Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 maja 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	St. sekr. sąd. Joanna Preizner - Offman

po rozpoznaniu 24 maja 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 20 grudnia 2018 r. Nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w punkcie trzecim w ten sposób, że obniża karę pieniężną do kwoty 33 082,00 zł (trzydzieści trzy tysiące złotych osiemdziesiąt dwa złote);

2.  zasądza od R. W. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmE 267/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 20 grudnia 2018 r. Nr (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej Prezes URE), na podstawie art. 56 ust. 2, art. 56 ust. 1 pkt 3a, w zw. z art. 11 i art. 11d ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2019 r., poz. 755 ze zm.) ( dalej p.e.), a także w związku z § 5 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz.U. z 2007 r. Nr 133, poz. 924) (dalej Rozporządzenie) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 2096 ze zm.) (dalej k.p.a.) po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu w dniu 22 maja 2017 r., na podstawie art. 56 ust 1 pkt 3a ustawy p.e., postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia R. W. kary pieniężnej za niestosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzonych w dniach 10-31 sierpnia 2015 r., orzekł, że:

1.  R. W. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) w dniach 10, 11 i 12 sierpnia 2015 roku w odniesieniu do punktu poboru energii elektrycznej zlokalizowanego w P. przy ulicy (...), oznaczonego jako (...), naruszył obowiązek stosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art.11d ust. 3 p.e.;

2.  R. W. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) w dniach 10, 11 i 12 sierpnia 2015 roku w odniesieniu do punktu poboru energii elektrycznej zlokalizowanego w P. przy ulicy (...), oznaczonego jako (...), naruszył obowiązek stosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art.11d ust. 3 p.e.;

3.  Za działanie wymienione w punktach 1 i 2 wymierzył R. W. karę pieniężną w kwocie 49 726,00 zł (słownie: czterdzieści dziewięć tysięcy siedemset dwadzieścia sześć złotych)”.

Odwołanie od powyższej Decyzji złożył powód, zaskarżając ją w całości i zarzucając:

1)  naruszenie art. 56 ust. 1 pkt 3a w zw. z art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że art. 56 ust. 1 pkt 3a znajduje zastosowanie do sytuacji naruszenia ograniczeń poboru energii wprowadzonych przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e., podczas gdy zgodnie z art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. karze pieniężnej podlega ten kto nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 i art. 11d ust. 3;

2)  naruszenie art. 56 ust. 6 p.e. poprzez błędne przyjęcie, że działania powoda charakteryzowała znaczna społeczna szkodliwość czynu, z uwagi na bezpośredni wpływ popełnionego przez powoda czynu na bezpieczeństwo Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, a co się z tym wiąże w sprowadzeniu realnego zagrożenia bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej w całym kraju, podczas gdy działania powoda charakteryzowały się znikomą społeczną szkodliwością czynu, a nieznaczna wartość przekroczenia w poborze energii, łącznie 16,58 MW, nie mogła zagrozić bezpieczeństwu energetycznemu na poziomie kraju;

3)  naruszenie art. 56 ust. 6a p.e. poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy działania powoda charakteryzowały się znikomą społeczną szkodliwością czynu, a powód zrealizował ciążący na nim obowiązek i zaprzestał naruszania prawa, co w konsekwencji uzasadniało odstąpienie od wymierzenia kary.

W oparciu o powyższe zarzuty wniósł o:

- uchylenie zaskarżonej Decyzji w całości,

- ewentualnie jej zmianę i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uznanie, że powód nie podlega karze, o której mowa w art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. w związku z niezastosowaniem się do ograniczeń w poborze energii elektrycznej w dniach 10 i 11 sierpnia 2015 r., i odstąpienie od wymierzenia kary w związku z niezastosowaniem się do ograniczeń w poborze energii elektrycznej w dniu 12 sierpnia 2015 r. z uwagi na znikomą szkodliwość czynu.

- zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

Ponadto w razie nie uwzględnienia wniosków odwołania, wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez zmianę pkt 3 sentencji zaskarżonej decyzji poprzez wymierzenie powodowi znacznie niższej kary pieniężnej od orzeczonej w decyzji, ewentualnie o zmianę zaskarżonej decyzji w pkt 3 poprzez wymierzenie powodowi kary pieniężnej w kwocie 33 082,00 zł (pismo procesowe z 18 października 2022 roku).

Pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Odnośnie zaś wniosku o wymierzenie powodowi kary pieniężnej w kwocie 33 082,00 zł8 przychylił się do niego i wniósł o nieobciążanie pozwanego kosztami procesu (protokół rozprawy z 24 maja 2023 roku).

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Powód zawarł 16 listopada 2009 roku z operatorem systemu dystrybucyjnego (...) S.A. w G. (obecnie (...) S.A.) (dalej OSD) Umowę o świadczenie usług dystrybucji nr (...), na podstawie której dostarczana jest energia elektryczna do obiektu powoda zlokalizowanego w P. przy ul. (...), w którym wyodrębniono dwa punkty poboru o nr (...) i (...) (dowód: umowa wraz z załącznikami k. 61-87 akt adm.). Zamówiona przez powoda moc umowna dla przyłącza o nr (...) wynosiła 850 kW a moc minimalna 300 kW, natomiast dla przyłącza (...)odpowiednio 850 kW i 300 kW (Załącznik nr 2.1. do załącznika nr 2 k. 73 i k.78 akt adm.).

Ponadto w umowie § 5 znalazły się następujące postanowienia:

- „W przypadku wprowadzenia przez Radę Ministrów ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej URD jest zobowiązany do dostosowania maksymalnego poboru mocy i dobowego poboru energii dl planu ograniczeń stosownie do komunikatów radiowych lub indywidualnego zawiadomienia. Za szkody wynikłe z wprowadzenia ww. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej OSD nie ponosi odpowiedzialności.” (ust. 13),

- „ Maksymalne ograniczenie w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej przy 20 stopniu zasilania, o którym mowa w ust. 13 określono w Załączniku nr 2.” (ust. 14),

- „URD oświadcza, że określone wyżej ograniczenia nie spowodują zagrożenia bezpieczeństwa ludzi oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych.” (ust. 15).

Pismami z 15 lipca 2014 r., wysłanymi listami poleconymi 31 lipca 2014 r., OSD przesłał powodowi aktualne plany wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej na okres od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. , w którym moc bezpieczną w 20 stopniu zasilania określono dla przyłącza nr (...) na poziomie 0 kW a moc umowną - 850 kW, a dla przyłącza o nr (...) na poziomie 300 kW i moc umowną -850 kW (plany ograniczeń k. 90-91 akt adm., oświadczenie OSD k. 92 akt adm., wydruki z systemu kontroli obiegu kancelaryjnego k. 93-94 akt adm.). Takie same moce umowne i bezpieczne dla obu przyłączy obowiązywały w kolejnym okresie tj. od 1 września 2015 roku do 31 sierpnia 2016 roku ( plany ograniczeń k. 95-96 akt adm.). Jednakże pismem z 15 lutego 2016 roku OSD poinformował o aktualizacji tych planów i wprowadzeniu dla obu przyłączy mocy bezpiecznej na poziomie 300 kW ( plany ograniczeń k. 97-98 akt adm.).

Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (dalej: „PSE S.A.” albo „OSP”) w związku z obniżeniem dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości, spowodowanych m. in. wyjątkowo wysokimi temperaturami i niskim poziomem wód w zbiornikach wodnych i rzekach, stwierdziły wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu postanowień art. 3 pkt 16d p.e. wprowadzając, na podstawie art. 11 c ust. 2 pkt 2 p.e., od godz. 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 r. ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Jednocześnie, 10 sierpnia 2015 r. PSE S.A., działając na podstawie art. 11c ust. 3 p.e., powiadomiły Ministra Gospodarki i Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłosiły Ministrowi Gospodarki konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 p.e., tj. w trybie wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia o wprowadzeniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej do dnia 31 sierpnia 2015 r.

Rada Ministrów pozytywnie rozpatrzyła wniosek Ministra Gospodarki wydając 11 sierpnia 2015 r. rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw pod poz. 1136 i wprowadziło te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00.

Na wezwanie Prezesa URE (...) S.A., do którego sieci R. W. jest przyłączony, pismem z 10 maja 2016 r. przedstawił zbiorcze dane wskazujące na stopień niedostosowania się odbiorców ujętych w Planie wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej obowiązującym w dniach od 10 do 31 sierpnia 2015 r. do wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Na podstawie powyższych danych zostały wygenerowane informacje wskazujące na stopień niedostosowania się powoda do wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w odniesieniu do dwóch punktów poboru energii elektrycznej zlokalizowanych w P., ul. (...), oznaczonych jako (...)oraz (...) (k. 4-7 akt adm.).

