Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2017 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Anna Pogorzelska
Protokolant:	sekr. sądowy Dorota Wesołowska

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2017 roku w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa G. B. (1), A. B.

przeciwko Bankowi (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. solidarnie na rzecz powodów G. B. (1) i A. B. kwotę 6.018,44 zł (sześć tysięcy osiemnaście złotych 44/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia (...) roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  umarza postępowanie co do kwoty 20,28 zł (dwadzieścia złotych 28/100) wobec cofnięcia pozwu w tej części;

4.  zasądza od powodów G. B. (1) i A. B. solidarnie na rzecz pozwanego Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 7.200 zł (siedem tysięcy dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz kwotę 17 zł (siedemnaście złotych) tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Sygn. akt XXV C 1689/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia (...)r. (data prezentaty) skierowanym przeciwko pozwanemu Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W., powodowie A. B. i G. B. (1) wnieśli o zasądzenie od pozwanego solidarnie na ich rzecz:

1.  kwoty 182.197,99 zł tytułem zwrotu nienależnego świadczenia w postaci nadpłaconych kwot w okresie od dnia (...) r. wynikających z zastosowania przez pozwanego niedozwolonych postanowień umownych i praktyk dotyczących kursu walutowego wraz z odsetkami ustawowymi od dnia (...) r. do dnia zapłaty, a ewentualnie o zasądzenie kwoty 12.925,04 zł tytułem zwrotu nienależnego świadczenia w postaci nadpłaconych kwot w okresie od dnia (...) r., wynikających z zastosowania przez pozwanego niedozwolonych postanowień umownych i praktyk dotyczących kursu walutowego w zakresie, w jakim zawierają zastrzeżenie na rzecz pozwanego tzw. spreadu wraz z odsetkami ustawowymi od dnia (...) r. do dnia zapłaty;

2.  kwoty 6.038,72 zł tytułem zwrotu nienależnie pobranych od powodów składek z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego wraz z odsetkami ustawowymi od dnia (...)r. do dnia zapłaty;

3.  kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz kwoty 17 zł tytułem poniesionej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. (pozew – k. 2-10)

W odpowiedzi na pozew, pozwany wskazał, że uznaje powództwo w zakresie kwoty 20,28 zł z tytułu zwrotu opłaty pobranej w związku z ubezpieczeniem niskiego wkładu własnego oraz wniósł o oddalenie powództwa w części, w której powodowie domagają się zapłaty kwoty przewyższającej kwotę 20,28 zł, a także o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa . (odpowiedź na pozew – k. 96-102v)

W piśmie procesowym z dnia (...) r., powodowie cofnęli powództwo w zakresie żądania zasądzenia na rzecz powodów kwoty 20,28 zł oraz podtrzymali żądania pozwu w pozostałym zakresie. (pismo z dnia 30.01.2017 r. – k. 153-156)

Strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie w dalszym toku postępowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu (...) r. powodowie A. B. i G. B. (1) zawarli z (...) Bank (...) S.A. (poprzednikiem prawnym pozwanego z siedzibą w W.) umowę o kredyt hipoteczny nr (...). Na podstawie przedmiotowej umowy, bank udzielił powodom kredytu w celu finansowania zakupu nieruchomości wtórnym (pkt 3,4 umowy). W myśl pkt 1 umowy, kwota udzielonego kredytu wynosiła kwotę 411.649,69 CHF.

Uruchomienie kredytu nastąpić miało w dwóch transzach w wysokości określonej w akcie notarialnym ostatecznej umowy sprzedaży kredytowanej nieruchomości, nie więcej niż 800.000 zł – w pierwszej kolejności miała być ona przekazana na spłatę kredytu zbywcy w (...) Bank S.A, na wskazany rachunek, a pozostała część kwoty kredytu miała zostać przekazana na wskazany rachunek zbywcy nieruchomości (pkt 5.2 umowy).

Zgodnie z pkt 6.1. umowy postanowiono, że oprocentowanie kredytu równe jest stopie bazowej oprocentowania, którą stanowi LIBOR dla 6 miesięcznych depozytów w CHF powiększonej o 0,70 punkty procentowe stałej marży.

Kredyt ten miał być spłacany w ratach kapitałowych rosnących (pkt 8.1) Na zabezpieczenie spłaty kredytu ustanowione zostały hipoteki na kredytowanej nieruchomości (zwykła i kaucyjna), których wysokość określona została w CHF (pkt 9.1 pkkt 1 i 2).

Zgodnie z pkt 8.7 umowy, spłata należności z tytułu kredytu następować miała ze wskazanego rachunku bankowego, który prowadzony był w CHF i miał być zasilany wyłącznie środkami w walucie, w której jest prowadzony. Kredytobiorcy zobowiązali się do zapewniania na rachunku wystarczającej kwoty środków do pokrycia wymagalnych należności banku z tytułu kredytu.

