Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2021 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Anna Pogorzelska

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2021 roku w Warszawie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa E. K. i D. K. (1)

przeciwko 1. J. K. ( O.)

2. (...) sp. z o.o. z siedzibą w K.

3. (...) S.A. z siedzibą w W.

o ochronę dóbr osobistych i zadośćuczynienie

1. zobowiązuje pozwaną J. K. ( O.) do złożenia oświadczenia o treści:

„ Przepraszam Panią E. K. i Pana D. K. (1) za to, że w związku z publikacją książki mojego autorstwa pt. „ (...)” , w której pod pozorem „ fikcyjności” bohaterów naruszyłam ich dobra osobiste poprzez rozpowszechnianie fałszywych informacji o ich wyprawie , kwalifikacjach moralnych i zawodowych” J. K. ( O.) , w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się wyroku w magazynach: (...) , na stronie 4 lub 5 lub 6 i (...), na stronie 7 lub 8 lub 9, pogrubioną czcionką Arial 12 koloru czarnego na białym tle , z odstępami 1,5 wiersza między wierszami , bez podziału na kolumny , w ramce koloru czarnego o szerokości 3 punktów typograficznych oraz w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku , na okres 30 dni, na stronach internetowych (...) i (...) pogrubioną czcionką Arial 11 koloru czarnego na białym tle , z odstępami 1,5 wiersza między wierszami na stronie głównej , w ramce koloru czarnego o szerokości 3 punktów typograficznych ;

2. zobowiązuje pozwany (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. do złożenia oświadczenia o treści:

(...) sp. z o.o. z siedzibą w K. przeprasza Panią E. K. i Pana D. K. (1) za wydanie ,promowanie i wprowadzenie do obrotu książki J. O. pt. „(...)” , która pod pozorem „fikcyjności” bohaterów narusza ich dobra osobiste poprzez rozpowszechnianie fałszywych informacji o ich wyprawie , kwalifikacjach moralnych i zawodowych (...) sp. z o.o. z siedzibą w K., w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się wyroku w magazynach: (...) , na stronie 4 lub 5 lub 6 i (...), na stronie 7 lub 8 lub 9, pogrubioną czcionką Arial 12 koloru czarnego na białym tle , z odstępami 1,5 wiersza między wierszami , bez podziału na kolumny , w ramce koloru czarnego o szerokości 3 punktów typograficznych oraz w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku , na okres 30 dni, na stronach internetowych (...) i (...) pogrubioną czcionką Arial 11 koloru czarnego na białym tle , z odstępami 1,5 wiersza między wierszami na ,stronie głównej , w ramce koloru czarnego o szerokości 3 punktów typograficznych ;

3. zasądza od pozwanych J. K. ( O.) i (...) sp. z o.o z siedzibą w K. solidarnie na rzecz powódki E. K. kwotę 80 000 zł ( osiemdziesiąt tysięcy złotych ) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

4. zasądza od pozwanych J. K. ( O.) i (...) sp. z o.o z siedzibą w K. solidarnie na rzecz powoda D. K. (1) kwotę 80 000 zł ( osiemdziesiąt tysięcy złotych ) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

5. zakazuje pozwanym J. K. ( O.) i (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. publikacji i rozpowszechniania książki J. O. pt. (...)”;

6. upoważnia powodów do opublikowania oświadczeń opisanych w pkt.1 i pkt.2 wyroku na wyłączny koszt pozwanych w przypadku niewykonania przez pozwanych obowiązków określonych w 1 i 2 wyroku w terminie zakreślonym ;

7. oddala powództwo w pozostałej części skierowane przeciwko pozwanym J. K. i (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. ;

8. oddala powództwo skierowane przeciwko (...) S.A z siedzibą w W.

9. oddala wniosek o nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności wyrokowi w pkt.3 i 4 co do należności zasądzonych od pozwanej J. K. ;

10. zasądza od pozwanych J. K. i (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. na rzecz powódki E. K. kwotę po 480 zł( czterysta osiemdziesiąt złotych ) od każdego z pozwanych , tytułem zwrotu części opłaty od pozwu dotyczącego roszczenia niemajątkowego;

11. zasądza od pozwanych J. K. i (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. na rzecz powoda D. K. (1) kwotę po 480 zł ( czterysta osiemdziesiąt złotych ) od każdego z pozwanych , tytułem zwrotu części opłaty od pozwu dotyczącego roszczenia niemajątkowego;

12. zasądza od powódki E. K. na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 5777 zł.( pięć tysięcy siedemset siedemdziesiąt siedem złotych ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ;

13. zasądza od powoda D. K. (1) na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę (...) z. ( pięć tysięcy siedemset siedemdziesiąt siedem złotych ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

14. znosi wzajemnie koszty zastępstwa procesowego pomiędzy powodami a pozwaną J. K. i (...)sp. z o.o. z siedzibą w K..

15. nakazuje pobrać od powodów , każdego z osobna kwotę po 6000 zł ( sześć tysięcy złotych ) na rzecz Skarbu Państwa – kasa Sądu Okręgowego w Warszawie tytułem opłaty od oddalonej części powództwa o zadośćuczynienie

Sygn. akt XXV C 980/11

UZASADNIENIE

do wyroku z dnia 29 stycznia 2021 r.

Pozwem z dnia 18 sierpnia 2011 r. (data prezentaty – k. 2), skierowanym przeciwko pozwanym (...) sp. z o.o. z siedzibą w K., J. K. (O.) oraz (...) S.A. z siedzibą w W., powodowie E. K. i D. K. (1) wnieśli o:

1) zakazanie pozwanemu (...) sp. z o.o. z siedzibą w K., pozwanej J. K. (O.) oraz pozwanemu (...) S.A. z siedzibą w W. wprowadzania książki pt. ,,(...)” do obrotu w jakiejkolwiek formie;

2) nakazanie opublikowania pogrubioną czcionką Arial 12, z odstępami 1.5 wiersza pomiędzy wierszami, bez podziału na kolumny, w ramce o szerokości 3 pkt, w magazynie (...) (na stronie 3, 4 lub 5, w terminie miesiąca od uprawomocnienia się wyroku), w magazynie (...) (na stronie 7, 8 lub 9, w terminie miesiąca od uprawomocnienia się wyroku), magazynie (...) (na stronie 7, 8 lub 9, w terminie miesiąca od uprawomocnienia się wyroku), w tygodniku (...) (na stronie 4, 5 lub 6, w terminie dwóch tygodni od uprawomocnienia się wyroku), w magazynie (...) (na stronie 3,4 lub 5, w terminie miesiąca od uprawomocnienia się wyroku), w ” Magazynie (...)” (na stronie 3, 4 lub 5, w terminie miesiąca od uprawomocnienia się wyroku), w dzienniku (...) (na stronie 3, 4 lub 5, w terminie tygodnia od uprawomocnienia się wyroku), w dzienniku (...)” (na stronie 3, 4 lub 5, w terminie tygodnia od uprawomocnienia się wyroku), w (...) (na stronie 1, w terminie tygodnia od uprawomocnienia się wyroku), w magazynie (...) (na stronie 3, 4 lub 5, w terminie miesiąca od uprawomocnienia się wyroku), oraz na następujących stronach internetowych: (...) (na stronie głównej, w jej prawym górnym rogu, w terminie tygodnia od uprawomocnienia się wyroku, na okres jednego miesiąca), (...) (na stronie głównej, w jej prawym górnym rogu, w terminie tygodnia od uprawomocnienia się wyroku, na okres jednego miesiąca), (...) (na podstronie z recenzjami o książkach, w jej prawym górnym rogu, w terminie tygodnia od uprawomocnienia się wyroku, na okres jednego miesiąca), (...) (na stronie głównej, w jej prawym górnym rogu, w terminie tygodnia od uprawomocnienia się wyroku, na okres jednego miesiąca), (...) (na stronie głównej, w jej prawym górnym rogu, w terminie tygodnia od uprawomocnienia się wyroku, na okres jednego miesiąca):

- pozwanemu Wydawnictwu przeprosin o następującej treści: ,, Wydawnictwo (...) przeprasza Panią E. K. i Pana D. K. (2), (...) za wydanie, promowanie i wprowadzenie do obrotu książki J. O. pt. ,,(...)”. Książkę tę wydaliśmy, promowaliśmy i wprowadziliśmy do obrotu mimo posiadanej przez nas wiedzy o tym, iż zawiera pomówienia i oszczerstwa oraz zagraża życiu prywatnemu i karierze zawodowej Pani E. K. i Pana D. K. (2). Zdajemy sobie sprawę, że nasz przeprosiny nie naprawią wszystkich krzywd i poniżeń, na jakie naraziliśmy Panią E. K. i Pana D. K. (2), tym niemniej wyrażamy swoje najwyższe ubolewanie z powodu zaistniałej sytuacji. Przepraszamy także wszystkich czytelników wprowadzonych ww. książką w błąd.”;

- pozwanej autorce J. K. przeprosin o następującej treści: ,,Przepraszam Panią E. K. i Pana D. K. (2), (...) za pomówienia i oszczerstwa zawarte w mojej książce pt. ,,(...)”. W książce tej pod zasłoną ,,fikcyjności” wielokrotnie naruszyłam Ich prawo do prywatności, godność osobistą, a także bezprawnie podważałam kwalifikacje zawodowe oraz sprzeniewierzyłam powierzone mi w zaufaniu informacje. Zdaję sobie sprawę, że moje przeprosiny nie naprawią wszystkich krzywd i poniżeń, na które z pełną premedytacją naraziłam Panią E. K. i Pana D. K. (2). Przepraszam wszystkich, których wprowadziłam swoją książką w błąd.”;

- pozwanemu (...) S.A. przeprosin o następującej treści: (...) S.A. przeprasza Panią E. K. i Pana D. K. (2), (...) za rozpowszechnianie książki J. O. pt. ,,(...)” wydanej przez Wydawnictwo (...). Zdajemy sobie sprawę, że nasze przeprosiny nie naprawią wszystkich krzywd i poniżeń, na jakie naraziliśmy Panią E. K. i Pana D. K. (2), tym niemniej wyrażamy swoje najwyższe ubolewanie z powodu zaistniałej sytuacji.”