W wyniku analizy ww. dokumentów Prezes URE powziął podejrzenie, że powód, we wskazanych przez OSD obiektach, nie dostosował się do wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Mając na względzie powyższe, pismem z 22 maja 2017 r. Prezes URE zawiadomił powoda o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia mu kary pieniężnej, wzywając go jednocześnie do zajęcia stanowiska w sprawie, tj. w szczególności do złożenia wyjaśnień dotyczących powodów niedostosowania się do wprowadzonych ograniczeń, a także nadesłania kopii wszelkich dokumentów mogących stanowić dowód w sprawie. Ponadto Prezes URE wezwał powoda do ustosunkowania się do przekazanych mu informacji, otrzymanych przez Prezesa URE od OSD, wskazujących na stopień niedostosowania się do wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej oraz wezwał powoda do przedstawienia jeszcze innych informacji i dokumentów (zawiadomienie k. 1- 2 akt adm.).

W piśmie z 8 listopada 2017 r. powód przedstawił Prezesowi URE swoje stanowisko w sprawie wyjaśniając:

-

„Niedostosowanie się do wprowadzonych w dniach 10-31 sierpnia 2015 ograniczeń w poborze energii elektrycznej było spowodowanie procesem technologicznym produkowanego przez Nas podłoża. Proces produkcji podłoża w miesiącach letnich wymaga zwiększonego poboru energii z uwagi na schładzanie kompostu w komorach pasteryzacyjnych i fermentacyjnych. Podłoże nieschłodzone do odpowiednich temperatur zostałoby przegrzane a tym samym nie nadawałoby się do sprzedaży. Wprowadzone w sposób nagły stopnie ograniczenia poboru mocy (o których nikt nas nie powiadomił) w naszej sytuacji technologicznej były niemożliwe do zastosowania bez narażania się na potężne straty.”

-

„informuję, że w przesłanych przy pierwszym piśmie tabelach poboru błędnie przyjęto dla jednego z przyłączy moc bezpieczną o wartości 0 kW a powinno być 300 kW"

-

„Kopii planów wprowadzenia dla Zakładu obowiązującego w dniach 10-31.08.2015 nie posiadamy.” (pismo z załącznikami k. 30- 52 akt adm.).

Z kolei OSD odniósł się do stanowiska powoda w piśmie z 30 stycznia 2018 r. wskazując między innymi, że „W kwestii ustalenia mocy bezpiecznej dla jednego z obiektów odbiorcy ((...)) na poziomie O kW, OSD informuje, że w trakcie sporządzania planu wprowadzania ograniczeń w poborze energii elektrycznej na okres od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. doszło do pomyłki. Prawidłowa wartość mocy bezpiecznej to 300 kW." (pismo k. 59- 60 akt adm.).

W dniu 16 maja 2018 r. powód zapoznał się z ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym (k. 106 akt adm.). Następnie złożył pismo z 29 maja 2018 r. (k. 110-117 akt adm.), w którym wniósł o odstąpienie od wymierzenia kary a ponadto wyjaśnił, że:

-

„Ograniczenia wprowadzone zostały przez Operatora Systemu Przesyłowego z dniem 10 sierpnia 2015 r., od godziny 10:00 na obszarze całego kraju. Należy zauważyć, że polecenie wprowadzenia stopni zasilania na dzień 10 sierpnia 2015 r. wydane zostało o godzinie 02:00 tego dnia, a 19-ty stopień zasilania miał obowiązywać już od godziny 10:00. Informacja o wprowadzeniu ograniczeń - niezależnie od przewidzianej w przepisach formy komunikatu radiowego - miała być przekazywana odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci dystrybucyjnej telefonicznie przez służby dyspozytorskie Operatora Systemu Przesyłowego, do strony niniejszego postępowania, jak również do wielu innych odbiorców informacja ta jednak nie dotarła."

