Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Kisiel

Protokolant: stażysta Anna Kozłowska

po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2016 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko J. G. (1)

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

I.  pozbawia w całości wykonalności tytuł wykonawczy w postaci aktu notarialnego z dnia 23 marca 2012 r., sporządzonego przed J. J. (1), notariuszem w W. za numerem (...) repertorium (...) zaopatrzonego postanowieniem Sądu Rejonowego w Elblągu, V Wydział Gospodarczy z 14 maja 2014 r. w sprawie o sygn. akt V GCo 96/14 w klauzulę wykonalności co do § 5 ww. aktu, zawierającego oświadczenie (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. o poddaniu się egzekucji, obejmującego obowiązek zapłaty ceny w kwocie 4.305.000,00zł ( cztery miliony trzysta pięć tysięcy złotych) na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., z zaznaczeniem przejścia obecnie uprawnień na rzecz J. G. (1);

II.  zasądza od pozwanego J. G. (1) na rzecz strony powodowej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 107.217zł ( sto siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 7.200 zł ( siedem tysięcy dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Katarzyna Kisiel

Sygn. akt XXGC 5/15

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. w pozwie z dnia 7 stycznia 2015r. skierowanym przeciwko J. G. (2) wniosła o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci aktu notarialnego z dnia 23 marca 2012r. sporządzonego przed J. J. (1) notariuszem w W. za numerem (...) repertorium (...), zaopatrzonego postanowieniem Sądu Rejonowego w Elblągu, V Wydział Gospodarczy z dnia 14 maja 2014r. w sprawie o sygn. akt VGCo 96/14 w klauzulę wykonalności co do §5 ww aktu, zawierającego oświadczenie (...) sp. z.o.o z siedzibą w W. o poddaniu się egzekucji, obejmującego obowiązek zapłaty ceny w kwocie 4.305.000 zł na rzecz (...) S. sp. z o. o z siedzibą w W., z zaznaczeniem przejścia obecnie uprawnień na rzecz J. G. (3).

Ponadto wniesiono o zasądzenie od pozwanego na rzecz strony powodowej kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uznaniu powoda, egzekwowana przez J. G. (3) wierzytelność, objęta klauzulą wykonalności nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 14 maja 2014r. nie istnieje, a to z tej przyczyny, że zobowiązanie z tytułu zapłaty ceny w łącznej kwocie 4.305.000 wygasło. Tym samym, zdaniem strony powodowej w świetle art. 840 §1 pkt 1 i 2 kpc powodowi przysługuje żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności. Ponadto strona powodowa podniosła zarzut przedawnienia roszczenia o zapłatę ceny nieruchomości położonej w miejscowości P. w gminie S. objętej księgą wieczystą o nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Siedlcach, VI Wydział Ksiąg wieczystych, wynikającego z umowy sprzedaży z dnia 23 marca 2012r. zawartej pomiędzy (...) sp. z o. o z siedzibą w W., a (...) S. sp. z o. o z siedzibą w W. przed J. J. (1), notariuszem w W. za numerem (...) repertorium (...). ( pozew, k-2-16).

Pozwany J. G. (1) w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych.

Zdaniem pozwanego powództwo jest całkowicie bezzasadne, zaś wszystkie umowy pożyczki, począwszy od pierwszej z dnia 9 grudnia 2010r. poprzez wszystkie kolejne, jak również cesja wierzytelności z dnia 26 marca 2012r. pomiędzy (...) S.A w W., a (...) sp. z o. o w W., były czynnościami fikcyjnymi, gdyż pomiędzy spółkami prowadzony był fikcyjny obrót środkami pieniężnymi.

Pismem z dnia 15 lutego 2015r. pozwany poinformował, iż pismem z dnia 13 stycznia 2016r. wypowiedziano mu umowę przelewu wierzytelności, a w związku z tym utracił on legitymację do występowania w niniejszym procesie na rzecz spółki (...) sp. z o.o ( k-239).

Na rozprawie w dniu 7 września 2016r. pełnomocnik pozwanego złożył oświadczenie, że jeżeli strony rozejdą bez kosztów postępowania, to pozwany jest w stanie rozważyć uznanie powództwa. ( oświadczenie, k-317). Powyższe oświadczanie zostało podtrzymane przez pełnomocnika pozwanego również na rozprawie w dniu 23 listopada 2016r. ( k-341)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie umowy sprzedaży zawartej w dniu 23 marca 2012 r. przed J. J. (1), notariuszem w W. za numerem aktu notarialnego (...) repertorium (...) pomiędzy (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. (poprzednikiem prawnym pozwanego J. G. (1)), a powodem (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., powód nabył własność zabudowanej nieruchomości, położonej w miejscowości P. w gminie S., składającej się z działek o nr ewidencyjnych (...) o łącznej powierzchni 1,7476 ha, dla której Sąd Rejonowy w Siedlcach, VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...). Przedmiotowa nieruchomość została nabyta przez stronę powodową od (...) sp. z o.o. za cenę 4.305.000 zł brutto, zawierającą należny podatek VAT, przy czym nabywca zobowiązał się zapłacić zbywcy ww. cenę do 6 kwietnia 2012 r. na wskazany w akcie notarialnym rachunek bankowy należący do (...) sp. z o.o. Jednocześnie w umowie sprzedaży nieruchomości ( § 5) powód złożył oświadczenie o poddaniu się rygorowi egzekucji na rzecz (...) sp. z o.o. co do obowiązku zapłaty ceny w kwocie 4.305.000 zł, płatnej do dnia 6 kwietnia 2012 r.