W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, że są (...), współpracujących m. in. z redakcją pisma (...) (...) i mediami zagranicznymi. Wyjaśnili, iż jednym z licznych owoców ich działalności jest film, który zdobył szereg prestiżowych nagród, zaś pozwana J. O., w przeszłości dobra znajoma powodów, wzięła udział w części wyprawy, w trakcie której była realizowana część zdjęć do ww. filmu, jednak została ona wykluczona przez powodów z tejże wyprawy i w konsekwencji nie wzięła udziału w tworzeniu ww. filmu, który okazał się wielkim sukcesem powodów. Zaznaczono, iż od tamtej pory J. O. zajmuje się szkalowaniem powodów, a jednym z przejawów aktywności J. O. jest przedmiotowa książka pt. ,,(...)”, która to mimo zawartej na jej wstępie deklaracji o ,,fikcyjności”, została w rzeczywistości, w ocenie powodów, pomyślana jako opowieść mająca zniszczyć ich reputację. Podkreślono, iż ww. książka zawiera wiele drobiazgowych informacji dotyczących wyglądu bohaterów i ich zawodu, opisów wielu realnych elementów z wypraw powodów, faktu przedsięwzięcia przez nich bardzo konkretnej i rzeczywistej wyprawy na wyspę (...) oraz detali odnoszących się do ich życia prywatnego, które to szczegóły w konotacji z życiem realnym sprawiają, że czytelnicy, a zwłaszcza osoby ze wspinaczkowo-podróżniczego środowiska powodów, z łatwością mogą rozpoznać powodów w bohaterach ww. książki. W ocenie powodów przedmiotowa książka w sposób celowy i podstępny została skonstruowana w taki sposób, aby zniszczyć życie powodów na każdym poziomie ich aktywności – od intymnych szczegółów ich życia (...), ich szerszej rodziny, po aktywność zawodową. W przekonaniu powodów przedmiotowa książka narusza ich wiele dóbr osobistych, a w szczególności ich cześć i prawo do prywatności, ma charakter pomówienia powodów o takie postępowanie i właściwości, które poniżają ich w opinii publicznej - książka kwestionuje kompetencje zawodowe i kwalifikacje etyczne powodów oraz naraża ich na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania uprawianej przez nich działalności, bowiem zarzuca im nielojalność i lekceważenie wobec bardzo przez nich cenionych partnerów zawodowych. W przekonaniu powodów przedmiotowa książka narusza również ich prawa autorskie, bowiem żeruje na ich pomyśle wyprawy, który to pomysł zaowocował m. in. scenariuszem do filmu. (pozew – k. 2-18, pismo uzupełniające pozew – k. 55-58)

W odpowiedzi na pozew z dnia 12 kwietnia 2012 r. pozwana J. K. (O.) wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W ocenie pozwanej w niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia dóbr osobistych powodów. Pozwana J. K. (O.) wskazała, iż inspiracją kwestionowanej przez powodów powieści ,,(...)” były prawdziwe wydarzenia z życia jej autorki, niemniej pozwana jako autorka ww. książki razem z wydawcą zamieścili w tej książce notę o tym, że została ona zainspirowana prawdziwymi zdarzeniami, jednak stanowi fikcję literacką, a wszelkie opisane w niej postacie i wydarzenia są dziełem autorki, a ich ewentualne podobieństwo do osób czy też zdarzeń rzeczywistych jest całkowicie przypadkowe. Pozwana zaznaczyła, że celem tego zabiegu było to, aby przeciętny czytelnik miał świadomość fikcji literackiej tej powieści i faktu, że opisani w nim bohaterowie są bohaterami literackimi. W związku z powyższym, w przekonaniu pozwanej, z uwagi na taki charakter tejże powieści nie może być ona badana i weryfikowana w kategoriach prawdy i fałszu w zakresie wątków przez nią podjętych, gdyż powieść ta w żadnym wypadku nie jest reportażem. Zdaniem pozwanej sami powodowie przez wniesienie pozwu w niniejszej sprawie i szerokie informowanie opinii publicznej o tym fakcie jednoznacznie wskazywali, że to oni są bohaterami przedmiotowej książki, tym samym powodowie dali wyraźny komunikat, że powieść ich zdaniem ich opisuje, zaś bez tego przeciętny czytelnik nie umiejscawiałby całego wydarzenia w realnym świecie. Pozwana podała, że nie jest prawdziwa wskazywana przez powodów okoliczność, że zostali rozpoznani w ww. książce przez dziennikarkę Radia (...) H. Z. na podstawie wyglądu, włosów, kształtu nosa i sylwetki, bowiem w książce nie ma dokładnych opisów wyglądu bohaterów. Jeśli chodzi o fakt odebrania powodom nagrody (...), którą otrzymali w związku z wyprawą na (...), pozwana wskazała, że przyznanie tej nagrody opierało się w głównej mierze na sprawozdaniach, które autorzy przejść składali do (...) oraz na podstawie publikacji na portalu (...) które ukazywały się na temat danego przejścia, zaś w ocenie pozwanej przyczyną odebrania powodom ww. nagrody było to, że uznane autorytety ze środowisk alpinistycznych nabrały poważnych wątpliwości co do rzetelności informacji przekazywanych przez powodów w związku z ich wyprawą na (...) w 2007 r., czego skutkiem było powołanie Komisji Weryfikacyjnej w celu weryfikacji wątpliwości powstałych wokół drogi autorstwa K.-K. – (...) na (...). Zdaniem pozwanej nie naruszyła ona dóbr osobistych powodów, ponieważ działała w ramach obowiązującego porządku prawnego, poruszyła w treści swej powieści uniwersalne problemy i mimo, iż kanwą historii są wydarzenia toczące się w środowisku wspinaczy górskich, to jednak sytuacje oraz bohaterowie tam opisani występują w każdym środowisku i na każdej szerokości geograficznej. Natomiast zdaniem pozwanej zakazanie jej wprowadzania do obrotu przedmiotowej powieści i nakazanie jej złożenia oświadczenia – przeprosin o treści zawartej w pozwie stanowiłoby naruszenie jej fundamentalnych praw do wypowiedzi artystycznej, jakim jest przedmiotowa powieść. (odpowiedź na pozew – k. 311-319)

W odpowiedzi na pozew z dnia 10 kwietnia 2012 r. pozwany (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W ocenie pozwanego (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. powodowie zasadniczo nie wskazali w sposób jednoznaczny, które fragmenty inkryminowanej publikacji naruszają ich dobra osobiste. Wątpliwość pozwanego budzi także zasadność zgłaszania przedmiotowych roszczeń względem pozwanego, który jest wyłącznie wydawcą przedmiotowej książki. Ponadto zdaniem pozwanego wykreowany w ww. książce obraz bohaterów powieści, z którymi utożsamiają się powodowie czy też mają być z nimi utożsamiani, nie odstaje rażąco od tego, jak oni sami kształtują publicznie w odniesieniu do samych siebie. Zdaniem pozwanego zarzuty pozwu dotyczące tego, jak autorka książki kształtuje zachowanie swych bohaterów, podobne wnioski można wyciągnąć w odniesieniu do zachowań powodów z fragmentu filmu ,,(...)” czy też publikacji autorstwa powoda dotyczących wyprawy na (...), jakie ukazały się w prasie specjalistycznej. W przekonaniu pozwanego, nawet zakładając istnienie korelacji pomiędzy treścią książki a realną historią powodów, nie sposób jest się zgodzić ze stwierdzeniem, że prowadzi ona do naruszenia dobrego imienia powodów, bowiem wytyczona przez powodów w 2007 r. droga (...) czy też nakręcony przez nich dwa lata później film ,,(...)” podobnie jak wydarzenia opisane w przedmiotowej książce, budzą szereg wątpliwości w środowisku alpinistycznym. Zdaniem pozwanego sygnalizowane przez powodów fragmenty książki traktujące o intymnych relacjach jej bohaterów już z uwagi na samą fabułę książki w sposób oczywisty są traktowane przez czytelników jako element fikcji literackiej, bowiem nawet w sytuacji publicznego utożsamiania się przez powodów z bohaterami tej książki nieautentyczny charakter opisów wydarzeń, jakie miały w książce miejsce, w sposób niewątpliwy jest postrzegany jako przejaw działalności twórczej jej autorki, nie zaś jako opis realnych wydarzeń. Ponadto pozwany podniósł, iż zakres zgłoszonego przez powodów roszczenia o przeproszenie jest zbyt szeroki, zarówno jeśli chodzi o treść żądanego oświadczenia, jak i o krąg jego potencjalnych odbiorców czy też koszty potrzebne do wykonania tego roszczenia. (odpowiedź na pozew – k. 328-338)