-

„R. W. jest wytwórcą podłoża do uprawy pieczarek, którego produkcja jest wieloetapowym i kontrolowanym procesem mikrobiologicznym, podczas którego z surowców naturalnych uzyskuje się materiał organiczny, będący źródłem składników niezbędnych do plonowania pieczarek. Podstawowym surowcem w produkcji podłoża jest słoma, a łączenie surowców już na I etapie powoduje znaczne ujednolicenie mieszanki. Fermentacja wstępna przeprowadzana jest na posadzkach napowietrzanych, celem dotlenienia kompostu. Fermentacja zasadnicza prowadzona jest w systemie „indor”, co oznacza, że podłoże produkowane jest w hermetycznych komorach o pojemności 500 ton każda. System ten jest kontrolowany komputerowo, zapewniając optymalne warunki fermentacyjne, bez względu na porę roku. W procesie pasteryzacji system komputerowy rejestruje wiele parametrów, m.in. idealnie dobiera poziom tlenu i temperaturę, eliminując organizmy konkurencyjne dla grzybni. Proces w komorach pasteryzacyjnych trwa około 6 dni. Po zakończeniu procesu pasteryzacji podłoże trafia do kolejnej komory w której pozostaje przez ok 15-16 dni, kiedy to podłoże jest przerastane przez grzybnię pieczarki wsiewaną w trakcie procesu przeładowywania. Okres ten zwany inkubacją jest końcowym etapem produkcji podłoża."

-

„Z uwagi na specyfikę produkcji, nie może ona zostać przerwana w dowolnym momencie, ponieważ wiązałoby się to nie tylko z koniecznością utylizacji tysięcy ton surowca,, ale również z utratą równowagi mikrobiologicznej w komorach pasteryzacyjnych i intubacyjnych; co z kolei prowadziłoby do destabilizacji pracy zakładu na wiele miesięcy, w związku z koniecznością dezynfekcji i odkażania całej linii produkcyjnej, co przy tak rozległej powierzchni jest procesem bardzo trudnym i długotrwałym. Zakład może wprowadzić ograniczenia w poborze energii elektrycznej, ale o planowanych ograniczenia musi zostać powiadomiony z wyprzedzeniem. Specyfika produkcji nie pozwala na jej zatrzymanie z godziny na godzinę.”

-

„Niezależnie od powyższego podkreślenia wymaga, że R. W. podejmuje działania mające zapewnić ciągłość i stabilność dostaw energii elektrycznej do swojego zakładu; czego dowodem są określone, w umowach o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej, moce bezpieczne dla zakładu na poziomie 300 kW. Nadto przedsiębiorca podjął działania mające na celu analizę zaistniałych ograniczeń w dostawie energii elektrycznej, które miały miejsce w dniach 10-31 sierpnia 2015 r., w powiązaniu z zaktualizowaniem wielkości mocy bezpiecznych dla obiektu, celem wyeliminowania podobnych sytuacji w przyszłości."

-

„w aktach sprawy znajdują się dwa zestawienia, przesłane przez (...) SĄ dotyczące poboru mocy i ustalonych poziomów ograniczeń Odbiorcy w dniach 10-31 sierpnia 2015 r. jedno z zestawień zawiera błędne dane, tj. nie uwzględniono w nim ustalonej w umowie mocy bezpiecznej wynoszącej 300 kW. W konsekwencji powyższego całe zestawienie zawiera błędne dane dotyczące wartości ewentualnych przekroczeń poboru energii elektrycznej. Z całą pewnością można stwierdzić, że wskazane w powyższym zestawieniu przekroczenia, albo nie miały miejsca, albo ich wartości były zdecydowanie niższe."

-

„Mając na względzie wyżej naprowadzone okoliczności, tj. brak wiedzy o wprowadzonych ograniczeniach, ekstraordynaryjność wprowadzonych ograniczeń, specyfikę produkcji, podjęte działania zmierzające do wyeliminowania podobnych sytuacji w przyszłości oraz nieznaczne przekroczenia poboru energii, które miały miejsce jedynie w początkowym okresie ich wprowadzania i nieprzekraczanie wprowadzonych ograniczeń w dniach od 13 do 31 sierpnia 2018 r., uprawnione jest twierdzenie, iż stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa, co uzasadnia odstąpienie w przedmiotowej sprawie od wymierzenia

Pismem z 24 lipca 2018 r. zawiadomiono powoda o zakończeniu postępowania dowodowego w niniejszej sprawie i poinformowano o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym w terminie 7 dni od dnia doręczenia tego pisma z jednoczesnym pouczeniem, że niezapoznanie się w powyższym terminie z aktami sprawy zostanie uznane za rezygnację z możliwości wypowiedzenia się w sprawie zgromadzonego materiału dowodowego (zawiadomienie k. 119 akt adm.).

