Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 sierpnia 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Paweł Duda

po rozpoznaniu w dniu 25 sierpnia 2025 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa J. R. (1)

przeciwko „(...) z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od „(...)” z siedzibą w W. na rzecz J. R. (1) kwotę 109.600 zł (sto dziewięć tysięcy sześćset złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 19 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  zasądza tytułem zwrotu kosztów postępowania od „(...)” z siedzibą w W. na rzecz J. R. (1) kwotę 8.059,20 zł (osiem tysięcy pięćdziesiąt dziewięć złotych dwadzieścia groszy) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty;

IV.  nakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz J. R. (1)
w punkcie I wyroku na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 1.021,48 zł (tysiąc dwadzieścia jeden złotych czterdzieści osiem groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

V.  nakazuje pobrać od „(...)” z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 1.248,47 zł (tysiąc dwieście czterdzieści osiem złotych czterdzieści siedem groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt XXV C 357/22

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 25 sierpnia 2025 r.

W pozwie z dnia 4 lutego 2022 r. J. R. (1) wniósł o zasądzenie od(...) Spółki Akcyjnej (...) z siedzibą w W. kwoty 266.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 19 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powód wskazał, że jako właściciel pojazdu marki (...) nr rejestracyjny (...) zawarł z pozwanym w dniu 2 kwietnia 2020 r. umowę ubezpieczenia AC, OC, NNW na okres od 3 kwietnia 2020 r. do 2 kwietnia 2021 r., z klauzulą stałej sumy ubezpieczenia. Pozwany określił wartość pojazdu na podstawie programu (...) na kwotę 266.000 zł, nie mając żadnych zastrzeżeń co do pochodzenia pojazdu ani jego stanu technicznego. W dniu 30 lipca 2020 r. około godz. 13.00 powód zaparkował pojazd pod domem w miejscowości B. nr (...) powiat (...), a kolejnego dnia o godzinie 7:00 stwierdził brak pojazdu, o czym niezwłocznie zawiadomił Policję, a nieco później pozwanego. Postępowanie karne w sprawie kradzieży z włamaniem do pojazdu zostało umorzone przez Komendę (...)Policji w Ł. postanowieniem z 30 października 2020 r. ze względu na nieustalenie sprawcy kradzieży. Pozwany potwierdził przyjęcie szkody pismem z 19 sierpnia 2020 r., a powód na żądanie pozwanego dostarczył pozwanemu wymagane dokumenty i klucz pojazdu przesyłką kurierską, która została doręczona 4 grudnia 2020 r. Wysokość szkody powoda jest określona wartością pojazdu w dacie zawarcia umowy ubezpieczenia, którą strony zgodnie określiły na 266.000 zł, bowiem w umowie ubezpieczenia została zawarta klauzula zachowania wartości pojazdu. Pozwany nie wypłacił powodowi odszkodowania. Według powoda, dochodzone roszczenie stało się wymagalne
19 grudnia 2020 r., to jest następnego dnia po upływie 14 dni od dnia doręczenia pozwanemu dokumentów i klucza do pojazdu.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...)S.A. (...)z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Pozwany zakwestionował twierdzenie powoda, jakoby nabył on skutecznie własność samochodu marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), VIN (...), oraz zakwestionował skuteczne zawarcie umowy ubezpieczenia i swoją odpowiedzialność za zdarzenie z dnia 31 lipca 2020 r. Pozwany wskazał, że przy zawarciu umowy ubezpieczenia pojazd był weryfikowany przez agenta ubezpieczeniowego, niemniej jednak agent ubezpieczeniowy nie dokonuje szczegółowej weryfikacji pojazdu, nie może zweryfikować, czy pojazd był wcześniej naprawiany i w jaki sposób przeprowadzona została naprawa. Dopiero w ramach przeprowadzonego przez pozwanego postępowania wyjaśniającego ujawniono, że przedmiotowy pojazd użytkowany na terenie USA został uszkodzony w sposób uniemożliwiający jego naprawę. Po sprowadzeniu do Polski, pojazd ten również uczestniczył w wypadku komunikacyjnym zakwalifikowanym jako szkoda całkowita i w związku ze stwierdzonymi uszkodzeniami nie nadawał się do naprawy i odbudowy. Auto zostało zakwalifikowane jako odpad przeznaczony do recyklingu i złomowania. Powód nie udokumentował w żaden sposób odbudowy pojazdu zgodnie z technologią producenta
i z wykorzystaniem oryginalnych części pochodzących z legalnego źródła. Pozwala to stwierdzić, że pojazd zgłoszony do ubezpieczenia posiadał inne cechy indywidualne, które odróżniają go od właściwego pojazdu o wskazanym numerze nadwozia. Pozwany zarzucił również, że powód nie udowodnił wartości pojazdu w dacie kradzieży z dnia 31 lipca 2020 r., a zatem i samej szkody. Według pozwanego, odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia majątkowego nie może być wyższe od poniesionej szkody, ma wyrównywać ubytek majątkowy poszkodowanego, ale nie może prowadzić do wzbogacenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. R. (1) dowiedział się, że jego znajomy Ł. P. w sierpniu 2019 r. miał wypadek z udziałem swojego samochodu marki (...) W wypadku uszkodzeniu uległa tylna część pojazdu. W dniu 25 września 2019 r. powód nabył od Ł. P. powyższy pojazd marki (...)o numerze rejestracyjnym (...) i numerze VIN (...), w stanie uszkodzonym, za kwotę 100.000 zł. Powód otrzymał od sprzedawcy jeden kluczyk do samochodu. Pojazd ten został zarejestrowany po raz pierwszy za granicą w dniu 1 stycznia 2017 r. Był przedmiotem naprawy po szkodzie całkowitej w Kanadzie. W Polsce rejestracja tego samochodu odbyła się w dniu 30 kwietnia 2019 r. Na przełomie września i października 2019 r. powód zlecił naprawę samochodu
w warsztacie (...) w W. przy ulicy (...), prowadzonym przez K. Ł.. Części zamienne do naprawy pojazdu nie były oryginalne, zostały dostarczane do warsztatu przez powoda. Pojazd został naprawiony kompleksowo w zakresie naprawy blacharsko-lakierniczej, z wyjątkiem elektroniki, której naprawą nie zajmował się K. Ł. ( dokumenty utrwalone na płycie CD znajdującej się na k. 64 akt sprawy: umowa sprzedaży samochodu z dnia 15.09.2019 r., karta pojazdu, dowód rejestracyjny pojazdu, fotografie pojazdu, dane o aukcji w USA, historia pojazdu z 23.09.2020 r., przebieg ubezpieczenia, informacje z (...)
o szkodowości pojazdu; protokół przesłuchania świadka K. Ł.
w sprawie sygn. akt (...) Komendy(...)Policji w Ł. – k. 148-149; przesłuchanie powoda J. R. (1) – k. 112-113).

Po dokonanej przez powoda naprawie, przedmiotowy pojazd był sprawny, nie działało tylko nagłośnienie z uwagi na brak subwoofera. W dniu 13 grudnia 2019 r. zostało przeprowadzone badanie techniczne pojazdu z wynikiem pozytywnym, umożliwiające ustanie przyczyny zatrzymania dowodu rejestracyjnego. Podczas badania nie stwierdzono żadnych usterek pojazdu. W momencie badania technicznego licznik przebiegu pojazdu wskazywał 27.404 km ( zaświadczenie o przeprowadzeniu badania technicznego pojazdu z 13.12.2019 r. – k. 14; przesłuchanie powoda J. R. (1) – k. 112-113).

