Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2023 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Gal

Protokolant: Piotr Jasek

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 czerwca 2023 roku w Warszawie

sprawy z powództwa B. N.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę i ustalenie

orzeka:

Zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz B. N. tytułem zadośćuczynienia kwotę 145.500 zł (sto czterdzieści pięć tysięcy pięćset złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 18 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty,

Zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz B. N. tytułem odszkodowania kwotę 5.378,70 zł (pięć tysięcy trzysta siedemdziesiąt osiem złotych, 70/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 lipca 2020 r. do dnia zapłaty,

Ustala, że (...) S.A. w W. ponosi wobec B. N. odpowiedzialność za mogące powstać w przyszłości następstwa doznanego przez B. N. uszczerbku na zdrowiu na skutek wypadku drogowego z dnia 4 marca 2020 roku,

Oddala powództwo w pozostałym zakresie,

Ustala, że powódka wygrała proces w 97,94 %, a pozwana wygrała go w 2,06 %, pozostawiając wyliczenie kosztów procesu referendarzowi sądowemu.

Sygnatura akt XXV C 507/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 29 kwietnia 2020 r. (data prezentaty) powódka B. N. wniosła przeciwko pozwanemu (...) S.A. z siedzibą w W. o:

zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki - na podstawie art. 445 § 1 k.c. kwoty 150.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z należnymi ustawowymi odsetkami za zwłokę od dnia 18 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty,

zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki - na podstawie art. 444 § 1 k.c. kwoty 2.128,00 zł tytułem refundacji kosztów opieki wraz z należnymi ustawowymi odsetkami za zwłokę od dnia 18 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty,

zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki - na podstawie art. 444 § 1 k.c. kwoty 2.839,00 zł tytułem refundacji kosztów opieki wraz z należnymi ustawowymi odsetkami za zwłokę począwszy od 30 dnia od doręczenia pozwanemu odpisu niniejszego pozwu do dnia zapłaty,

zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki - na podstawie art. 444 § 1 k.c. kwoty 1.176,70 zł tytułem refundacji kosztów zaopatrzenia medycznego i dojazdów wraz z należnymi ustawowymi odsetkami za zwłokę począwszy od 30 dnia od doręczenia pozwanemu odpisu niniejszego pozwu do dnia zapłaty,

ustalenie odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za mogące powstać w przyszłości dalsze szkody i krzywdy w związku z doznanym przez powódkę uszczerbkiem na zdrowiu wskutek wypadku drogowego z dnia 4 marca 2020 r.

Dodatkowo powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wskazując na okoliczności uzasadniające roszczenie podano, że w dniu 4 marca 2020 r. w W. powódka B. N. uczestniczyła jako pasażerka pojazdu (w którym była przewożona odpłatnie) w wypadku komunikacyjnym, na skutek którego doznała: złamania kości krzyżowej, złamania kości łonowej, złamania części odcinka lędźwiowego kręgosłupa, złamania miednicy, złamania (wieloodłamowego) obojczyka prawego, złamania kości kulszowej prawej, stłuczenia płuca prawego, złamania tylnego odcinka żebra I prawego, rozcięć twarzy, rozcięcie języka oraz potłuczeń. Bezpośrednio po zdarzeniu poszkodowana została przewieziona do Szpitala (...) w W., gdzie przebywała na Szpitalnym Oddziale ratunkowym, a następnie w dniach od 5 marca 2020 r. do 13 marca 2020 r., na Oddziale Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej.

Powódka zaznaczyła, iż urazy jakie powstały na skutek wypadku z dnia 4 marca 2020 r. były dla niej źródłem ogromnego cierpienia fizycznego. Przez pierwszych kilka tygodni po wypadku powódka nie mogła się poruszać i zmuszona była pozostawać po pozycji leżącej. W tym czasie wymagała intensywnej pomocy i opieki osób trzecich. Ograniczenia wynikające z doznanych obrażeń ciała uniemożliwiały powódce realizację codziennych obowiązków zarówno domowych, jak i zawodowych. W celu zmniejszenia odczuwalności bólu przez cały czas powódka zmuszona była zażywać silne leki przeciwbólowe.

Wypadek z dnia 4 marca 2020 r. negatywnie wpłynął również na stan psychiczny powódki, która od dnia zdarzenia ma problemy ze snem, (...) i depresyjne oraz problemy z koncentracja uwagi. Jej energia życiowa uległa znacznemu osłabieniu. Powódka stała się bardziej nerwowa, zaś uczucie silnego lęku przed jazdą samochodem i poruszaniem się po ulicy utrudnia normalne funkcjonowanie.

Powódka wskazała, że sprawca wypadku był związany umową obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych z pozwanym Zakładzie Ubezpieczeń. W wyniku zgłoszenia szkody przez powódkę, pozwany przeprowadził postępowanie likwidacyjne, uznał swoją odpowiedzialność i wypłacił powódce kwotę 4.650 zł tytułem zadośćuczynienia i zwrotu kosztów opieki. Suma ta stanowiła 50% od kwot 9.000 zł (zadośćuczynienie) i 300 zł (odszkodowanie), które pozwany pomniejszył po uwzględnieniu przyczynienia się powódki do powstania szkody/wypadku. Powódka wskazała, że w jej ocenie wypłacone przez pozwanego świadczenia nie zrekompensowały poniesionej przez nią szkody ani nie pokryły wymaganych i koniecznych kosztów opieki i leczenia. Jednocześnie powódka nie zgodziła się z twierdzeniem przyczynienia się do wypadku

Zdaniem powódki, zakres krzywdy i cierpienia jakiego doznała w skutek wypadku z dnia 4 marca 2020 r. sprawia, iż kwotą adekwatną do otrzymania tytułem zadośćuczynienia żądanego na podstawie art. 445 § 1 k.c. jest kwota nie mniejsza niż 150.000 zł.

Z kolei na podstawie art. 444 § 1 k.c. powódka dochodzi odszkodowania w związku z: 1) poniesionymi kosztami opieki w kwocie 2.128 zł odpowiadającej 74 godzinom opieki przy stawce godzinowej 17 zł zgłoszonej w trakcie likwidacji szkody stronie pozwanej (po odjęciu kwoty 150 zł przyznanej przez (...) S.A.); 2) dalszymi kosztami opieki w wysokości 167 godzin; 3) poniesionymi kosztami transportu medycznego i zakupu zaopatrzenia medycznego, dojazdu ojca i siostry powódki w celu sprawowania nad nią opieki w łącznej wysokości 1.176,70 zł

Termin, od którego powódka domaga się odsetek od roszczenia 1 i 2 pozwu został określony zgodnie z art. 817 § 1 Kodeksu cywilnego tj. wraz z upływem 30 dni od dnia zgłoszenia szkody (pozew – k.3-9).

W piśmie procesowym z dnia 29 marca 2022 r. (data nadania, k.78) powódka usunęła braki formalne pozwu poprzez sprecyzowanie, iż:

roszczenie zasądzenia kwoty 2.128,00 zł tytułem refundacji kosztów opieki wraz z należnymi ustawowymi odsetkami za zwłokę od dnia 18 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty (pkt 2 petitum pozwu) dotyczy kosztów opieki nad powódką w okresie od dnia powstania szkody (tj. 4 marca 2020 r.) do dnia złożenia pozwu w niniejszej sprawie (tj. 29 kwietnia 2020 r.);

roszczenie zasądzenia kwoty 2.839,00 zł tytułem refundacji kosztów opieki wraz z należnymi ustawowymi odsetkami za zwłokę począwszy od 30 dnia od doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty (pkt 3 petitum pozwu) dotyczy kosztów opieki nad powódką w okresie od dnia 13 marca 2020 r. do dnia 29 kwietnia 2020 r.;

roszczenie zasądzenia kwoty 1.176,70 zł tytułem refundacji kosztów zaopatrzenia medycznego i dojazdów wraz z należnymi ustawowymi odsetkami za zwłokę począwszy od 30 dnia od doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty (pkt 4 petitum pozwu) dotyczy kosztów zakupu:

zaopatrzenia medycznego – 153,00 zł (faktura VAT nr (...));

transportu medycznego - 180,00 zł (rachunek nr (...));

zaopatrzenia medycznego – 540,00 zł (faktura nr (...));

dojazdów – 303,7 zł (54,90 zł x 3, 139 zł) (bilety) (pismo z 29.03.2022 r. – k.76-77).

W odpowiedzi na pozew z dnia 30 lipca 2020 r. (data nadania, k.48) (...) S.A. z siedzibą W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany wskazał, że wskutek postępowania likwidacyjnego wypłacił na rzecz powódki odpowiednie kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania z tytułu zwrotów kosztów opieki oraz leczenia. Zdaniem pozwanego wypłacone dotychczas kwoty są adekwatne do szkody i krzywdy doznanej przez powódkę. Zdaniem pozwanego powódka przyczyniła się do powstania szkody, gdyż w dniu wypadku podróżowała bez zapiętych pasów bezpieczeństwa, co spowodowało bezpośrednio powstanie tak znacznych obrażeń ciała. Pozwany wskazał również na brak podstaw przemawiających za przyznaniem powódce stosownego odszkodowania. W ocenie pozwanego roszczenie powódki o stawkę wynosząca 17 zł za godzinę opieki jest nieadekwatne i nieuzasadnione, gdyż opieka świadczona na jej rzecz nie wyczerpywała znamion opieki specjalistycznej czy profesjonalnej. Wymiar koniecznej opieki nad powódką, nie został uprawdopodobniony, zaś oświadczenia członków rodziny powódki pozostają tendencyjne. Zdaniem pozwanego powódka jest uprawniona do domagania się ewentualnych odsetek dopiero od dnia wyrokowania (odpowiedź na pozew – k.45-46v.).