Dowód: umowa sprzedaży zawarta w formie aktu notarialnego w dniu 23 marca 2012r. przed notariuszem J. J. (1) w W. za nr aktu notarialnego (...) repertorium (...) ( k- 2 7-33).

W celu dokonania rozbudowy budynków na nieruchomości będącej przedmiotem umowy sprzedaży, w szczególności w celu rozbudowy budynku przedszkola o budynek usługowy o funkcji konferencyjnej, a także o budynek użytkowy o funkcji basenu, (...) sp. z o.o. w latach 2010 — luty 2012 r. zawarła ze spółką (...) S.A. z siedzibą w W. umowy pożyczki. Na podstawie zawartych umów pożyczek (...) S.A. zobowiązał się pożyczyć (...) sp. z o.o. środki pieniężne z przeznaczeniem na inwestycję budowlaną na nieruchomości położonej w miejscowości P. w gminie S., objętej księgą wieczystą o nr (...). Pierwsza umowa pożyczki, w wykonaniu której (...) S.A. pożyczył (...) sp. z o.o. kwotę 950.000 zł została zawarta w dniu 9 grudnia 2010 r., przy tym termin zwrotu ww. sumy pieniężne wraz z odsetkami w kwocie 261.000 zł strony umowy ustaliły na dzień 9 czerwca 2011 r.

W oparciu o kolejną umowę pożyczki z dnia 9 stycznia 2011 r. zwaną (...) S.A. pożyczył (...) sp. z o.o. środki pieniężne w wysokości dodatkowej 1.550.000 zł, co łącznie stanowiło sumę środków pieniężnych w wysokości 2.500.000 zł. Pożyczkobiorca zobowiązał się zwrócić tę sumę wraz z odsetkami określonymi w umowie pożyczki z dnia 9 grudnia 2010 r. do dnia 9 sierpnia 2011 r.

Następnie umową z 8 sierpnia 2011 r. zwaną (...) strony ww. umowy zmieniły wysokość odsetek za korzystanie przez (...) sp. z o.o. z pożyczonych jej pieniędzy i ustaliły ich wysokość na kwotę 391.000 zł, przy czym jednocześnie zmieniły termin zwrotu przedmiotu umów pożyczek wraz z odsetkami, wyznaczając go na dzień 29 lutego 2012 r.

Kolejną umową z dnia 14 października 2011 r. zwaną (...) S.A. pożyczył (...) sp. z o.o. środki pieniężne w wysokości dodatkowej 500.000 zł, co łącznie z uprzednio pożyczonymi środkami pieniężnymi, stanowiło sumę w wysokości 3.000.000 zł, przy czym pożyczkobiorca zobowiązał się zwrócić ją wraz z odsetkami za korzystanie z tych środków w zmienionej wysokości w kwocie 500.000 zł do dnia 29 lutego 2012 r.

Następnie w dniu 24 lutego 2012 r. w wyniku kolejnej umowy zwanej (...) S.A. i (...) sp. z o.o. zmieniły termin zwrotu pieniędzy w wysokości 3.000.000 zł wraz z odsetkami w wysokości 500.000 zł na dzień 30 marca 2012 r.

Dowody: umowy pożyczki pomiędzy (...) S.A. z siedzibą w W., a (...) sp. z o.o. odpowiednio: umowa pożyczki z 9 grudnia 2010 r., umowa z 9 stycznia 2011 r. zwana (...), umowa z 8 sierpnia 2011 r. zwana (...) umowa z 14 października 2011 r. zwana (...), umowa z 24 lutego 2012 r. zwana „Umową Dodatkową Czwartą, k-45-54.

W związku z zawarciem umowy sprzedaży objętej aktem notarialnym Rep. (...) nr (...), spółka (...) sp. z o.o. co do części ceny w łącznej wysokości 805.000 zł zażądała w dniu 23 marca 2012 r. zapłaty na rzecz innych wskazanych przez nią podmiotów. W szczególności zbywca nieruchomości zażądał zapłaty kwot: 600.000 zł na rzecz spółki (...) sp. z o.o. oraz 205.000 zł na rzecz M. S. na wskazane odpowiednio przez spółkę (...) sp. z o.o. rachunki bankowe.