Ponadto, w pkt 9.3 umowy zawarto postanowienie mówiące o tym, że do czasu całkowitej spłaty części kredytu stanowiącej różnicę pomiędzy wymaganym przez bank wkładem własnym a wkładem własnym faktycznie wniesionym przez kredytobiorcę, zabezpieczenie kredytu stanowi również ubezpieczenie niskiego wkładu własnego w (...) S.A. Składka ubezpieczeniowa wynosi 3,50 % kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy wymaganym wkładem własnym a wkładem faktycznie wnoszonym przez kredytobiorców, tj. kwoty 61.747,45 CHF i jest płatna w złotych polskich. Okres ubezpieczenia niskiego wkładu kredytu rozpoczyna się z dniem uruchomienia kredytu i kończy się z upływem pełnych 36 miesięcy kalendarzowych, licząc od miesiąca, w którym rozpoczął się okres ubezpieczenia. Jeżeli w okresie 36 miesięcy zadłużenie z tytułu ubezpieczanej części kredytu nie zostało spłacone, okres ubezpieczenia przedłużano o kolejne 12-miesięczne okresy ubezpieczenia, przy czym za każdy 12-miesięczny okres ubezpieczenia składka wynosi 1.16 % pozostałej do spłaty części kwoty niskiego wkładu własnego. Wkład własny wymagany przez bank wynosi natomiast 15 % ceny/wartości/wartości kosztorysowej kredytowanej nieruchomości.

W pkt 11.1 umowy zastrzeżono dla banku możliwość zmiany waluty kredytu z waluty obcej na złote polskie lub wydłużenia okresu kredytowania w przypadku gdy na skutek wzrostu ryzyka zmiany kursu walut lub ryzyka zmiany oprocentowania może nastąpić zagrożenie zdolności kredytowej kredytobiorcy. O wprowadzeniu ww. zmian, bank powinien zawiadomić kredytobiorców, a w terminie 14 dni od otrzymania zawiadomienia, kredytobiorcom przysługiwała możliwość wypowiedzenia umowy.

W pkt 11.5 zawarty został zapis zawierający oświadczenie kredytobiorców (powodów) o tym, że są świadomi ryzyka zaciągania kredytu w walutach obcych, które wynika z możliwości zmiany kursu waluty kredytu wobec waluty polskiej lub zmiany oprocentowania waluty obcej, których skutkiem może być zagrożenie ich zdolności kredytowej spowodowane istotnym podwyższeniem wartości kredytu i odsetek do spłaty.

W myśl pkt 12.2 umowy, kredytobiorcy (powodowie) upoważnili bank do obciążania rachunku do wysokości dostępnego salda, wszelkimi kwotami wymagalnych należności wynikającymi z umowy, w szczególności kwotami rat kredytu i odsetek, prowizji i opłat oraz kosztami ustanowienia i utrzymania zabezpieczeń kredytu, w tym kwotami składek ubezpieczeniowych. W przypadku gdy rachunek prowadzony jest w innej walucie niż waluta wymagalnych należności, obciążenie następuje po przewalutowaniu. Kredytobiorcy zobowiązali się utrzymać na rachunku środki wystarczające do pokrycia w terminie wszystkich wymagalnych kwot należności wynikających z umowy.

Nadto, w pkt 12.3 kredytobiorcy upoważnili bank do obciążania wszystkich jego rachunków prowadzonych przez bank kwotami zadłużenia przeterminowanego oraz do podjęcia wszelkich koniecznych do ustanowienia zabezpieczeń kredytu czynności faktycznych i prawnych. W przypadku, gdy obciążany rachunek prowadzony jest w innej walucie niż waluta zadłużenia przeterminowanego, obciążenie następuje po przewalutowaniu. (umowa – k. 31-34v)

W myśl § 9 ust. 4 Regulaminu produktów kredytowych dla klientów indywidualnych w (...) Bank (...) S.A., stanowiącym załącznik do przedmiotowej umowy kredytu, postanowiono, iż w przypadku gdy kredytobiorca nie posiada na rachunku wystarczających na spłatę kwot wpływów zabezpieczających jego spłatę kwot kredytu oraz zapłaty odsetek i innych należności wynikających z umowy, bank może dokonać obciążenia innego rachunku prowadzonego przez siebie na rzecz kredytobiorcy. Obciążenie rachunku następuje na podstawie pełnomocnictwa udzielonego w umowie. W przypadku, gdy obciążany rachunek prowadzony jest w innej walucie niż waluta kredytu, obciążenie następuje po przewalutowaniu . (regulamin – k. 35-41)

Cena nabywanej przez powodów nieruchomości, na zakup której zaciągnęli oni przedmiotowy kredyt wynosiła łączną kwotę 810.000 zł. (akt notarialny rep. (...) – k. 42-50)

Z tytułu składki na ubezpieczenie wkładu własnego powodowie uiścili łączną kwotę 6.038,72 zł. (wyciąg bankowy – k. 70)

Pozwany w dniu (...) r. zawarł generalną umowę ubezpieczenia niskiego wkładu kredytów mieszkaniowych z Towarzystwem (...) S.A. Umową tą objęta była m.in. umowa kredytowa nr (...) zawarta z powodami. (umowa – k. 174-178v, pismo z dnia19.05.2017 r. – k. 182)

Pismem datowanym na dzień 15 kwietnia 2016 r., powodowie wezwali pozwany bank w terminie siedmiu dni od daty doręczenia wezwania do:

1.  dobrowolnego przeliczenia przez bank wypłaconych transz kredytu z zastosowaniem kursu średniego NVP, obowiązującego w dniach wypłaty poszczególnych transz zamiast kursu sprzedaży określonego przez bank i ustalenia właściwego salda zadłużenia, tj. uznania, że po wypłacie przez bank drugiej transzy saldo kredytu na dzień 22 lipca 2008 r. wynosiło 396.176,23 CHF;

