Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2021 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR (del.) Joanna Przanowska-Tomaszek

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2021 roku w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa J. H.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie

z dnia 04 listopada 2020 roku, sygn. akt II C 3531/19

uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie przeprowadzone na posiedzeniu niejawnym w dniu 04 listopada 2020 roku i przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania w instancji odwoławczej.

SSR (del.) Joanna Przanowska-Tomaszek

ZARZĄDZENIE

(...)

SSR (del.) Joanna Przanowska-Tomaszek

Sygn. akt: XXVII Ca 1702/21

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 04 listopada 2019 roku ( data prezentaty – k. 1) powód J. H., zastępowany przez radcę prawnego ( pełnomocnictwo – k. 6) wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od strony pozwanej (...) S.A. w W. kwoty 600 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 10 stycznia 2019 roku do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu powód wskazał, że dochodzona kwota stanowi odszkodowanie z tytułu opóźnionego o ponad trzy godziny lotu, zaplanowanego na dzień 10 stycznia 2019 roku z lotniska w N. (...) w J. na lotnisko L. F. A. na W. ( pozew – k. 1- 4v).

W odpowiedzi na pozew, złożonej w dniu 26 marca 2020 roku ( data stempla pocztowego – k. 146) strona pozwana (...) S.A. w W., zastępowana przez adwokata ( pełnomocnictwo – k. 46) wniosła o odrzucenie pozwu przez wzgląd na niewyczerpanie drogi postępowania reklamacyjnego u przewoźnika i przedwczesności złożenia pozwu w niniejszej sprawie. W przypadku nieuwzględnienia ww. wniosku, strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz od powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu strona pozwana podniosła szereg zarzutów, w tym: braku legitymacji czynnej powoda, braku podstaw do wypłaty odszkodowania, wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, które skutkowały brakiem obowiązku wypłaty odszkodowania przez stronę pozwaną oraz niewłaściwego określenia daty początkowej naliczania odsetek ( odpowiedź na pozew – k. 36- 45).

Postanowieniem wydanym w dniu 03 lipca 2020 roku, w sprawie o sygn. akt II C 3531/19, Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie odmówił odrzucenia pozwu ( postanowienie – k. 179).

Postanowieniem wydanym w dniu 04 listopada 2020 roku, w sprawie o sygn. akt II C 3531/19, Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie dopuścił dowód z dokumentów załączonych do pism procesowych stron na okoliczności w nich wskazane (pkt 1); na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. oddalił wniosek o dowód z zeznań świadka T. W. (pkt 2) oraz na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. oddalił wniosek o dowód z opinii biegłego (pkt 3). W tym samym dniu, Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie wydał w niniejszej sprawie wyrok, w którym oddalił powództwo (pkt I) oraz nie obciążył powoda kosztami postępowania (pkt II). ( postanowienie – k. 185, wyrok – k. 184).

W dniu 13 listopada 2020 roku odpis postanowienia dowodowego oraz odpis wyroku z dnia 04 listopada 2020 roku został doręczony zarówno pełnomocnikowi powoda, jak i pełnomocnikowi strony pozwanej ( pisma – k. 186-187; epo – k. 188-189).

Apelację od przedmiotowego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w całości. Powód podniósł następujące zarzuty:

1.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 5,6 i 7 Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 roku ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające Rozporządzenie (EWG) nr 295/91, poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego w niniejszej sprawie, a co za tym idzie dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów, skutkującą brakiem wywiedzenia przez Sąd I instancji meritii właściwych wniosków w zakresie stanu faktycznego i finalnie oddaleniem powództwa, poprzez stwierdzenie, iż strona pozwana podjęła wszelkie dostępne jej racjonalne środki zaradcze, z jednoczesnym pominięciem pozostałych, istotnych i uprawdopodobnionych przez powoda okoliczności sprawy, w szczególności związanych z tym, że:

a)  fakt wadliwości silników (...), w który wyposażony był samolot wykonujący sporny rejs był znany stronie pozwanej ze znacznym wyprzedzeniem, w związku z czym miała ona możliwość podjęcia kompleksowych działań zaradczych, począwszy od etapu tworzenia siatek połączeń, planowania przeglądów technicznych w sposób umożliwiający wykonywanie rejsów bez zakłóceń i skończywszy na wynajęciu maszyn zastępczych;

b)  strona pozwana nie podjęła dostępnych jej środków, celem zapobieżenia wynikłej nieregularności zaplanowanego lotu, m.in. poprzez zapewnienie maszyny zastępczej, bądź zmiany rezerwacji powoda z ponad 14-dniowym wyprzedzeniem przewidzianym przepisami Rozporządzenia WE 261/2004;

2.  naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 5 ust. 3 Rozporządzenia WE 261/2004, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na stwierdzeniu, że odwołanie przedmiotowego lotu było spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności stanowiących zdarzenie o charakterze zewnętrznym, na które przewoźnik nie miał wpływu i któremu nie mógł zapobiec;

3.  naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 7 ust. 1 pkt c Rozporządzenia WE 261/2004, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie oraz błędne przyjęcie, że brak jest podstaw do zasądzenia na rzecz powoda odszkodowania, o którym mowa w rzeczonym przepisie, co skutkowało oddaleniem powództwa w niniejszej sprawie.

W świetle powyższego, powód wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kwoty 600 euro wraz z odsetkami od daty wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

- ewentualnie o przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania;

- zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, z uwzględnieniem kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego ( apelacja – k. 209- 212).