Dowód: pisma z dnia 23 marca 2012r. kierowane do strony powodowe, k-55-56.

W dniu 25 kwietnia 2012 r. doszło do wykonania przekazu na rzecz M. S., a w dniu 26 kwietnia 2012 r. wykonany został przekaz na rzecz (...) sp. z o.o.

Dowód: potwierdzenie dokonania operacji bankowej, k-61-62.

Jednocześnie pomiędzy powodem, a M. S. nie istniał żaden stosunek prawny, który uzasadniałby zapłatę na jej rzecz jakichkolwiek środków finansowych. Podobnie w przypadku spółki (...) sp. z o.o., nie istniały żadne inne podstawy, aniżeli ww. przekaz. ( okoliczność bezsporna).

Na podstawie umowy cesji z 26 marca 2012 r. zawartej pomiędzy (...) S.A. a (...) sp. z o.o., (...) sp. z o.o. nabyła od (...) S. A. z siedzibą w W. wierzytelności o zwrot pożyczki w łącznej kwocie 3.500.000 zł, przy czym kwota 3.000.000 zł stanowiła roszczenie o zwrot sumy głównej pożyczki, zaś kwota 500.000 zł stanowiła odsetki za korzystanie przez pożyczkobiorcę ( (...) sp. z o.o.) z kwoty kapitału.

Dowody: umowa przelewu wierzytelności z 26 marca 2012 r. zawarta pomiędzy (...) S.A. z siedzibą w W. a (...) sp. z o.o.

Powód w dniu 29 marca 2012r. dokonał zapłaty na rzecz (...) S.A za nabycie ww. wierzytelności kwoty 3.500.000 zł, co znajduje odzwierciedlenie w załączonym dokumencie potwierdzenia przelewu.

Dowód: potwierdzenie przelewu kwoty 3.500.000 zł na rachunkowy bankowy (...) S.A. z siedzibą w W. z 29 marca 2012 r., k-63.

Następnie strona powodowa złożyła oświadczenie o potrąceniu wierzytelności z tytułu ceny nieruchomości położonej w miejscowości P. w gminie S., objętej księgą wieczystą o nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Siedlcach, VI Wydział Ksiąg Wieczystych, która to nieruchomość została sprzedana (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. na podstawie umowy sprzedaży z 23 marca 2012 r. i to tak wobec (...) sp. z o.o. w dniu 26 czerwca 2014 r., jak i wobec J. G. (1) w dniu 27 czerwca 2014 r. z wierzytelnościami przysługującymi (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. wobec (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. o zwrot przedmiotu pożyczek, wynikającymi odpowiednio z: umowy pożyczki z 9 grudnia 2010 r., umowy pożyczki z 9 stycznia 2011r., zwanej (...), umowy pożyczki z dnia 8 sierpnia 2011 r., zwanej (...), umowy pożyczki z 14 października 2011 r., zwanej (...), umowy z 24 lutego 2012 r., zwanej (...), które to wierzytelności o zwrot przedmiotu pożyczek wynosiły w sumie 3.500.000 zł, z czego 3.000.000 zł to kwota główna pożyczki, a 500.000 zł odsetki, a które to wierzytelności o zwrot przedmiotu pożyczek wraz z odsetkami zostały przelane przez (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. na podstawie umowy cesji z dnia 26 marca 2012 r.

Dowody: oświadczenie o potrąceniu wierzytelności złożone przez powoda w dniu 26 czerwca 2014 r. (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. wraz z dowodem jego doręczenia (...) sp. z o.o., k-70-72; oświadczenie o potrąceniu wierzytelności złożone przez powoda J. G. (1) w dniu 27 czerwca 2014 r. wraz z dowodem jego doręczenia oraz odpowiedzią J. G. (1) na ww. oświadczenie powoda, k-73-79.

Pismem z dnia 23 marca 2012r. skierowanym do strony powodowej W. S. działający w imieniu (...) S. sp. z o. o wyraził zgodę na rozliczenie części ceny z tytułu sprzedaży poprzez potrącenie przez (...) sp. z o. o należności z tytułu umowy pożyczki w wysokości 3.500.000 zł

Dowód: oświadczenie (...) sp. z o.o. z 23 marca 2012 r., złożone w jej imieniu przez W. S. do spółki (...) sp. z o.o., k-64.

Postanowieniem z 14 maja 2014 r. Sąd Rejonowy w Elblągu, V Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt V GCo 96/14 nadał klauzulę wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 23 marca 2012 r., sporządzonemu przed J. J. (1), notariuszem w W. za numerem (...) repertorium (...) co do § 5 ww. aktu, zawierającego oświadczenie (...) sp. z o.o., obejmującego obowiązek zapłaty ceny w kwocie 4.305.000,00 zł na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., z zaznaczeniem przejścia uprawnień na rzecz J. G. (1).

