sąd miał na względzie brak zarzutów ze strony pozwanej, wskazujących na błędne sumowanie kwot podanych w pozwie jako wpłat strony powodowej do pozwanego banku. Sąd uznał, że angażowanie biegłego sądowego do weryfikacji poprawności kwot podanych w zaświadczeniu banku jest zbędne. Ponadto Sąd miał na względzie, że pełnomocnik strony pozwanej nie kwestionował zaświadczenia banku – co zobowiązuje i upoważnia Sąd do zastosowania art. 229 i 230 k.p.c.

Co do konsumenckiego charakteru przedmiotowej umowy kredytu, Sąd uznał wyjaśnienia strony powodowej, która wyjaśniła że nieruchomość posłużyła zaspokojeniu jej potrzeb mieszkaniowych i nadal zamieszkuje w nieruchomości zakupionej za kredyt. Jak to wynika z zeznań na rozprawie, strona powodowa zawierając umowę nie miała doświadczenia w sprawach kredytów, więc zapewnienia pracownika banku o bezpieczeństwie zadłużenia wydawały się uzasadnione. Strona powodowa dokonała wyboru kredytu walutowego, kierując się jego dostępnością oraz atrakcyjnością wyrażoną w niższej racie. Przedstawiono stronie powodowej gotową umowę do podpisania, nie analizowano z nią jej treści, zmiany wysokości zadłużenia, ryzyka walutowego, spreadu itd.

Po wysłuchaniu stanowisk stron i zamknięciu rozprawy został ogłoszony wyrok.

Wyrok – k. 502.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Należy podkreślić, że Sąd rozpoznaje powództwo zgodnie z żądaniem pozwu oraz wyłącznie w granicach pozwu (art. 321 k.p.c.). Żądanie pozwu polegało na ustaleniu nieważności umowy kredytu oraz zasądzeniu zwrotu wszystkich rat zapłaconych przez powodów bankowi tytułem spłaty zaciągniętego kredytu, pomijając obowiązek rozliczenia się z bankiem z korzyści polegającej na sfinansowaniu przez bank nabycia własności przez powodów.

W pkt 1 sentencji Sąd oddalił powództwo o ustalenie nieważności całej umowy, ponieważ nie narusza ona przepisów prawa materialnego (art. 69 Prawa bankowego) i zawiera wszystkie konieczne postanowienia tj. kwotę kredytu, cel kredytu, zabezpieczenia, zasady wypłaty i spłaty, oprocentowania i marży banku. Zgodnie z celem strony powodowej, jako kredytobiorcy zainteresowanego niższą ratą i zdolnością kredytową na wyższą kwotę – umowa przewidywała stawkę Libor i indeksację do CHF. Zatem umowa będąca przedmiotem sporu jest umową kredytu indeksowanego do waluty obcej, przewiduje dokonanie konwersji kwoty ustalonej jako kwota wypłaty kredytu, na kwotę kredytu w walucie dla obniżenia oprocentowania. Druga konwersja może mieć miejsce w przypadku spłaty – raty wyrażone w walucie kredytu należy zamienić na raty w walucie spłaty kredytu (konwersja jest zbędna, jeżeli spłata raty nastąpi w walucie kredytu). Do tych konwersji znajduje zastosowanie Tabela kursów banku, co jest realizacją obowiązku z art. 111 ust 1 pkt 4 Prawa bankowego – bank stosuje ten sam aktualnie obowiązujący z tabeli kurs do wszystkich transakcji i względem wszystkich klientów jednakowo. Zgodnie z postanowieniem spornej umowy, bank zobowiązał się do konwersji czyli indeksacji kwoty kredytu wskazanej w umowie, na walutę kredytu do spłaty aby powodowie uzyskali niższą ratę i zdolność kredytową której nie mieli w przypadku kredytu złotowego z wyższą ratą. Żądanie pozwu nie obejmuje zarzutów aby ta konwersja została dokonana wadliwie co do kwoty, ale tylko co do zasady – stosownie tezy pozwu o nieważności całej umowy. Bank oferując kredyt walutowy działał w dobrej wierze starając się oferować kredyt dostosowany do zdolności kredytowej powodów, a powodowie ofertę przyjęli kierując się celem zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych.