W piśmie procesowym z dnia 25 maja 2012 r. pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwany (...) S.A. w uzasadnieniu swego stanowiska wskazał, iż strona powodowa wykazuje daleko idącą niekonsekwencję odnośnie podstawy prawnej swego żądania, z jednej strony wskazując na odpowiedzialność samoistną i niezależną każdego z pozwanych, a z drugiej – powołując się m. in. na instytucję pomocnictwa w ramach przepisów dotyczących odpowiedzialności deliktowej. Ponadto w ocenie pozwanego na gruncie niniejszej sprawy nie doszło do naruszenia dóbr osobistych powodów, bowiem przedmiotowa książka stanowi jedynie fikcję literacką, co wynika już z samej tylko treści oświadczenia znajdującego się na stronie nr 6 ww. książki oraz z jej dalszej treści, zaś utożsamienie książki z konkretna wyprawą i konkretnymi osobami nastąpiło de facto ,,na życzenie” powodów, którzy to w licznych publikacjach prasowych, a także na swoim blogu internetowym czy na profilu (...) umieszczali informacje na temat książki wraz z własnymi komentarzami. Podniesiono także, iż ze względu na sam charakter działalności pozwanego (...) S.A. jako dystrybutora po jego stronie brak jest przesłanki bezprawności, która mogłaby uzasadniać jakiekolwiek roszczenia ze strony powodów. Podkreślono, iż pozwany jest podmiotem działającym na rynku dystrybucji książek, muzyki, filmów, gier i programów multimedialnych, prasy, zabawek, gier planszowych, biletów na różnorodne wydarzenia kulturalne itp., zaś rolą pozwanego jako dystrybutora nie jest weryfikacja treści każdego z tysięcy rozprowadzanych towarów, bowiem to wydawca zapewnia dystrybutora, że dostarczany mu produkt jest wolny od wad prawnych i że może być rozprowadzany bez naruszania praw osób trzecich. Zatem dystrybutor w ramach prowadzonej działalności nie jest uprawniony ani zobowiązany do weryfikacji zleconych mu usług pod kątem treści przekazanych materiałów czy produktów. Ponadto pozwany podniósł, iż powodowie nie wykazali, aby działanie (...) S.A. związane było ze świadomością rzekomych ,,niecnych” intencji pozwanej J. K., choćby nieumyślnej winy po stronie (...) S.A., zważywszy zwłaszcza na to, że ma wstępie przedmiotowej książki zawarte jest zastrzeżenie, że jej treść jest fikcją literacką. (pismo procesowe pozwanego z dnia 25.05.2012 r. – k. 534-541)

Pismem procesowym z dnia 26 kwietnia 2012 r. powodowie E. K. i D. K. (1) dokonali rozszerzenia żądań pozwu, wnosząc dodatkowo o zasądzenie na rzecz każdego z powodów od pozwanej J. K. jako autorki przedmiotowej książki kwoty po 100.000,00 zł, od pozwanego (...) sp. z oo. kwoty po 80.000,00 zł oraz od (...) sp. z o.o. kwoty po 20.000,00 zł – tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych powodów spowodowane wprowadzeniem przedmiotowej książki do obrotu. Powodowie wnieśli także o zasądzenie na ich rzecz od każdego z pozwanych kosztów postępowania z uwzględnieniem postępowania dotyczącego ww. roszczeń o zapłatę, według norm przepisanych. (pismo procesowe powodów z dnia 26.04.2012 r. – k. 386-394)

Pismem procesowym z dnia 3 kwietnia 2014 r. powodowie E. K. i D. K. (1) podtrzymali swe dotychczasowe żądania i twierdzenia oraz dokonali rozszerzenia żądań pozwu, wnosząc dodatkowo o zasądzenie na ich rzecz od pozwanych odsetek ustawowych od dnia 1 czerwca 2012 r. Ponadto powodowie dokonali modyfikacji żądania dotyczącego zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego w ten sposób, że wnieśli o zasądzenie kwot stanowiących sześciokrotność stawek minimalnych z uwzględnieniem faktu, iż powodowie są współuczestnikami formalnymi reprezentowanymi przez tych samych pełnomocników. (pismo procesowe powodów z dnia 03.04.2014 r. – k. 1128-1148)

Pismem procesowym z dnia 23 października 2018 r. powodowie E. K. i D. K. (1) dokonali kolejnej modyfikacji żądań pozwu, wnosząc o zasądzenie od wszystkich trzech pozwanych solidarnie na rzecz każdego z powodów odrębnie kwoty po 200.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdy wyrządzone publikacją i rozpowszechnianiem książki (żądanie główne), ewentualnie, o uwzględnienie oryginalnego żądania o zapłatę zadośćuczynień (sformułowanego w piśmie procesowym z dnia 26 kwietnia 2012 r.), z zaznaczeniem, że w zakresie obowiązku zapłaty kwoty 80.000,00 zł odpowiedzialność autorki i wydawnictwa jest solidarna, a w zakresie obowiązku zapłaty kwoty 20.000,00 zł solidarna jest odpowiedzialność wszystkich pozwanych oraz że przyznane kwoty zostają zasądzone tytułem zadośćuczynienia za krzywdy wyrządzone publikacją i rozpowszechnianiem książki (pierwsze żądanie ewentualne), a ewentualnie o uwzględnienie oryginalnego żądania o zapłatę zadośćuczynień (sformułowanego w piśmie procesowym z dnia 26 kwietnia 2012 r.), z zaznaczeniem, że przyznane kwoty zostają zasądzone tytułem zadośćuczynienia za krzywdy wyrządzone publikacją i rozpowszechnianiem książki (drugie żądanie ewentualne). Powodowie podtrzymali żądanie publikacji przeprosin, jednak w pierwszym rzędzie wnieśli o zobowiązanie pozwanych do złożenia wspólnego oświadczenia o treści: ,,Przepraszamy Panią E. K. i Pana D. K. (3) za oszczerstwa zawarte w książce J. O. (K.) pt. ,,(...)”. Przepraszamy także wszystkich czytelników wprowadzonych ww. książką w błąd. J. O. (K.), Wydawnictwo (...), (...)” i opublikowania go w terminie 1 miesiąca od uprawomocnienia się wyroku w dzienniku (...) (na stronie 4 lub 5 lub 6), oraz w magazynach (...) (na stronie 4 lub 5 lub 6), (...) (na stronie 7, 8 lub 9) i (...) (na stronie 3, 4 lub 5), pogrubioną czcionką Arial 12 koloru czarnego na białym tle, z odstępami 1,5 wiersza między wierszami, bez podziału na kolumny, w ramce koloru czarnego o szerokości 3 punktów typograficznych, oraz o zobowiązanie pozwanych do złożenia wspólnego oświadczenia o treści: ,,Przepraszamy Panią E. K. i Pana D. K. (3) za oszczerstwa zawarte w książce J. O. (K.) pt. ,,(...)”. W książce prezentowanej jako fikcja, a promowanej ze wskazaniem na rzeczywiste osoby, rozpowszechnialiśmy fałszywe informacje o ich wyprawie, kwalifikacjach moralnych i zawodowych. Przepraszamy także wszystkich czytelników wprowadzonych ww. książką w błąd. J. O. (K.), Wydawnictwo (...), (...)” i opublikowania go w terminie jednego tygodnia od uprawomocnienia się wyroku, na okres 30 dni, pogrubioną czcionką Arial 11 koloru czarnego na białym tle, z odstępami 1,5 wiersza między wierszami, na następujących stronach internetowych: (...) (na stronie głównej, w formie poziomego baneru reklamowego na górze strony, bezpośrednio pod paskiem menu), (...) (na stronie głównej, w formie poziomego baneru reklamowego, na górnej części strony w bezpośredniej bliskości menu strony), (...) lub (...) (na podstronie (...) jako najwyższy baner reklamowy w górnej części strony lub baner w dziale redakcyjnym), (...) (na stronie głównej, w najwyższym banerze reklamowym), (...) (na stronie głównej, w najwyższym poziomym banerze reklamowym) i (...) (na stronie głównej, w ramce, na górnej części strony w bezpośredniej bliskości menu strony koloru czarnego o szerokości 3 punktów typograficznych). (pismo procesowe powodów z dnia 23.10.2018 r. – k. 1885-1890, pismo procesowe powodów z dnia 29.07.2020 r. – k. 2109-2110, 2113-2115)

Pozwana J. K. (dawniej O.) w odpowiedzi na modyfikacje żądań pozwu w dalszym ciągu wnosiła konsekwentnie o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. W piśmie procesowym z dnia 15 listopada 2019 r. pozwana zgłosiła zarzut przedawnienia roszczeń obojga powodów względem pozwanej a zgłoszonych w piśmie pełnomocnika powodów z dnia 23 października 2018 r. – w zakresie, w jakim kwoty tych nowych roszczeń przekraczają dotychczas (do momentu złożenia ww. pisma z dnia 23 października 2018 r.) dochodzone przez powodów kwoty. (pismo procesowe pozwanej z dnia 10.05.2012 r. – k. 520-530, pismo procesowe pozwanej z dnia 06.06.2013 r. – k. 879-881, pismo procesowe pozwanej z dnia 11.08.2020 r. – k. 2117-2118, pismo procesowe pozwanej z dnia 15.11.2019 r. – k. 2024-2026, pismo procesowe pozwanej – k. 2066-2082)