Dowód: odpis postanowienia Sądu Rejonowego w Elblągu, V Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt V GCo 96/147, k-68-68.

Postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności ww. aktowi notarialnemu zostało zainicjowane wnioskiem J. G. (1), sporządzonym i wniesionym do Sądu Rejonowego w Elblągu, V Wydziału Gospodarczego w dniu 9 maja 2014 r. Do wniosku została załączona umowa cesji powierniczej pomiędzy (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., a J. G. (1), przy czym podpisy stron tej umowy zostały poświadczone przez M. K., notariusza w E. w dniu 25 kwietnia 2014 r. rep. (...) nr 2110/2014.

Dowody: wniosek o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu z 9 maja 2014 r. wraz z załącznikami, dołączone akta Sądu Rejonowego w Elblągu o sygn. akt VGCo 96/14 , k-2-7.

Na podstawie ww. tytułu wykonawczego Komornik Sądowy M. C. przy Sądzie Rejonowym w Olsztynie prowadzi pod sygn. akt (...) egzekucję, zainicjowaną wnioskiem egzekucyjnym J. G. (1) przeciwko (...) sp. z o.o. Egzekucja jest skierowana do wierzytelności z rachunków (...) sp. z o.o.

Dowody: odpisy zawiadomień o wszczęciu egzekucji przez Komornika Sądowego M. C. przy Sądzie Rejonowym w Olsztynie w sprawie (...) , k-83-88, 114-141, wniosek o wszczęcie i prowadzenie postepowania egzekucyjnego, k-1-2 dołączonych akt komorniczych o sygn. (...).

Obecnie postępowanie egzekucyjne jest zawieszone. Postanowieniem z 10 grudnia 2014 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie, VI Wydział Cywilny (sygn. akt VI ACz 5780/14) zmienił zaskarżone postanowienie tutejszego Sądu z 28 lipca 2014 r., odmawiające udzielenia zabezpieczenia roszczeniu powoda przed wniesieniem pozwu. Sąd Apelacyjny w Warszawie zabezpieczył roszczenie powoda o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci aktu notarialnego z 23 marca 2012 r., sporządzonego przed fanem J., notariuszem w W. za numerem (...) repertorium (...), zaopatrzonego postanowieniem Sądu Rejonowego w Elblągu, V Wydział Gospodarczy z 14 maja 2014 r. w sprawie o sygn. akt V GCo 96/14 w klauzulę wykonalności co do § 5 ww. aktu, zawierającego oświadczenie (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. o poddaniu się egzekucji, obejmującego obowiązek zapłaty ceny w kwocie 4.305.000,00 zł na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., z zaznaczeniem przejścia obecnie uprawnień na rzecz J. G. (1), poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Olsztynie, w sprawie (...) z wniosku J. G. (1) przeciwko (...) sp. z o.o. w W.. Jednocześnie ww. Sąd wyznaczył powodowi termin dwutygodniowy na wytoczenie powództwa, pod rygorem upadku zabezpieczenia.

Dowód: kopia postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie, VI Wydział Cywilny z 10 grudnia 2014 r. (sygn. akt VI ACz 5780/14) wraz z uzasadnieniem.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w aktach sprawy w postaci przede wszystkim załączonych dokumentów, które nie budziły żadnych wątpliwości i zastrzeżeń. Co prawda pozwany podnosił w odniesieniu do wszystkich umów pożyczek, począwszy od pierwszej zawartej w dniu 9 grudnia 2010r. poprzez wszystkie kolejne, jak również cesję wierzytelności z dnia 26 marca 2012r. pomiędzy (...) S.A w W., a (...) sp. z o. o w W., iż były one czynnościami fikcyjnymi - pozornymi, gdyż pomiędzy spółkami prowadzony był fikcyjny obrót środkami pieniężnymi, jednakże przeczą temu dokumenty zgromadzone w aktach sprawy w postaci chociażby pism W. S. z dnia 23 marca 2012r. działającego w imieniu (...) S. sp. z o. o kierowanych do powódki w przedmiocie dokonania zapłaty części ceny w związku z zawarciem umowy sprzedaży na rzecz podmiotów trzecich, jak również potwierdzenia wpłat dokonanych przez powoda na rzecz tychże podmiotów. Podobnie w odniesieniu do umowy przelewu wierzytelności zawartej w dniu 26 marca 2012r. pomiędzy (...) S.A w W., a stroną powodową brak było podstaw, aby ją zakwestionować. Ponadto ustalając stan faktyczny Sąd posiłkował się odpowiednimi dokumentami zawartymi w aktach sprawy Sądu Rejonowego w Elblągu o sygn. VGCo96/14 oraz aktach komorniczych Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Olsztynie M. C. o sygn. Km721/14, które jako wiarygodne dokumenty urzędowe nie były kwestionowane przez żadną ze stron postępowania.