W dniu 2 kwietnia 2020 r. powód zawarł z pozwanym towarzystwem ubezpieczeń umowę ubezpieczenia komunikacyjnego Autocasco, OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i NNW, potwierdzoną polisą (...) nr (...), typ polisy (...), dotyczącą pojazdu marki (...) o numerze rejestracyjnym (...) i numerze VIN (...), rok produkcji (...) stan licznika 37.000 km. Umowa ubezpieczenia została zawarta na okres od 3 kwietnia 2020 r. od godziny 00:00 do 2 kwietnia 2021 r. do godziny 23:59. W ubezpieczeniu Autocasco objęto ochroną ubezpieczeniową ryzyko kradzieży, udział własny i amortyzacja części zostały zniesione, zastrzeżona została stała suma ubezpieczenia, która określona została przez agenta ubezpieczeniowego na podstawie katalogu (...)na 266.000 zł brutto. W danych dodatkowych dotyczących pojazdu wskazano, że jest jeden oryginalny klucz do samochodu. Stan pojazdu określono: „bez uszkodzeń”. W związku z zawarciem umowy ubezpieczenia powód był zobowiązany zapłacić składkę w łącznej wysokości 16.385 zł, w dwóch półrocznych ratach tj. pierwsza rata w kwocie 8.256 zł płatna do 14 kwietnia 2020 r., druga rata w kwocie 8.129 zł płatna do
2 października 2020 r. ( polisa typ (...) nr (...) z 02.04.2020 r. – k. 11-12).

Umowa ubezpieczenia została zawarta telefonicznie. Agent ubezpieczeniowy nie pytał powoda o wcześniejsze szkody w samochodzie ani nie dokonywał oględzin auta, powód nie przekazywał informacji o historii szkodowej pojazdu. Agent poprosił tylko powoda o zdjęcia samochodu ze wszystkich stron, które powód wykonał i przesłał agentowi ( przesłuchanie powoda J. R. (1) – k. 112-113).

Do umowy ubezpieczenia zawartej przez powoda z pozwanym zastosowanie miały Ogólne Warunki Ubezpieczenia Pojazdów – (...) dla klienta indywidualnego oraz małych i średnich przedsiębiorstw (zwane dalej również jako „OWU”).

W § 3 ust. 1 pkt 16 OWU zdefiniowano stałą sumę ubezpieczenia jako ustaloną przez strony umowy opcję, zgodnie z którą za wartość rynkową pojazdu w dniu powstania szkody przyjmowana będzie aktualna na dzień powstania szkody suma ubezpieczenia AC, czyli suma ubezpieczenia wskazana w umowie ubezpieczenia (na polisie) pomniejszona o kwoty wypłaconych odszkodowań (redukcja) oraz uwzględniająca ewentualne zmiany sumy ubezpieczenia wynikające z doubezpieczenia.

W § 3 ust. 1 pkt 17 OWU zdefiniowano natomiast sumę ubezpieczenia jako określoną na zasadach wskazanych w OWU kwotę stanowiącą górną granicę odpowiedzialności (...)za jedno i wszystkie zdarzenia powstałe w okresie ubezpieczenia, a w przypadku klauzuli (...) – na każde zdarzenie w okresie ubezpieczenia.

Wartości rynkowa pojazdu w dniu zawarcia umowy, to zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 29 OWU – określana na moment zawarcia umowy:

a)  wartość rynkowa pojazdu fabrycznie nowego określona na podstawie faktury lub rachunków. Na wniosek ubezpieczającego dopuszcza się powiększenie fakturowej wartości pojazdu o uzyskany, udokumentowany rabat;

b)  w przypadku pojazdów używanych – wartość pojazdu ustalona przez(...)na podstawie notowań rynkowych pojazdu danej marki, typu i roku produkcji
z uwzględnieniem jego wyposażenia podstawowego, przebiegu, stanu technicznego
i okresu eksploatacji pojazdu. Notowania rynkowe będące podstawą do ustalenia wartości pojazdu określone są w katalogach (informatorach) (...), (...) (...) W razie braku notowań rynkowych danego pojazdu wartość pojazdu ustala się przyjmując średnią wartość rynkową pojazdów podobnego typu i roku produkcji;

c)  w przypadkach wskazanych w OWU – wartość rynkowa pojazdu fabrycznie nowego, jak i używanego, ustalona na podstawie indywidualnej wyceny pojazdu dokonanej przez rzeczoznawcę.

Według OWU, umowa zawierana jest na podstawie wniosku o ubezpieczenie stanowiącego jej integralną część (§ 4 ust. 1 OWU). O ile nie umówiono się inaczej, umowę zawiera się na 365 dni, a w roku przestępnym na 366 dni („okres roczny”), przy czym okres ubezpieczenia nie może być krótszy niż 30 dni, a w przypadku ubezpieczenia ciągnika rolniczego nie może być krótszy niż 3 miesiące (§ 4 ust. 3 OWU).

W § 5 ust. 1 OWU zastrzeżono, że ubezpieczający zobowiązany jest podać do wiadomości (...) wszystkie znane sobie okoliczności dotyczące przedmiotu ubezpieczenia, o które (...) zapytywała w formularzu lub innych pismach przed zawarciem umowy. Jeżeli ubezpieczający zawiera umowę przez przedstawiciela, obowiązek ten ciąży również na przedstawicielu i obejmuje ponadto okoliczności jemu znane.

W OWU postanowiono, że ubezpieczeniem AC zarówno w opcji (...) jak i (...) mogą zostać objęte pojazdy wraz z wyposażeniem podstawowym, a z zapłatą dodatkowej składki ubezpieczeniem może zostać objęte wyposażenie dodatkowe (§ 6 ust. 1 i 2 OWU) oraz że ubezpieczenie AC obejmuje szkody będące następstwem niezależnych od woli ubezpieczonego zdarzeń polegających na uszkodzeniu, zniszczeniu albo utracie mienia stanowiącego przedmiot ubezpieczenia w ramach danej umowy, które to zdarzenia nie zostały wyraźnie wyłączone z ubezpieczenia zgodnie z OWU (§ 7 ust. 1 OWU).

Z zakresu ochrony ubezpieczeniowej wyłączono m.in. szkody powstałe na skutek:
a) przywłaszczenia pojazdu, jego części lub wyposażenia, b) wejścia przez sprawcę
w posiadanie klucza lub innego urządzenia przewidzianego przez producenta pojazdu służącego do otwarcia lub uruchomienia pojazdu za zgodą ubezpieczonego (§ 10 ust. 7 pkt 3 OWU).