Pozwany (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. w odpowiedzi na modyfikacje żądań pozwu w dalszym ciągu wnosił konsekwentnie o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Ponadto pozwany (...) sp. z o.o. zgłosił zarzut przedawnienia roszczeń powodów o zapłatę dotyczących zapłaty zadośćuczynienia przekraczającego kwotę 80.00.00 zł dla każdego z powodów. (pismo procesowe pozwanego z dnia 04.06.2012 r. – k. 604-617, pismo procesowe pozwanego z dnia 16.10.2019 r. – k. 2009-2010, pismo procesowe pozwanego – k. 2061-2065, pismo procesowe pozwanego z dnia 10.08.2020 r. – k. 2120)

Pozwany (...) S.A. z siedzibą w K. w odpowiedzi na modyfikacje żądań pozwu w dalszym ciągu wnosił konsekwentnie o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Ponadto pozwany (...) S.A. zgłosił zarzut przedawnienia roszczeń powodów o zapłatę na rzecz każdego z powodów kwot przekraczających 20.000,00 zł. (pismo procesowe pozwanego z dnia 24.06.2019 r. – k. 1950-1954, pismo procesowe pozwanego z dnia 18.10.2019 r. – k. 1970-1974, pismo procesowe pozwanego z dnia 14.11.2019 r. – k. 2027-2032, pismo procesowe pozwanego z dnia 06.03.2020 r. – k. 2055-2055v, pismo procesowe pozwanego z dnia 23.07.2020 r. – k. 2106)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie są (...), współpracujących m. in. z redakcją pisma (...) Telewizją (...) oraz mediami zagranicznymi. Powodowie prowadzili bloga internetowego na stronie wydawnictwa (...) pisali artykuły, robili zdjęcia, utrzymywali się z fotografii, podróżując pisali relacje do magazynów specjalistycznych. Dorobkiem powodów są liczne eksploracje i wyprawy alpinistyczne na całym świecie, za które to powodowie otrzymali wiele nagród przyznanych przez środowiska podróżnicze i alpinistyczne, m. in. nagrodę (...). Powodowie są autorami filmu dokumentalnego ,,(...)”, nakręconego w 2009 r. podczas wyprawy powodów na (...), który to film zdobył szereg prestiżowych nagród. (zeznania świadka W. S. – k. 917-920, zeznania świadka P. T. – k. 920-922, zeznania świadka Ł. G. – k. 1055-1063, zeznania świadka J. G. (1) – k. 1491-1492, zeznania świadka P. D. – k. 1507-1511, zeznania powoda D. K. (1) – k. 775-780, 1960v-1963v, zeznania powódki E. K. – k. 673-677, 1963v-1967)

J. K. (O.) wraz ze swym mężem Z. K. wzięła udział w części wyprawy, w trakcie której była realizowana część zdjęć do filmu ,,(...)”, jednak ostatecznie nie wzięła udziału w tworzeniu tego filmu. (zeznania świadka Ł. G. – k. 1055-1063, zeznania świadka Z. K. – k. 1322-1334, zeznania powoda D. K. (1) – k. 775-780, 1960v-1963v, zeznania powódki E. K. – k. 673-677, 1963v-1967)

Ww. wyprawa powodów była jedyną Polską wyprawą na (...). (okoliczność bezsporna)

J. K. (O.) po powrocie z ww. wyprawy napisała książkę pt. ,,(...)”. Książka ta zawiera wiele szczegółowych informacji dotyczących cech oraz życia prywatnego i zawodowego bohaterów o imionach S. i L., które są tożsame z cechami i życiem prywatnym i zawodowym powodów. Opis i wygląd bohaterów książki także jest zbliżony do cech powodów. Książka odwołuje się ponadto do faktu przedsięwzięcia przez jej bohaterów konkretnej i rzeczywistej wyprawy na (...), wyprawy podobnej do tej, którą odbyli powodowie. W książce znajduje się też opis zdjęć i fragment tekstu z artykułu znajdującego się w magazynie (...). Książkowy S. miał wypadek i pół roku spędził w gipsie, miał dwie operacje – tak samo jak powód. Książkowa L. chorowała na malarię w M. – tak samo jak powódka. K. L. została przedstawiona jako jedna z nielicznych kobiet otwierających wielowyciągowe drogi sportowe, zaś powódka jest praktycznie jedyną kobietą w Polsce, która to robi. Książkowa L. skończyła (...), podobnie jak powódka. Ponadto miejsca, do których podróżowali ww. bohaterowie książki, są tożsame jak miejsca wypraw powodów. Ww. książka zawiera fragmenty wpisów skopiowane bez zgody powodów z prowadzonego przez nich w internetowego bloga. Ww. książka zawiera też cytat z trailera filmu nakręconego przez powodów ,,(...)”. (informacja dotycząca osiągnięć i nagród powodów – k. 26, egzemplarz magazynu (...) – k. 74, książka pt. ,,(...)”, wydruk z bloga internetowego – k. 123-126, płyta CD – k. 582, zeznania świadka M. W. – k. 1083-1088, zeznania powoda D. K. (1) – k. 775-780, 1960v-1963v, zeznania powódki E. K. – k. 673-677, 1963v-1967)

Przedmiotowa książka była rozpowszechniana przez jej autorkę J. K. (O.) jeszcze przed jej oficjalną publikacją. Książka była promowana przez pozwaną w wywiadach medialnych oraz ulotkach i zapowiedziach. Ukazało się również mnóstwo artykułów prasowych i artykułów dostępnych na portalach internetowych dotyczących ww. książki. (artykuł pt. ,,(...)” – k. 20-22, ulotka promocyjna – k. 25, komentarze do książki – k. 29-30v, 68, 187, recenzje książki – k. 51-53, artykuł pt. ,,(...)” – k. 184-185, artykuł ze strony internetowej (...).pl – k. 186-186v, artykuł z (...) – k. 188, 462v, artykuł ze strony internetowej (...).pl – k. 189-189v, artykuł ze strony internetowej (...) – k. 190-206, 210-211v, 215, artykuł z ,,(...) – k. 349, artykuł ze strony internetowej (...).pl – k. 478-479, 480, 492-493, zeznania świadka W. S. – k. 917-920. zeznania świadka P. T. – k. 920-922)

Szereg wydawnictw zorientowało się w charakterze tej książki i odmówiło J. K. (O.) publikacji ww. książki, dostrzegając podobieństwa w książkowych bohaterach z powodami, będąc przekonanym, że wydanie książki byłoby nieetyczne. Wydawnictwa nie podjęły się wydania ww. książki także dlatego, że jej autorka raz wskazywała, że książka jest oparta na faktach, a innym – że jest fikcją literacką. (opinie dotyczące książki – k. 27, 28, 69, zeznania świadka W. S. – k. 917-920. zeznania świadka P. T. – k. 920-922)

Przedmiotowa książka została wydana przez (...) z siedzibą w K.. Jej premiera miała miejsce w sierpniu 2011 r. Książka była dostępna w sprzedaży w salonach sieci (...). (wydruk z Internetu – k. 70-72, umowa z dnia 15.05.2009 r. zawarta między (...) a pozwanym Wydawnictwem – k. 548-581, 663-671, zeznania świadka A. S. – k. 1230-1234, zeznania świadka A. U. – k. 1567v-1568v, zeznania świadka S. W. – k. 1573-1577, zeznania świadka B. P. – k. 1707v-1708, zeznania świadka A. W. (1) – k. 1708-1710, zeznania świadka A. W. (2) – k. 1735-1737)

Przedmiotowa książka dotarła do szerokiego grona odbiorców zarówno w środowisku powodów, jak i poza nim. Osoby z grona wspinaczkowo-podróżniczego powodów oraz dziennikarze czytający książkę odnosili wrażenie, że czytają historię osób, które są im znane. Opis bohaterów książki w połączeniu z kontekstem ich wyprawy i innymi przedstawionymi okolicznościami został skojarzony z powodami oraz zorganizowaną przez nich wyprawą na (...). Zawarte zaś w książce prawdziwe fragmenty z życia powodów same w sobie umożliwiły dziennikarzom oraz osobom znajomym powodów jednoznaczną identyfikację bohaterów książki z powodami. (wydruki z Internetu – k. 61-65, 170-172, 181-181v, wpisy z Internetu – k. 419-421, 422-428, 429-435, 482-491, 501-503, zeznania świadka M. Z. – k. 1063-1068, zeznania świadka M. W. – k. 1083-1088, zeznania świadka G. G. – k. 1207-1215, zeznania świadka A. D. – k. 1235-1238, zeznania świadka P. D. – k. 1507-1511, zeznania świadka T. H. – k. 1695v-1687v)

Reakcje czytelników po przeczytaniu książki były negatywne. Negatywne treści zawarte w książce dotyczące jej bohaterów, w którzy rozpoznano powodów, spowodowały, że została podważona uczciwość zawodowa powodów, co uruchomiło lawinę zarzutów pod ich adresem i wywołało negatywny stosunek do powodów, zostało podważone także zaufanie osób ze środowiska wspinaczkowego do powodów. Na forach internetowych pojawiły się wpisy, które miały nieżyczliwy i oskarżający powodów charakter. Czytelnicy książki nie mieli wątpliwości co do negatywnych intencji autorki książki. W ich ocenie książka jest przesiąknięta nienawiścią i negatywnym stosunkiem do powodów. (internetowe recenzje książki – k. 41-47, 631-632, zeznania świadka M. Z. – k. 1063-1068, zeznania świadka M. W. – k. 1083-1088, zeznania świadka G. G. – k. 1207-1215, zeznania świadka A. S. – k. 1230-1234, zeznania świadka A. D. – k. 1235-1238, zeznania świadka P. D. – k. 1507-1511, zeznania świadka W. K. – k. 1339-1346, zeznania świadka S. W. – k. 1573-1577, zeznania świadka P. X. – k. 1594-1599)