2.  przeliczenie wszystkich już spłaconych rat z uwzględnieniem prawidłowego salda kredytu, tj. uznania, że aktualne saldo kredytu na dzień (...) r. wynosi 301.559,06 CHF;

3.  zwrotu wszystkich kwot nadpłaconych rat wynikających z ww. przeliczenia, tj. łącznie kwoty 12.925,04 zł z odsetkami ustawowymi od dnia otrzymania niniejszego wezwania do dnia zwrotu;

4.  zwrotu kwot pobranych tytułem finansowania kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, tj. łącznie kwoty 6.038,72 zł. (pismo z dnia (...) r. – k. 71-73)

Pozwany bank nie uwzględnił ww. wezwania powodów, stwierdzając, iż jest ono niezasadne. (pismo z dnia (...) r. – k. 76-77)

Pismem datowanym na dzień (...) r. powodowie wezwali pozwany bank, w terminie siedmiu dni od daty doręczenia wezwania do:

1.  dobrowolnego przeliczenia na nowo wypłaconych transz kredytu bez przeliczenia tych wpłat na CHF, tj. ustalenia, że właściwe saldo zadłużenia z umowy kredytowej na dzień (...) r. wynosiło 800.000 zł;

2.  przeliczenia wszystkich już spłaconych rat z uwzględnieniem prawidłowego salda kredytu, tj. uznania, że aktualne saldo kredytu na dzień (...) r. wynosi 597.490,96 zł;

3.  zwrotu wszystkich nadpłaconych kwot, tj. łącznie kwoty 173.810,70 zł. (pismo z dnia (...) r. – k. 83)

We wniosku o udzielenie kredytu, powodowie wskazali, że wnoszą o udzielenie kredytu na zakup lokalu mieszkalnego z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe. Całkowita kwota kredytu miała wynosić 800.000 zł i miała ona zostać udzielona w walucie CHF. Wniesiony wkład własny wynosić miał 10.000 zł. (wniosek o udzielenie kredytu – k. 148-150)

Powodowie mieli możliwość zaciągnięcia kredytu w złotówkach jednak zostali przekonani, że kredyt we frankach będzie dla nich najlepszy. Na spotkaniu w banku przedstawiono im wyliczenia co się stanie nawet jeśli frank zdrożeje o 20%. Również wtedy kredyt we frankach był dla powodów korzystniejszy niż w złotówkach. Przed zawarciem umowy powodowie analizowali raty przedstawione przez doradcę finansowego. Powodowie zawierając umowę byli świadomi tego, że kurs franka może ulec zmianie. Przed zawarciem umowy powodowie porównywali kredyty w innych bankach. Zdecydowali się na zawarcie umowy kredytowej z pozwanym bankiem, ponieważ przedstawił on im najkorzystniejsze oprocentowanie. Powodowie byli informowani o tym, że bank pobiera należności z konta w złotówkach tylko wtedy, kiedy nie ma zapewnionych środków na rachunku frankowym. (zeznania powoda – k. 198-200)

Przed podpisaniem umowy powodowie przeczytali umowę i zrozumieli jej postanowienia. Rozmawiali również z doradcą kredytowym. Powód zwrócił uwagę doradcy na pewne niejasności i zostały one uwzględnione w umowie. (zeznania powoda – k. 200)

Kilka rat kredytu powodowie wpłacili we frankach, poza tym raty spłacane były w złotówkach. Powód miał wiedział, że bank sam przelicza pieniądze na franki. Przy zawieraniu umowy kredytowej doradca poinformował powodów, że konieczne jest otworzenie w banku drugiego rachunku złotowego oprócz rachunku walutowego, tak aby bank mógł z niego pobierać złotówki i przeliczać na franki. (zeznania powoda – k. 200, k. 221)

Sąd dokonał następującej oceny dowodów:

Podstawę ustaleń faktycznych w rozpoznawanej sprawie stanowiły wskazane powyżej dokumenty zgromadzone w aktach sprawy oraz zeznania powoda G. B. (1).

Sąd co do zasady dał wiarę przedstawionym w niniejszej sprawie dowodom w postaci dokumentów. W ocenie Sądu brak jest podstaw do podważania zawartości lub autentyczności dokumentów uznanych przez Sąd za wiarygodny materiał dowodowy.

W tym miejscu wskazania wymaga jednak to, że przedstawione przez powodów opracowane przez nich w formie tabelek wyliczenia należności stanowią jedynie dokument prywatny, sporządzony przez stronę w celu poparcia wyprowadzonych przez nią twierdzeń. Zgodnie natomiast z art. 245 k.p.c., dokument ten jako dokument prywatny stanowi wyłącznie dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Nie są to natomiast dokumenty urzędowe, stanowiące wiarygodny dowód w sprawie, a tym samym nie mogą one zastępować dowodu z opinii biegłego sądowego, który jest dowodem niezbędnym w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych.

Sąd dał wiarę zeznaniom powoda, w zakresie w jakim zeznał on na okoliczność świadomości powodów dotyczącej przedmiotowej umowy kredytowej oraz jej realizacji. Sąd pominął jednak dowód z zeznań powoda w zakresie, w jakim zawierały one opinie i twierdzenia powoda dotyczące wykonywania niniejszej umowy.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu, jednak jedynie w części.