Żądania pozwu co do ustalenia domagają się ustalenia nieważności umowy, co wymaga dowodu naruszenia prawa (art. 58 k.c.) a jeżeli w całości – to wszystkie istotne postanowienia zaskarżonej umowy kredytu muszą być sprzeczne z prawem. Tak oczywiście nie jest, co wynika wprost z pozwu, bowiem nie zakwestionowano takich postanowień jak ustanowienie hipoteki na zabezpieczenie czy spłata w ratach. Powodem nieważności umowy nie mogą być postanowienia zwane abuzywnymi z art. 385/1 k.c. ponieważ przepis ten nie sankcjonuje nieważnością ale utratą mocy wiążącej. Zatem sąd nie może orzec sankcji nieprzewidzianej w ustawie dla postanowień zwanych abuzywnymi orzekając o ich nieważności. Nie może też orzec o utracie przez nie mocy wiążącej, ponieważ takie żądanie nie zostało zamieszczone w pozwie, a sąd nie może orzekać ponad żądanie pozwu (art. 321 k.p.c.), z urzędu na rzecz jednej ze stron a przeciwko drugiej stronie - ale zgodnie z żądaniem pozwu i w granicach wniesionego powództwa. Gdyby powództwo obejmowało żądanie ewentualne wywiedzione z abuzywności – mogło by zostać uwzględnione w zakresie ustalenia braku mocy wiążącej postanowień umownych odsyłających do tabeli kursowej banku w zakresie braku uzgodnienia zasad tworzenia kursów przez bank z ograniczeniem do rat wniesionych w złotych. Natomiast samo w sobie odesłanie do tabeli kursów banku jest wykonaniem obowiązku ustawowego z art. 111 ust 4 Prawa bankowego.

W pkt 2 sentencji powództwo zostało oddalone w zakresie żądania zwrotu świadczenia nienależnego, jakim wg. pozwu są wszystkie dokonane przez stronę powodową wpłaty na rzecz rat ustanowionych ze spornej umowy. Konsekwencją braku uznania umowy za nieważną jest oczywiście bezzasadność tego roszczenia i jego oddalenie. Należy też mieć na względzie błędną wykładnię art. 410 k.c., który wskazuje jednoznacznie i literalnie, że świadczenia w zakresie zrealizowanego celu umowy nie uważa się za nieważne. W stanie faktycznym niniejszej sprawy, celem umowy był zakup nieruchomości dla strony powodowej, a bank ten cel umożliwił i zrealizował - bo zapłacił cenę nieruchomości w miejsce strony powodowej. Drugim powodem wadliwości rozumowania o świadczeniu nienależnym jest jego odniesienie do nieważności umowy zamiast do stanu faktycznego. Jeżeli bank zapłacił za nieruchomość na podstawie umowy kredytu, to strona powodowa uzyskała własność za pieniądze banku. Jeżeli strona powodowa kwestionuje tytuł prawny w postaci umowy kredytu, to skutkiem jest uzyskanie przez nią świadczenia nienależnego od banku z chwilą wypłaty kredytu. Zakładając że umowa jest nieważna – spełnienie żądania pozwu o zasądzenie zapłaty w postaci zwroty wszystkich rat i opłat, doprowadzi do skutku w postaci zasądzenia darmowej nieruchomości. Albowiem strona powodowa nie poniesie żadnych kosztów nabycia nieruchomości. Powodem zasądzenia zwrotu wszystkich wpłat może być art. 494 k.c. – z zastrzeżeniem że chodzi o zwrot wzajemny w związku z nieważnością umowy (art. 496 k.c.). Zasądzenie zwrotu wszystkich rat bez zastrzeżenia o zasadzie wzajemnego zwrotu, prowadzi do wniosku że Sąd dokonał ustalenia umowy darowizny – co jest niezgodne z żądaniem pozwu i wykracza poza żądanie pozwu (art. 321 k.c.) a także „przesłankowo” uchybia zasadom logiki i zasad współżycia społecznego (art. 5 k.c.).

W pkt 3 sentencji Sąd, działając na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zasądził od powodów na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu (zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu), w łącznej kwocie 10.817,00 zł (wraz ze stosownymi odsetkami), na którą to kwotę składają się: koszty zastępstwa procesowego oraz uiszczona opłata skarbowa od pełnomocnictwa.

Ponadto Sąd miał na względzie poniższe przepisy i zasady prawa:

Do zawartej przez strony umowy mają zastosowanie przepisy ustawy Prawo bankowe. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Prawo bankowe (dalej też jako „UPrB”) - w brzmieniu obowiązującym w dniu zawarcia spornej umowy - przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Stosownie do art. 69 ust. 2 cytowanej ustawy umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony, zasady i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Uprawnienie kredytobiorcy polega na tym, że może domagać się od banku wypłaty kredytu a obowiązek polega na tym, że ma zwrócić wypłaconą mu kwotę wraz z odsetkami i prowizją.