W dniu 29 lipca 2011 r., w ramach promocji przedmiotowej książki, został przeprowadzony przez redaktor H. Z. na antenie Radia (...) wywiad z autorką książki J. K. (O.), podczas którego ww. redaktor wyraziła przypuszczenie, że książka jest ,,czymś więcej niż li tylko produktem inspiracji rzeczywistymi postaciami i zdarzeniami oraz, że może być rezultatem obsesji autorki”, za co skrytykowała autorkę ww. książki. (wywiad przeprowadzony przez Radio (...) – k. 48-50, zeznania świadka H. Z. – k. 1434-1436)

W Radio (...)miała się odbyć audycja poświęcona przedmiotowej książce, lecz ostatecznie, z uwagi na pojawiające się wątpliwości związane z charakterem ww. książki, audycja została odwołana. (zapis wypowiedzi dziennikarki M. M. – k. 67, oświadczenie o odwołaniu emisji – k. 114, 115, e-maile – k. 116-117, 118, zeznania świadka A. S. – k. 1230-1234)

Po kilku miesiącach od ukazania się przedmiotowej książki na skutek pojawienia się wielkiej fali krytyki oraz emocji wśród całego środowiska podróżniczo-wspinaczkowego powodów, pojawiły się kontrowersje i wątpliwości co do osiągnięć powodów i co do tego, czy powodowie faktycznie zdobyli wskazywane przez nich szlaki. Większość opinii była negatywna, zaś powodowie zaczęli być postrzegani w złym świetle. Na skutek uchwały delegatów (...) z 2011 r. zostały podjęte działania weryfikujące dokonania powodów. Ich celem było sprawdzenie, czy droga wytyczona przez powodów zwana (...) rzeczywiście istnieje, jaki ma charakter i stopień trudności. Komisja weryfikacyjna potwierdziła, iż droga istnieje i została przebyta przez powodów, lecz że jest ona o jeden stopień łatwiejsza niż ocenili to powodowie. W listopadzie 2011 r. odbyło się walne zebranie (...). Kapituła (...) przeprowadziła postępowanie w sprawie odebrania powodom przyznanej im nagrody środowisk górskich (...) za drogę (...) z uwzględnieniem poprzednich osiągnięć. (stanowisko Zarządu (...) k. 207-209, komunikat Kapituły (...) – k. 212-214, 320-324, komunikat w sprawie (...) k. 215, artykuł dotyczący odebrania powodom nagrody (...) – k. 224-224v, Apel w sprawie (...) k. 325-326, komunikat (...) k. 327, artykuł ze strony internetowej (...) – k. 339-344, zeznania świadka M. W. – k. 1083-1088, zeznania świadka A. D. – k. 1235-1238, zeznania świadka W. K. – k. 1339-1346, zeznania świadka J. R. – k. 1346-1351, zeznania świadka P. X. – k. 1594-1599, zeznania świadka A. P. – k. 1632-1639, zeznania świadka T. H. – k. 1695v-1687v, zeznania świadka J. G. (2) – k. 1710-1711v, zeznania świadka M. K. – k. 1756-1761, 1764-1765, zeznania świadka M. J. – k. 1772-1777, zeznania świadka J. S. – k. 1813-1815, zeznania świadka A. B. – k. 1842-1846)

Okoliczność wydania książki i negatywne konsekwencje z tym związane odbiły się na życiu prywatnym powodów bardzo negatywnie, wiązało się to z pogorszeniem ich kondycji psychicznej i fizycznej. Powód stracił pracę w pismach branżowych, do których pisał. Z uwagi na to, że powodowie stracili zaufanie w oczach środowiska wspinaczkowego, część firm sponsorujących ich wyprawy przestało ich wspierać, nie chciała dłużej współpracować z powodami. Powodowie przestali być także zapraszani na festiwale. (zeznania świadka W. S. – k. 917-920, zeznania świadka M. Z. – k. 1063-1068, zeznania świadka M. W. – k. 1083-1088, zeznania świadka J. R. – k. 1346-1351, zeznania świadka B. K. – k. 1796-1799, zeznania powoda D. K. (1) – k. 775-780, 1960v-1963v, zeznania powódki E. K. – k. 673-677, 1963v-1967)

Powodowie wezwali pozwany (...)z siedzibą w K. za pośrednictwem poczty elektronicznej oraz listem poleconym do zaniechania publikacji i wprowadzania przedmiotowej książki do obrotu, podając, iż książka ta narusza ich dobra osobiste, jednak pozwane wydawnictwo nie zareagowało na prośbę powodów. (e-mail powodów do wydawcy z dnia 25.07.2011 r. – k. 31, pismo powodów do wydawcy z dnia 22.07.2011 r. wraz z dowodem nadania na poczcie przesyłką poleconą – k. 32-35, e-mail powodów do wydawcy z dnia 29.07.2011 r. – k. 36)

Pracownicy (...) S.A. niezwłocznie po otrzymaniu informacji odnośnie zakazu publikacji książki podjęli wszelkie konieczne działania mające na celu wstrzymanie sprzedaży i rozpowszechniania książki. Ostatecznie do momentu wycofania książki ze sprzedaży około 3.500 egzemplarzy zostało sprzedanych, a około 3.700 egzemplarzy jest zabezpieczone w magazynie. (faktura – k. 37, pismo powodów do (...) z dnia 14.08.2011 r. – k. 38-39, wydruki e-maili menagera (...) – k. 542-547, zeznania świadka A. S. – k. 1230-1234, zeznania świadka A. U. – k. 1567v-1568v, zeznania świadka S. W. – k. 1573-1577, zeznania świadka B. P. – k. 1707v-1708, zeznania świadka A. W. (1) – k. 1708-1710, zeznania świadka A. W. (2) – k. 1735-1737)

Sąd dokonał następującej oceny dowodów:

Przedstawiony powyżej stan faktyczny ustalony został przez Sąd w oparciu o okoliczności bezsporne, a także na podstawie dokumentów złożonych przez powodów do akt sprawy. Dokumenty te Sąd uznał za autentyczne i wiarygodne, nie znajdując podstaw do zakwestionowania ich prawdziwości. Dowody te nie były również kwestionowane przez żadną ze stron postępowania. Tym samym, Sąd uznał, iż dokumenty te posiadają walor dowodowy stanowiący podstawę do poczynienia ustaleń faktycznych niezbędnych do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Za wiarygodne Sąd uznał dowody z zeznań niemal wszystkich przesłuchanych w sprawie świadków, tj. W. S., P. T., Ł. G., M. Z., M. W., G. G., A. S., A. D., W. K., J. R., H. Z., J. G. (3), P. D., A. U., S. W., P. X., A. P., T. H., B. P., A. W. (1), J. G. (2), A. W. (2), M. K., M. J., B. K., J. S. oraz A. B.. Podane przez ww. świadków depozycje, na okoliczność których świadkowie ci zostali przesłuchani, znalazły odzwierciedlenie w dokumentarnym materiale dowodowym oraz nie były kwestionowane przez strony postępowania. Przedstawione przez nich relacje tworzą logiczną i spójną całość, a Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania zeznań tych osób.

Sąd za niewiarygodne uznał jedynie zeznania świadka Z. K. z uwagi na to, że jako mąż pozwanej jest on osobą zainteresowaną w rozstrzygnięciu sprawy. W związku z powyższym w ocenie Sądu jego zeznania stanowią subiektywna relację. .

Sąd jedynie pośrednio oparł się na dowodzie z przesłuchań stron, tj. w takim zakresie, w jakim treść zeznań stron korelowała z pozostałym uznanym za wiarygodny materiałem dowodowym. Oceniając przesłuchanie stron Sąd miał na względzie to, że formułując swoje wypowiedzi każda ze stron zmierzała do korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a co za tym idzie, przedstawiona przez strony relacja nie była obiektywna.

W poczynionych ustaleniach Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom pozwanej, która twierdziła, że intencją napisania przez nią przedmiotowej książki nie było zaszkodzenie wizerunkowi powodów i naruszenie ich dóbr osobistych. Pozwana jako autorka przedmiotowej książki w pierwszej fazie postępowania twierdziła ,że książka przez nią napisana jest fikcją literacką , później przyznała ,że opiera się na faktach i dotyczy rzeczywistej wyprawy , w której wzięła udział wraz ze swoim mężem i powodami. Sąd nie dał wiary w pozytywne intencje pisarki , gdyż co innego wynika z pozostałych dowodów przeprowadzonych w sprawie , w szczególności zeznań świadków , a także z samej lektury książki , z której aż bije nienawiść autorki do głównych bohaterów S. i L..

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie co do zasady i w części co do zadośćuczynienia w stosunku do pozwanej J. K. i (...)” sp. .z o.o.

Powodowie E. K. i D. K. (1) dochodzili względem pozwanych J. K. (O.), (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. oraz (...) S.A. z siedzibą w W. roszczeń z tytułu naruszenia dóbr osobistych w postaci dobrego imienia, czci i prawa do prywatności, które nastąpiło w wyniku publikacji i rozpowszechniania książki autorstwa pozwanej J. K. (O.) pt. ,,(...)”.