W dalszym toku postępowania i przed zamknięciem rozprawy strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska.

Na podstawie przedstawionego materiału dowodowego Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W nocy z 4 na 5 marca 2020 r. B. N. była uczestnikiem wypadku drogowego, do jakiego doszło w W. na skrzyżowaniu ulicy (...) z ul. (...). Powódka była pasażerką samochodu osobowego marki R. o nr rej. (...), kierowanym przez J. Y., którym podróżowała w ramach usługi przejazdu świadczonej przez (...) Spółka z o.o. Kierowca pojazdu R. jadąc lewym pasem ruchu ul. (...) od strony ul. (...), wykonując manewr skrętu w lewo nie ustąpił pierwszeństwa i zderzył się z pojazdem marki B. o nr rej. (...), kierowanym przez M. B., który jechał wprost poruszając się prawym pasem ruchu ul. (...) od strony Placu (...). W wyniku zdarzenia poza powódką obrażeń doznał także M. B. (okoliczności bezsporne; wyrok z 30.11.2020 r. – k.173-174 akt sprawy IV K 477/20).

Bezpośrednio po wypadku B. N. została przetransportowana karetką pogotowia ratunkowego do Szpitala (...) w W., gdzie trafiła na Szpitalny Oddział Ratunkowy (przekazanie pacjenta – 05.03.2020 r., godz. 00:35), a następnie została przyjęta na Oddział Chirurgii Urazowo – Ortopedycznej. Po przybyciu udzielono powódce pierwszej pomocy, wykonano szereg badań (m.in. morfologia krwi, TK wielonarządowe, RTG obojczyka, klatki piersiowej AP + bok, stawu barkowego (w tym osiowe), przeprowadzono konsultację lekarską (specjalista chirurgii ogólnej), zaopatrzono powódkę w temblak oraz rozpoczęto leczenie zachowawcze. U poszkodowanej rozpoznano złamanie wyrostka poprzecznego kręgu L5 po stronie prawej, złamanie masywu bocznego prawego kości krzyżowej przechodzące przez otwory krzyżowe S1 i S2, złamanie gałęzi górnej kości łonowej prawej na pograniczu z panewką stawu biodrowego, złamanie gałęzi kości kulszowej prawej, stłuczenie płuca prawego, złamanie tylnego odcinka żebra I prawego oraz wieloodłamowe złamanie końca dystalnego obojczyka prawego. Ponadto wystąpiły powierzchowne otarcia podbródka. Stan powódki w chwili przyjęcia określono jako dobry. Przez pierwsze 3 dni hospitalizacji zachodziła konieczność unieruchomienia – powódka zmuszona była przebywać w łóżku, z możliwością korzystania z łazienki/toalety. W dniu 9 marca 2020 r. przeprowadzono u powódki badanie oraz konsultację internistyczną, podczas którego zalecono (...) (...)W dniu 13 marca 2020 r. powódka opuściła Szpital w stanie ogólnym dość dobrym z zaleceniami: fotelowo-łóżkowy tryb życia przez 6 tygodni, temblak, (...), okresowa kontrola morfologii i parametrów wątrobowych u lekarz POZ, (...) oraz kontrola w poradni urazowo-ortopedycznej u dr. P. w dniu 1 kwietnia 2020 r. lub wcześniej w razie potrzeby, po wcześniejszym zapisaniu (dokumentacja medyczna zawarta na płycie CD – k.25, zeznania świadka M. N. – k.292v.-293v., zeznania świadka A. K. – k.293v.-294, zeznania świadka K. B. – k.294-294v., zeznania powódki B. N. – k.294v.-295).

Po zakończeniu hospitalizacji powódka kierowana była na zabiegi rehabilitacyjne oraz na konsultacje do poradni specjalistycznych (urazowo-ortopedycznych). W dniu 18 kwietnia 2020 r. powódka udała się na konsultacje psychologiczną, po której rozpoczęto terapię psychoterapeutyczną. Trauma powstała na skutek wypadku z dnia 4 marca 2020 r. spowodowała wystąpienie u powódki zaburzenia snu, problemy z koncentracją uwagi, (...), (...), nagłe reakcje fizjologiczne, pobudzenie objawiające się wzmożoną czujnością i niepokojem oraz unikanie czynności wywołujących traumę (jazda samochodem). Do dziś powódka korzysta z pomocy (...) oraz uczęszcza na zabiegi rehabilitacyjne (informacja psychologiczna z 27.04.2020 r. – k.20, skierowanie do poradni urazowo-ortopedycznej – k.213, zeznania świadka M. N. – k.292v.-293v., zeznania świadka A. K. – k.293v.-294, zeznania świadka K. B. – k.294-294v., zeznania powódki B. N. – k.294v.-295).

Pojazd marki R. o numerze rejestracyjnym (...) objęte było obowiązkowym ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej, na podstawie umowy zawartej z (...) S.A. z siedzibą w W. o numerze polisy (...) (podsumowanie zgłoszenia szkody nr (...) – k.114).

Wyrokiem z dnia 30 listopada 2020 r., wydanym w sprawie IV K 477/20 Sąd Rejonowy dla Warszawy Żoliborza w Warszawie uznał J. Y. winnego popełnienia czynu z art. 177 § 1 k.k. w zw. z art. 37a k.k. w zw. z art. 34 § 1 i § 1a pkt 1 k.k. w zw. z art. § 35 § 1 k.k. wymierzając mu karę 8 miesięcy ograniczenia wolności zobowiązując go do wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym (wyrok z 30.11.2020 r. – k.173-174 akt sprawy IV K 477/20).

W związku z zaistniałym zdarzeniem postępowanie likwidacyjne prowadziła strona pozwana pod nr szkody (...). W dniu 17 marca 2020 r. powódka zgłosiła pozwanemu szkodę domagając się zapłaty kwoty 200.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia oraz renty w wysokości 1000,00 zł tytułem zwiększonych potrzeb. (...) S.A. z siedzibą w W. uznał swoją odpowiedzialność co do zasady i w dniu 23 kwietnia 2020 r. przyznał na rzecz powódki tytułem zadośćuczynienia za krzywdę kwotę 9.000,00 zł oraz odszkodowanie w wysokości 300,00 zł tytułem ryczałtu na koszty związane z leczeniem, uwzględniając przy tym przyczynienie się poszkodowanej do powstania szkody na poziomie 50%. Łącznie powódka otrzymała od pozwanego kwotę 4.650,00 zł (4.500,00 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 150,00 zł tytułem ryczałtu na koszty związane z leczeniem).

W uzasadnieniu decyzji pozwany wskazał, że wypadek spowodował nieodwracalne następstwa w postaci uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, które stanowią 54% całości szkody niemajątkowej. Dyskomfort związany z wypadkiem obejmujący ujemne następstwa w sferze psychicznej, a w szczególności czas trwania oraz stopień intensywności cierpień fizycznych i psychicznych oraz niemożność czynnego uczestnictwa w sprawach rodziny stanowią 34% całości szkody niemajątkowej. Ustalając wysokość zadośćuczynienia uwzględniono również wiek poszkodowanej jako element mający wpływ na rozmiar odczuwanej krzywdy stanowiący 8% całości zadośćuczynienia. Wskazano, że zebrane dowody nie pozwalają uznać, że wypadek spowodował obiektywnie uzasadnione poczucie utraty perspektyw na przyszłość, a jedynie że spowodował obiektywnie uzasadnione poczucie nieprzydatności społecznej, które stanowi 5% całości szkody niemajątkowej. Zebrane dowody nie pozwalały także uznać, że wypadek spowodował obiektywnie uzasadnione poczucie bezradności życiowej, niemożność czynnego uczestnictwa w sprawach rodziny, konieczność korzystania z pomocy innych osób w sprawach życia codziennego. Wszystkie powyższe okoliczności w ocenie pozwanego złożyły się na ustalenie wysokości zadośćuczynienia na poziomie 9.000,00 zł. Dodatkowo z tytułu kosztów leczenia i dojazdu uznano ryczałt w wysokości 300,00 zł, z zastrzeżeniem, iż jeżeli rzeczywiste koszty leczenia i dojazdu związane z leczeniem obrażeń powypadkowych są wyższe niż przyznany ryczałt i zostaną one potwierdzone dokumentami pozwany dokona dopłaty ponad przyznany ryczałt. Przyznana kwota została pomniejszona o 50 % z tytułu przyczynienia się poszkodowanej do powstania szkody (kwota wypłaty 4.650,00 zł), z uwagi na rodzaj doznanych obrażeń oraz zgromadzoną dokumentację świadczących o braku zapięcia pasów bezpieczeństwa w chwili wypadku. Z uwagi na brak przesłanek do uznania aby w przyszłości wystąpiły u poszkodowanej stałe, powtarzające się wydatki nie uznano roszczenia z renty na zwiększone potrzeby (dokumentacja likwidacji szkody, k. 114-264, w tym: podsumowanie zgłoszenia szkody nr (...) – k.114, decyzja (...) S.A. z 23.04.2020 r. – k.137).

B. N. w chwili zdarzenia miała (...)lat i była osobą ustabilizowaną życiowo. Od 2007 r. pracowała jako (...). Przed wypadkiem powódka była wesołą i aktywną osobą, lubiła spotkania towarzyskie. Była również osobą aktywną fizycznie. Systematycznie chodziła na siłownie, trenowała boks, jeździła na rowerze, wyjeżdżała w góry (zeznania świadka M. N. – k.292v.-293v., zeznania świadka A. K. – k.293v.-294, zeznania świadka K. B. – k.294-294v., zeznania powódki B. N. – k.294v.-295).