Zgodnie z OWU, suma ubezpieczenia pojazdu wskazana w polisie stanowi górną granicę odpowiedzialności (...) na jedno i wszystkie zdarzenia powstałe w okresie ubezpieczenia (§ 11 ust. 1 OWU). Określona w umowie suma ubezpieczenia pojazdu powinna odpowiadać wartości rynkowej pojazdu (w kwocie brutto) w dniu zawarcia umowy (§ 11 ust. 2 OWU), przy czym jeżeli ubezpieczonemu przysługuje prawo do odliczenia
w całości lub w części podatku VAT naliczonego przy nabyciu pojazdu, w porozumieniu
z ubezpieczającym suma ubezpieczenia pojazdu może odpowiadać wartości rynkowej pojazdu w dniu zawarcia umowy pomniejszonej o podatek VAT (kwota netto) obliczony według zasad obowiązujących dla danego rodzaju pojazdów (§ 11 ust. 3 OWU). Dla potrzeb zawarcia umowy, której przedmiot stanowią pojazdy używane i ustalenia sumy ubezpieczenia, wartość rynkowa pojazdu w dniu zawarcia umowy ustalana jest zgodnie z § 3 pkt 29 ppkt b) (wówczas wniosek powinien zawierać nazwę aktualnego informatora), a na wniosek ubezpieczającego lub gdy pojazd nie figuruje w katalogach (informatorach)(...), (...) i (...) wartość rynkowa pojazdu w dniu zawarcia umowy określana jest
w oparciu o indywidualną wycenę rzeczoznawcy (§ 11 ust. 4 OWU). Za opłatą dodatkowej składki, w przypadku pojazdów będących samochodami osobowymi, pojazdów wyprodukowanych w nadwoziu samochodu osobowego, motocykli oraz motorowerów, wartość rynkowa pojazdu w dniu zawarcia umowy może obowiązywać przez cały roczny okres ubezpieczenia (§ 11 ust. 7 OWU).

Kradzież zdefiniowano w § 3 ust. 1 pkt 8 OWU jako zabranie w celu przywłaszczenia cudzego pojazdu, jego części trwale zamontowanych lub wyposażenia, przez osobę nieuprawnioną do korzystania lub rozporządzania tym pojazdem. Pojęcie kradzieży obejmuje działanie sprawcy o znamionach określonych w polskim Kodeksie karnym, tj. kradzież zwykła (art. 278), kradzież z włamaniem (art. 279), rozbój (art. 280), kradzież rozbójnicza (art. 281), wymuszenie rozbójnicze (art. 282). Pojęcie kradzieży nie obejmuje przywłaszczenia.

W myśl § 13 ust. 1 pkt 10) OWU w przypadku zajścia zdarzenia objętego umową, ubezpieczający, a także ubezpieczony, jeśli wiedział, że umowę zawarto na jego rachunek, zobowiązani są do przedłożenia (...) rachunku poniesionych strat oraz umożliwienia (...) dokonania ustaleń dotyczących przyczyny i rozmiaru szkody, jak również udostępnienia posiadanych dowodów, niezbędnych do ustalenia okoliczności powstania szkody, zasadności i wysokości roszczenia oraz podstaw do wystąpienia z roszczeniem regresowym, a także udzielenia w tym celu wszelkiej pomocy i wyjaśnień.

W § 14 ust. 1 OWU postanowiono, że jeżeli suma ubezpieczenia – zgodnie z wyborem ubezpieczającego – odpowiada wartości rynkowej pojazdu w dniu zawarcia umowy brutto (lub uwzględnia możliwość potrącenia w części podatku VAT) przy ustalaniu wysokości odszkodowania uwzględnia się podatek VAT (lub część podatku VAT). Jeżeli suma ubezpieczenia – zgodnie z wyborem ubezpieczającego – odpowiada wartości rynkowej pojazdu w dniu zawarcia umowy pojazdu netto, przy ustaleniu wysokości odszkodowania nie uwzględnia się podatku VAT.

Według OWU, w razie kradzieży pojazdu zastosowanie znajdują zasady ogólne określone w § 14 (§ 15 ust. 1 OWU) W przypadku kradzieży (...) ustala odszkodowanie w kwocie odpowiadającej: 1) wartości rynkowej pojazdu w dniu powstania szkody, nie więcej jednak niż aktualna na dzień powstania szkody suma ubezpieczenia pojazdu; 2) wartości rynkowej wyposażenia dodatkowego w dniu powstania szkody, nie więcej jednak niż aktualna na dzień zdarzenia suma ubezpieczenia dodatkowego, jeżeli suma ubezpieczenia AC została rozszerzona o ubezpieczenie wyposażenia dodatkowego (§ 15 ust. 2 OWU).

W OWU przewidziano, że po otrzymaniu zawiadomienia o zajściu zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową, w terminie 7 dni od dnia otrzymania tego zawiadomienia, (...) informuje o tym ubezpieczającego lub ubezpieczonego, jeżeli nie są oni osobami występującymi z tym zawiadomieniem, oraz podejmuje postępowanie dotyczące ustalenia stanu faktycznego zdarzenia, zasadności zgłoszonych roszczeń i wysokości świadczenia,
a także informuje osobę występującą z roszczeniem, na piśmie lub w inny sposób, na który osoba ta wyraziła zgodę, jakie dokumenty są potrzebne do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń lub wysokości świadczenia, jeżeli jest to niezbędne do dalszego prowadzenia postępowania (§ 41 ust. 1 OWU). (...)obowiązana jest wypłacić odszkodowanie/spełnić świadczenie w terminie 30 dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o zdarzeniu objętym ubezpieczeniem. Jeżeli wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności (...) albo wysokości odszkodowania lub innego świadczenia nie jest możliwe, odszkodowanie lub inne świadczenie wypłacane jest w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jednakże bezsporna część odszkodowania lub innego świadczenia zostanie wypłacona w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o zdarzeniu (§ 41 ust. 4 OWU). (...) wypłaca odszkodowanie lub świadczenie na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy
w wyniku ustaleń dokonanych w przeprowadzonym przez siebie postępowaniu, zawartej
z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu (§ 41 ust. 12 OWU)

( Ogólne Warunki Ubezpieczenia Pojazdów (...) dla klienta indywidualnego oraz małych i średnich przedsiębiorstw – k. 45-50).

W dniu 30 lipca 2020 r. około godziny 13.00 J. R. (1) zaparkował ubezpieczony u pozwanego samochód(...)przy ulicy, wzdłuż ogrodzenia domu jednorodzinnego położonego w miejscowości B. nr (...), w którym mieszkał razem
z rodziną. Powód z małżonką zajmowali górną część domu, tzw. poddasze, a teściowie powoda mieszkali w dolnej części domu. O godzinie 17:00 powód planował pojechać na trening do W., jednak ostatecznie został w domu, bo złamał mu się ząb. Kolejnego dnia, tj. 31 lipca 2020 r., około godziny 7:00, teść powoda zauważył brak przedmiotowego samochodu powoda, zawiadomił o tym żonę powoda, która obudziła powoda i poinformowała go, że nie ma samochodu przy posesji ( zgłoszenie szkody kradzieży pojazdu z 24.08.2020 r. – k. 19-21; notatka urzędowa dzielnicowego ze sprawy (...) w Ł. o sygn.(...) –
k. 123; protokół przesłuchania świadka W. C. w sprawie sygn. akt (...) (...) w Ł. – k. 126-127; protokół przesłuchania świadka J. R. (2)
w sprawie sygn. akt (...) (...) w Ł. – k. 128-129; przesłuchanie powoda J. R. (1) – k. 112-113).