W sprawie niniejszej powodowie A. B. i G. B. (1) wystąpili przeciwko pozwanemu Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W. o zapłatę solidarnie na ich rzecz kwoty 182.197,99 zł z tytułu zwrotu nienależnego świadczenia w postaci nadpłaconych kwot w okresie od dnia (...) r., wynikających z zastosowania przez pozwanego niedozwolonych postanowień umownych i praktyk dotyczących kursu walutowego wraz z odsetkami ustawowymi od dnia (...) r. do dnia zapłaty, a ewentualnie o zasądzenie kwoty 12.925,04 zł tytułem zwrotu nienależnego świadczenia w postaci nadpłaconych kwot w okresie od dnia (...) r., wynikających z zastosowania przez pozwanego niedozwolonych postanowień umownych i praktyk dotyczących kursu walutowego w zakresie, w jakim zawierają zastrzeżenie na rzecz pozwanego tzw. spreadu wraz z odsetkami ustawowymi od dnia (...) r. do dnia zapłaty, jak również o zapłatę kwoty 6.038,72 zł (a po zmodyfikowaniu powództwa kwoty 6.018,44 zł) tytułem zwrotu nienależnie pobranych od powodów składek z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego wraz z odsetkami ustawowymi od dnia (...)r. do dnia zapłaty.

Odnosząc się do roszczenia o zapłatę z tytułu zwrotu kwot nadpłaconych przez powodów na skutek zastosowania przez pozwanego niedozwolonych postanowień umownych i praktyk dotyczących kursu walutowego, wskazać należy, iż dla rozstrzygnięcia zasadności tego roszczenia w pierwszej należności zbadania wymagało to, czy postanowienia zawarte przez pozwanego w umowie kredytowej nr (...) uznać należy za postanowienia niedozwolone w myśl art. 385 ¹ k.c.

Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Co istotne, w myśl § 3 ww. artykułu, nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

W tym miejscu w pierwszej kolejności zważyć należy na to, że zdaniem Sądu błędne jest stanowisko powodów co do tego, że kredyt udzielony im przez pozwanego na podstawie umowy kredytowej nr (...) jest kredytem indeksowanym do waluty obcej (franka szwajcarskiego). W ocenie Sądu, zapisy przedmiotowej umowy jednoznacznie wskazują bowiem na to, że kredyt udzielony powodom jest kredytem walutowym (a więc kredytem udzielonym we frankach szwajcarskich – CHF). Zważyć bowiem należy, iż zgodnie z pkt 1 umowy, kwota udzielonego kredytu wynosiła kwotę 411.649,69 CHF. Jednocześnie, powodowie zobowiązali się do spłacania kredytu również we frankach szwajcarskich. Zgodnie z pkt 8.7 umowy, spłata należności z tytułu kredytu następować miała ze wskazanego rachunku bankowego, który prowadzony był w CHF i miał być zasilany wyłącznie środkami w walucie, w której jest prowadzony. Kredytobiorcy zobowiązali się do zapewniania na rachunku wystarczającej kwoty środków do pokrycia wymagalnych należności banku z tytułu kredytu. Wynika z tego zatem jednoznacznie, że powodowie zaciągnęli kredyt w CHF i zobowiązali się do spłaty kredytu właśnie w takiej walucie.

Co także istotne, oprocentowanie kredytu zgodnie z pkt 6.1 umowy, oparte zostało na stopie bazowej LIBOR, która stanowi podstawę wyznaczania oprocentowania kredytów walutowych. Nadto, jako zabezpieczenie udzielonego kredytu w myśl pkt 9.1. umowy ustanowione zostały m.in. hipoteki, których kwota również została określona we frankach szwajcarskich.

Na uwagę zasługuje również to, że jak wynika z zeznań powoda G. B. (1), powodowie byli w pełni świadomi faktu zawarcia umowy walutowej i świadomie zgodzili się na możliwe konsekwencje związane z kredytem walutowym. Powodowie mieli możliwość zaciągnięcia kredytu w złotówkach jednak zdecydowali się na kredyt walutowy. Powód wskazał, że na spotkaniu w banku zostało przedstawione im wyliczenie możliwego podrożenia franka szwajcarskiego. Przed zawarciem umowy powodowie analizowali raty przedstawione przez doradcę finansowego. Powodowie zawierając umowę byli świadomi tego, że kurs franka może ulec zmianie. Zdecydowali się na zawarcie umowy kredytowej z pozwanym bankiem, ponieważ przedstawił on im najkorzystniejsze oprocentowanie. Powód wskazał, że przed podpisaniem umowy powodowie przeczytali umowę i zrozumieli jej postanowienia. Również w pkt 11.5 umowy zawarty został zapis zawierający oświadczenie powodów o tym, że są oni świadomi ryzyka zaciągania kredytu w walutach obcych, które wynika z możliwości zmiany kursu waluty kredytu wobec waluty polskiej lub zmiany oprocentowania waluty obcej, których skutkiem może być zagrożenie ich zdolności kredytowej spowodowane istotnym podwyższeniem wartości kredytu i odsetek do spłaty.