Zważyć należy, iż w sprawie niniejszej powodowie dochodzili ostatecznie roszczenia w postaci zasądzenia na rzecz każdego z powodów od pozwanych solidarnie wskazanej kwoty pieniężnej tytułem zadośćuczynienia oraz opublikowania przez pozwanych wspólnego oświadczenia – przeprosin w terminie 1 miesiąca od uprawomocnienia się wyroku na łamach dziennika (...) oraz w magazynach (...), (...) i (...) oraz w terminie jednego tygodnia od uprawomocnienia się wyroku, na okres 30 dni, na następujących stronach internetowych: (...) lub (...) i (...)

Zgodnie z art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. W myśl natomiast art. 24 § 1 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Przy wyjaśnianiu istoty dóbr osobistych i związanych z nimi praw osobistych dominujący jest pogląd, zgodnie z którym, przy ocenie, czy doszło do naruszenia dóbr osobistych decydujące znaczenie ma nie tyle subiektywne odczucie osoby żądającej ochrony prawnej, ile to, jaką reakcję wywołuje w społeczeństwie to naruszenie. Podkreśla się przy tym, że przy ocenie, czy doszło do naruszenia określonego dobra osobistego należy brać pod uwagę całokształt okoliczności danej sprawy, a nie tylko koncentrować się na samej wypowiedzi, w której domagający się ochrony upatruje naruszenia dóbr osobistych. Jednocześnie, z przytoczonych powyżej przepisów jednoznacznie wynika, że ochrona dóbr osobistych przysługuje jedynie przed działaniem bezprawnym.

Podkreślenia wymaga zatem to, że przesłankami ochrony dóbr osobistych, które muszą być spełnione łącznie są: istnienie dobra osobistego, zagrożenie lub naruszenie tego dobra na skutek określonego działania, jak również bezprawność owego zagrożenia lub naruszenia. Co przy tym istotne, ciężar wykazania dwóch pierwszych przesłanek spoczywa na podmiocie, który dochodzi ochrony z tytułu naruszenia jego dóbr osobistych, natomiast przesłanka bezprawności zagrożenia lub naruszenia dobra osobistego jest objęta domniemaniem. Ciężar wykazania braku bezprawności działania obciąża zatem stronę pozwaną, która wykazując brak bezprawności, może uchylić się od odpowiedzialności z tytułu naruszenia dóbr osobistych innego podmiotu.

Zgodnie z ogólną regułą rozkładu ciężaru dowodu wyrażoną w art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przytoczony wyżej art. 24 k.c. częściowo tę zasadę modyfikuje, wprowadza bowiem domniemanie bezprawności działania naruszającego dobro osobiste, przerzucając tym samym ciężar dowodu w tym zakresie z powoda na pozwanego. W kwestii ochrony dóbr osobistych ciężar udowodnienia, że do naruszenia danego dobra w ogóle doszło i to przez pozwanego na zasadzie z art. 6 k.c. spoczywa zatem na stronie powodowej, natomiast w razie wykazania, że dobro rzeczywiście zostało naruszone – to strona pozwana musi wykazać, że naruszenie to nie miało charakteru bezprawności. Za takim poglądem jednoznacznie opowiedział się Sąd Najwyższy, stwierdzając, że „rozpoznając sprawę w przedmiocie ochrony dóbr osobistych sąd powinien w pierwszej kolejności ustalić, czy doszło do naruszenia dobra osobistego, a dopiero w przypadku pozytywnej odpowiedzi ustalić, czy działanie pozwanego było bezprawne”, zaś dowód w takiej sprawie, że dobro zostało w ogóle naruszone „ciąży na osobie poszukującej ochrony prawnej na podstawie art. 24 k.c. Natomiast na tym, kto podjął działanie zagrażające dobru osobistemu innej osoby lub naruszające to dobro, spoczywa ciężar dowodu, że nie było ono bezprawne” (wyrok Sądu Najwyższego z 17 czerwca 2004r., V CK 609/03, LEX nr 109404).

Rozpoznając sprawę o ochronę dóbr osobistych Sąd powinien zatem przede wszystkim ustalić, czy w ogóle dane zachowanie naruszyło dobra osobiste strony powodowej i czy istnieją podstawy przypisania odpowiedzialności pozwanemu, zaś dopiero w razie uzyskania pozytywnej odpowiedzi na to pytanie – stwierdzić, czy nie zachodzą przesłanki uchylające bezprawność tego naruszenia.

W doktrynie i w orzecznictwie podkreśla się przy tym powszechnie, że „ocena, czy nastąpiło naruszenie dobra osobistego, nie może być dokonana według miary indywidualnej wrażliwości osoby, która czuje się dotknięta zachowaniem innej osoby” (wyrok Sądu Najwyższego z 5 kwietnia 2002r., sygn. akt II CKN 953 / 00, LEX nr 55098; podobne stanowisko Sąd Najwyższy zajął w wyroku z dnia 11 marca 1997r., sygn. akt III CKN 33 / 97, OSNC 1997 / 6 – 7 / 93), lecz musi mieć charakter obiektywny. Przy ocenie naruszenia dobra osobistego należy zatem uwzględnić szerszy kontekst społeczny i pod tym kątem dopiero dokonać ustalenia, czy dane zachowanie w powszechnym odbiorze społecznym miało charakter naruszenia dobra osobistego. Zatem przy ocenie czy nastąpiło naruszenia dobra osobistego należy odnieść się do poglądów panujących w społeczeństwie i posługiwać się w tym celu wzorcem „ przeciętnego obywatela”, nie zaś odwoływać się do jednostkowych ocen i odczuć.

W sytuacji wykazania przez stronę naruszenia dobra osobistego przez określone zachowania pozwanego Sąd ocenia to zachowanie w aspekcie bezprawności działania. Przesłanka bezprawności działania jest ujmowana w kodeksie cywilnym szeroko. Przyjmuje się mianowicie, że bezprawne jest każde działanie sprzeczne z normami prawnymi, a nawet z porządkiem prawnym oraz zasadami współżycia społecznego. W orzeczeniu z 19 października 1989 roku (II Cr 419/89 OSP 11-12/90, poz. 377) Sąd Najwyższy wskazał, iż za działania bezprawne uważa się każde działanie naruszająco dobro osobiste, jeśli nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających je. Sąd Najwyższy wskazał, iż do okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych zalicza się: działanie w ramach porządku publicznego- tj. działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy prawa, wykonywanie prawa podmiotowego, zgodę pokrzywdzonego, działanie w obronie uzasadnionego interesu społecznego.

Odnosząc powyższe do okoliczności niniejszej sprawy wskazania wymaga to, że w ocenie Sądu powodowie wykazali spełnienie przesłanek niezbędnych dla udzielenia im ochrony z tytułu naruszenia ich dóbr osobistych w postaci dobrego imienia, czci i prawa do prywatności. W pierwszej kolejności wskazania wymaga to, że powodowie są przede wszystkim podróżnikami, wspinaczami górskimi i alpinistami, a więc osobami, które powinny cechować się autorytetem oraz szczególnymi kwalifikacjami etycznymi, które zwłaszcza w środowisku górsko-wspinaczkowego winny cieszyć się dobrą sławą i zaufaniem.

W ocenie Sądu, w przedmiotowej książce autorstwa pozwanej J. K. (O.), pt. „(...)” naruszone zostało dobre imię, cześć i prawo do prywatności powodów. W przekonaniu Sądu zasadne są twierdzenia strony powodowej, iż przedmiotowa książka, mimo zawartej na jej wstępie deklaracji o ,,fikcyjności”, została w rzeczywistości stworzona jako opowieść mająca zniszczyć reputację powodów w ich środowisku zawodowym. Zwrócić uwagę należy przede wszystkim na to, iż ww. książka zawiera wiele drobiazgowych informacji dotyczących wyglądu bohaterów i ich zawodu, opisów wielu realnych elementów z wypraw powodów, faktu przedsięwzięcia przez nich bardzo konkretnej i rzeczywistej wyprawy na (...) oraz detali odnoszących się do ich życia prywatnego, które to szczegóły w konotacji z życiem realnym sprawiły, że czytelnicy, a zwłaszcza osoby ze wspinaczkowo-podróżniczego środowiska powodów, z łatwością rozpoznały powodów w bohaterach w/w. książki. Dodatkowym argumentem przemawiającym za tym, że książka dotyczy w rzeczywistości życia powodów jest fakt, że w ww. książce znajduje się opis zdjęć oraz fragment tekstu z artykułu dotyczącego wyprawy powodów a znajdującego się w magazynie (...). Ponadto podkreślenia wymaga, iż autorka zamieściła w przedmiotowej książce odniesienia do takich wydarzeń z życia książkowych bohaterów, jakie w rzeczywistości miały miejsce w życiu powodów, a które były znane osobom z otoczenia zawodowego powodów. Dla przykładu można podać, że książkowy S. miał wypadek, wskutek czego pół roku spędził w gipsie i miał dwie operacje – tak samo jak powód, książkowa L. chorowała na (...) w M. – tak samo jak powódka, nadto książkowa L. została przedstawiona jako jedna z nielicznych kobiet otwierających (...), zaś powódka jest praktycznie jedyną kobietą w Polsce, która to robi, książkowa L. skończyła też (...) podobnie jak powódka. Zasadnym jest stwierdzenie, że już samo imię książkowej bohaterki L., utwierdza czytelnika jeszcze bardziej w przekonaniu, że ww. książkowa bohaterka może być utożsamiana z powódką. Ponadto miejsca, do których podróżowali bohaterowie książki, są tożsame jak miejsca wypraw powodów. Książka zawiera również fragmenty wpisów skopiowane bez zgody powodów z prowadzonego przez nich w Internecie bloga. Książka zawiera także cytat z trailera filmu nakręconego przez powodów pt. ,,(...)”. W przekonaniu Sądu te wszystkie wyżej wskazane szczegóły z życia prywatnego i zawodowego powodów przypisane w przedmiotowej książce jej bohaterom sugerują czytelnikom, że książka w rzeczywistości nie stanowi powieści, fikcji literackiej, lecz dotyczy konkretnych ludzi – powodów.