Po stwierdzeniu kradzieży samochodu, powód zatelefonował natychmiast pod numer alarmowy 112, gdzie poinformowano go, żeby zgłosił się na najbliższą komendę Policji. Następnie powód udał się do Komendy (...)Policji w Ł., gdzie zgłosił kradzież pojazdu. W dniu 31 lipca 2020 r. o godzinie 12:45 aspirant sztabowy L. K. przeprowadził oględziny miejsca kradzieży samochodu, a z czynności tej został sporządzony protokół. W jego treści wskazano, że na wskazanym „miejscu kradzieży pojazdu nie ujawniono żadnych śladów kryminalistycznych oraz działania przestępczego”. W dniu
24 sierpnia 2020 r. o godzinie 12:20 żona powoda J. R. (2) w toku prowadzonego postępowania wydała (...) w Ł. klucz do pojazdu. W tym samym dniu aspirant sztabowy L. K. w toku prowadzonego czynności operacyjnych sporządził notatkę urzędową w której wskazał, że skontaktował się telefonicznie z przedstawicielem autoryzowanego serwisu (...)w W., gdzie ustalił, że zabezpieczony klucz od tego pojazdu nie posiada wewnętrznych systemów elektronicznych pozwalających na ustalenie czasookresu ostatniego uruchomienia skradzionego pojazdu, że klucz służy jako immobilizer
i w momencie kiedy jest blisko pojazdu pozwala na jego uruchomienie. Ustalił również, że jedyną możliwością uruchomienia pojazdu, pomijającą klucz, jest użycie komputera
z nielegalnym oprogramowaniem (protokół oględzin miejsca w sprawie sygn. akt (...) (...)w Ł. – k. 121-122v., protokół zatrzymania rzeczy w sprawie sygn. akt (...) (...)w Ł. – k. 130-132, notatka urzędowa z dnia 24.08.2020 r. w sprawie sygn. akt (...) (...) w Ł. – k. 133).

W toku prowadzonego postępowania przygotowawczego policjanci zabezpieczyli nagrania z kamery monitoringu z posesji sąsiedniej do posesji zamieszkiwanej przez powoda. Z obrazem z monitoringu zapoznał się młodszy aspirant K. S., który z tej czynności sporządził notatkę urzędową. Obraz z monitoringu był mało widoczny, ale dało się zauważyć na mężczyznę, który podszedł do samochodu. Zapaliły się wówczas na krótko światła pojazdu, mężczyzna wsiadł do pojazdu, zapalił lampkę wewnętrzną, włożył coś do kolumny kierowniczej i odjechał samochodem. Nie było widać na nagraniu, żeby ta nieznana osoba przełamywała zabezpieczenia pojazdu. Mężczyzna, który podszedł do auta musiał go zdalnie otworzyć, gdyż zanim doszedł do auta, zapaliły się na krótko świata samochodu. Mogło być tak, że został przełamany kod lub mężczyzna miał kluczyk pojazdu. Na monitoringu nie było widać czy pojazd był wcześniej obserwowany lub by ktoś stał obok tego auta wcześniej ( notatka urzędowa w sprawie sygn. akt (...) (...)w Ł. o sygn. (...) – k. 134-135v., zeznania świadka K. S. – k. 111-112, przesłuchanie powoda J. R. (1) – k. 112-113;).

Postanowieniem z dnia 30 października 2020 r. postępowanie karne w sprawie kradzieży z włamaniem przedmiotowego pojazdu powoda zostało umorzone przez Komendę (...) Policji w Ł. ze względu na nieustalenie sprawcy kradzieży ( postanowienie o umorzeniu dochodzenia z dnia 30.10.2020 r. w sprawie sygn. akt (...) (...)
w Ł. – k. 15-16 i 136-137).

J. R. (1) zawiadomił o szkodzie kradzieżowej ubezpieczonego samochodu (...)ubezpieczyciela(...)S.A. (...) Ubezpieczyciel pismem z 19 sierpnia 2020 r. potwierdził przyjęcie zawiadomienia o szkodzie i wezwał powoda do przedłożenia następujących dokumentów (pod warunkiem, że wcześniej nie zostały przekazane):

-

wypełnionego druku zgłoszenia szkody,

-

numeru rachunku bankowego odbiorcy odszkodowania wraz z pisemną zgodą wszystkich właścicieli pojazdu,

-

kopii dowodu rejestracyjnego pojazdu,

-

kopii karty pojazdu,

-

oryginału decyzji o wyrejestrowaniu pojazdu (wraz z oryginałem dowodu rejestracyjnego i kartą pojazdu, jeżeli zostały one zwrócone przez urząd dokonujący wyrejestrowania),

-

kopii dokumentów pochodzenia pojazdu (np. umowa kupna-sprzedaży, faktura zakupu, zagraniczny dowód rejestracyjny itd.),

-

oryginału cesji przeniesienia praw własności podpisanej przez wszystkich właścicieli pojazdu lub osoby upoważnionej w KRS firmy będącej właścicielem pojazdu,

-

kopii notatki policyjnej o zgłoszeniu kradzieży,

-

kopii decyzji o umorzeniu postępowania przez policję lub prokuraturę,

-

a także: kompletu kluczyków do pojazdu wraz z pilotami do autoalarmu, wszystkich posiadanych kluczy umożliwiających odblokowanie zabezpieczeń zamontowanych
w pojeździe, książki serwisowej.

( pismo pozwanego z 19.08.2020 r. – k. 17).

Powód złożył u ubezpieczyciela pisemne zgłoszenie szkody datowane na 24 sierpnia 2020 r., a w dniu 25 sierpnia 2020 r. przekazał ubezpieczycielowi dowód rejestracyjny, kartę pojazdu oraz kopię umowy zakupu pojazdu ( protokół przekazania dokumentów i kluczy
z 25.08.2020 r. – k. 18, zgłoszenie szkody z 24.08.2020 r. – k. 19-21).

Pismem z 14 września 2020 r. ubezpieczyciel wezwał powoda do przedłożenia kolejnych dokumentów, w tym m.in. oryginału decyzji o wyrejestrowaniu pojazdu, oryginału cesji przeniesienia praw własności podpisanej przez wszystkich właścicieli pojazdu lub osoby upoważnionej w KRS firmy będącej właścicielem pojazdu, kopii notatki policyjnej
o zgłoszeniu kradzieży, kopii decyzji o umorzeniu postępowania przez policję lub prokuraturę, a także kompletu kluczyków do pojazdu wraz z pilotami do autoalarmu, wszystkich posiadanych kluczy umożliwiających odblokowanie zabezpieczeń zamontowanych w pojeździe, książki serwisowej ( pismo pozwanego z 14.09.2020 r. – k. 22-22v.).

Pismem z 13 listopada 2020 r. pozwany zawiadomił powoda, że na obecnym etapie postępowania nie znajduje podstaw do realizacji wypłaty odszkodowania za kradzież pojazdu oraz że decyzja o odmowie wypłaty odszkodowania została podjęta na podstawie § 13 ust. 1 pkt 10) OWU, bowiem powód do dnia wydania decyzji nie przedłożył dokumentów niezbędnych do rozpatrzenia roszczeń odszkodowawczych, tj. wszystkich posiadanych kompletów kluczyków do pojazdu, oryginału decyzji o wyrejestrowaniu pojazdu (wraz
z oryginałem dowodu rejestracyjnego i kartą pojazdu jeżeli zostały one zwrócone przez urząd dokonujący wyrejestrowania – jeśli nie zwrócone - pokwitowania), oryginału cesji przeniesienia praw własności podpisanej przez wszystkich właścicieli pojazdu lub osoby upoważnione w KRS firmy będącej właścicielem pojazdu ( pismo pozwanego z 13.11.2020 r. – k. 23-23v.).