Wskazania wymaga to, że jak już podano powyżej, zgodnie z pkt 8.7 umowy, powodowie zobowiązani byli do dokonywania spłaty kredytu we franku szwajcarskim. W tym celu zobowiązani byli oni do zapewnienia istnienia środków przeznaczonych na ten cel na rachunku prowadzonym we frankach szwajcarskich. W przypadku braku środków zgromadzonych na rachunku frankowym, powodowie w pkt 12.2 umowy upoważnili bank do pobierania na spłatę ich zobowiązań środków zgromadzonych na innym rachunku. W przypadku gdy rachunek ten prowadzony jest w innej walucie niż waluta wymagalnych należności, obciążenie następować miało natomiast po przewalutowaniu. Co przy tym istotne, jak przyznał powód, w momencie zawierania umowy byli oni informowani o tym, że są zobowiązani do spłacania przedmiotowego kredytu w CHF oraz do prowadzenia rachunku we frankach szwajcarskich, natomiast w sytuacji braku zapewnienia przez powodów środków na rachunku frankowym, bank pobiera należności z konta złotówkowego. Jednocześnie, powód przyznał, że pomimo tego, jedynie kilka rat powodowie spłacili w walucie CHF, natomiast pozostałe należności były pobierane przez bank z rachunku złotówkowego powodów.

Zważyć przy tym należy, że powodowie otrzymali harmonogram spłat rat kredytowych, w związku z czym byli oni świadomi tego, jaką kwotę i w jakim terminie mają zapewnić na rachunku prowadzonym we frankach szwajcarskich, w celu zapewnienia bieżącej spłaty kredytu.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, w ocenie Sądu stwierdzić należy, iż przy zawieraniu przedmiotowej umowy, powodowie mieli pełną świadomość treści zawieranej umowy, jej postanowień i związanych z nimi konsekwencji. W ocenie Sądu nie zasługuje zatem na uwagę twierdzenie powodów, że postanowienia umowy kredytu wskazujące na jego walutowy charakter były pozorne. Zdaniem Sądu postanowienia przedmiotowej umowy kredytowej odpowiadały charakterowi tej umowy tj. umowy kredytu walutowego.

Sąd podziela przy tym także stanowisko strony pozwanej, iż na walutowy charakter kredytu nie wpływa sposób wypłaty kredytu określony w pkt 5.2 umowy, a więc to, że uruchomienie kredytu nastąpić miało w dwóch transzach, przy czym w pierwszej kolejności kwota w wysokości określonej w akcie notarialnym ostatecznej umowy sprzedaży kredytowanej nieruchomości (nie więcej niż 800.000 zł) miała być przekazana na spłatę kredytu zbywcy w (...) Bank S.A, na wskazany rachunek, a pozostała część kwoty kredytu miała zostać przekazana na wskazany rachunek zbywcy nieruchomości. Faktem jest, iż wypłata kwoty kredytu wypłacona została w walucie złotych polskich, jednak zważyć należy, że sposób wypłaty wynikał z dyspozycji złożonej przez powodów we wniosku o udzielenie kredytu (umowa - k. 42-50, dyspozycja uruchomienia kredytu – k. 147). Niewątpliwie, dokonanie wypłaty w złotych polskich było również korzystniejsze dla powodów ze względów praktycznych. Zważyć przy tym należy, że powodowie nie udowodnili wysokości ewentualnej różnicy pomiędzy kwotą udzielonego kredytu a kwotą faktycznie wypłaconą powodom. Strona powodowa nie wykazała tej okoliczności w odpowiedni sposób, a w szczególności nie zawnioskowała o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości bankowej.

Zdaniem Sądu, postanowienia wskazywane przez stronę powodową nie stanowią niedozwolonych postanowień umownych. Mając na uwadze całokształt okoliczności danej sprawy, zdaniem Sądu nie sposób uznać, aby postanowienia te kształtowały prawa i obowiązki powodów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami albo aby rażąco naruszały interesy powodów. Zważyć należy, iż Sąd podziela bowiem stanowisko strony pozwanej co do tego, że powodowie mający pełną świadomość zasad, na jakich udzielany był im kredyt, dobrowolnie i świadomie złożyli dyspozycję wypłaty kwoty kredytu w złotych polskich, a co więcej powodowie świadomie nie realizowali postanowień umowy w przedmiocie dokonywania spłat kredytu we frankach szwajcarskich, pozostawiając bankowi ściąganie należności ze złotówkowego rachunku powodów i dokonywania przewalutowania według kursów banku. Zdaniem Sądu, dokonując w niniejszej sprawie incydentalnej kontroli postanowień umownych i mając tym samym na uwadze przede wszystkim okoliczności sprawy niniejszej, niezasadne jest stwierdzenie jakoby postanowienia te naruszały uzasadniony interes powodów.

Odnosząc się do kwestii przewalutowania dokonywanego przez bank, ponownie należy zważyć, iż dokonywanie przewalutowania kwot pobieranych przez bank z rachunku złotówkowego powodów na spłatę ich zobowiązań kredytowych wynikało wyłącznie z faktu niewykonywania umowy kredytowej przez powodów w sposób należyty. Powodowie zobowiązani do spłaty rat kredytowych we franku szwajcarskim, dobrowolnie i świadomie odstąpili od tego, decydując się na dokonywanie wpłat na rachunek złotówkowy i wyrażając w ten sposób zgodę na przewalutowanie tych środków przez bank według kursu bankowego. Nie ulega wątpliwości to, że powodowie mieli pełną swobodę i możliwość dokonania wymiany waluty samodzielnie, pozyskując ją z innego źródła a następnie dokonania wpłaty tak uzyskanej kwoty w CHF na rachunek frankowy. Powodowie zrezygnowali jednak z takiej możliwości, zgadzając się na dokonanie samodzielnego przewalutowania przez bank.