Sąd oddalił natomiast pozostałe wnioski dowodowe zawarte w pozwie oraz odpowiedzi na pozew w przedmiocie dopuszczenia dowodu z zeznań świadków oraz dowodu z zeznań stron, uznając, iż materiał dowodowy w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy jest wystarczający do wydania rozstrzygnięcia, bez konieczności dalszego prowadzenia postępowania dowodowego, które zmierzałoby jedynie do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania, tym bardziej, że pozwany poprzez złożenie warunkowego oświadczenia o uznaniu powództwa, można postawić tezę, że w zasadzie przyznał wszystkie okoliczności podnoszone przez stronę powodową w pozwie i w kolejnych pismach procesowych, tym samym de facto i ostatecznie nie kwestionując dowodów przez nią zaofiarowanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci aktu notarialnego 23 marca 2012r. sporządzonego przed J. J. (1) notariuszem w W. za numerem (...) repertorium (...), zaopatrzonego postanowieniem Sądu Rejonowego w Elblągu, V Wydział Gospodarczy z dnia 14 maja 2014r. w sprawie o sygn. akt VGCo 96/14 w klauzulę wykonalności co do §5 ww aktu, zawierającego oświadczenie (...) sp. z.o.o z siedzibą w W. o poddaniu się egzekucji, obejmującego obowiązek zapłaty ceny w kwocie 4.305.000 zł na rzecz (...) S. sp. z o. o z siedzibą w W., z zaznaczeniem przejścia obecnie uprawnień na rzecz J. G. (3)- zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W ocenie Sądu egzekwowana przez J. G. (1) wierzytelność, objęta klauzulą wykonalności nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 14 maja 2014 r. obecnie już nie istnieje, a to z tej przyczyny, że zobowiązanie z tytułu zapłaty ceny w łącznej kwocie 4.305.000 zł wygasło. Tym samym w świetle art. 840 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. powodowi przysługiwało żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego klauzuli wykonalności.

Przede wszystkim wskazać należy, iż część ceny z tytułu sprzedaży nieruchomości, objętej aktem notarialnym z 23 marca 2012 r. (repertorium (...) nr (...)), w kwotach 600.000 zł i 205.000 zł, zostały przekazane przez (...) S. sp. z o. o, w imieniu której działał jako prezes zarządu W. S., uprawniony do jej jednoosobowej reprezentacji, odpowiednio na rzecz M. S. i spółki (...) sp. z o.o. Oba oświadczenia o przekazie świadczenia części ceny przez powoda zostały mu złożone w formie pisemnej w dniu 23 marca 2012 r. Zgodnie z treścią obu oświadczeń o przekazie zapłata obu kwot miała zostać dokonana przelewem na wskazane w ich treści rachunki bankowe, co nastąpiło odpowiednio w dniu 25 kwietnia 2012 r. na rzecz M. S., a w dniu 26 kwietnia 2012 r. na rzecz (...) sp. z o.o.

Odnosząc się zaś do przekazu, wskazać należy, iż przekaz jest technicznoprawną konstrukcją prawa zobowiązań. Jego definicję zawiera art. 921 ¹ k.c., zgodnie z którym przekaz polega na przekazaniu przez przekazującego drugiej osobie (zwanej odbiorcą przekazu) świadczenia osoby trzeciej (zwanej przekazanym), co oznacza upoważnienie przekazanego przez przekazującego do spełnienia świadczenia do rąk odbiorcy przekazu, ale na rachunek przekazującego, a odbiorcy przekazu do przyjęcia tego świadczenia jako spełnianego na rachunek przekazującego.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż doszło do przekazania przez sprzedawcę nieruchomości — (...) sp. z o.o. ( przekazującego) świadczenia części z ceny z umowy sprzedaży na rzecz innych podmiotów, niebędących stronami umowy sprzedaży - (...) sp. z o.o. ( odbiorców przekazu).

W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, że przekaz jest jednostronną czynnością prawną, a przepisy kodeksu cywilnego nie wymagają żadnej formy szczególnej dla oświadczenia o przekazie, wystarczy, aby zostało ono złożone samemu odbiorcy przekazu lub samemu przekazanemu. Jako czynność niesformalizowana, przekaz nie wymaga również użycia szczególnych sformułowań, czy nawet samego słowa „przekaz” w poleceniu spełnienia świadczenia przez przekazanego. Wystarczy bowiem ustalenie na podstawie dyrektyw wykładni z art. 61 i 65 k.c., że przekazujący nakazał przekazanemu spełnienie świadczenia na rzecz odbiorcy przekazu.