Po otrzymaniu ww. zawiadomienia powód nie zapoznał się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Decyzją z 20 grudnia 2018 r. nr (...) (decyzja k. 123- 132 akt adm.) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, orzekł, że:

1. R. W. w dniach 10, 11 i 12 sierpnia 2015 r. w odniesieniu do punktu poboru energii elektrycznej zlokalizowanego w P., ul. (...), oznaczonego jako (...), naruszył obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art. 11d ust. 3 p.e., co podlega karze pieniężnej określonej w art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e.;

2. R. W. w dniach 10, 11 i 12 sierpnia 2015 r. w odniesieniu do punktu poboru energii elektrycznej zlokalizowanego w P., ul. (...), oznaczonego jako (...), naruszył obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art. 11d ust. 3 p.e., co podlega karze pieniężnej określonej w art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e.;

3. za działanie wymienione w pkt 1 i 2 wymierzył powodowi karę pieniężną w kwocie 49.726 zł.

Powód złożył odwołanie od przedmiotowej decyzji, zaskarżając ją w całości (okoliczność niesporna). W następstwie jego rozpoznania w ramach samokontroli, Prezes URE Decyzją z 18 lipca 2019 r. nr (...) zmienił swoją uprzednią decyzję z 20 grudnia 2018 r. w pkt 3, wymierzając powodowi karę pieniężną w kwocie 33.082 zł (Decyzja k. 138-148 akt adm.), która to decyzja wyrokiem z 26 maja 2021 roku wydanym w sprawie o sygn. akt XVII AmE 287/19 została uchylona w całości (okoliczność niesporna).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych w trakcie postępowania administracyjnego, których autentyczność nie była podważana przez żadną ze stron postępowania, toteż Sąd nie miał powodów by odmówić im wiarygodności.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie co do zasady nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona Decyzja jest słuszna i ma oparcie w przepisach prawa a podnoszone przez powoda zarzuty nie są trafne, stąd nie mogą skutkować uchyleniem tej Decyzji, aczkolwiek istniały podstawy do zmiany zaskarżonej Decyzji w zakresie wysokości wymierzonej kary.

Stosownie do § 5 pkt 1 Rozporządzenia powód był podmiotem zobowiązanym do stosowania się do wprowadzonych w dniach 10-31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, bowiem moc umowna w odniesieniu do obiektu powoda zlokalizowanego w P. przy ulicy (...) dla każdego z przyłączy wynosiła 850 kW, a zatem ustalona powyżej wskazanej w § 5 pkt 1 Rozporządzenia wielkości 300 kW, która stanowi wyznacznik mocy umownej od jakiej odbiorcy podlegają ograniczeniom. Jednocześnie powód nie był odbiorcą podlegającym ochronie przed danymi ograniczeniami na podstawie § 6 ust. 1 Rozporządzenia, bowiem nie został wskazany wprost w tym przepisie jako taki podmiot, toteż objęły go ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzone w okresie 10- 31 sierpnia 2015 r.

W § 8 ust. 1 Rozporządzenia ustanowiono, że operatorzy oraz przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie zaopatrzenia w ciepło opracowują plany wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej oraz w dostarczaniu ciepła, zwane dalej „planami ograniczeń”, z uwzględnieniem zasad określonych w art. 11 ust. 3 ustawy, czyli prawideł, że ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła polegają na:

1) ograniczeniu maksymalnego poboru mocy elektrycznej oraz dobowego poboru energii elektrycznej;

2) zmniejszeniu lub przerwaniu dostaw ciepła.

W myśl § 8 ust. 2 Rozporządzenia plany ograniczeń dla energii elektrycznej określają wielkości maksymalnego poboru tej energii dla poszczególnych odbiorców i stopni zasilania. Plany te podlegają corocznej aktualizacji w terminie do dnia 31 sierpnia.

Zgodnie zaś z treścią § 8 ust. 6 Rozporządzenia operatorzy systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych, operatorzy systemów połączonych elektroenergetycznych i odbiorcy przyłączeni do sieci przesyłowej elektroenergetycznej, na wniosek operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego, przekazują dane dotyczące mocy umownej, określonej w umowach z odbiorcami przyłączonymi do sieci przesyłowej elektroenergetycznej lub sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej, oraz inne niezbędne dane służące do opracowania planów ograniczeń, w szczególności dane dotyczące:

1) skutków wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej;

2) przewidywanej liczby odbiorców, których ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej dotyczą.