Jednocześnie zważenia wymaga to, że bank dokonywał przewalutowania przy zastosowaniu kursu krzyżowego określonego w § 1 pkt 12 Regulaminu produktów kredytowych dla klientów indywidualnych w (...) Bank (...) S.A. , który stanowił, iż stosowany przez bank kurs wymiany jednej waluty obcej na inną walutę obcą polega na tym, że bank dokonuje wymiany dotychczasowej waluty na PLN według kursu sprzedaży tej waluty wobec PLN zgodnie z tabelą kursów obowiązujących w banku w momencie dokonywania wymiany a następnie dokonuje wymiany z PLN na walutę docelową według kursu kupna tej waluty zgodnie z tabelą kursów obowiązujących w banku w momencie dokonania wymiany waluty. Faktem jest, że powodowie nie znali dokładnej tabeli kursów obowiązujących w banku. Niemniej jednak, nawet gdyby przyjąć, że kurs przeliczeniowy stosowany przez Bank był niewystarczająco sprecyzowany czy nieznany powodom, bądź też że był dla nich niekorzystny, a więc spełniał cechy abuzywności, to powodowie nie wykazali wysokości dochodzonego roszczenia. Powodowie nie wykazali, czy zastosowanie przez bank kursu obowiązującego w danym momencie w banku, było dla nich mniej korzystne niż zastosowanie średniego kursu NBP. Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, nie jest możliwie dokonanie jednoznacznej oceny, czy nierównowaga praw i obowiązków stron na niekorzyść konsumenta, wynikająca z postanowienia umowy i regulaminu dot. kursu przewalutowania wynika jest istotna i znacząca. Okoliczności te są natomiast niezbędnymi przesłankami dla uznania abuzywności postanowienia ustalającego według jakiego kursu dokonywane jest przewalutowanie przez bank. Powodowie nie wykazali również, jak różniła się wysokość rat wpłaconych przez nich w walucie franka szwajcarskiego a wpłaconych w złotych polskich.

W tym miejscu zważyć należy, iż nawet w przypadku uznania, że wskazywane przez stronę powodową postanowienia stanowią klauzule abuzywne, to roszczenie powodów dochodzone przez nich w punkcie pierwszym pozwu nie mogły zostać uwzględnione z uwagi na nieudowodnienie ich wysokości. Powodowie nie wykazali bowiem w należyty sposób wysokości dochodzonych roszczeń. Na poparcie swojego stanowiska, powodowie przedstawili jedynie samodzielnie sporządzony przez siebie wykaz tabelaryczny, który w ich ocenie obrazuje różnice pomiędzy wysokościami należności pobranych od nich przez bank, a tymi które powinny zostać pobrane. Podkreślić jednak należy, iż dokument przedstawiony przez stronę ma w tym wypadku moc jedynie dokumentu prywatnego, który w myśl art. 245 k.p.c., stanowi wyłącznie dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Wyliczenia sporządzone przez powodów nie są dokumentami urzędowymi, stanowiące wiarygodny dowód w sprawie. W ocenie Sądu, dla ustalenia wysokości roszczeń powodów przysługujących im w razie stwierdzenia ich zasadności, konieczne jest skorzystanie wiadomości specjalnych. Dla udowodnienia wysokości roszczenia przysługującego powodom konieczne było zatem przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego np. z zakresu rachunkowości bankowej, który w sposób wiarygodny dla Sądu dokonałby stosownych wyliczeń potwierdzających lub zaprzeczających stanowisku strony powodowej. Powodowie, na których zgodnie z art. 6 k.c. spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie, w toku całego postępowania nie zawnioskowali o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego. Uznać zatem należy, iż wysokość roszczenia powodów z punktu pierwszego pozwu (tak głównego jak i ewentualnego) nie została udowodniona, wobec czego również z tego powodu nie mogły one zostać uwzględnione.

W ocenie Sądu na uwagę nie zasługiwały również twierdzenia powodów co do tego, że pozwany uznał powództwo wobec nierozpoznania w terminie zgłoszonej przez nic reklamacji. Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym (Dz.U. 2015 poz. 1348), w przypadku niedotrzymania terminu na rozpoznanie reklamacji, reklamację uważa się za rozpatrzoną zgodnie z wolą klienta. Zdaniem Sądu, słusznie wskazał bowiem pozwany, że przepis ten wprowadza domniemanie prawne, które może być obalone przez bank na kolejnych etapach sporu z klientem. Wobec zakwestionowania stanowiska powodów w postępowaniu sądowym przez pozwanego, stwierdzić należy, iż domniemanie to zostało skutecznie obalone.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd oddalił roszczenia powodów z punktu pierwszego pozwu, o czym orzeczono w punkcie drugim wyroku.