Wypadek z dnia 4 marca 2020 r. negatywnie wpłynął na samopoczucie i zdrowie B. N.. Skutki wypadku powódka odczuwa do dziś uskarżając się na bóle krzyża i miednicy. Ponadto powódka oponuje przed samodzielną jazdą samochodem i odczuwa duże zdenerwowanie kiedy wsiada do auta. Do 5 maja 2020 r. powódka pozostawała niezdolna do pracy. Przedmiotowy wypadek wpłyną również negatywnie na życie prywatne powódki, która(...) oraz (...). Po zakończeniu hospitalizacji powódka miała problemy z poruszaniem się i zmuszona była do pozostawania w pozycji leżącej. Problemy ruchowe spowodowały, iż powódka nie mogła wykonywać obowiązków domowych w takim zakresie jak wcześniej. Bezpośrednio po wypadku powódka wymagała pomocy osób trzecich przy wykonywaniu wszystkich czynności dnia codziennego, tj. w zakresie toalety i higieny, w zakresie ubierania i rozbierania, sprzątania oraz przy kupowaniu żywności i przygotowywaniu posiłków. Początkowo opiekę nad nią sprawowała siostra – M. N. (w okresie od 13 marca 2020 r. do 18 kwietnia 2020 r., w wymiarze 5-10 godzin dziennie w zależności od dnia, sytuacji oraz potrzeb), która w tym celu przeniosła się z P. do W.. W międzyczasie w dniach od 25 marca 2020 r. do 10 kwietnia 2020 r. opiekę sprawował także J. S. w wymiarze 5 godzin dziennie. Następnie w okresie od 18 kwietnia 2020 r. do 26 kwietnia 2020 r. opiekę nad powódką sprawował ojciec – P. N. w wymiarze 5-8 godzin dziennie w zależności od dnia, sytuacji oraz potrzeb, który również w tym celu na powyższy okres zmienił miejsce zamieszkania. Okazjonalnie opiekę nad powódką sprawowała również A. K. (w dniach 01,15,26,29 kwietnia 2020 r. w wymiarze 3 godziny dziennie). W związku ze sprawowaną nad powódką opieką M. N. poniosła łączne koszty w wysokości 193,90 zł tytułem kosztów podróży z P. do W. (10.03.2020 r. – 139 zł) oraz z W. do P. (18.04.2020 r. – 54,90 zł), zaś P. N. łączne koszty w wysokości 109,80 zł tytułem kosztów podróży z P. do W. (18.04.2020 r. – 54,90 zł) oraz z W. do P. (26.04.2020 r. – 54,90 zł) (oświadczenia: A. K.– k.12, P. N. – k.13, M. N. – k.16, J. S. – k.17, wydruk biletu internetowego: nr (...) z 10.03.2020 r. – k.14 oraz nr (...) z 18.04.2020 r. – k.15, nr (...) z 18.04.2020 r. – k.18, nr (...) z 26.04.2020 r. – k.19, zaświadczenie lekarskie – k.212, zeznania świadka M. N. – k.292v.-293v., zeznania świadka A. K. – k.293v.-294, zeznania świadka K. B. – k.294-294v., zeznania powódki B. N. – k.294v.-295).

B. N. nie zrezygnowała z pracy zawodowej, wciąż pracuje jako (...), jednakże ból krzyża i miednicy utrudnia jej wykonywanie obowiązków i codzienne funkcjonowanie. Przed wypadkiem jako (...) jeździła po całej Europie, obecnie z uwagi na występujące bóle nie jest w stanie tego robić. – dłuższe przebywanie w pozycji stojącej lub siedzącej wywołuje ból pleców. Powódka zmuszona była także zrezygnować z wcześniej wykonywanych aktywności fizycznych, w tym boksu, który trenowała od kilku lat. Pomimo rozważań nad zmianą pracy powódka zdecydowała się pozostać w dotychczasowej w obawie przed brakiem wyrozumiałości ze strony przyszłego pracodawcy na dolegliwości powódki. Po wypadku B. N. stała się osobą przygnębioną z niskim poczuciem własnej wartości, żyjącą w obawie o przyszłość, zarówno w wymiarze zdrowotnym, jak i materialnym. Powódka zaprzestała także spotkań i kontaktów towarzyskich (zeznania świadka M. N. – k.292v.-293v., zeznania świadka A. K. – k.293v.-294, zeznania świadka K. B. – k.294-294v., zeznania powódki B. N. – k.294v.-295).

W związku z zaleceniami prowadzenia fotelowo-łóżkowego trybu życia przez 6 tygodni od dnia opuszczenia Szpitala powódka wynajęła na okres od 12 marca do 11 kwietnia 2020 r. łóżko rehabilitacyjne za co poniosła koszty w wysokości 120,00 zł. Ponadto powódka zakupiła materac piankowy za kwotę 180,00 zł oraz dowóz i montaż za kwotę 240,00 zł. Łącznie powódka poniosła z tego tytułu koszty w wysokości 540,00 zł (faktura nr (...) – k.22).

Powódka w związku z prowadzoną rehabilitacją dokonała również zakupu kul pachowych (85,00 zł), piłki rehabilitacyjnej (18,00 zł) oraz wypożyczenia wózka na okres jednego miesiąca (50,00 zł). Łącznie powódka poniosła z tego tytułu koszty w wysokości 153,00 zł (faktura VAT nr (...) – k.24).

W dniu 13 marca 2020 r. opuszczając Szpital (...) powódka poniosła koszty w wysokości 180,00 zł tytułem opłaty za transport medyczny (rachunek nr (...) – k.23).

W chwili wypadku z dnia 4 marca 2020 r. B. N. najprawdopodobniej nie posiadała zapiętych pasów bezpieczeństwa, jednakże zastosowanie w przedmiotowym przypadku pasów bezpieczeństwa nie zapobiegłyby doznanym przez powódkę uszkodzeniom ciała (opinia łączna biegłych sądowych W. P. i S. C. z zakresu rekonstrukcji wypadków i medycyny sądowej – k.315-362).

W wyniku wypadku w dniu 4 marca 2020 r. B. N. doznała obrażeń ciała w postaci złamania wyrostka poprzecznego kręgu L5 prawego, złamania miednicy (w szczególności złamany został masyw boczny prawy kości krzyżowej, gałąź górna kości łonowej prawej i gałąź kości kulszowej prawej) oraz urazu klatki piersiowej (złamanie końca dystalnego obojczyka prawego wieloodłamowego i żebra pierwszego oraz stłuczenie płuca). Konieczne było leczenie szpitalne oraz następnie leczenie specjalistyczne i rehabilitacja. Przebyty uraz spowodował powstanie stałego uszczerbku na zdrowiu w wymiarze 23% w oparciu o załącznik do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. – 15% według pozycji 96b) za następstwa złamania miednicy, 5% według pozycji 100) za wadliwe wygojenie złamania obojczyka, 3% według pozycji 91 za izolowane uszkodzenia wyrostków poprzecznych. Brak jest podstaw do przyznania uszczerbku za następstwa: złamania żebra, albowiem doszło do powstania złamania jednego żebra i to złamanie wygoiło się bez deformacji; stłuczenia płuca albowiem brak jest jakichkolwiek danych świadczących o tym, że w wyniku zdarzenia doszło do uszkodzenia tkanki płucnej. Doznane uszczerbki, przebyte obrażenia nadal powodują u powódki dolegliwości bólowe w okolicy krzyża i miednicy oraz bóle barków. Dalsze korzystanie z systematycznej rehabilitacji mogłoby przynieść poprawę w sensie ustąpienia tych dolegliwości w okresie około 1-2 lat. Aktualnie proces leczenia powódki uznać należy za zakończony. B. N. po wypadku zmuszona była korzystać z pomocy innych osób w wymiarze: pierwsze 6 tygodni od wypadku – 6 h dziennie, kolejne: 2 tygodnie – 4 h dziennie, 10 tygodni – 2 h dziennie, 4 tygodni i następnych 6 miesięcy – 1 h dziennie. Po wypadku zasadne było korzystanie z łóżka rehabilitacyjnego, materaca piankowego, transportu medycznego, kul pachowych, piłki rehabilitacyjnej i wózka inwalidzkiego (opinia biegłego sądowego M. G. z zakresu traumatologii i ortopedii – k.377-382).

Sąd dokonał następującej oceny dowodów:

Ustalając stan faktyczny w sprawie Sąd oparł się przede wszystkim na dowodzie z przesłuchania powódki w charakterze strony, zeznaniach świadków M. N., A. K., K. B. oraz dowodzie z opinii biegłych z zakresu traumatologii i ortopedii, rekonstrukcji wypadków oraz medycyny sądowej. Jednocześnie przydatne do odtworzenia okoliczności faktycznych sprawy były dokumenty zaoferowane przez strony, w tym złożona w toku postępowania dokumentacja likwidacji szkody i dokumentacja medyczna przedstawiająca przebieg choroby, hospitalizacji oraz następstw zdrowotnych powódki Sąd uznał dowody z dokumentów za wiarygodne, albowiem ich autentyczność nie została zakwestionowana przez strony, a ponadto Sąd nie znalazł podstaw do ich podważania z urzędu.

Za wiarygodne Sąd uznał zeznania powódki B. N. złożone w charakterze strony, w zakresie w jakim powódka przedstawiła okoliczności wypadku z dnia 4 marca 2020 r. oraz jego następstwa które bezpośrednio wpłynęły na późniejszy stan zdrowia powódki. W ocenie Sądu zeznania powódki w ww. zakresie były szczere i spontaniczne, a przy tym znajdowały potwierdzenie w dowodach z dokumentów a także dopuszczonych przez Sąd opiniach biegłych, które Sąd uznał za pełnowartościowy dowód w sprawie. Sąd nie dał jednak wiary zeznaniom powódki w zakresie w jakim wskazywała, iż w momencie wypadku była zabezpieczona pasami bezpieczeństwa (protokół rozprawy, godz. 01:58:55), bowiem z opinii łącznej biegłych sądowych z zakresu rekonstrukcji wypadków i medycyny sądowej wynikało, że w chwili wypadku najprawdopodobniej nie posiadała zapiętych pasów bezpieczeństwa.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków M. N., A. K. i K. B.. Ww. świadkowie jako osoby należące do grona najbliższych osób powódki posiadały niezbędną wiedzę w zakresie stanu zdrowia B. N., wpływu wypadku na życie codzienne powódki czy też potrzeby pomocy przy niektórych czynnościach. Zeznania świadków są spójne wewnętrznie i zewnętrznie, logiczne. Sąd nie znalazł podstaw do ich podważenia w zakresie w jakim świadkowie ci zeznawali o faktach niewymagających wiedzy specjalistycznej. Sąd pominął wypowiedzi świadków o charakterze ocennym.