W omawianym stanie faktycznym oświadczenie złożono samemu przekazanemu. Okoliczność, że oba załączone do pozwu oświadczenia prezesa zarządu (...) sp. z o.o. zawierają sformułowania grzecznościowe ,,proszę o dokonanie zapłaty" nie stanowią przeszkody dla przyjęcia w drodze wykładni, że w ten sposób wyrażono polecenie spełnienia świadczenia na rzecz odbiorców przekazu, tj. (...) sp. z o.o.

Dla wyjaśnienia mechanizmu przekazu wskazać należy następnie, że na jego tle mogą istnieć trzy stosunki prawne. W tym też kontekście Sąd Okręgowy podzielił stanowisko strony powodowej wyrażone w pozwie dotyczące konstrukcji w zakresie stosunków prawnych pomiędzy przekazującym, przekazanym oraz odbiorcą.

Po pierwsze, w odniesieniu do stosunku prawnego między przekazującym, a odbiorcą przekazu, to w ramach tego stosunku przekazujący spełnia, posługując się przekazanym działającym w imieniu własnym, ale na rachunek przekazującego, określone świadczenie na rzecz odbiorcy przekazu. W realiach sprawy niniejszej, z treści przekazu świadczenia na rzecz (...) sp. z o.o. wynika, że przekazujący był, co najmniej w zakresie kwoty przekazanej odbiorcy przekazu, jego dłużnikiem, jako że nakazał przekazanemu umieścić w tytule przelewu oświadczenie o następującej treści „zapłata za udziały (...) sp. z o.o. w imieniu M. S.. Co do drugiego przekazu, na rzecz M. S., w jego treści brak jest podstaw do ustalenia stosunku prawnego łączącego ją z przekazującą na jej rzecz świadczenie (...) sp. z o.o. Niewskazanie tego stosunku w treści przekazu nie stanowi jednak przeszkody dla jego dokonania i ważności tej czynności. Jeżeli przekazującą spółkę i odbiorczynię łączył wyłącznie jeden stosunek dający się zakwalifikować jako stosunek waluty, to nie istniała potrzeba jego dokładnego określania w treści przekazu. Nie jest również wykluczone, że w chwili przekazu stosunek ten jeszcze nie istniał i miał dopiero zostać nawiązany, albo że świadczenie przekazane miało zostać spełnione donandi causa. W tym miejscu należy jedynie wskazać, że przekazany nie jest obowiązany, ani uprawniony do badania przyczyny gospodarczej przekazu, a tym samym do prowadzenia ustaleń w zakresie istnienia i treści stosunku waluty. Przekaz stanowi abstrakcyjną czynność prawną, w ramach której dochodzi do zmiany kierunku świadczenia przez jego przekazanie.

Po drugie, na tle przekazu istnieje stosunek prawny między przekazującym, a przekazanym. W ramach tego stosunku przekazany spełnia swoje własne świadczenie na rzecz przekazującego, przy czym świadczenie to odbiera, działając we własnym imieniu, lecz na rachunek przekazującego, odbiorca przekazu. Również przekazany spełniając to świadczenie działa, z perspektywy stosunku między przekazującym, a przekazanym, na rachunek własny. Stosunek ten nazywany jest stosunkiem pokrycia. W realiach niniejszej sprawy stosunek pokrycia ustanawiała umowa sprzedaży nieruchomości przez (...) sp. z o.o. na rzecz powoda, a świadczeniem przekazanym było świadczenie w postaci zapłaty części ceny za przedmiotową nieruchomość na rzecz przekazującego. Tym samym przekazany był dłużnikiem przekazanego, co do przekazanego świadczenia (tzw. przekaz w dług). Powoduje to, że do obu omawianych przekazów znajdowała zastosowanie norma wynikająca z treści art. 921(4) k.c. i przekazana spółka (powód) obowiązana była zadośćuczynić przekazowi i spełnić świadczenia na rzecz obu odbiorców. Wskazać bowiem należy, że co do zasady przekaz stanowi technicznoprawne upoważnienie (zgodę) dla przekazanego by ten świadczył na rzecz określonego podmiotu i nie wiąże się z nim - jako jednostronną czynnością prawną, w dokonaniu której nie brał udziału przekazany - obowiązek by przekaz spełnił. Jeżeli jednak przekazany jest dłużnikiem przekazującego, co do przekazanego świadczenia, to z mocy art. 921 (4) k.c. staje się zobowiązany zadośćuczynić przekazowi. Tym samym na mocy przepisu szczególnego z art. 921 (4) k.c., na skutek złożenia przez (...) sp. z o.o. oświadczeń o przekazie doszło do modyfikacji sposobu spełnienia świadczenia części ceny z umowy z 23 marca 2012 r. i do zmiany jego kierunku, a przekazana powodowa spółka miał obowiązek zastosować się do tej modyfikacji.