Na marginesie odnosząc się w tym miejscu do zarzutu pozwanego co do częściowego przedawnienia roszczenia powodów wskazać należy, że zdaniem Sądu zasługuje on na uwzględnienie. Roszczenie powodów z tytułu nadpłaconych rat odsetkowych jest w ocenie Sądu świadczeniem okresowym, którego termin przedawnienia wynosi trzy lata. W związku z tym, za przedawnione należy uznać roszczenia powodów z tego tytułu za okres poprzedzający trzy lata od wniesienia pozwu inicjującego niniejsze postępowanie (tj. roszczenia sprzed listopada 2013 r.).

Przechodząc natomiast do drugiego ze zgłoszonych przez powodów roszczeń, tj. żądania zapłaty solidarnie na ich rzecz przez pozwanego z tytułu zwrotu nienależnie pobranych składek z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego wskazać należy, iż w ocenie Sądu zasługiwało ono na uwzględnienie.

Wskazać należy, iż w okolicznościach niniejszej sprawy bezsporne było to, że w umowie kredytowej nr (...) zawarty został zapis, zgodnie z którym jako zabezpieczenie kredytu do czasu całkowitej spłaty części kredytu stanowiącej różnicę pomiędzy wymaganym przez bank wkładem własnym a wkładem własnym faktycznie wniesionym przez powodów, ustanowiono ubezpieczenie niskiego wkładu własnego (pkt 9.3). Na podstawie ww. postanowienia, powodowie zostali obciążeni kosztami składki ubezpieczeniowej od kwoty 61.747,45 CHF , płatnej w złotych polskich, początkowo przez okres 36 miesięcy od dnia uruchomienia kredytu, z możliwością przedłużenia o kolejne okresy ubezpieczenia. Nie ulega również wątpliwości to, że przedmiotowy zapis zawarty w ww. umowie kredytowej związany był z faktycznym zawarciem przez pozwanego z Towarzystwem (...) S.A, generalną umowę ubezpieczenia niskiego wkładu kredytów mieszkaniowych, którą to umową objęta była również umowa kredytu stanowiąca przedmiot niniejszego postępowania.

Niemniej jednak, zważyć należy na to, iż w ocenie Sądu zawarcie w umowie kredytowej postanowienia, na podstawie którego powodowie jako kredytobiorcy zostali zobowiązani do ponoszenia kosztów składki ubezpieczeniowej, wynikającej z ww. generalnej umowy ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, uznać należy za niedozwolone postanowienie umowne. W ocenie Sądu za nieuzasadnione i nie znajdujące jakichkolwiek podstaw prawnych należy uznać obciążanie kredytobiorców kosztami ubezpieczenia, którym objęty jest pozwany. Pozwany bank w sposób rażący naruszył tym samym interesy konsumentów.

Zdaniem Sądu to bank, jako stronę umowy ubezpieczenia powinny obciążać związane z tym ubezpieczeniem koszty. Bank nie powinien zatem przerzucać tego ciężaru na kredytobiorców. Podkreślenia wymaga to, że bank jako podmiot gospodarczy działający w obrocie i mający na celu wypracowanie zysku, to właśnie z tego zysku winien pokrywać ewentualne koszty umowy ubezpieczenia, która zabezpiecza jego interesy. Przerzucanie na konsumentów ryzyka prowadzonej przez niego działalności gospodarczej nie znajduje żadnego uzasadnienia.

Zważyć nadto należy, że powodowie nie zostali zaznajomieni z treścią umowy ubezpieczenia, której stroną jest bank. Powodowie nie zostali zapoznani z jej postanowieniami, mającymi wpływ na istnienie i wysokość ich zobowiązania, wobec czego zostali oni pozbawieni możliwości zweryfikowania postanowień, mających istotne znaczenie dla ich sytuacji. Pomimo zawarcia w umowie kredytowej postanowienia związanego z powstaniem dodatkowego stosunku prawnego (tj. stosunku ubezpieczeniowego), którego ciężar w postaci obowiązku uiszczenia składki, a także ryzyko wystąpienia przez pozwanego z roszczeniem zwrotnym w stosunku do kredytobiorcy, spoczywał zasadniczo wyłącznie na powodach, szczegółowa treść stosunku ubezpieczenia nie została im przedstawiona. Z postanowienia zawartego w pkt 9.3. umowy kredytowej nie wynika natomiast, jaki był rzeczywisty zakres ochrony ubezpieczeniowej, jakie wypadki są objęte tą ochroną oraz jakie są ewentualne wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela. Powodom nie zostały przedstawione ogólne warunki ubezpieczenia do umowy ubezpieczeniowej, jak również sam dokument przedmiotowej umowy. W ocenie Sądu przedmiotowe postanowienie (pkt 9.3. umowy) nie zawiera dostatecznych informacji pozwalających uzyskać powodom wiedzę, co do tego, jak faktycznie kształtują się koszty ubezpieczenia, które w ostatecznym wyniku są oni zobowiązani ponieść. Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu pkt 9.3 umowy kredytowej, zawiera postanowienia kształtujące prawa, a przede wszystkim zaś obowiązki powodów w sposób niejednoznaczny.