W ocenie Sądu opinie biegłych sądowych z zakresu traumatologii i ortopedii, rekonstrukcji wypadków i medycyny sądowej (opinia łączna) zostały sporządzone w sposób rzeczowy, rzetelny oraz przekonywujący, w oparciu o wiedzę fachową. Wskazani biegli sądowi to kompetentne osoby, posiadające odpowiednie w tym kierunku specjalistyczne wykształcenie i wieloletnie doświadczenie zawodowe. Sporządzili opinie na podstawie złożonej do akt dokumentacji medycznej oraz osobistego zbadania powódki. Sposób badań reprezentowany przez biegłych wskazuje na prawidłowy tok podejmowania kolejnych czynności analitycznych. Przedmiotowe opinie i opinie uzupełniające są jasne i logiczne, nie pozostawiają wątpliwości. Sąd przyjął opinie biegłych sądowych lekarzy za bezstronne i wiarygodne dowody w sprawie. Dodatkowo należy podnieść, że strony nie zgłaszały żadnych dalszych zastrzeżeń co do wydanych opinii .

Sąd pominął wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka J. S. wobec cofnięcia tego wniosku dowodowego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

W sprawie niniejszej powódka B. N. wystąpiła przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. z roszczeniem zapłaty: kwoty 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę powstałą w następstwie wypadku komunikacyjnego z dnia 4 marca 2020 r., zapłaty kwoty; kwoty 2.128 zł tytułem zwrotu kosztów opieki osób trzecich za okres od 4 marca 2020 r. do 29 kwietnia 2020 r.; kwoty 2.839 zł tytułem zwrotu kosztów opieki osób trzecich za okres od 13 marca 2020 r. do 29 kwietnia 2020 r.; kwoty 1.176,70 zł tytułem refundacji kosztów zaopatrzenia medycznego i dojazdów oraz ustalenia odpowiedzialności (...) S.A. na przyszłość za mogące powstać w przyszłości dalsze szkody i krzywdy w związku z doznanym przez powódkę uszczerbkiem na zdrowiu wskutek wypadku drogowego z dnia 4 marca 2020 r.

Bezsporne w niniejszej sprawie były okoliczności przedmiotowego wypadku komunikacyjnego, jak również to, że sprawca wypadku ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym (...) S.A. Tym samym, podstawę prawną odpowiedzialności pozwanego jako ubezpieczyciela stanowił przepis art. 822 k.c., zgodnie z którym w następstwie zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązany jest do zapłacenia odszkodowania za szkodę wyrządzoną osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający – sprawca szkody. Natomiast przepis art. 805 k.c. wskazuje, że świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości szkody poniesionej przez osobę poszkodowaną. Wysokość ta winna zatem zostać ustalona zgodnie z ogólnymi regułami odpowiedzialności odszkodowawczej i doprowadzić do pełnego zadośćuczynienia doznanej krzywdzie. Regulacje te dodatkowo uzupełnia przepis art. 34 ust. l ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, w myśl którego z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. W konsekwencji, z chwilą zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej - w przedmiotowej sprawie wypadkiem drogowym - powstają stosunki prawne między ubezpieczonym i ubezpieczycielem, między ubezpieczonym sprawcą szkody i poszkodowanym oraz między ubezpieczycielem i poszkodowanym.

Pozwany w swoim stanowisku, wyrażonym w odpowiedzi na pozew, wskazywał, że nie kwestionuje roszczenia powódki w zakresie swojej odpowiedzialności a jedynie podważał zakres krzywdy, której zadośćuczynienia domagała się strona powodowa. Pozwany zakwestionował również pozostałe roszczenia powódki w zakresie odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów opieki osób trzecich oraz kosztów związanych z leczeniem (zakup zaopatrzenia medycznego i dojazdów) wskazując, iż przyjęte przez powódkę wartości pozostają nieadekwatne i nieuzasadnione, gdyż opieka świadczona na jej rzecz nie wyczerpywała znamion opieki specjalistycznej czy profesjonalnej. Ponadto powódka nie przedstawiła żadnych wiarygodnych dokumentów uzasadniających stosowanie zakupionego sprzętu. Pozwany kwestionował także roszczenie o ustalenie swojej odpowiedzialności za ewentualne następstwa wypadku mogące pojawić się w przyszłości.

Należało zatem przyjąć, że odpowiedzialność pozwanego (...) S.A. w zakresie obowiązku naprawienia powstałej w wyniku wypadku z dnia 4 marca 2020 r. szkody jest w niniejszej sprawie bezsporna, a pozwany kwestionuje wyłącznie wywodzone przez powódkę roszczenia co do wysokości zadośćuczynienia oraz odszkodowania. Zdaniem pozwanego kwota 4.500 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 150 zł tytułem odszkodowania za koszty leczenia wypłacona na rzecz powódki w pełni rekompensowała skutki zdarzenia jakie miało miejsce 4 marca 2020 r.

Zaznaczenia wymaga, iż w toku niniejszego postępowania pozwany (...) S.A. podnosił zarzut przyczynienia się powódki do powstania szkody, z uwagi na brak zapięcia pasów bezpieczeństwa w chwili wypadku, co miało także wpływ na wysokość wypłaconego w toku postępowania likwidacyjnego zadośćuczynienia i odszkodowania, które pomniejszono o połowę (50%). W związku z powyższym aby przejść do omówienia kwestii roszczeń powódki Sąd w pierwszej kolejności obowiązany był odnieść się do zarzutu pozwanego dotyczącego przyczynienia się powódki do powstania szkody.

Zgodnie z treścią art. 362 k.c. jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

Przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody w ujęciu wskazanego przepisu ma miejsce wówczas, gdy szkoda (zdarzenie rodzące odpowiedzialność odszkodowawczą) lub jej rozmiar można połączyć skutkowo nie tylko z przesłanką faktyczną, za zaistnienie której odpowiedzialność przypisana jest sprawcy lecz także z zachowaniem się podmiotu poszkodowanego. Dla zastosowania art. 362 k.c. konieczne jest istnienie adekwatnego (określonego normatywnie) związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem poszkodowanego a szkodą (art. 361 § 1 k.c.). Nadto przyjmuje się w nauce, że stanowiące współprzyczynę szkody zachowanie poszkodowanego powinno być zarzucalne (zawinione). W przypadku odpowiedzialności na zasadzie ryzyka przesłankę tą łagodzi się, przyjmując, ze wystarczy by zachowanie poszkodowanego było „obiektywnie nieprawidłowe” (por. Z. Banaszczyk (w:) Kodeks cywilny. Komentarz t. 1, pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2018, komentarz do art. 362, teza 1 i tam cytowane piśmiennictwo). Podkreśla się, że zachowanie poszkodowanego jest więc w konstrukcji przyczynienia traktowane jako przyczyna konkurencyjna do przyczyny przypisanej osobie odpowiedzialnej, a instytucja, o której mowa w art. 362 k.c., powinna być postrzegana jako realizująca funkcję sprawiedliwego rozłożenia ciężaru odpowiedzialności. O tym, czy obowiązek naprawienia szkody należy zmniejszyć ze względu na przyczynienie się, a jeżeli tak - w jakim stopniu należy to uczynić, decyduje sąd w procesie sędziowskiego wymiaru odszkodowania w granicach wyznaczonych przez art. 362 k.c. Samo ustalenie faktu przyczynienia się poszkodowanego do szkody nie skutkuje obowiązkiem zmniejszenia należnego mu odszkodowania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2006 r., sygn. akt IV CSK 118/06, Legalis nr 173821; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2008 r., sygn. akt IV CSK 228/08, Legalis nr 117470).

Biorąc pod uwagę opisane przesłanki przyczynienia się poszkodowanej do powstania szkody, Sąd nie uwzględnił zarzutu pozwanego co do przyczynienia się powódki, kierując się ustaleniami faktycznymi dokonanymi na podstawie zebranego materiału dowodowego. W tymże zakresie decydującym okazała się treść opinii łącznej biegłych sądowych z zakresu rekonstrukcji wypadków i medycyny sądowej, z której jednoznacznie wynika, iż pomimo faktu, że w chwili wypadku z dnia 4 marca 2020 r. B. N. najprawdopodobniej nie posiadała zapiętych pasów bezpieczeństwa to zastosowanie w przedmiotowym przypadku pasów bezpieczeństwa nie zapobiegłoby doznanym przez powódkę uszkodzeniom ciała. Podkreślenia wymaga, iż o ile Sąd co do zasady podziela stanowisko, że obowiązek korzystania z pasów bezpieczeństwa jest obowiązkiem ustawowym i jego naruszenie może uzasadniać obciążenie poszkodowanego choćby częściowo następstwami wypadku, to w realiach niniejszej sprawy brak jest przesłanek pozwalających na uwzględnienie braku zapięcia pasów na płaszczyźnie art. 362 k.c. Biorąc pod uwagę, iż przyczynieniem się poszkodowanej jest tylko takie jej zachowanie, które jest obiektywnie nieprawidłowe, w stosunku do którego da się dostrzec cechę obiektywnej naganności, uznać należy, iż powódka nie przyczyniła się do zdarzenia w jakimkolwiek stopniu. Powyższe okoliczności nie uzasadniają zatem uwzględnienia zarzutu przyczynienia się powódki do powstania szkody.