Przekazane dane służą zatem ustaleniu odpowiednich wartości w planach ograniczeń w odniesieniu do stopni zasilania, ponieważ według § 9 Rozporządzenia wielkości planowanych ograniczeń w poborze energii elektrycznej, ujęte w planach ograniczeń, określa się w stopniach zasilania od 11 do 20, przy czym:

1) 11 stopień zasilania określa, że odbiorca może pobierać moc do wysokości mocy umownej określonej w umowach, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ustawy;

2) stopnie zasilania od 12 do 19 powinny zapewniać równomierne obniżanie mocy elektrycznej pobieranej przez odbiorcę;

3) 20 stopień zasilania określa, że odbiorca może pobierać moc do wysokości ustalonego minimum, niepowodującego zagrożeń i zakłóceń, o których mowa w § 3 ust. 4.

Jak stanowi natomiast § 3 ust. 4 Rozporządzenia ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub dostarczaniu ciepła nie mogą powodować:

1) zagrożenia bezpieczeństwa osób oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych;

2) zakłóceń w funkcjonowaniu obiektów przeznaczonych do wykonywania zadań w zakresie:

a) bezpieczeństwa lub obronności państwa określonych w przepisach odrębnych,

b) opieki zdrowotnej,

c) telekomunikacji,

d) edukacji,

e) wydobywania paliw kopalnych ze złóż, ich przeróbki i dostarczania do odbiorców,

f) wytwarzania i dostarczania energii elektrycznej oraz ciepła do odbiorców,

g) ochrony środowiska.

Omawiana regulacja ma zastosowanie na etapie tworzenia planów ograniczeń, co oznacza, że przyjęte ograniczenia nie mogą tak jak w przypadku powoda powodować zagrożenia bezpieczeństwa osób oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych;

W związku z powyższym, prawidłowo dla obiektu powoda opracowano odpowiedni plan na okres od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. określający dopuszczalny pobór mocy energii elektrycznej bazujący na danych, które wynikały z Umowy oraz późniejszych zgłoszeń dotyczących zapotrzebowania na energię elektryczną. Jednakże, jak przyznał sam OSD, w piśmie z 30 stycznia 2018 roku, w planie dla przyłącza nr(...), doszło do pomyłki i zamiast mocy bezpiecznej w wysokości 300 kW, wpisano moc 0 kW. W tym miejscu trzeba podkreślić, że Prezes URE błąd ten zauważył i Decyzją z 18 lipca 2019 roku zmienił zaskarżoną Decyzję obniżając wysokość kary do kwoty 33 082,00 zł, decyzja ta z przyczyn formalnych została uchylona i pozostała w obrocie jedynie decyzja zaskarżona w niniejszej sprawie.

Otrzymane przez powoda plany wyznaczały zatem ramy dopuszczalnego dla niego poboru energii elektrycznej w sytuacji wprowadzenia ograniczeń w tym poborze w ww. okresie (oczywiści z uwzględnieniem mocy bezpiecznej dla obu przyłączy na poziomie 300 kW). Skoro powód zawarł umowę o świadczenie usług dystrybucji o określonej treści, w tym zobowiązał się, że w razie wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej ograniczy pobór mocy zgodnie z planem wprowadzania ograniczeń, przy tworzeniu którego zostanie uwzględniona oznaczona w umowach na 300 kW moc bezpieczna wymagana dla zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia, to należało przyjąć, że akceptuje treść planu, uznając, że jego wdrożenie nie spowoduje zagrożeń i zakłóceń, których nie powinien wywołać zgodnie z prawem. W konsekwencji nie mogą odnieść skutku ewentualne twierdzenia na temat niemożności podporządkowania się wprowadzonym ograniczeniom zgodnie z planem właśnie z uwagi na specyfikę działalności i następstwa ograniczenia poboru energii elektrycznej w obiekcie należącym do powoda.

W związku z powyższym i na podstawie art. 11 ust. 4 i 5 pkt 1 p.e. Prezes URE był uprawniony do kontroli stosowania się przez powoda do wprowadzonych ograniczeń. W przypadku niedostosowania się do ograniczeń wprowadzonych w dniach 10- 31 sierpnia 2015 r. zastosowanie powinien znaleźć art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e., zgodnie z którym karze pieniężnej podlega ten, kto nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3.

W rozpoznawanej sprawie Prezes URE zarzucił powodowi niepodporządkowanie się ograniczeniom wprowadzonym na podstawie art. 11 i 11d ust. 3 p.e. Stosownie do treści tego ostatniego przepisu „W okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia.”