Co więcej, podkreślenia wymaga to, że w ocenie Sądu postanowienia umownego nakładającego na powodów obowiązek ponoszenia składek z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, nie sposób uznać za postanowienie określające główne świadczenie stron. Okoliczność, iż postanowienie umowy kredytu określające jego koszty, do których zaliczają się także różnego rodzaju składki, jest postanowieniem istotnym z punktu widzenia interesu kredytobiorcy, nie oznacza, iż już z samej tylko wagi takiego postanowienia wynika możliwość kwalifikowania go jako postanowienia odnoszącego się do świadczenia głównego w ramach umowy kredytowej. Postanowienie to, nakładało bowiem na powodów dodatkowe zobowiązanie w ramach zabezpieczenia głównego świadczenia banku (udzielonego kredytu), któremu odpowiadało główne świadczenie powodów, tj. opłacanie oprocentowanych rat kredytowych. Tym samym, uznanie postanowienia zawartego w pkt 9.3 umowy nr (...) za niedozwolone postanowienie umowne było możliwe.

Co więcej, zdaniem Sądu sama świadomość powodów o ciążącym na nich obowiązku ponoszenia kosztów ubezpieczenia z tytułu niskiego wkładu własnego, czy też wyrażenie zgody na tę pozycję we wniosku o udzielenie kredytu, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Zgodnie bowiem z art. 385 ¹ § 1 k.c., kryterium oceny decydującym o uznaniu klauzuli za niedozwoloną jest przesłanka braku indywidualnego uzgodnienia oraz kształtowanie praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Strona może mieć zatem świadomość wynikającego z obowiązku wynikającego z umowy. Uznanie danej klauzuli za niedozwoloną zależne jest natomiast jedynie od stwierdzenia, że nie miała ona rzeczywistego wpływu na treść postanowienia, które kształtuje jej prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interesy. W związku z powyższym kwestia świadomości powodów co do spoczywającego na nich obowiązku pozostawała bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Zważyć także należy, iż w ocenie Sądu powodowie wykazali wysokość kwot pobranych przez pozwanego z tytułu składek z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego. Powodowie przedłożyli bowiem wyciąg bankowy potwierdzający pobranie z ich rachunku łącznej kwoty 6.038,72 zł (k. 70). Jednocześnie podkreślić należy, iż w toku postępowania pozwany dokonał częściowego uznania ww. roszczenia i zwrotu na rzecz powodów kwoty 20,28 zł, co skutkowało cofnięciem pozwu przez powodów w tym zakresie. Powodowie przedłożyli również wezwanie do zapłaty z dnia 15 kwietnia 2016 r., w którym wezwali pozwanego m.in. do zwrotu kwot pobranych tytułem finansowania kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, tj. łącznie kwoty 6.038,72 zł.

Skutkiem zastosowania w umowie lub wzorcu klauzuli niedozwolonej jest brak mocy wiążącej tego postanowienia, a co za tym idzie uznanie, że pozwany nie mógł żądać od powodów pokrycia kosztów umowy ubezpieczenia niskiego wkładu własnego. Ponieważ kwota ta została od powodów ściągnięta, po stronie pozwanego zaistniała sytuacja bezpodstawnego wzbogacenia kosztem powodów (art. 405 k.c.), dlatego też powodom należy się jej zwrot.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał za zasadne roszczenie powodów o zapłatę przez pozwanego na ich rzecz kwoty 6.018,44 zł (6.038.72 zł – 20,28 zł) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia (...) r. (tj. od (...) dnia od wezwania do zapłaty) z tytułu składek z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, o czym orzeczono w punkcie pierwszym wyroku.

W tym miejscu ponownie podkreślić nalży, iż w odpowiedzi na pozew pozwany uznał powództwo co do kwoty 20,28 zł z tytułu składki na ubezpieczenie niskiego wkładu własnego oraz dokonał fizycznego zwrotu powodom tej kwoty. W efekcie tego w piśmie procesowym z dnia (...) r., powodowie cofnęli powództwo w zakresie żądania zasądzenia na ich rzecz kwoty 20,28 zł.

Zgodnie z art. 203 § 1 k.p.c., pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. W myśl art. 203 § 4 k.p.c., Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa.

W ocenie Sądu, mając na uwadze okoliczności niniejszej sprawy, Sąd nie znalazł podstaw do uznania, aby cofnięcie pozwu przez powodów co do kwoty 20,28 zł było niezgodne z prawem lub aby naruszało zasad współżycia społecznego czy też by zmierzało do obejścia prawa. Wskazać bowiem należy, że motywem cofnięcia pozwu było uznanie roszczenia w zakresie ww. kwoty przez pozwaną oraz dokonanie przez nią zapłaty tej należności na rzecz powodów. Strona pozwana nie sprzeciwiła się przy tym cofnięciu pozwu przez powodów w tym zakresie. W związku z tym, zdaniem Sądu zatem, czynność strony powodowej w postaci cofnięcia pozwu we wskazanym zakresie była zgodna z prawem, a tym samym dopuszczalna na gruncie art. 203 § 4 k.p.c.

W myśl art. 355 § 1 i 2 k.p.c. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne. W związku ze skutecznym cofnięciem przez powodów pozwu co do kwoty 20,28 zł, w punkcie 3 wyroku Sąd umorzył postępowanie w tym zakresie.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie czwartym sentencji wyroku, na zasadzie z art. 100 k.p.c. w zw. § 8 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu. Zgodnie z art. 100 k.p.c., w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

W związku z tym, że pozwany wygrał niniejsze postępowanie w przeważającym zakresie, zatem Sąd uznał za zasadne przyznanie na jego rzecz solidarnie od powodów zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 7.200 zł oraz 17 zł z tytułu zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji wyroku.