W odpowiedzi na apelację, strona pozwana wniosła o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz strony pozwanej zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych ( odpowiedź na apelację – k. 238-239v).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna o tyle, że skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. Niezależnie bowiem od podniesionych w apelacji zarzutów koniecznym stało się wydanie orzeczenia kasatoryjnego. Sąd Rejonowy bowiem naruszył prawo procesowe, którego konsekwencją jest nieważność postępowania.

Stosownie do treści art. 378 § 1 k.p.c. Sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Zastrzeżenie, iż nieważność postępowania jest uwzględniana w granicach zaskarżenia oznacza, że w razie stwierdzenia tego rodzaju uchybień, Sąd II instancji musi respektować zakreślony przez skarżącego zakres żądanej kontroli zaskarżonego orzeczenia. W rezultacie takiego uregulowania problematyki uwzględnienia nieważności postępowania przez Sąd II instancji, skarżący nie ma obowiązku zgłaszania tej treści zarzutu. Działanie Sądu II instancji z urzędu nie wyklucza jednak możliwości wystąpienia przez stronę z takim zarzutem, ani przytaczania okoliczności wskazujących na nieważność postępowania. W razie stwierdzenia nieważności postępowania nie jest zaś konieczne wykazywanie istnienia wpływu owej nieważności na wynik sprawy. W przypadku wystąpienia któregokolwiek ze zdarzeń powodujących nieważność postępowania nie jest potrzebne badanie istnienia związku przyczynowego między konkretnym uchybieniem procesowym powodującym nieważność, a wynikiem sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 1997 roku, sygn. akt II CKN 70/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2011 roku, sygn. akt II PK 295/10).

W przedmiotowej sprawie wyrok został wydany w dniu 04 listopada 2020 roku, na posiedzeniu niejawnym, w trybie art. 148 ¹ § 1 k.p.c. Zgodnie z treścią tego artykułu, Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, Sąd uznał - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Dopuszczalność zastosowania przywołanej normy uzależniona jest od alternatywnego spełnienia jednego z dwóch warunków. Pierwszym jest uznanie powództwa przez stronę pozwaną, a drugim uznanie przez Sąd, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Drugi z wymogów uzależniony natomiast jest od uprzedniego złożenia przez strony pism procesowych i dokumentów, co umożliwia dokonanie oceny w przedmiocie konieczności przeprowadzenia rozprawy w oparciu o całokształt przytoczonych twierdzeń i wniosków dowodowych. Natomiast, w myśl art. 148 ¹ § 3 k.p.c. rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że pozwany uznał powództwo.

Uwagi wymaga, że w niniejszej sprawie powód już w złożonym pozwie domagał się przeprowadzenia rozprawy również pod nieobecność powoda lub jego pełnomocnika. W tej kwestii wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 13 grudnia 2018 roku, sygn. akt V Cz 85/18 stwierdzając, że zawarcie w pozwie wniosku o przeprowadzenie rozprawy również w razie nieobecności powodów nie pozostawia wątpliwości, że powodowie domagali się rozpoznania sprawy na rozprawie. Wydanie wyroku przez Sąd I instancji z naruszeniem art. 148 ¹ § 3 k.p.c. skutkuje pozbawieniem strony możliwości obrony praw, a w konsekwencji powoduje nieważność postępowania w rozumieniu art. 379 pkt 5 k.p.c. Sąd Najwyższy wskazał także, iż Sąd rozpoznając sprawę na posiedzeniu niejawnym i wydając postanowienie dowodowe, w razie oddalenia niektórych wniosków dowodowych, powinien przed wydaniem wyroku na posiedzeniu niejawnym doręczyć stronom odpis tego postanowienia w celu umożliwienia stronie, której wnioski dowodowe zostały oddalone, wypowiedzenia się, zgodnie z art. 224 § 1 in fine k.p.c. Sąd Najwyższy uznał, że w przeciwnym razie dochodzi do nieważności postępowania również na podstawie art. 379 pkt 5 k.p.c. przez pozbawienie strony, której wnioski dowodowe zostały oddalone i w efekcie zapadł niekorzystny dla niej wyrok, możliwości obrony praw.

Sąd I instancji rozpoznał niniejszą sprawę na posiedzeniu niejawnym mimo, iż powód - jak już wyżej wskazano - w pozwie złożył wniosek o przeprowadzenie rozprawy. Nadto, tuż przed wyrokiem, którym powództwo zostało oddalone w całości, Sąd Rejonowy wydał postanowienie dowodowe, w którym oddalił część wniosków dowodowych stron. Odpis tego postanowienia nie został doręczony stronom przed wydaniem wyroku na posiedzeniu niejawnym, a tym samym zostały one pozbawione możliwości wypowiedzenia się, zgodnie z art. 224 § 1 in fine k.p.c. W konsekwencji, Sąd Rejonowy naruszył regulację z art. 148 ¹ § 1 k.p.c. Wskazać trzeba, że zasadą w postępowaniu cywilnym jest rozpoznanie sprawy na posiedzeniu jawnym (art. 148 § 1 k.p.c.), wyjątki zaś, które przewidują rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym muszą wynikać z przepisów szczególnych i nie mogą być interpretowane rozszerzająco. W takim bowiem przypadku dochodzi do pozbawienia strony możności obrony swych praw.

W świetle powyższego należało więc stwierdzić, że zaszła nieważność postępowania, w myśl art. 379 pkt 5 k.p.c. W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok, zniósł postępowanie przed Sądem Rejonowym dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie przeprowadzone na posiedzeniu niejawnym w dniu 04 listopada 2020 roku i przekazał sprawę Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, pozostawiając mu rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania w instancji odwoławczej (art. 108 § 1 k.p.c.).

Z przytoczonych wyżej względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

SSR (del.) Joanna Przanowska-Tomaszek