Z kolei zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2 p.e. w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części mogą być wprowadzone na czas oznaczony ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła. W razie wystąpienia takiej sytuacji Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej i ciepła (art. 11 ust. 7 p.e.).

Zagrożenie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej może powstać w szczególności w następstwie:

1) działań wynikających z wprowadzenia stanu nadzwyczajnego;

2) katastrofy naturalnej albo bezpośredniego zagrożenia wystąpienia awarii technicznej w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558 z późn. zm.);

3) wprowadzenia embarga, blokady, ograniczenia lub braku dostaw paliw lub energii elektrycznej z innego kraju na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub zakłóceń w funkcjonowaniu systemów elektroenergetycznych połączonych z krajowym systemem elektroenergetycznym;

4) strajku lub niepokojów społecznych;

5) obniżenia dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości, o których mowa w art. 9g ust. 4 pkt 9, lub braku możliwości ich wykorzystania (art. 11c ust. 1 p.e.).

W przypadku powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego:

1) podejmuje we współpracy z użytkownikami systemu elektroenergetycznego, w tym z odbiorcami energii elektrycznej, wszelkie możliwe działania przy wykorzystaniu dostępnych środków mających na celu usunięcie tego zagrożenia i zapobieżenie jego negatywnym skutkom;

2) może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin (art. 11c ust. 2 p.e.).

Operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego niezwłocznie powiadamia ministra właściwego do spraw gospodarki oraz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłasza konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 (art. 11c ust. 3 p.e.).

Reasumując, w razie powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego:

a)  po pierwsze, może wprowadzić ograniczenia w dostarczeniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jej części do czasu wejścia Rozporządzenia, o którym mowa w art. 11 ust. 7 p.e., lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin;

b)  po drugie, niezwłocznie powiadamia ministra właściwego do spraw gospodarki oraz Prezesa URE o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłasza konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie rozporządzenia.

W rozpoznawanej sprawie PSE skorzystały z obu uprawnień, tj. w dniach 10-11 sierpnia 2015 r. wprowadziły ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej oraz powiadomiły Ministra Gospodarki o konieczności wprowadzenia ograniczeń na dłuższy okres. Rada Ministrów 11 sierpnia 2015 r. wydała rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które wprowadziło te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00.

Okoliczność, iż doprecyzowanie okresu na jaki OSP może wprowadzić przedmiotowe ograniczenia znajduje się w treści art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e., nie oznacza, że nie zostały one wprowadzone na podstawie art. 11d ust. 3 p.e. Treść przedmiotowych regulacji prawnych, tj. art. 11 c ust. 2 pkt 2 oraz art. 11 d ust. 3 p.e. pozostaje w ścisłym związku, albowiem dopiero łączna ich treść określająca podstawę do wprowadzenia ograniczenia przez OSP w okresie występowania zagrożenia, tj. art. 11 d ust. 3 p.e. oraz możliwy okres, czemu służy art. 11c ust. 2 pkt 2, którego stosowanie jest możliwe już w sytuacji powstania zagrożenia, umożliwia skuteczne wprowadzenie przedmiotowego ograniczenia przez OSP, tj. w ściśle ograniczonym czasie i na ściśle określonym terytorium.

W świetle powyższego OSP, w myśl powyższych regulacji prawnych, posiadał kompetencję do wprowadzenia przedmiotowych ograniczeń w poborze energii w myśl art. 11d ust. 3 p.e., zaś okres i zakres terytorialny ich obowiązywania, na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e. wprowadzono od godziny 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 r. z informacją o zgłoszonej konieczności wprowadzenia dalszych ograniczeń w trybie art. 11 ust. 7 p.e. Jak już bowiem wskazano, OSP mógł wprowadzić przedmiotowe ograniczenia do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7 p.e., lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin. Wskazać przy tym należy, iż jedynie realizacja działań z zachowaniem przedstawionej wyżej kolejności umożliwiała uzyskanie podstawowego celu powołanej ustawy, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego w kraju.

Zatem przepis art. 11d ust. 3 p.e. stanowi samoistną materialnoprawną podstawę do wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej a niezastosowanie się do nich przez podmioty do tego zobowiązane jest sankcjonowane karą pieniężną określoną w art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. Tym samym przekroczenie poboru energii nie tylko w dniach od 12 do 31 sierpnia 2015 r. kiedy obowiązywało rozporządzenie Rady Ministrów w kwestii ograniczeń, ale również w dniach 10 i 11 sierpnia 2015 r. kiedy obowiązywały ograniczenia wprowadzone przez OSP na mocy art. 11d ust. 3 p.e., jest zagrożone karą pieniężną z art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e.