Także przesłuchani w sprawie świadkowie pochodzący ze środowiska zawodowego powodów po przeczytaniu tej książki nie mieli żadnych wątpliwości, że jej treść dotyczy życia prywatnego i zawodowego powodów. W ocenie Sądu, wbrew depozycjom pozwanej J. K. (O.), przedmiotowa książka w sposób celowy została skonstruowana w taki sposób, aby zniszczyć życie powodów na każdym poziomie ich aktywności. Autorka tej książki, mimo że zawarła na jej wstępie wpis o tym, że książka ta stanowi fikcję literacką, jednocześnie zamieściła w niej tak szczegółowe opisy dotyczące życia prywatnego oraz zawodowego powodów, że czytelnicy, zwłaszcza z kręgu wspinaczkowego, utożsamiali książkowych bohaterów z powodami. Dodatkowo autorka tej książki, oprócz przedstawienia w niej unikatowych cech i wydarzeń wskazujących na to, że dotyczą one powodów, zarzuca książkowym bohaterom nielojalność i lekceważenie wobec ich partnerów zawodowych, przypisuje im same negatywne cechy. Zdaniem Sądu taka konstrukcja przedmiotowej książki, tj. połączenie przedstawienia negatywnych cech bohaterów z podaniem w niej wielu bardzo szczegółowych elementów z życia powodów, w istocie ma charakter pomówienia powodów o postępowanie i właściwości przypisane w książce jej bohaterom, co bez wątpienia godzi w ich reputację zawodową i niweczy cały dotychczasowy dorobek. Przedmiotowa książka niewątpliwie kwestionuje w odczuciu czytelnika kompetencje zawodowe i kwalifikacje etyczne powodów oraz naraża ich na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania uprawianej przez nich działalności.

W ocenie Sądu stwierdzić należy, iż w przedmiotowej książce powodowie zostali przedstawieni w zdecydowanie niekorzystnym świetle. Zdaniem Sądu dokonanie przez autorkę książki takiego zabiegu, tj. opisanie bohaterów książki w sposób wskazujący na to, że dotyczy ona powodów przy jednoczesnym przypisaniu tym bohaterom cech i zachowań ocenianych negatywnie w środowisku zawodowym powodów, nie było uprawnione. Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu poprzez treści zawarte w książce pt. „(...)” naruszone zostały dobra osobiste powodów E. K. oraz D. K. (1) w postaci ich dobrego imienia, czci i prawa do życia prywatnego. Treści przedstawione przez autorkę książki postawiły powodów w opinii publicznej w bardzo negatywnym świetle oraz wpłynęły na pojawienie się wątpliwości co do nieskazitelnego postępowania powodów i negatywne postrzeganie powodów przez czytelników, zwłaszcza pochodzących ze środowiska zawodowego powodów. Zwrócić należy również uwagę na to, że przedmiotowa książka spotkała się z szerokim odbiorem czytelników zarówno z grona wspinaczkowego powodów, jak też spoza niego. Reakcje czytelników po przeczytaniu książki były bardzo negatywne, zaś negatywne treści zawarte w książce dotyczące bohaterów, którzy zostali zidentyfikowani z powodami, spowodowały, że została podważona uczciwość zawodowa powodów, co z kolei uruchomiło lawinę zarzutów pod ich adresem i wywołały negatywny stosunek do powodów. W ten sposób zostało podważone także zaufanie osób ze środowiska wspinaczkowego do powodów. Poza tym publikacja ww. książki pociągnęła za sobą szereg innych skrajnie niekorzystnych dla powodów zdarzeń – na forach internetowych pojawiały się niepochlebne wpisy dotyczące powodów, które miały nieżyczliwy i oskarżający powodów charakter, na łamach gazet, magazynów specjalistycznych oraz w Internecie zaczęły pojawiać się artykuły poddające pod wątpliwość dotychczasowe osiągnięcia zawodowe powodów. Okoliczność wydania książki i negatywne konsekwencje z tym związane odbiły się na życiu powodów bardzo negatywnie, wiązało się to z pogorszeniem kondycji psychicznej i fizycznej powodów, powód stracił pracę w pismach branżowych, do których pisał, powodowie stracili zaufanie w oczach środowiska wspinaczkowego, część firm sponsorujących ich wyprawy przestało ich wspierać, nie chciało z powodami współpracować. Powodowie przestali być także zapraszani na festiwale. Jak wskazywali powodowie, sugestie zawarte w przedmiotowej książce wyrządziły im znaczną krzywdę. Wydarzenia związane z wydaniem oraz rozpowszechnieniem przedmiotowej książki spowodowały negatywne konsekwencje w życiu prywatnym i zawodowym powodów. Powodowie, a zwłaszcza powód, bardzo przeżyli całą tę sytuację. Towarzyszyło im dużo emocji, stres, zaś skutkiem stresu i napięcia, w jakim żyli powodowie, był negatywny wpływ na stan ich zdrowia.

Faktem jest, iż w toku postępowania pozwana J. K. (O.) powoływała się na prawo wolności wypowiedzi. Podkreślenia wymaga jednak to, że wolność wypowiedzi nie jest prawem bezwzględnym. Podlega ono bowiem pewnym ograniczeniom i pociąga za sobą określone obowiązki i odpowiedzialność. W zakresie tych ograniczeń mieści się ochrona dobrego imienia i praw innych osób. Co istotne, między wolnością wypowiedzi a ochroną dóbr osobistych jednostki istnieje bardzo cienka granica. To, jak ta linia przebiega uzależnione jest od okoliczności danej sprawy i tego, kogo dotyczy. Granice dla ochrony swobody wypowiedzi tworzy omówiony już powyżej wymóg rzetelności działania, zachowania zasad dobrej sztuki dziennikarskiej i etyki zawodowej.

Pozwana J. K. mogłaby jedynie powoływać się na bezprawność swojego działania , czemu jednak nie sprostała , poprzez wykazanie ,że zarzuty stawiane bohaterom książki, a w konsekwencji powodom, znajdują odzwierciedlenie w rzeczywistości, innymi słowy są prawdziwe. Jednym z celów autorki było podważenie osiągnięć zawodowych powodów, w szczególności wytyczenia drogi na (...). Zarzut ten nie potwierdził się . Komisja Weryfikacyjna (...) ustaliła ,że droga istnieje, są ślady po wyprawie powodów. Komisja określiła ,że droga jest o jeden stopień łatwiejsza od oceny dokonanej przez powodów, ale jest to ocena w dużej mierze subiektywna i może zależeć od warunków atmosferycznych. Podczas wyprawy powodów padał deszcz , natomiast podczas wyprawy weryfikacyjnej pogoda była bardzo dobra , nie padało.

Zwrócić należy w tym miejscu uwagę, iż szereg wydawnictw zorientowało się w charakterze przedmiotowej książki i odmówiło jej autorce J. K. (O.) jej publikacji, dostrzegając podobieństwa książkowych bohaterów z powodami, będąc przekonanym, że wydanie książki byłoby nieetyczne. Wydawnictwa te nie podjęły się wydania książki także dlatego, że jej autorka raz wskazywała, że książka jest oparta na faktach, a innym – że jest fikcją literacką.

Biorąc pod uwagę powyższe, zdaniem Sądu nie ulega zatem wątpliwości, iż powodowie w toku niniejszego postępowania wykazali, że poprzez opublikowanie i rozpowszechnianie książki pt. ,,(...)” autorstwa J. K. (O.), doszło do naruszenia ich dóbr osobistych w postaci dobrego imienia, czci i prawa do prywatności.

Przechodząc natomiast do rozstrzygnięcia zapadłego w wydanym w niniejszej sprawie wyroku, zważyć należy, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, w sprawie o ochronę dóbr osobistych Sąd orzekający może zmieniać treść przeprosin żądanych przez powoda, stosownie do wyników przeprowadzonego postępowania dowodowego. Sąd może ingerować w treść oświadczenia, którego zadaniem jest naprawienie, na ile to możliwe, krzywdy wyrządzonej osobie, której dobra osobiste zostały naruszone i danie jej satysfakcji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2016 r., sygn. I CSK 543/15, Legalis nr 1537164). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 lutego 2011 r., sygn. I CSK 334/10 (Legalis nr 422563): „Przepis art. 24 § 1 KC pozostawia ocenie sądu kwestię, czy żądana przez powoda treść i forma oświadczenia jest odpowiednia i celowa do usunięcia skutków naruszenia, co prowadzić musi do wniosku, że sąd może ingerować w żądaną treść oświadczenia przez ograniczenie jej zakresu, czy uściślenie określonych sformułowań.”. Ocenie Sądu podlega również to, czy liczba oświadczeń pozwanego oraz miejsce i sposób ich publikacji jest odpowiednia do zakresu i sposobu naruszenia dóbr osobistych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2013 r., sygn. I CSK 540/12, Legalis nr 734584).

W związku z powyższym oraz mając na uwadze wynik przeprowadzonego w tej sprawie postępowania, Sąd doszedł do przekonania, że treść, forma i sposób opublikowania żądanych przez powoda przeprosin wymagały zmodyfikowania.