Sporna umowa o kredyt hipoteczny została zawarta przed zmianą ustawy Prawo bankowe, dokonaną ustawą z dnia 29 lipca 2011 r. (Dz.U. z 2011 roku, Nr 165, poz. 984), na mocy której dodano art. 69 ust. 2 pkt 4a UPrB, zgodnie z którym w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, umowa kredytu powinna zawierać szczegółowe zasady określenia sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasady przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu. Ustawa ta wprowadziła także uregulowanie, zawarte w art. 69 ust. 3 zdanie 1 UPrB, zgodnie z którym w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, kredytobiorca może dokonywać spłaty rat kapitałowo-odsetkowych bezpośrednio w tej walucie, oraz dokonać przedterminowej spłaty pełnej lub częściowej kwoty kredytu bezpośrednio w tej walucie.

Podkreślić należy, iż zastosowany w umowie mechanizm indeksacji nie zmieniał kwoty kredytu ustanowionego i wypłaconego w PLN, a stanowił on jedynie klauzulę przeliczeniową, mocą której strony ustaliły, że zobowiązanie w walucie polskiej w dniu uruchomienia kredytu zostanie przeliczone na walutę obcą wskazaną w umowie.

Kredytobiorca zobowiązany był do dokonania spłaty kredytu którego saldo zostało ustalone przez przeliczenie złotych na walutę obcą, a zatem wysokość rat została ustalona w walucie obcej, do zapłaty w PLN według kursu waluty indeksacji.

W zamian za ustanowiony w umowie mechanizm indeksacji oraz zadłużenie wyrażone w walucie obcej, kredytobiorca zyskiwał niskie oprocentowanie związane z walutą powiązaną ze stawką LIBOR / SARON oraz zdolność kredytową na wnioskowaną przez siebie kwotę i nieruchomość.

Z powodu wysokości swoich dochodów, większość kredytobiorców walutowych nie mogła zaciągnąć kredytu złotowego, a mając zdolność do kredytu walutowego mogła wybierać tylko pomiędzy kredytem walutowym a rezygnacją z nabycia danej nieruchomości.

Zgodnie z jednolitą linią orzecznictwa Sądu Najwyższego, przed wejściem w życie ww. ustawy z dnia 29 lipca 2011 r., tzw. „ustawy antyspreadowej”, dopuszczalne było na zasadzie swobody umów zaciągnięcie zobowiązania kredytowego w walucie obcej z równoczesnym zastrzeżeniem, że wypłata i spłata kredytu będzie dokonywana w walucie krajowej (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 25.03.2011 r., IV CSK 377/10; z 29,04.2015 r., V CSK 445/14; z 22.01.2016 r., I CSK 1049/14; z 27.02.2019 r., II CSK 19/18 oraz z 11.12.2019 r., V CSK 382/18). Argumentem przemawiającym za dopuszczalnością zawierania umów o kredyt indeksowany przed wejściem w życie ww. ustawy nowelizującej było właśnie wprowadzenie do ustawy Prawo bankowe przepisu dotyczącego kredytów indeksowanych do waluty innej niż polska. Racjonalny ustawodawca nie wprowadziłby bowiem do porządku prawnego umowy, co do której zachodzą przesłanki do stwierdzenia jej nieważności.

Samo wprowadzenie do Umowy postanowienia przewidującego mechanizm indeksacji - z wyżej wskazanych już względów - w ocenie Sądu, nie było sprzeczne z treścią art. 69 ust. 1 i 2 UPrB, gdyż nie naruszało zasady swobody umów, wyrażonej w art. 353 ¹ k.c.

W ocenie Sądu, brak jest również podstaw do uznania, że przedmiotowa umowa jest nieważna z uwagi na rażące naruszenie zasad współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.). Stwierdzenie nieważności czynności prawnej z powodu jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego może nastąpić jedynie w wyjątkowych wypadkach. W ocenie Sądu, strona powodowa nie wykazała, aby w niniejszej sprawie zachodził taki wyjątkowy wypadek, w szczególności, aby znajdowała się ona w anormalnej sytuacji w chwili zawierania Umowy, bądź aby z uwagi na cechy osobowe nie była w stanie zrozumieć treści czynności prawnej ani informacji o tym, że z zawarciem umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej związane jest ryzyko walutowe.

Sędzia Henryk Walczewski

Zarządzenie:
(...)

Dnia 27 maja 2025 r.