Dokonując oceny prawnej poszczególnych roszczeń należy stwierdzić, co następuje:

co do roszczenia o zadośćuczynienie:

Podstawę prawną zasądzenia zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową (krzywdę) stanowią przepisy art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. W myśl wskazanych przepisów w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Krzywda polega na odczuwaniu cierpienia fizycznego (bólu i innych dolegliwości) i psychicznego (ujemnych uczuć przeżywanych w związku z wypadkiem). Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie cierpienia osoby poszkodowanej (tak: G. Bieniek w Komentarzu do kodeksu cywilnego, Księga trzecia, Zobowiązania, teza 13 i 14 do art. 445, Warszawa 1999). Ustawa stwierdza jedynie, że sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia. Ze względu na niewymierność krzywdy określenie w konkretnym wypadku odpowiedniej sumy pozostawione zostało Sądowi. Odpowiednia suma w rozumieniu omawianego przepisu nie oznacza jednak sumy dowolnej, określonej wyłącznie według uznania Sądu, a jej prawidłowe ustalenie wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności mogących mieć w danym przypadku znaczenie. Wobec tego Sąd ustalając wysokość należnego poszkodowanej zadośćuczynienia odwołał się do kryteriów wypracowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego i sądów powszechnych.

Zgodnie z dorobkiem judykatury określając wysokość zadośćuczynienia Sąd powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień psychicznych i fizycznych, trwałość skutków czynu niedozwolonego, prognozy na przyszłość, wiek osoby poszkodowanej, a także ewentualne przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody. W razie uszkodzeń ciała pierwszorzędne znaczenie muszą mieć orzeczenia lekarskie co do charakteru doznanych obrażeń, ich rodzaju i czasu leczenia. Zadośćuczynienie powinno uwzględniać nie tylko krzywdę istniejącą w chwili orzekania, ale również taką, którą poszkodowany będzie w przyszłości na pewno odczuwać oraz krzywdę dającą się z dużym prawdopodobieństwem przewidzieć (tak też Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 10 marca 2006 roku, IV CSK 80/05, OSNC 2006/10/175). Sąd w pełni podziela pogląd, iż powyższe kryteria pozwalają określić ramy, w jakich powinno mieścić się zadośćuczynienie, które z jednej strony powinno przedstawiać realną, ekonomicznie odczuwalną wartość, z drugiej zaś powinno być umiarkowane, przez co należy rozumieć kwotę pieniężną, której wysokość jest utrzymana w rozsądnych granicach odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. W orzecznictwie ostatniego okresu podnosi się uzupełniający charakter zasady umiarkowanego zadośćuczynienia - w przyjętym wyżej znaczeniu - w stosunku do kwestii zasadniczej, jaką jest rozmiar szkody niemajątkowej, i wskazuje się, że powołanie się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia na potrzebę utrzymania go w rozsądnych granicach nie może prowadzić do podważenia jego kompensacyjnej funkcji (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 22 czerwca 2005 roku, III CK 392/04, Lex nr 177203, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2002 roku, IV CKN 1266/00 niepubl. oraz z dnia 30 stycznia 2004 roku, I CK 131/03, OSNC 2005, nr 2, poz. 40). Zadośćuczynienie spełnia funkcję łagodzącą za doznaną niewymierną materialnie krzywdę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 października 1999 roku, II UKN141/99, Lex nr 151535). Długotrwałość cierpień i rodzaj skutków ma znaczenie i to istotne dla określenia wysokości zadośćuczynienia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 1975 roku, II CR 18/75, LEX nr 7669).

B. N. w dniu 4 marca 2020 r. uczestniczyła w wypadku drogowym, na skutek, którego doznała rozległych urazów ciała w postaci: złamania wyrostka poprzecznego kręgu L5 po stronie prawej, złamania masywu bocznego prawego kości krzyżowej przechodzącego przez otwory krzyżowe S1 i S2, złamania gałęzi górnej kości łonowej prawej na pograniczu z panewką stawu biodrowego, złamania gałęzi kości kulszowej prawej, stłuczenia płuca prawego, złamania tylnego odcinka żebra I prawego, wieloodłamowego złamania końca dystalnego obojczyka prawego oraz powierzchownego otarcia podbródka. W związku z doznanymi obrażeniami powódka przebywała od 5 do 13 marca 2020 r. w Szpitalu (...) w W.. Przez pierwsze 3 dni hospitalizacji zachodziła konieczność unieruchomienia – powódka zmuszona była przebywać w łóżku, z możliwością korzystania z łazienki/toalety. Po zakończeniu hospitalizacji powódka kierowana była na zabiegi rehabilitacyjne oraz na konsultacje do poradni specjalistycznych. Dodatkowo po zakończeniu hospitalizacji powódka miała problemy z poruszaniem się i zmuszona była do pozostawania w pozycji leżącej. Problemy ruchowe spowodowały, iż powódka nie mogła wykonywać obowiązków domowych i zawodowych w takim zakresie jak wcześniej. Bezpośrednio po wypadku powódka wymagała pomocy osób trzecich przy wykonywaniu wszystkich czynności dnia codziennego, tj. w zakresie toalety i higieny, w zakresie ubierania i rozbierania, sprzątania oraz przy kupowaniu żywności i przygotowywaniu posiłków. Jak wynika z opinii biegłego sądowego z zakresu traumatologii i ortopedii B. N. po wypadku zmuszona była korzystać z pomocy innych osób w wymiarze: pierwsze 6 tygodni – 6 h dziennie, kolejne: 2 tygodnie – 4 h dziennie, 10 tygodni – 2 h dziennie, 4 tygodni i następnych 6 miesięcy – 1 h dziennie. Ponadto przebyty uraz spowodował powstanie stałego uszczerbku na zdrowiu w wymiarze 23% w oparciu o załącznik do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. – 15% według pozycji 96b) za następstwa złamania miednicy, 5% według pozycji 100) za wadliwe wygojenie złamania obojczyka, 3% według pozycji 91 za izolowane uszkodzenia wyrostków poprzecznych. Wprawdzie zauważyć należy, iż zgodnie z poglądem utrwalonym w orzecznictwie przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, posługiwanie się tabelami procentowego uszczerbku na zdrowiu i stawkami za każdy procent trwałego uszczerbku dla rozstrzygnięcia zasadności roszczenia o zadośćuczynienie i jego wysokości, znajduje jedynie orientacyjnie zastosowanie i nie wyczerpuje oceny (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 lutego 1998 r. o sygn. akt I ACa 715/97), ale jednocześnie nie może być ono pomijane. W podobnym tonie wypowiedział się również Sąd Najwyższy wskazując, iż wartość liczbowa procentowego ustalenia uszczerbku na zdrowiu nie jest jedynym, a nawet nie może być uznana za decydujący czynnik rozstrzygający o rozmiarze krzywdy, a w konsekwencji również wysokości zadośćuczynienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 kwietnia 1974 r. o sygn. akt II CR 123/74). Podkreślenia wymaga, iż opinia biegłego z zakresu traumatologii i ortopedii nie była kwestionowana przez obie strony procesu.

Jak wskazano powyżej, zasadniczą okolicznością braną pod uwagę przy określeniu wysokości zadośćuczynienia jest stopień natężenia krzywdy. W świetle poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych nie powinno ulegać wątpliwości, że rozmiar krzywdy, jakiej wskutek wypadku doznała powódka, zarówno w sferze fizycznej, jak i psychicznej, jest znaczny. Powódka przed datą wypadku była osobą młodą, otwartą, towarzyską i realizującą się zawodowo. Od 2007 r. pracowała jako (...). Przed wypadkiem powódka była wesołą i aktywną osobą, lubiła spotkania towarzyskie. Była również osobą aktywną fizycznie. Systematycznie chodziła na siłownie, trenowała boks, jeździła na rowerze, wyjeżdżała w góry. Życie powódki po wypadku uległo istotnym zmianom w każdej sferze jej życia, zarówno prywatnego, jak i zawodowego. Do dziś powódka odczuwa bóle krzyża i miednicy oraz oponuje przed samodzielną jazdą samochodem i odczuwa duże zdenerwowanie kiedy wsiada do auta. W następstwie wypadku powódka (...) oraz (...). Pomimo, że B. N. nie zrezygnowała z pracy zawodowej i wciąż wykonuje zawód (...), to stale towarzyszący jej ból krzyża i miednicy utrudnia jej wykonywanie obowiązków i codzienne funkcjonowanie. Powódka zmuszona była zrezygnować z wcześniej wykonywanych aktywności fizycznych, w tym boksu, który trenowała od kilku lat. Pomimo rozważań nad zmianą pracy powódka zdecydowała się pozostać w dotychczasowej w obawie przed brakiem wyrozumiałości ze strony przyszłego pracodawcy na dolegliwości powódki. Do dziś powódka korzysta z pomocy (...). Po wypadku B. N. stała się osobą przygnębioną z niskim poczuciem własnej wartości, żyjącą w obawie o przyszłość, zarówno w wymiarze zdrowotnym, jak i materialnym.