Przesyłką kurierską nadaną w dniu 2 grudnia 2020 r. powód przesłał pozwanemu kluczyk do przedmiotowego pojazdu, cesję praw własności pojazdu oraz decyzję Starosty (...) o wyrejestrowaniu pojazdu wydaną w dniu 16 listopada 2020 r. Przesyłka została doręczona ubezpieczycielowi 4 grudnia 2020 r. ( cesja praw własności pojazdu – k. 25, decyzja Starosty (...) o wyrejestrowaniu pojazdu z 16.11.2020 r. – k. 24, potwierdzenie nadania przesyłki – k. 26; wydruk z portalu śledzenia przesyłek – k. 27-27v., przesłuchanie powoda J. R. (1) – k. 112-113).

Pismem z 16 września 2021 r. pełnomocnik powoda wezwał pozwanego do zapłaty na rzecz powoda kwoty 266.000 zł tytułem odszkodowania z ubezpieczenia AC za kradzież pojazdu marki (...) nr rej (...), w terminie do 24 września 2021 r. Wezwanie to zostało doręczone pozwanemu 20 września 2021 r. ( wezwanie do zapłaty z 16.09.2021 r. – k. 28-29; potwierdzenie nadania przesyłki pocztowej – k. 30; wydruk z portalu śledzenia przesyłek –
k. 31-31v.).

Na skutek wniosku pozwanego towarzystwa ubezpieczeń z dnia 10 grudnia 2020 r.
o podjęcie prawomocnie zakończonego postępowania w sprawie kradzieży z włamaniem przedmiotowego samochodu marki (...)na szkodę powoda, Prokurator Rejonowy
w Ł., po zapoznaniu się z treścią wniosku i dołączanych do niego dokumentów, jak również po zapoznaniu się z aktami postępowania i wynikami czynności podejmowanych na skutek wniosku, nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku o podjęcie postępowania ( pismo Prokuratora Rejonowego wŁ. z dnia 18.10.2021 r. z akt sprawy
(...)– k. 150).

Pismem z dnia 30 grudnia 2021 r. (...) wezwała J. R. (1) do zapłaty drugiej raty składki ubezpieczeniowej z tytułu przedmiotowej umowy ubezpieczenia
z dnia 2 kwietnia 2020 roku, w kwocie 8.129 zł, w terminie 5 dni od daty otrzymania wezwania, pod rygorem wystąpienia na drogę sądową celem dochodzenia zapłaty świadczenia pieniężnego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. W grudniu 2022 r., wobec braku zapłaty, (...) wystąpiła przeciwko J. R. (1)
z powództwem o zapłatę drugiej raty składki. W uzasadnieniu tego pozwu wskazano, że umowa ta została skutecznie zawarta, a (...) świadczy ochronę ubezpieczeniową.
W dniu 12 stycznia 2023 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Skierniewicach wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w sprawie o sygn. I Nc 1362/22,
w którym uwzględnił żądanie (...) przeciwko J. R. (1) ( odpis w/w pozwu wraz z załącznikami – k. 78-83v., nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym
z 12.01.2023 r. – k. 84).

Pismem z dnia 16 marca 2022 r. pozwany ubezpieczyciel odmówił powodowi wypłaty odszkodowania za kradzież przedmiotowego pojazdu. W uzasadnieniu decyzji pozwany wskazał, że po podjęciu działań mających na celu potwierdzenie zasadności wniesionych roszczeń ustalił, że zgłoszony do ubezpieczenia pojazd nie został po poprzednich szkodach odbudowany zgodnie z technologią producenta, a jego historia szkodowa znana była właścicielowi pojazdu, co świadczy o celowym i świadomym zawyżeniu wartości przedmiotu ubezpieczenia. Dodał, że samochód został zarejestrowany na podstawie dokumentów budzących wątpliwości co do danych pojazdu i jego właścicieli, co uprawnia do przekonania, że nie został zachowany także ciąg praw własności na rzecz (...) Ponadto wskazane okoliczności zdarzenia, w których doszło do kradzieży pojazdu poddają w wątpliwość możliwość pokonania fabrycznych zabezpieczeń przeciwkradzieżowych w sposób nieuprawniony. Różnice i wątpliwości co do faktycznego stanu rzeczy uniemożliwiają przyjęcie odpowiedzialności przez (...). Jako podstawę prawną odmowy wypłaty odszkodowania pozwany wskazał § 13 ust. 2 pkt. 3, § 41 ust. 1 i ust. 12 OWU ( pismo pozwanego z dnia 16.03.2022 r. zapisane na płycie CD znajdującej się na k. 64 akt sprawy).

Wartość rynkowa przedmiotowego pojazdu marki (...) o numerze rejestracyjnym (...) w dacie zawarcia umowy ubezpieczenia, tj. 2 kwietnia 2020 r., przy uwzględnieniu stanu technicznego pojazdu i cen obowiązujących w tej dacie, wynosiła 108.000 zł brutto.

Wartość rynkowa pojazdu marki (...)o numerze rejestracyjnym (...) w dacie jego kradzieży, tj. 31 lipca 2020 r., przy uwzględnieniu stanu technicznego pojazdu i cen obowiązujących w tej dacie, wynosiła 109.600 zł.

( opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej, ruchu drogowego, maszyn roboczych i urządzeń M. B. – k. 162-167 i 196-201).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów.

Sąd uznał za wiarygodne obiektywne dowody z dokumentów (w tym utrwalonych na płycie CD złożonej do akt sprawy), jako że nie budziły one wątpliwości co do ich autentyczności i nie były kwestionowane przez żadną ze stron postępowania.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka K. S., które miały charakter uzupełniający co do faktów stwierdzonych dokumentami pochodzącymi z akt postępowania przygotowawczego, odnośnie okoliczności kradzieży spornego pojazdu.

W ocenie Sądu, na wiarę zasługiwały też zeznania powoda J. R. (1),
w których przekazał on informacje o okolicznościach związanych z nabyciem przez niego przedmiotowego samochodu w stanie uszkodzonym, jego naprawy i doprowadzenia do stanu zdatnego do użytkowania, a także opisał okoliczności, w jakich doszło do kradzieży pojazdu. Zeznania powoda korespondowały z dowodami zgromadzonymi w aktach postępowania przygotowawczego w sprawie kradzieży pojazdu oraz aktach szkodowych (w tym fotografiami pojazdu w stanie uszkodzonym i po jego naprawie), składając się wraz z nimi na spójną i logiczną całość.

Sąd uznał za w pełni wiarygodną opinię pisemną biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej, ruchu drogowego, maszyn i urządzeń roboczych – M. B., w której biegły oszacował wartość rynkową pojazdu powoda w dacie zawarcia umowy ubezpieczenia i w dacie jego kradzieży, przy uwzględnieniu jego stanu technicznego oraz innych czynników (korekt) wpływających na wartość pojazdu. Biegły dysponował niezbędną wiedzą fachową w dziedzinie dotyczącej przedmiotu opinii, a w wydanej opinii (głównej i uzupełniającej) w sposób przekonujący przedstawił podstawy dokonanych analiz
i wniosków. Pozwala to uznać opinię za rzetelną, nie budzącą żądnych wątpliwości co do wiedzy i fachowości jej autora.