Po pierwsze, mając na uwadze omówioną powyżej zasadę indywidualnego ponoszenia przez pozwanych odpowiedzialności za naruszenie dobrego imienia, czci i prawa do prywatności powodów, Sąd orzekł o konieczności złożenia przez pozwaną J. K. (O.) i pozwany (...) odrębnych oświadczeń o przeproszeniu powodów E. K. i D. K. (1) i na koszt każdego z nich z osobna, uznając, że forma taka będzie adekwatna do charakteru współuczestnictwa pozwanych (a nie odpowiedzialności solidarnej). Każdy z pozwanych odpowiada za swoje działanie bądź zaniechanie. Pozwana J. K. odpowiada za napisanie i spowodowanie wydania ( upowszechnienia) książki, która w sposób bezprawny narusza dobra osobiste powodów. Pozwane Wydawnictwo za przygotowanie do druku, wydrukowanie i przekazanie do sprzedaży. Wydawnictw (...) miało znaczący wpływ na to , w jakim kształcie książka ta trafi na półki księgarni. Przed podjęciem decyzji o druku pracownicy Wydawnictwa w pierwszej kolejności muszą przeczytać maszynopis i dokonać oceny dzieła. W porozumieniu z autorem mogą dokonywać zmian i ostatecznie decydują o kształcie książki , jej okładce i szacie graficznej. Mogę też odmówić wydania książki. Pozwane Wydawnictwo decydując się na wydanie książki „ (...)” w sposób świadomy wzięli na siebie ryzyko ewentualnej odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych .

Ponadto, Sąd przyjął, że treść przeprosin zaproponowana przez powodów jest zbyt szeroka. Z tego też powodu Sąd zmodyfikował treść przeprosin, dokonując ich uszczegółowienia co do konkretnych aspektów książki, naruszających dobre imię i cześć powodów. W pozostałym zakresie Sąd oddalił roszczenie co do treści przeprosin jako nieadekwatne i nieuzasadnione.

Sąd nie uwzględnił również w całości roszczenia strony powodowej co do miejsca publikacji przeprosin. Zważyć bowiem należy, iż jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 stycznia 2011 r., sygn. I CSK 409/10 (Legalis nr 414649): „Dla zrealizowania przesłanki rzeczywistego usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych powoda, oświadczenie o jego przeproszeniu powinno mieć taki sam potencjalny zasięg oddziaływania jak inkryminowana wypowiedź”. Mając to na uwadze, Sąd zobowiązał pozwaną J. K. (O.) i pozwany (...) sp. z o.o. do opublikowania oświadczeń o przeprosinach jedynie w magazynach (...) i (...) oraz na stronach internetowych (...) i (...) a pozwany Instytut (...) sp. z o.o. dodatkowo na jego stronie internetowej (...) W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo w zakresie przedstawionych powyżej żądań, uznając, że publikacja oświadczeń o przeprosinach również w pozostałych żądanych przez powodów źródłach będzie niecelowa, a poza tym nadmiernie , niewspółmiernie obciążająca pozwanych.

Zgodnie z treścią art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego Sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Zasadność roszczeń majątkowych zależy od stwierdzenia naruszenia dobra osobistego.

Sąd uznał, iż doszło do naruszenia dóbr osobistych powodów, zatem zaistniały przesłanki do przyznania powodom odpowiedniej kwoty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Jednakże w ocenie Sądu żądana przez powodów kwota jest zbyt wygórowana . Przy ustalaniu tej kwoty Sąd miał na uwadze całokształt okoliczności rozpoznawanej sprawy, w szczególności rozmiar krzywdy i negatywnych konsekwencji dla powodów wywołanych działaniem pozwanych. Kwota przyznanego zadośćuczynienia nie może być symboliczna i musi przedstawiać wymierną wartość. Z drugiej zaś strony nie może być nadmierna , a taką była żądana przez powodów kwota. Zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny , wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej , lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie wysokość ta nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy , ale musi być „odpowiednia” w tym znaczeniu , że powinna być – przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego – utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa( wyrok SN z 28.09.2001 III CKN 427 /00 LEX 52766 ).

Ponadto należy zwrócić uwagę na fakt , iż Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią kwotę tytułem zadośćuczynienia . zatem roszczenie to ma charakter fakultatywny i uzależnione jest od zaistnienia wielu czynników. Nie istnieje żaden wzór matematyczny , który mógłby stanowić podstawę wyliczenia kwoty zadośćuczynienia.

W tej sytuacji Sąd przyznał solidarnie od pozwanych J. K. (O.) i (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. na rzecz każdego z powodów kwotę po 80.000,00 zł z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. W pozostałej części Sąd powództwo oddalił.

Sąd uznając powództwo co zasady zakazał pozwanej J. K. (O.) i pozwanemu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. publikacji i rozpowszechniania książki autorstwa J. O. pt. ,,(...)”. Sąd wziął pod uwagę fakt, iż książka jako całość wywoływała negatywny obraz powodów w oczach czytelników. Nie tylko w zakresie ich życia zawodowego ale i prywatnego. Trudno byłoby nakazać autorce eliminowanie z książki poszczególnych jej fragmentów czy też tworzenia erraty do książki , w której autorka czy Wydawca wskażą na konkretne cytaty , które są nieprawdziwe i naruszają dobra osobiste powodów. Dlatego Sąd uznał ,iż w książka „(...)” w tym kształcie , w którym się ukazała nie powinna być rozpowszechniana, co nie wyklucza jej ponownego wydanie po dokonaniu przez autorkę zasadniczych zmian , jeżeli uzna to za celowe. Należy mieć na uwadze także to ,że książka „(...)” nie zawiera zbioru wybitnych myśli i przemyśleń autora , które mogłyby stanowić jakieś uniwersalne przesłanie dla szerokiej rzeszy czytelników, co uzasadniałoby interes społeczny w rozpowszechnianiu tej pozycji.

Sąd upoważnił także powodów do opublikowania oświadczeń (przeprosin) opisanych w pkt 1 i pkt 2 sentencji wyroku na wyłączny koszt ww. pozwanych na wypadek niewykonania przez nich ww. obowiązków w terminie zakreślonym przez Sąd w wyroku.

Sąd oddalił powództwo skierowane przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W., ze względu na brak bezprawności działania po stronie tego pozwanego. (...) S.A jest podmiotem , który zajmuje się sprzedażą między .innymi książek , płyt, prasy, filmów zabawek. Działa na podstawie umów z Wydawcami. W umowie z dnia 15 maja 2009r. pozwane Wydawnictwo (...) zobowiązało się wobec (...) S.A. , że towary zbywane kupującemu nie będą miały wad fizycznych i prawnych, w szczególności , że ich nabycie lub rozpowszechnianie nie będzie naruszało prawa osób trzecich. Pozwany (...). S.A. nie jest uprawniony do ani zobowiązany do weryfikacji treści kupowanych od Wydawczy produktów. W przeciwieństwie do autora i wydawcy, dystrybutor nie ma i nie może mieć wpływu na treści zawarte w sprzedawanych produktach. Nie ma, w ocenie Sądu, podstawy prawnej do obciążenie tego pozwanego odpowiedzialnością za naruszenie przez autorkę i Wydawcę dóbr osobistych powodów. Należy się odwołać do przepisów ustawy z dnia 26 stycznia 1984r. Prawo Prasowe. Zgodnie z art. 38ust 1 odpowiedzialność cywilną za naruszenie prawa spowodowane opublikowaniem materiału prasowego ponoszą autor , redaktor naczelny lub inna osoba , którzy spowodowali opublikowanie tego materiału ; nie wyłącza to odpowiedzialności wydawcy. Przepis ten wyłącza od odpowiedzialności cywilnej dystrybutora prasy. Trudno byłoby uznać ,że np. (...) S.A. odpowiada za dystrybuowane za jego pośrednictwem treści każdego artykułu ze wszystkich dzienników, tygodników i miesięczników oraz książek , które oferuje klientom. Podobnie należy ocenić legitymację bierną (...) S.A. pod kątem odpowiedzialności cywilnej wobec powodów.

Na marginesie tylko należało zaznaczyć , iż pracownicy sieci (...) niezwłocznie po otrzymaniu informacji odnośnie zakazu publikacji przedmiotowej książki podjęli wszelkie konieczne działania mające na celu wstrzymanie sprzedaży i rozpowszechniania przedmiotowej książki

Sąd oddalił wniosek powodów o nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności wyrokowi w zakresie pkt. 3 i pkt. 4 sentencji wyroku co do należności zasądzonych na rzecz powodów od pozwanej J. K. (O.), bowiem powodowie nie wykazali, aby występowała jakakolwiek przesłanka z art. 333§ 3 k.p.c. uzasadniające ich żądanie.

O kosztach postępowania , które należą się pozwanemu (...) S.A. od powodów Sąd postanowił na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę zobowiązania jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

Natomiast co do rozliczenia kosztów postępowania pomiędzy powodami i pozostałymi pozwanymi Sąd , co do opłaty od pozwu od roszczenia niemajątkowego , rozliczył je odpowiednio do zakresu uwzględnionego powództwa , a w zakresie kosztów zastępstwa procesowego wzajemnie zniósł ( art. 100 k.p.c. )

Wobec tego ,że brak jest w aktach sprawy dowodu uiszczenia przez powodów opłaty od powództwa o zapłatę, Sąd zobowiązał powodów do uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa wskazanych w pkt. 15 kwot.

Mając na uwadze całokształt poczynionych powyżej rozważań, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.