Mając na uwadze powyższe, Sąd oceniając rozmiar zadośćuczynienia uwzględnił zarówno cierpienia fizyczne jak i psychiczne powódki. Niewątpliwie na stopień krzywdy miały wpływ: przeżycia związane z wypadkiem, ograniczenia samodzielnego funkcjonowania w życiu codziennym, uzależnienie od pomocy osób trzecich, niemożność uprawiania sportów w takim zakresie jak wcześniej, wysokie natężenie bólu, a także kilkumiesięczna rehabilitacja. Rozważając nad tym jak wysokie zadośćuczynienie należy się poszkodowanej Sąd nie tracił z pola widzenia, że powódka domaga się zadośćuczynienia z powodu naruszenia dobra szczególnie cennego, jakim jest zdrowie. Zdaniem Sądu przyznanie w sytuacji powstania u poszkodowanego ciężkich i nieodwracalnych uszkodzeń ciała zbyt niskiego zadośćuczynienia prowadziłoby do niepożądanej deprecjacji tego dobra (Sąd Najwyższy w wyroku z 16 lipca 1997 r., U CKN 273/97, niepubl). W niniejszym postępowaniu B. N. domagała się zasądzenia z tytułu zadośćuczynienia kwoty 150.000 zł twierdząc, że dotychczasowa suma wypłacona jej przez ubezpieczyciela jest zbyt niska. Dokonując oceny żądania zasądzenia na rzecz powódki zadośćuczynienia, po pierwsze wskazać należy, iż rodzaj odniesionych przez nią obrażeń i ich zakres uzasadniają twierdzenie, iż ustalona na jej rzecz i przyznana przez pozwanego ubezpieczyciela kwota w wysokości 4.500 zł tytułem zadośćuczynienia jest zbyt niska i nie stanowi odpowiedniej kompensaty krzywd i cierpień, jakich doznała ona na skutek opisanego wyżej wypadku. Sąd nie ma wątpliwości, że powstałe u powódki wskutek wypadku obrażenia wywołują u niej cierpienie fizyczne. Niepodważalnie wpływają one także na kondycję psychiczną powódki, która wskutek wypadku uległa znacznemu pogorszeniu.

Biorąc pod uwagę powyższe kryteria oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, Sąd doszedł do przekonania, że żądanie uzupełnienia zadośćuczynienia jest co do zasady uzasadnione. Powódka domagała się uzupełniająco z tego tytułu zapłaty kwoty 150.000 złotych. Pozwany wypłacił powódce z tytułu zadośćuczynienia już uprzednio kwotę 4.500 złotych. W ocenie Sądu łączna kwota zadośćuczynienia należna powódce wynosi kwotę 150.000 zł, a ponieważ powódka otrzymała już z tego tytułu od ubezpieczyciela kwotę 4.500 zł, to zasądzeniu na rzecz powódki podlegała różnica w/w kwot, czyli kwota 145.500 złotych.

W ocenie Sądu przyznanej powódce kwoty z tytułu zadośćuczynienia nie można traktować jako zbyt wygórowanej. Krzywdy bowiem jako szkody niemajątkowej nie można wymierzyć w kategoriach ekonomicznych. Uszczerbek na zdrowiu psychicznym i fizycznym poszkodowanych nie może zostać restytuowany w sposób adekwatny przez świadczenia pieniężne. Uszczerbek ten może jednak być złagodzony poprzez dostarczenie poszkodowanym środków materialnych pozwalających na zaspokojenie w szerszej mierze ich potrzeb. Przyznane przez Sąd zadośćuczynienia we wskazanych kwotach uwzględniają także aktualne stosunki majątkowe panujące w społeczeństwie. Jest rzeczą niewymagającą dowodu, że poziom życia społeczeństwa polskiego ulega powolnemu, ale systematycznemu wzrostowi. Stwierdzenie to odnosi się w szczególności do kwestii finansowych. Przyznane przez Sąd zadośćuczynienie z jednej strony przedstawia ekonomicznie odczuwalną wartość, która z drugiej strony nie jest jednak nadmierna do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych w społeczeństwie. W ocenie Sądu wielkość ta utrzymana jest w rozsądnych granicach, a jednocześnie odpowiada warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Przy czym należy zaznaczyć, iż ta przeciętność nie może być wynikiem oceny najbiedniejszych warstw społeczeństwa. Obecnie bowiem ograniczenie się do przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa, przy znacznym zróżnicowaniu dochodów różnych grup społecznych, nie jest wystarczające, a określenie wysokości zadośćuczynienia na podstawie dochodów najuboższych warstw społeczeństwa byłoby krzywdzące (tak: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2006 roku, IV CK 384/05, Lex nr 179739, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 06 czerwca 2003 roku, IV CKN 213/01).

Dokonując oceny roszczeń powódki nie można w tym kontekście tracić z pola widzenia okoliczności, że zadośćuczynienie ma charakter jednorazowy, czyli jest przyznawane poszkodowanemu tylko raz w zakresie danej krzywdy, bez względu na to czy stan zdrowia związany z tą krzywdą ulegnie nawet bardzo znacznemu pogorszeniu (zob. uchwała SN (7) z 21 listopada 1967 r. III PZP 37/67- OSNC 1968/7/113, LEX nr 683). Powyższe oznacza, iż zadośćuczynienie za daną krzywdę powinno być zasądzone zarówno za krzywdę, którą poszkodowany odczuwa obecnie, jak i za krzywdę którą będzie znosił do końca życia i która może zwiększyć swoje rozmiary (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 8.01.2015 r., I ACa 469/14, Lex nr 1665847 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21.01.2015 r., VI ACa 486/14, Lex nr 1661269).

odnośnie roszczeń o odszkodowanie:

Stosownie do art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty, jeżeli są one konieczne i celowe. Przykładowo można wymienić koszty leczenia (pobytu w szpitalu, konsultacji, dodatkowej pomocy pielęgniarskiej, koszty lekarstw), specjalnego odżywiania się, nabycia protez i innych koniecznych aparatów (okularów, aparatu słuchowego), wydatki związane z przewozem chorego do szpitala i na zabiegi, z przejazdem osób bliskich w celu odwiedzin chorego w szpitalu (w tym kosztów paliwa koniecznego na te przejazdy), z koniecznością specjalnej opieki i pielęgnacji, koszty zabiegów rehabilitacyjnych i przygotowania do innego zawodu (tak: G. Bieniek Odpowiedzialność cywilna za wypadki drogowe, Lexis Nexis, Warszawa 2006 r., s. 136-137, tak też Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 2.12.2010 r., III APa 11/10, OSASz 2011/4/93). Należy podkreślić, iż w skład kosztów wynikłych z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia wchodzą nie tylko koszty leczenia w ścisłym tego słowa znaczeniu, lecz także wydatki związane z odwiedzinami osoby chorej w szpitalu przez osoby bliskie. Odwiedziny te są niezbędne zarówno dla poprawy samopoczucia chorego i przyspieszenia w ten sposób leczenia, jak i dla kontaktu rodziny z lekarzami w celu uzyskania informacji i wskazówek o zdrowiu chorego i jego potrzebach (tak też Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 7.10.1971 r., II CR 427/71, OSP 1972/6/108).

Wskazania wymaga, iż w niniejszym postępowaniu powódka zgłosiła tytułem roszczeń odszkodowawczych żądanie zasądzenia:

kwoty 2.128,00 zł tytułem zwrotu kosztów opieki osób trzecich za okres od dnia powstania szkody (tj. 4 marca 2020 r.) do dnia złożenia pozwu w niniejszej sprawie (tj. 29 kwietnia 2020 r.) w wymiarze 74 h opieki przy stawce 17 zł/h;

kwoty 2.839,00 zł tytułem zwrotu kosztów opieki osób trzecich za okres od dnia 13 marca 2020 r. do dnia 29 kwietnia 2020 r. w wymiarze 167 h opieki przy stawce 17 zł/h;

kwoty 1.176,70 zł tytułem zwrotu kosztów związanych z leczeniem (zakup zaopatrzenia medycznego i dojazdów), które dotyczą kosztów:

zaopatrzenia medycznego – 153,00 zł (faktura VAT nr (...));

transportu medycznego - 180,00 zł (rachunek nr (...));

zaopatrzenia medycznego – 540,00 zł (faktura nr (...));

dojazdów – 303,70 zł (54,90 zł x 3, 139 zł) (bilety)

W ocenie Sądu powyższe roszczenia odszkodowawcze są usprawiedliwione co do zasady. Pochylając się nad roszczeniem zwrotu kosztów opieki osób trzecich wskazać należy, iż korzystanie przez poszkodowaną z pomocy osób trzecich oraz związane z tym wydatki (czy też - w innym ujęciu - straty) stanowią koszty leczenia w art. 444 § 1 k.c. Bezspornym jest, że legitymacja czynna w zakresie żądania zwrotu tych kosztów przysługuje poszkodowanej niezależnie od tego, kto nad nią sprawował opiekę – odszkodowanie z powyższego tytułu należne jest zarówno w przypadku korzystania z usług osoby profesjonalnie zajmującej się wspomaganiem osób chorych lub rekonwalescentów, jak i w przypadku nieodpłatnej pomocy świadczonej przez członka rodziny. Czynnikiem decydującym o możliwości żądania zwrotu tych kosztów nie jest fakt, że zostały lub nie zostały rzeczywiście poniesione. Nie jest konieczne, aby poszkodowana rzeczywiście opłaciła koszty takiej opieki, gdyż stanowią one element należnego poszkodowanej odszkodowania nawet wtedy, jeśli opieka sprawowana była przez członków rodziny poszkodowanej nieodpłatnie. Szkodą jest już konieczność zapewnienia opieki, natomiast zapewnienie sobie przez poszkodowanego tańszej lub nawet nieodpłatnej opieki nie zmniejsza szkody. Takie stanowisko jest zgodne z ogólnymi zasadami szacowania odszkodowania i naprawienia szkody - samodzielne usunięcie skutków zdarzenia szkodzącego przez poszkodowanego (np. samodzielne naprawienie uszkodzonego w wypadku samochodu) nie zmniejsza należnego poszkodowanemu odszkodowania.

W świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie ulega wątpliwości, iż M. N., J. S., P. N. oraz A. K. sprawowali opiekę nad powódką, która wymagała pomocy osób trzecich. Nie ulega żadnej wątpliwości, iż szkoda w postaci kosztów opieki osób trzecich pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem. Jak wynika z opinii biegłego sądowego z zakresu traumatologii i ortopedii B. N. po wypadku zmuszona była korzystać z pomocy innych osób w wymiarze: pierwsze 6 tygodni od wypadku– 6 h dziennie, kolejne: 2 tygodnie – 4 h dziennie, 10 tygodni – 2 h dziennie, 4 tygodni i następnych 6 miesięcy – 1 h dziennie. Podkreślenia wymaga, iż chociaż powódka występowała z dwoma roszczeniami zapłaty odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów opieki osób trzecich to okresy za które kwoty te były dochodzone znajdowały w sobie pokrycie (4 marca 2020 r. – 29 kwietnia 2020 r. kwota 2.128 zł i 13 marca 2020 r. – 29 kwietnia 2020 r. kwota 2.839 zł. Łącznie 4.967 zł) Sąd uznał za zasadną stawkę 17 zł za godzinę kosztu opieki. Jest to zbliżona stawka wynikająca z cennika Ośrodka Pomocy Społecznej Dzielnicy (...) z tytułu świadczonych usług opiekuńczych (19,40 zł). W ocenie Sądu nie jest to stawka wygórowana.

Mając na uwadze powyższe, Sąd przyjmując ustalenia biegłego sądowego z zakresu traumatologii i ortopedii zasądził tytułem odszkodowania za poniesione koszty opieki kwotę 4.352 zł, na którą to kwotę złożyły się:

kwota 3.468 zł za okres od 13 marca 2020 r. do 15 kwietnia 2020 r. (34 dni x 6 h = 204 h x 17 zł = 3.468 zł);

kwota 884 zł za okres od 16 kwietnia 2020 r. do 29 kwietnia 2020 r. (13 dni x 4 h = 52 h x 17 zł = 884 zł).

Podkreślenia wymaga, iż Sąd nie mógł uwzględnić roszczenia powódki w zakresie okresu od dnia powstania szkody, tj. 4 marca 2020 r. do dnia 13 marca 2020 r., z uwagi na fakt, iż w tym okresie powódka była hospitalizowana w Szpitalu (...) w W. i w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia miała zapewnioną opiekę. Ponadto pomimo zasadności opieki osób trzecich nad powódką w dalszym okresie (zgodnie z ustaleniami sądowego z zakresu traumatologii i ortopedii), Sąd nie orzekł odszkodowania za okres od 29 kwietnia 2020 r., gdyż stanowiłoby to wyjście ponad żądanie pozwu (art. 321 k.p.c.). Powódka żądała bowiem zasądzenia odszkodowania tytułem kosztów opieki jedynie za okres do dnia 29 kwietnia 2020 r.

Odnosząc się do żądania zasądzenia odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów związanych z leczeniem (zakup zaopatrzenia medycznego i dojazdów) wskazania wymaga, iż obowiązek kompensaty kosztów, zgodnie z art. 444 § 1 k.c. obejmuje wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki, bez względu na to, czy podjęte działania przyniosły poprawę zdrowia. W szczególności będą to koszty leczenia, a więc wydatki związane z postawieniem diagnozy, terapią, rehabilitacją poszkodowanego.

W toku procesu zostało wykazane, że leczenie i rehabilitacja, którym poddawana była powódka były potrzebne i doprowadziły do poprawy stanu jej zdrowia. W tym zakresie do ustalenia zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego kluczowa ponownie okazała się opinia biegłego sądowego z zakresu traumatologii i ortopedii, z której wynikało, iż po wypadku zasadne było korzystanie z łóżka rehabilitacyjnego, materaca piankowego, transportu medycznego, kul pachowych, piłki rehabilitacyjnej i wózka inwalidzkiego. Ponadto doznane uszczerbki i przebyte obrażenia nadal powodują u powódki dolegliwości bólowe w okolicy krzyża i miednicy oraz bóle barków w konsekwencji czego dalsze korzystanie z systematycznej rehabilitacji mogłoby przynieść poprawę w sensie ustąpienia tych dolegliwości w okresie około 1-2 lat. Aktualnie proces leczenia powódki uznać należy za zakończony. W związku z tym, przyjmując ustalenia w/w biegłego za własne, Sąd uznał za udowodnione ponoszone przez powódkę koszty z tym związane.

W załącznikach dołączonych do pozwu znalazły się rachunki opiewające na łączną kwotę 1.176,70 zł, na którą złożyły się:

kwota łączna 153 zł (tytułem zakup kul pachowych (85,00 zł), piłki rehabilitacyjnej (18,00 zł) oraz wypożyczenia wózka na okres jednego miesiąca (50,00 zł) – faktura VAT nr (...) – k.24;

kwota 180 zł tytułem opłaty za transport medyczny – rachunek nr (...) – k.23;

kwota 540 zł (tytułem wynajęła na okres od 12 marca do 11 kwietnia 2020 r. łóżka rehabilitacyjnego (120,00 zł), zakupu materacu piankowego (180,00 zł), dowozu i montażu (240,00 zł) – faktura nr (...) – k.22;

kwota 303,70 zł (tytułem kosztów podróży M. N. z P. do W. (10.03.2020 r. – 139 zł) oraz z W. do P. (18.04.2020 r. – 54,90 zł), oraz tytułem kosztów podróży P. N. z P. do W. (18.04.2020 r. – 54,90 zł) oraz z W. do P. (26.04.2020 r. – 54,90 zł) – wydruk biletu internetowego: nr (...) z 10.03.2020 r. – k.14, nr (...) z 18.04.2020 r. – k.15, nr (...) z 18.04.2020 r. – k.18, nr (...) z 26.04.2020 r. – k.19.

Łącznie odszkodowanie powódki za szkodę majątkową wyniosło kwotę 5.528,70 zł (4.352 zł + 1.176,70 zł). Jednakże w toku postępowania likwidacyjnego powódka otrzymała od pozwanego już kwotę 150 zł z tytułu kosztów leczenia i dojazdu. Kwotę tę należało odjąć od należnego powódce odszkodowania i w konsekwencji zasądzeniu z tego tytułu podlegała kwota 5.378,70 zł (5.528,70 zł – 150 zł).

odnośnie roszczenia o odsetki od kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania:

Od zasądzonych przez Sąd roszczeń należą się powódce odsetki ustawowe za opóźnienie. Podstawą rozstrzygnięcia w tym przedmiocie jest art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym wierzyciel może domagać się odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego.

Roszczenie o zapłatę stosownie do treści art. 817 k.c. stało się wymagalne po upływie 30 dni od tego dnia zgłoszenia szkody i skonkretyzowania żądania pod względem ilościowym. Uchybienie temu terminowi rodzi odpowiedzialność z tytułu ustawowych odsetek za zwłokę stosownie do treści art. 481 k.c.

Sąd kierował się w tym zakresie treścią art. 481 § 1 k.c. i art. 817 k.c. uznając, że bezskuteczny upływ dni 30 od momentu zgłoszenia pozwanemu ubezpieczycielowi szkody, otwiera prawo żądania odsetek od tej części roszczeń, które zostały sprecyzowane i ostatecznie okazały się usprawiedliwione. Orzeczenie Sądu przyznające zadośćuczynienie ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, a nie konstytutywnego.

Zdaniem Sądu przewidziany w art. 817 § 1 k.c. trzydziestodniowy termin na wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela i wysokości należnego powódce świadczenia był wystarczający. Dodatkowo należy podkreślić, że obecnie funkcja odszkodowawcza odsetek przeważa nad ich funkcją waloryzacyjną. Przyjęcie odmiennego poglądu prowadziłoby w istocie do nieuzasadnionego uprzywilejowania dłużnika, skłaniając go niekiedy do jak najdłuższego zwlekania z opóźnionym świadczeniem pieniężnym, w oczekiwaniu na orzeczenia sądu znoszące obowiązek zapłaty odsetek za wcześniejszy okres (np. Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 24 lipca 2008 r., V ACa 252/08).

Przedstawiony pogląd znajduje uzasadnienie w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego: wyrok z dnia 22.02.2007 r., ICSK 433/06, Lex nr 274209, wyrok z dnia 18.02.2011 r., I CSK 243/10, Lex nr 848109, wyrok z dnia 08.02.2012 r., V CSK 57/11/ Lex nr 1147804, wyrok z dnia 14.01.2011 r., I PK 145/10, Lex nr 794777 oraz w orzeczeniach sądów powszechnych: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 10.02.2012 r., I ACa 1405/11, Lex nr 1109992, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28.10.2011 r., VI ACa 247/11, Lex nr 1103602.

Wobec powyższego, o odsetkach ustawowych od zasądzonej przez kwoty 145.500 zł z tytułu zadośćuczynienia przez powódkę Sąd orzekł mając na uwadze fakt, iż żądanie o zadośćuczynienie (w kwocie 200.000 zł) zostało zgłoszone w piśmie do ubezpieczyciela z dnia 17 marca 2020 r. (k.114) Przyjmując 30 dniowy termin na dokonanie wypłaty należnego świadczenia Sąd zważył, że uzasadnionym terminem, od którego należało liczyć należne odsetki był dzień 17 kwietnia 2020 r. Jednakże powódka w taki sposób wniosła o zasądzenie odsetek, że ostatecznie domagała się ich od dnia 18 kwietnia 2020 r. Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł w zakresie odsetek zgodnie z żądaniem powódki, uwzględniając zakaz orzekania ponad żądanie określony w art. 321 k.p.c.