Sąd zważył, co następuje:

Powód wywodził swoje roszczenia wobec pozwanego zakładu ubezpieczeń z umowy ubezpieczenia autocasco. Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela przy ubezpieczeniu majątkowym polega na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (art. 805 § 2 pkt 1 k.c.). Zakres ochrony ubezpieczeniowej, sposób ustalania wartości ubezpieczonego mienia i wysokości szkody ustalany jest z reguły w ogólnych warunkach ubezpieczenia wydawanych przez towarzystwo ubezpieczeń. Podstawę dla takiej praktyki stanowi art. 384 k.c., przy czym w razie gdy posługiwanie się wzorcem jest w stosunkach danego rodzaju zwyczajowo przyjęte, wiąże on także wtedy, gdy druga strona mogła się z łatwością dowiedzieć o jego treści. W sprawie niniejszej kwestia związania stron Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia Pojazdów –(...) dla klienta indywidualnego oraz małych i średnich przedsiębiorstw (złożonych do akt sprawy) nie była sporna pomiędzy stronami postępowania.

Oceniając roszczenie powoda dochodzone w niniejszej sprawie, w pierwszej kolejności wskazać trzeba, że nie budzi wątpliwości skuteczne zawarcie przez strony umowy ubezpieczenia autocasco i istnienie odpowiedzialności ubezpieczeniowej pozwanego w całym okresie ubezpieczenia. W polisie ustalono, że ochrona ubezpieczeniowa obejmuje okres od
3 kwietnia 2020 r. od godziny 00:00 do 2 kwietnia 2021 roku do godziny 23:59, pomimo że termin płatności pierwszej raty składki został oznaczony na dzień 14 kwietnia 2020 r. Oznacza to, że (...)ponosiła odpowiedzialność jeszcze przed zapłaceniem pierwszej raty składki. Regulacja dotycząca początku odpowiedzialności pozwanego zamieszczona została w § 39 OWU. Zgodnie z treścią § 39 ust. 1 OWU, jeżeli nie umówiono się inaczej, odpowiedzialność (...)rozpoczyna się od dnia następującego po zawarciu umowy, nie wcześniej jednak niż od dnia następnego po zapłaceniu składki lub jej pierwszej raty. W myśl § 39 ust. 2 OWU, w przypadku, gdy(...) ponosi odpowiedzialność jeszcze przed zapłaceniem składki lub jej pierwszej raty, a składka lub jej pierwsza rata nie została zapłacona w terminie określonym w dokumencie ubezpieczenia, (...)może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym i zażądać zapłacenia składki za okres, przez który ponosiła odpowiedzialność. W przypadku braku wypowiedzenia umowy rozwiązuje się ona z końcem okresu, za który przypada nieopłacona składka. Z kolei w § 39 ust. 3 OWU postanowiono, że w przypadku opłacania składki w ratach i niezapłacenia kolejnej raty składki w terminie określonym w polisie, (...) może wezwać ubezpieczającego do zapłaty składki z zagrożeniem, że brak zapłaty w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania spowoduje ustanie odpowiedzialności z upływem tego terminu. Powyższe regulacje zawarte w OWU pozostają w zgodzie z treścią art. 814 k.c. Poza sporem pozostawało, że powód zapłacił pierwszą ratę składki w ustalonym w polisie terminie. Powstała zatem odpowiedzialność ubezpieczeniowa (...)z tytułu ubezpieczenia autocasco i trwała ona w momencie kradzieży ubezpieczonego pojazdu, czyli 31 lipca 2020 r.

Wbrew stanowisku pozwanego, powód nie zgłosił do ubezpieczenia innego pojazdu niż ten, który został przez niego nabyty, a potem utracony na skutek kradzieży. Nie budzi wątpliwości, że powód nabył własność pojazdu marki (...)o numerze VIN (...) od Ł. P.. Jedynie numer rejestracyjny pojazdu uległ następnie zmianie. Pojazd ten został następnie przez powoda wstawiony do warsztatu naprawczego, gdzie został naprawiony. W wyniku naprawy pojazd został doprowadzony do stanu umożliwiającego prawidłowe z niego korzystanie, co potwierdza przeprowadzone badanie techniczne (zgodnie z zaświadczeniem z dnia 13 grudnia 2019 r. złożonym do akt sprawy). Taki też pojazd jak wyżej wymieniony powód zgłosił pozwanemu do ubezpieczenia i objęty przez pozwanego ochroną ubezpieczeniową.

Szkody będące następstwem niezależnych od woli ubezpieczonego zdarzeń polegających na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie ubezpieczonego pojazdu powoda,
w tym w następstwie kradzieży, objęte zostały ochroną ubezpieczeniową w ramach zawartej przez strony umowy ubezpieczenia autocasco, stosownie do § 7 ust. 1 OWU i zapisów polisy ubezpieczeniowej. Dowody zgromadzone w niniejszej sprawie wskazują, że utrata przedmiotowego pojazdu nastąpiła na skutek jego kradzieży przez nieznanego sprawę. Ubezpieczyciel nie udowodnił, żeby powód w jakikolwiek sposób współdziałał ze sprawcą zaboru pojazdu, w szczególności by udostępnił sprawcy kluczyk do pojazdu czy inne urządzenia potrzebne do uruchomienia pojazdu. Otwarcie i uruchomienie pojazdu przez nieznanego sprawcę możliwe było nie tylko przy użyciu kluczyka, lecz także przy wykorzystaniu komputera (czy innego urządzenia elektronicznego) z nielegalnym oprogramowaniem, na co wskazuje notatka urzędowa sporządzona w dniu 24 sierpnia 2020 r. przez policjanta z Komendy (...)Policji w Ł., która prowadziła dochodzenie
w sprawie kradzieży pojazdu (k. 133 akt sprawy). Należy zatem przyjąć, że utrata pojazdu nastąpiła na skutek zdarzenia niezależnego od woli powoda (ubezpieczonego), co rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia autocasco.

Odpowiedzialności pozwanego nie wyłącza brak podania przez powoda przy zawieraniu umowy ubezpieczenia informacji o historii pojazdu w zakresie jego szkodowości
i stanu technicznego. W tej kwestii odwołać należy się do regulacji § 5 OWU, który odpowiada swą treścią przepisowi art. 815 k.c. Wynika z nich, że ubezpieczający obowiązany jest podać do wiadomości ubezpieczyciela wszystkie znane sobie okoliczności dotyczące przedmiotu ubezpieczenia, o które ubezpieczyciel zapytywał w formularzu oferty albo przed zawarciem umowy w innych pismach i że w razie zawarcia przez ubezpieczyciela umowy ubezpieczenia mimo braku odpowiedzi na poszczególne pytania, pominięte okoliczności uważa się za nieistotne (§ 5 ust. 1 OWU, art. 815 § 1 k.c.), a nadto że ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności za skutki okoliczności, które z naruszeniem powyższej regulacji nie zostały podane do jego wiadomości; jeżeli zaś do naruszenia regulacji poprzedzających doszło z winy umyślnej, w razie wątpliwości przyjmuje się, że wypadek przewidziany umową i jego następstwa są skutkiem okoliczności, o których mowa w zdaniu poprzedzającym (§ 5 ust. 3 OWU, art. 815 § 3 k.c.).