Po trzecie, na tle przekazu istnieć może stosunek prawny między przekazanym, a odbiorcą przekazu, zwany stosunkiem zapłaty. We wskazanej relacji ujawnia się w pełni natura przekazu. Spełnienie w jej ramach przekazanego świadczenia prowadzi bowiem do jego dwukrotnego zarachowania, raz w ramach stosunku pokrycia, po raz drugi w stosunku waluty. Tym samym spełnienie świadczenia w ramach stosunku zapłaty prowadzi do jednoczesnego spełnienia świadczenia przekazującego na rzecz odbiorcy w stosunku waluty i spełnienia świadczenia przekazanego na rzecz przekazującego w stosunku pokrycia.

W uznaniu Sądu zatem, poprzez spełnienie obu przekazanych przez (...) sp. z o.o. świadczeń na rzecz odbiorców, przekazana — powodowa spółka - spełniła w tym zakresie ciążący na niej obowiązek zapłaty ceny za nabytą na podstawie umowy z 23 marca 2012 r. nieruchomość. W zakresie obu wskazanych kwot (w łącznej wysokości 805.000 zł), jej dług wygasł i nie istniał w dacie przelewu na rzecz J. G. (1). Powyższe rozstrzyga o tym, że w zakresie obu wymienionych kwot egzekucja nie może być prowadzona, gdyż po powstaniu tytułu egzekucyjnego doszło do jej umorzenia przez spełnienie świadczenia.

Wskazać należy dalej, iż niezależnie od oparcia niniejszego pozwu na zarzucie wygaśnięcia zobowiązania w ww. części, tj. do łącznej kwoty 805.000 zł, powód niniejsze powództwo opierał także na zarzucie wygaśnięcia zobowiązania wskutek potrącenia wierzytelności, objętej tytułem wykonawczym. W wyniku złożonego pozwanemu oświadczenia o potrąceniu wierzytelności przez (...) sp. z o.o. w czerwcu 2014 r. (k-73-74), obie wierzytelności, w tym wierzytelność objęta tytułem wykonawczym, została umorzona do kwoty 3.500.000 zł wskutek jej potrącenia z wierzytelnością, która przysługiwała powodowi wobec (...) sp. z o.o. o zwrot pożyczki i odsetek.

Wcześniej zaś, tj. 26 marca 2012r. na podstawie umowy cesji zawartej pomiędzy (...) S.A, a (...) sp. z o. o , powódka nabyła od (...) S.A z siedzibą w W. wierzytelność o zwrot pożyczki w łącznej kwocie 3.500.000, przy czym kwota 3.000.000 zł stanowiła roszczenie o zwrot sumy głównej pożyczki, zaś kwota 500.000 stanowiła odsetki za korzystanie przez pożyczkobiorcę ( (...) S. sp. z o. o) z kwoty kapitału. Zaznaczenia wymaga, iż powód zapłacił za nabycie ww. wierzytelności w dniu 29 marca 2012r., co znajduje odzwierciedlenie w załączonym dokumencie potwierdzenia przelewu.

Nadto, jak już wskazano powyżej, powód złożył oświadczenia o potrąceniu wierzytelności z tytułu zwrotu pożyczki w kwocie 3.500.000 zł (i skierował je tak do J. G. (1), jak i do (...) sp. z o.o.).

Nie ulega wątpliwości, że potrącenie jest jedną z przyczyn wygaśnięcia zobowiązania, a jego dopuszczalność uzależniona jest od ustawowo określonych przesłanek. Jedną z nich jest wzajemność wierzytelności, co oznacza, że potrącający powinien być równocześnie dłużnikiem oraz wierzycielem swego wierzyciela (art. 498 § 1 k.c.). W konsekwencji, w normalnym układzie podmiotowym w odniesieniu do obu kompensowanych wierzytelności występuje tożsamość stron, stąd też strona, która jest zainteresowana skorzystaniem z możliwości potrącenia, musi swoje oświadczenie w tym względzie skierować pod adresem wierzyciela wzajemnego (art. 499 k.c.). Niemniej w związku z umową przelewu przepisy Kodeksu cywilnego wprowadzają pewne zmiany w odniesieniu do możliwości potrącenia wierzytelności przysługującej dłużnikowi wobec zbywcy wierzytelności. Fakt dokonanej cesji wierzytelności pomiędzy zbywcą (...) sp. z o.o. a cesjonariuszem J. G. (1) potwierdza sama treść klauzuli wykonalności.

W uznaniu Sądu pomimo braku tożsamości podmiotowej wskazanej w art. 498 k.c. i wynikającej z „rozejścia się" osoby wierzyciela i dłużnika, reguła złożenia oświadczenia o potrąceniu wierzycielowi, a zatem w razie przelewu wierzytelności - cesjonariuszowi, zostaje zachowana.