W zakresie roszczeń odszkodowawczych wskazania wymaga, iż w pozwie powódka zażądała od pozwanego na gruncie niniejszego postępowania odszkodowania w wysokości:

2.128,00 zł tytułem refundacji kosztów opieki wraz z należnymi ustawowymi odsetkami za zwłokę od dnia 18 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty;

2.839,00 zł tytułem refundacji kosztów opieki wraz z należnymi ustawowymi odsetkami za zwłokę począwszy od 30 dnia od doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty;

1.176,70 zł tytułem refundacji kosztów zaopatrzenia medycznego i dojazdów wraz z należnymi ustawowymi odsetkami za zwłokę począwszy od 30 dnia od doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty.

Należy podkreślić, iż przed wytoczeniem powództwa, jak to zostało przez Sąd uprzednio ustalone, powódka wprawdzie zgłosiła pozwanemu szkodę, ale jedynie w zakresie zapłaty zadośćuczynienia (200.000 zł) oraz renty ze względu na zwiększone potrzeby (1.000 zł). Brak było w aktach sprawy pisma powódki roszczenia o zapłatę odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów pomocy osób trzecich oraz refundacji kosztów zaopatrzenia medycznego i dojazdów. W świetle tych okoliczności Sąd przyjął, że o skonkretyzowanym żądaniu powódki w przedmiocie sumy odszkodowania pozwany uzyskał wiedzę najwcześniej w dniu doręczenia pozwanemu odpisu pozwu w niniejszej sprawie, co miało miejsce w dniu 29 czerwca 2020 r. (k.51) Od tej daty rozpoczął zatem bieg 30-dniowego terminu na spełnienie świadczenia. Z dniem następującym po upływie tego świadczenia pozwany pozostawał w zwłoce ze spełnieniem świadczenia. Z tych przyczyn Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie zasądzonych kwot od dnia 30 lipca 2020 r. do dnia zapłaty.

odnośnie roszczenia o ustalenie:

Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1970 r., sygn. akt III PZP 34/69, mającą moc zasady prawnej, w sprawie o naprawienie szkody wynikłej z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia zasądzenie określonego świadczenia nie wyłącza jednoczesnego ustalenia w sentencji wyroku odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości z tego samego zdarzenia. W uzasadnieniu uchwały Sąd Najwyższy wskazał, że wykładnia funkcjonalna art. 189 k.p.c. przemawia za przyjęciem interesu prawnego w ustaleniu, jeżeli istnieje jakaś obiektywna niepewność stanu prawnego. Przykładowo, interes taki może istnieć mimo możliwości dochodzenia świadczenia z danego stosunku prawnego, jeżeli z tego stosunku wynikają dalsze skutki, których dochodzenie w drodze powództwa o świadczenie nie jest możliwe lub nie jest na razie aktualne. Dotyczy to zwłaszcza szkód na osobie, gdyż szkody te nie zawsze powstają jednocześnie ze zdarzeniem, które wywołało uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia. Poszkodowany z reguły nie może w chwili wszczęcia procesu dochodzić wszystkich roszczeń następstwa, bowiem uszkodzenia ciała są najczęściej wielorakie i wywołują skutki, których dokładnie nie można określić ani przewidzieć. Swoistość szkód na osobie, które występują często po upływie dłuższego czasu, oraz nieprzekraczalny dziesięcioletni termin przedawnienia roszczeń majątkowych przemawiają za przyjęciem, że dochodząc określonych świadczeń odszkodowawczych powód może jednocześnie - na podstawie art. 189 k.p.c. – domagać się ustalenia odpowiedzialności pozwanego za ewentualną szkodę, jaka może wyniknąć dlań w przyszłości. Wskazując na korzyści płynące dla poszkodowanego z wyroku uwzględniającego powództwo o ustalenie, Sąd Najwyższy podkreślił, że zapobiega ono także trudnościom dowodowym związanym z upływem długiego czasu, bowiem w sentencji wyroku odpowiedzialności dłużnika za szkody mogące powstać w przyszłości wiąże raz na zawsze sąd i strony chyba, że wyrok zawierający takie ustalenie zostanie obalony.

Przytoczone stanowisko - w ocenie Sądu Okręgowego – nie utraciło aktualności ze względu na nowelizację kodeksu cywilnego dokonaną ustawą z dnia 16 lutego 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 80, poz. 538 - dalej: "ustawa nowelizująca").

Podejmując ten problem, trzeba przypomnieć, że Sąd Najwyższy - dopuszczając w powoływanej uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 17 kwietnia 1970 r., III CZP 34/69, możliwość ustalenia w sentencji wyroku odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości - przytoczył dwa podstawowe argumenty przemawiające za przyjęciem takiego stanowiska: po pierwsze, przerwanie biegu przedawnienia, i po drugie, złagodzenie trudności dowodowych powodowanych upływem czasu między wystąpieniem zdarzenia wywołującego szkodę a dochodzeniem jej naprawienia.

Z dniem 10 sierpnia 2007 r. weszła w życie ustawa nowelizująca, którą uchylono art. 442 k.c. i dodano nowy art. 442 ¹ k.c. Zgodnie z § 1 dodanego art. 442 ¹ k.c., roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. W § 3 ustawodawca wprowadził regulację, zgodnie, z którą w razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. W § 4 natomiast przewidział, że przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletniości. Zgodnie z art. 2 ustawy nowelizującej, do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy, a według przepisów dotychczasowych w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, czyli także do roszczeń powoda, stosuje się przepisy art. 442 ¹ k.c.

W świetle przytoczonych, nowych regulacji zawartych w art. 442 ¹ k.c. trzeba zgodzić się z oceną, że wyeliminowane zostało niebezpieczeństwo upływu terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie wcześniej niż szkoda ta się ujawniła. W tej sytuacji utracił znaczenie przytoczony w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1970 r., III PZP 34/69, argument, że interes prawny w ustaleniu może polegać na złagodzeniu skutków upływu terminu przedawnienia. Stanowisko takie wyrażone zostało też w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2009 r., III CZP 2/09 (OSNC 2009, nr 12, poz. 168).

Nie oznacza to jednak, iż powódka mimo zmiany wyżej opisanej regulacji prawnej nie ma interesu prawnego w domaganiu się ustalenia odpowiedzialności za przyszłe następstwa przedmiotowego wypadku.

Otóż wprowadzenie nowej regulacji w art. 442 ¹ § 3 k.c. – jak zauważył już Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 24 lutego 2009 r., III CZP 2/09 - oznacza, że nie został w żaden sposób ograniczony czas, w jakim może ujawnić się szkoda na osobie, prowadząc do zaktualizowania się odpowiedzialności pozwanego za skutki danego zdarzenia. W tym stanie rzeczy kolejny proces odszkodowawczy może toczyć się nawet po dziesiątkach lat od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę, kiedy zazwyczaj pojawiają się poważne trudności dowodowe. Przesądzenie w sentencji wyroku zasądzającego świadczenie odszkodowawcze o odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości zwalnia natomiast poszkodowanego z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym odpowiedzialność taka już ciąży. Z tych względów Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 lutego 2009 r., III CZP 2/09, przyjął, że pod rządem art. 442 ¹ § 3 k.c. powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości. Sąd Okręgowy podziela to stanowisko oraz argumentację przytoczoną dla jego uzasadnienia.

W ocenie Sądu roszczenie powódki B. N. o ustalenie zasługuje na uwzględnienie. Powyższe stanowisko znajduje uzasadnienie w tym, iż powódka posiada interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. w wystąpieniu z powództwem o ustalenie. W niniejszej sprawie nie można kategorycznie stwierdzić, że skutki przedmiotowego wypadku z dnia 4 marca 2020 r. u powódki całkowicie ustały. Powódka posiada zatem interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c., który na gruncie spraw o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym jest rozumiany jako istnienie obiektywnej niepewności stanu prawnego. W ocenie Sądu obowiązujący art. 442 ¹ § 3 k.c. nie wyłącza ustalenia odpowiedzialności na przyszłość w oparciu o art. 189 k.p.c. Wyeliminowanie przez art. 442 ¹ § 3 k.c. niebezpieczeństwa upływu terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie wcześniej niż szkoda ta się ujawniła samo przez się nie eliminuje interesu prawnego w rozumieniu art. 189 k.p.c. Drugi, czy kolejny proces odszkodowawczy może toczyć się nawet po dziesiątkach lat od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę. Trudności dowodowe z biegiem lat narastają, a przesądzenie w sentencji wyroku zasądzającego świadczenie odszkodowawcze o odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości, zwalnia powoda (poszkodowanego) z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym taka odpowiedzialność już ciąży ( tak też Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 20 września 2019 r. I ACa 579/18).

Mając na uwadze, iż w świetle zabranego w sprawie materiału dowodowego za zasadne należało też uznać żądanie powódki ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za ewentualne, nieujawnione dotychczas, skutki przedmiotowego zdarzenia (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1970 roku, III PZP 34/69, OSNC 1970/12/217). W ocenie Sądu także pod rządem art. 442 ¹ § 3 k.c. powódka dochodząca naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 marca 2010 r., IV CSK 410/09. LEX nr 678021).

Orzekając o kosztach postępowania Sąd na podstawie art. 98 i 100 kpc orzekł zgodnie zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów, albowiem powódka wygrała proces w części. Łączna wartość roszczeń głównych (o zapłatę i ustalenie) dochodzonych pozwem wynosiła 256.143,70 zł (150.000 zł + 2.128 zł + 2.839 zł + 1.176,70 zł + 100.000 zł), a wartość uwzględnionego roszczenia o zapłatę i ustalenie wyniosła 250.878,70 zł (145.500 zł + 4.202 zł + 1.176,70 zł + 100.000 zł). Na mocy art. 108 § 1 k.p.c. Sąd pozostawił szczegółowe wyliczenie tych kosztów referendarzowi sądowemu.

Mając na uwadze całokształt poczynionych powyżej rozważań Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.