Istotą przywołanych regulacji jest umożliwienie ubezpieczycielowi uzyskania wiedzy o stanie faktycznym pozwalającej na rzetelną ocenę ryzyka ubezpieczeniowego, co może mieć istotny wpływ na decyzję ubezpieczyciela. W praktyce odpowiedzi ubezpieczającego mogą być dla ubezpieczyciela jedynym źródłem wiedzy o okolicznościach istotnych dla ustalenia ryzyka ubezpieczeniowego. W konsekwencji ubezpieczyciel musi polegać na prawdziwości i kompletności odpowiedzi ubezpieczającego, co uzasadnia nałożenie na ubezpieczającego prawnego obowiązku lojalności względem ubezpieczyciela. A contrario obowiązek informacyjny z przepisów komentowanego artykułu nie dotyczy okoliczności,
o które ubezpieczyciel nie zapytywał ubezpieczającego ( por. wyr. Sądu Apelacyjnego
w Krakowie z 24.05.2017 r., I ACa 1789/16, Legalis ). Ustawodawca przyjął tzw. system kwestionariuszowy, tzn. ubezpieczający jest zobowiązany wyłącznie do odpowiedzi na pytania zadane przez ubezpieczyciela, nie musi zaś spontanicznie podawać znanych sobie okoliczności ( por. J. Pokrzywniak, w: Gutowski, Komentarz, t. III, art. 815 k.c., Nb 1, Legalis).

Przedmiotowa umowa ubezpieczenia została zawarta przez strony telefonicznie. Ze zgromadzonych w sprawie dowodów nie wynika, aby przedstawiciel ubezpieczyciela (agent ubezpieczeniowy) pytał powoda o historię szkodową pojazdu i jego aktualny stan techniczny. Poprosił tylko o fotografie pojazdu, które zostały mu przesłane przez powoda. Powołane wcześniej zaświadczenie wskazuje, że pojazd po naprawie znajdował się w stanie technicznym umożliwiającym bezpieczne z niego korzystanie w ruchu drogowym. Agent działający w imieniu pozwanego towarzystwa ubezpieczeń nie kierował do powoda pytań
w celu pozyskania dodatkowych informacji na temat pojazdu ani nie zażądał żadnych dodatkowych dokumentów. Ubezpieczyciel wystawił polisę ubezpieczeniową, a tym samym potwierdził zawarcie umowy ubezpieczenia autocasco. Pozwany nie wykazał, żeby umowa ubezpieczenia została zawarta w oparciu o fakty podane przez powoda niezgodnie z prawdą, czy też w oparciu o fakty, o których – pomimo zapytania – ubezpieczyciel nie został poinformowany przez powoda. Brak jest też podstaw do stwierdzenia, żeby okoliczności związane z historią wcześniejszych szkód w pojeździe czy jego stanem technicznym w czasie zawierania umowy ubezpieczenia miały wpływ na zaistnienie wypadku ubezpieczeniowego
w postaci kradzieży pojazdu. W tej sytuacji pozwany nie może zwolnić się odpowiedzialności, powołując się na brak podania przez powoda takich informacji przy zawieraniu umowy ubezpieczenia.

Jeśli chodzi o zakres odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego, wskazać należy, że strony zawarły umowę ubezpieczenia autocasco przedmiotowego pojazdu
w wariancie stałej sumy ubezpieczenia, która została ustalona na 266.000 zł i na podstawie
§ 3 ust. 1 pkt 17 OWU stanowiła górną granicę odpowiedzialności(...)za jedno
i wszystkie zdarzenia powstałe w okresie ubezpieczenia. Według § 3 ust. 1 pkt 16 OWU stała suma ubezpieczenia to ustalona przez strony umowy opcja, zgodnie z którą za wartość rynkową pojazdu w dniu powstania szkody przyjmowana będzie aktualna na dzień powstania szkody suma ubezpieczenia AC, czyli suma ubezpieczenia wskazana w umowie ubezpieczenia (na polisie) pomniejszona o kwoty wypłaconych odszkodowań (redukcja) oraz uwzględniająca ewentualne zmiany sumy ubezpieczenia wynikające z doubezpieczenia.
W § 11 ust. 2 OWU zastrzeżono jednak, że określona w umowie suma ubezpieczenia pojazdu powinna odpowiadać wartości rynkowej pojazdu (w kwocie brutto) w dniu zawarcia umowy, a w § 11 ust. 7 OWU wskazano, że za zapłatą dodatkowej składki wartość rynkowa pojazdu w dniu zawarcia umowy może obowiązywać przez cały roczny okres ubezpieczenia. Natomiast w § 14 ust. 5 pkt 2 OWU postanowiono, że (...) ustala odszkodowanie w kwocie odpowiadającej – jeżeli umowa obejmowała opcję stosowania stałej sumy ubezpieczenia przez cały okres obowiązywania umowy, a wartość rynkowa pojazdu w dniu powstania szkody jest niższa niż aktualna na dzień powstania szkody suma ubezpieczenia – aktualnej na dzień powstania szkody sumie ubezpieczenia pojazdu pomniejszonej o wartość pozostałości. Z mocy § 15 ust. 1 OWU, przy ustalaniu odszkodowania w przypadku kradzieży pojazdu zastosowanie znajdują zasady ogólne określone w § 14.

Przy określaniu należnego powodowi odszkodowania z tytułu kradzieży pojazdu odwołać należy się także do regulacji zawartej w art. 824 ¹ § 1 k.c., który stanowi, że o ile nie umówiono się inaczej, to suma ubezpieczenia wypłacona przez ubezpieczyciela nie może być wyższa od poniesionej szkody. Artykuł 824 ¹ § 1 k.c., przewidujący co do zasady ograniczenie odpowiedzialności ubezpieczyciela do wysokości poniesionej szkody, dopuszcza odstępstwo o tej zasady w przypadku, gdy w umowie ubezpieczenia umówiono się inaczej. W przypadku szkody całkowitej w pojeździe mechanicznym podstawę ustalenia wysokości odszkodowania może stanowić jego wartość ustalona przez ubezpieczyciela
w dacie zawarcia umowy ubezpieczenia.

Przy uwzględnieniu przywołanych postanowień OWU uzasadnione jest stanowisko, że dla ustalenia wysokości szkody powoda w wyniku kradzieży pojazdu należy przyjąć wartość rynkową brutto pojazdu na dzień powstania szkody, która jest wyższa niż wartość rynkowa tego pojazdu w dacie zawarcia umowy ubezpieczenia, ale mieści się w ramach sumy ubezpieczenia ustalonej w umowie. Za takim stanowiskiem przemawia to, że odszkodowanie ubezpieczeniowe nigdy nie może przewyższać rzeczywistej, tj. wykazanej co do wysokości szkody powstałej w ubezpieczonym mieniu, gdyż w przeciwnym razie dochodziłoby do bezpodstawnego wzbogacenia ubezpieczonego, co sprzeciwiałoby się istocie i celowi ubezpieczeń majątkowych. Dla ustalenia pojęcia szkody ubezpieczeniowej należy sięgać do odpowiednich regulacji zawartych w Kodeksie cywilnym, nie ma bowiem różnicy w pojęciu szkody w rozumieniu przepisów prawa cywilnego i prawa ubezpieczeniowego, gdyż w obu wypadkach chodzi o utratę lub zmniejszenie aktywów, bądź powstanie lub zwiększenie pasywów osoby poszkodowanej. Tym samym suma ubezpieczenia wyznacza jedynie górną granicę odpowiedzialności ubezpieczającego, szkodą jest natomiast rzeczywisty uszczerbek materialny, który może być od niej niższy – i wówczas podlega kompensacie przez ubezpieczyciela według rzeczywistej wartości – bądź wyższy, co oznacza że ubezpieczyciel powinien świadczyć w rozmiarze odpowiadającym sumie ubezpieczenia i jest wolny od odpowiedzialności w pozostałym zakresie. W konsekwencji, ze względu na wyżej wskazaną zasadę ustalania odszkodowania obowiązującą w ubezpieczeniach majątkowych, zgodnie
z którą odszkodowanie nie może przewyższać szkody poniesionej przez ubezpieczającego (nie może być źródłem wzbogacenia się poszkodowanego), nadubezpieczenie nie uprawnia ubezpieczającego do otrzymania odszkodowania w wysokości sumy ubezpieczenia, wyższej tym samym od wartości ubezpieczeniowej (w przypadku wystąpienia tzw. szkody całkowitej), lecz najwyżej w wysokości rzeczywistej wartości rzeczy. Zawarcie umowy ubezpieczenia autocasco z dodatkową opcją „stałej sumy ubezpieczenia” czy „stałej wartości rynkowej pojazdu” oznacza jedynie, że przy wypłacie odszkodowania nie należy uwzględniać późniejszego spadku wartości pojazdu mającego na ogół miejsce w trakcie trwania okresu ubezpieczenia. Nie powoduje to jednak wyłączenia możliwości badania rzeczywistej wartości pojazdu w chwili objęcia takiego pojazdu ubezpieczeniem ( tak Sąd Apelacyjny w Gdańsku
w wyroku z 31.03.2021 r., V ACa 569/20, Legalis i SN w wyroku z 30.01.2024 r., II CSKP 1640/22, Legalis ).