Podkreślenia nadto wymaga, iż przepisy prawa o przelewie wierzytelności mają na celu ochronę dłużnika wierzytelności objętej przelewem. W szczególności ich celem jest niepogarszanie sytuacji prawnej dłużnika na skutek dokonanego przelewu wierzytelności. Zasadę tę statuuje art. 513 § 1 k.c., zgodnie z którym dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie. Nadto stosownie do § 2 tego przepisu, dłużnik może z przelanej wierzytelności potrącić wierzytelność, która przysługuje mu względem zbywcy, chociażby stała się wymagalna dopiero po otrzymaniu przez dłużnika zawiadomienia o przelewie, (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 2006 r., sygn. III CZP 59/2006).

W niniejszej sprawie zatem z tych właśnie względów, powód mógł złożyć oświadczenie o potrąceniu wierzytelności, które doprowadziło do wygaśnięcia zobowiązania, objętego tytułem wykonawczym w pozostałym zakresie, tj. do kwoty 3.500.000 zł.

Niezależnie od zaprezentowanych powyżej argumentów, roszczenie o zapłatę ceny, objęte tytułem wykonawczym, nie może być egzekwowane wobec podniesienia przez powoda zarzutu przedawnienia roszczenia w całości. Jako że roszczenie o zapłatę ceny sprzedanej przez (...) sp. z o.o. nieruchomości objętej księgą wieczystą o nr (...) na podstawie umowy z 23 marca 2012 r., wynikało ze sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o., przedawnia się ono z upływem lat dwóch stosownie do treści art. 118 k.c. w zw. z art. 554 k.c.

Wniesienie przez pozwanego J. G. (1) dopiero w dniu 9 maja 2014 r. do Sądu Rejonowego w Elblągu V Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt V GCo 96/14 wniosku o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, nie mogło doprowadzić do przerwania biegu terminu przedawnienia roszczenia, albowiem w dacie wniesienia ww. wniosku termin przedawnienia roszczenia o zapłatę ceny sprzedaży już upłynął.

Reasumując, w uznaniu Sądu Okręgowego, mając na względzie przedstawioną powyżej analizę prawną sprawy w kontekście ustalonego stanu faktycznego, a także mając na względzie dowody zgromadzone w sprawie, należy wskazać, iż stronie powodowej przysługiwało w oparciu o treść art. 840 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c., w drodze powództwa żądanie pozbawienia w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci aktu notarialnego z 23 marca 2012 r., sporządzonego przed J. J. (1), notariuszem w W. za numerem (...) repertorium (...), zaopatrzonego postanowieniem Sądu Rejonowego w Elblągu, V Wydział Gospodarczy z 14 maja 2014 r. w sprawie o sygn. akt V GCo 96/14 w klauzulę wykonalności co do § 5 ww. aktu, zawierającego oświadczenie (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. o poddaniu się egzekucji, obejmującego obowiązek zapłaty ceny w kwocie 4.305.000,00 zł na rzecz (...) S. z siedzibą w W., z zaznaczeniem przejścia obecnie uprawnień na rzecz J. G. (1) ( pkt I wyroku).

Odnosząc się zaś do informacji pozwanego, iż pismem z dnia 13 stycznia 2016r. wypowiedziano mu umowę przelewu wierzytelności, a w związku z tym utracił on legitymację do występowania w niniejszym procesie na rzecz spółki (...) sp. z o.o ( k-239), to w żadnym razie nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem pozwanego. Niniejsze postępowanie dotyczyło bowiem pozbawienia w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci aktu notarialnego z dnia 23 marca 2012r. sporządzonego przed notariuszem J. J. (1) za nr (...) rep. (...), zaopatrzonego postanowieniem Sądu Rejonowego w Elblągu w dniu 14 maja 2014r. w sprawie o sygn. Akt V GCo 96/14 w klauzulę wykonalności co do § 5 ww. aktu, zawierającego oświadczenie (...) sp. z o.o z siedzibą w W. o poddaniu się egzekucji, obejmującego obowiązek zapłaty ceny w kwocie 4.305.000 zł na rzecz (...) S. sp. z o. o w W., z zaznaczeniem przejścia uprawnień na rzecz J. G. (1) . W konsekwencji, mając powyższe na uwadze, wbrew twierdzeniom pozwanego, wypowiedzenie umowy cesji nie ma znaczenia dla zgłoszonego w niniejszej sprawie żądania.

O kosztach procesu, Sąd orzekł na podstawie art. art. 98 § 1 k.p.c. w zw. § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu w kwocie 7200 zł, opłaty skarbowej w wysokości 17 zł oraz opłaty od pozwu w wysokości 100.000 zł. ( pkt II wyroku).

SSO Katarzyna Kisiel

(...)

(...)