Z samego faktu pobrania przez pozwanego od powoda składki odpowiedniej do przyjętej w umowie ubezpieczenia wartości pojazdu i ustalenia stałej sumy ubezpieczenia
w wysokości 266.000 zł brutto, nie można wywodzić bezwzględnego obowiązku wypłaty odszkodowania na podstawie sumy ubezpieczenia wpisanej do polisy. Podkreślić trzeba bowiem, że dopiero na etapie po powstaniu szkody ujawniono, że samochód powoda przed zawarciem umowy ubezpieczenia był poważnie uszkodzony oraz że został odbudowany przy użyciu nieoryginalnych części. Okoliczność ta winna być wzięta pod uwagę przy ustalaniu wartości pojazdu z chwili zawarcia umowy. Przy zawieraniu umowy strony ustaliły wartość pojazdu w oparciu o system (...), ale bez uwzględnienia okoliczności związanych
z wcześniejszymi poważanymi szkodami w pojeździe oraz jego naprawienia przy użyciu części zamiennych nieoryginalnych, niezgodnych z numerem VIN pojazdu. Choć ubezpieczyciel nie zapytywał o te fakty przed zawarciem umowy ubezpieczenia, to ich ujawnienie przez powoda przed zawarciem umowy nakazywała lojalność kontraktowa, bowiem (jak słusznie wskazał pozwany) umowa ubezpieczenia jest określana mianem kontraktu najwyższego zaufania (contractus uberrimae fidei), co wynika z powszechnego charakteru tego rodzaju umów, zawieranych często przy pomocy środków porozumiewania się na odległość (ze względu na potrzeby obrotu gospodarczego), bez szczegółowego weryfikowania stanu pojazdu. Wobec powyższego, dla potrzeb określenia wysokości odszkodowania wartość spornego pojazdu powinna zostać ustalona w oparciu
o system(...), z uwzględnieniem odpowiednich korekt wynikających z ujawnionych po powstaniu szkody wymienionych wyżej faktów. Zgodnie z opinią biegłego wartość pojazdu powoda, z uwzględnieniem wcześniejszych szkód i sposobu naprawy pojazdu po ostatniej szkodzie, wynosiła według systemu (...)108.000 zł brutto w dacie zawarcia umowy ubezpieczenia i 109.600 zł w dacie powstania szkody. Ta wyższa wartość, mieszcząca się w ramach sumy ubezpieczenia wskazanej w polisie, powinna stanowić podstawę ustalenia odszkodowania. Wobec powyższego roszczenia powoda zasługiwało na uwzględnienie
w zakresie kwoty 109.600 zł, zaś było niezasadne i podlegało oddaleniu w pozostałej części.

Powodowi należą się również odsetki ustawowe za opóźnienie od zasądzonej kwoty, na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z § 41 ust. 4 OWU, odpowiadające w swym brzmieniu przepisowi art. 817 § 1 i 2 k.c., wypłata odszkodowania powinna nastąpić
w terminie 30 dni od daty zawiadomienia o zdarzeniu objętym ubezpieczeniem. Jeżeli wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności(...) albo wysokości odszkodowania lub innego świadczenia nie jest możliwe, odszkodowanie lub inne świadczenie wypłacane jest w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Wszystkie wymagane do wypłaty odszkodowania dokumenty i przedmioty (zwłaszcza klucz do pojazdu) zostały dostarczone pozwanemu ubezpieczycielowi 4 grudnia 2020 r. Pozwany winien wypłacić zatem powodowi należne odszkodowanie w terminie 14 dni licząc od powyższej daty, czyli do 18 grudnia 2020 r. Pozwany znalazł się zatem w opóźnieniu 19 grudnia 2020 r., co uzasadniało przyznanie odsetek od zasądzonej kwoty od tego dnia.

Z tych przyczyn, Sąd orzekł jak w pkt. I i II sentencji wyroku na podstawie powołanych wyżej przepisów.

Orzekając o kosztach postępowania w pkt. III sentencji wyroku Sąd stosunkowo rozdzielił je pomiędzy stronami na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., odpowiednio do wyniku sprawy. Z dochodzonej kwoty 266.000 zł Sąd zasądził na rzecz powoda kwotę 109.600 zł. Powód wygrał zatem sprawę w 55%, a przegrał 45%, zaś w tym stosunku wygrał sprawę pozwany. Zatem strony powinny ponieść koszty w następujących udziałach: powód w 45%, pozwany w 55%. Koszty powoda niezbędne do celowego dochodzenia praw w niniejszej sprawie wyniosły łącznie 24.867 zł, na co składają się uiszczona opłata sądowa od pozwu
w wysokości 13.300 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa procesowego w wysokości 17 zł i wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powoda w stawce 10.800 zł, ustalonej na podstawie § 2 pkt. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r., poz. 1964). Koszty pozwanego niezbędne do celowej obrony wyniosły łącznie 11.567 zł, na co składają się koszty opinii biegłego w wysokości 750 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa procesowego w wysokości 17 zł i wynagrodzenie pełnomocnika procesowego pozwanego w stawce 10.800 zł, ustalonej na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn.: Dz.U.
z 2023 r., poz. 1935). Suma kosztów obydwu stron w niniejszej sprawie wyniosła zatem 35.684 zł. Powód, stosownie do wyniku sprawy, powinien pokryć koszty procesu
w wysokości 16.057,80 zł (35.684 zł x 45%), a poniósł koszty w wysokości 24.117 zł. Wobec tego pozwany winien zwrócić powodowi część kosztów postępowania w wysokości 8.059,20 zł (24.117 zł minus 16.057,80 zł).

Nieuiszczone przez strony i wyłożone tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Okręgowy w Warszawie koszty sądowe z tytułu części wynagrodzenia biegłego wyniosły 2.269,95 zł. Mając na uwadze wskazany wyżej wynik sprawy Sąd w pkt. IV i V sentencji wyroku, na podstawie art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych, nakazał pobrać tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie z roszczenia zasądzonego od powoda kwotę 1.021,48 zł (2.269,95 x 45%), zaś od pozwanego kwotę 1.248,47 zł (2.269,95 zł
x 55%).