Przy czym skoro to operatorzy systemu elektroenergetycznego wprowadzają ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na zasadzie art. 11d ust. 3 p.e. stosowanie się do ograniczeń w poborze energii obciąża odbiorców tej energii, którzy podlegają karze w razie naruszenia ustalonych przez operatorów ograniczeń. Zgodnie bowiem z treścią art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. karze pieniężnej podlega ten, kto nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3. Przepis ten nie zawęża kręgu podmiotów podlegających karze, tak więc obejmuje on wszystkie podmioty niestosujące się do ograniczeń w poborze, a tym samym wszystkich odbiorców energii.

Powyższy pogląd znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz Sądu Apelacyjnego w Warszawie (zobacz wyroki w sprawach VII AGa 351/19, VII AGa 320/19 i VII AGa 616/19 nie publikowane). W uchwale z 20 października 2021 r. (sygn. akt I NZP 2/21, LEX nr 3242947) Sąd Najwyższy stwierdził „ Dopuszczalne jest nałożenie kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3a ustawy - Prawo energetyczne także na odbiorcę niebędącego przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2017 r. poz. 2168 t.j.), który naruszył ograniczenia poboru energii elektrycznej, o jakich mowa w art. 11c ust. 2 pkt 2 oraz art. 11 ust. 7 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2020 r., nr 833 t.j.), przy czym wymierzana kara pieniężna jest wówczas limitowana dyrektywami wymiaru kary określonymi w art. 56 ust. 6 ustawy - Prawo energetyczne, a jej maksymalna wysokość nie może przekroczyć 15% przychodu osiągniętego przez ukarany podmiot w poprzednim roku podatkowym.” oraz „Rozważenia wymaga jeszcze, czy przyjęta przez Sąd Najwyższy wykładnia nie narusza zasady określoności czynów zabronionych pod groźbą kary (nullum crimen, nulla poena sine lege), która w demokratycznym państwie prawnym stanowi jeden z filarów ochrony karnoprawnej i powinna być stosowana także w przypadku odpowiedzialności za delikty administracyjne. Z orzecznictwa ETPC wynika bowiem, że dolegliwe kary pieniężne nakładane na przedsiębiorców przez organy administracji mają charakter sankcji karnych w rozumieniu przepisów Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w R. z 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami Nr (...) oraz uzupełnionej Protokołem Nr (...) (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm.) - (por.m.in. wyrok ETPC z 24 września 1997 r. w sprawie 18996/91 (...) v. G.). Kary pieniężne nakładane przez organy regulacji rynku nie mają wprawdzie charakteru sankcji karnych, jednak - mając na uwadze orzecznictwo ETPC - przyjmuje się, że w zakresie, w jakim dochodzi do wymierzenia przedsiębiorcy kary pieniężnej, zasady sądowej weryfikacji prawidłowości orzeczenia organu regulacji w tym zakresie powinny odpowiadać wymogom analogicznym do tych, jakie obowiązują sąd orzekający w sprawie karnej.” (…) W ocenie Sądu Najwyższego przyjęta w uchwale wykładnia nie prowadzi do takich zagrożeń. Ponieważ czyny podlegające karom pieniężnym zostały w art. 56 ust. 1 p.e. enumeratywnie wymienione i precyzyjnie określone, a dyrektywy wymiaru kary w stosunku do wszystkich podmiotów dopuszczających się naruszeń zostały określone w art. 56 ust. 6 p.e. (z dodatkowymi ograniczeniami zawartymi m. in. w art. 56 ust. 3 p.e.), za niezasadny uznać należałoby zarzut naruszenia wymogu określoności czynu przy wymierzaniu kar pieniężnych w stosunku do podmiotów nieposiadających statusu przedsiębiorcy.”.

Z materiału dowodowego wynika, że powód nie dostosował się do ograniczeń w poborze energii wprowadzonych w dniach 10- 12 sierpnia 2015 r. Podkreślenia wymaga, iż niedostosowanie się przez powoda do ograniczeń wystąpiło mimo, że komunikaty na temat wprowadzenia ograniczeń ogłoszone zostały w radiu- począwszy od 10 sierpnia 2015 r., o godzinie 7:55 i 19:55 w programie (...) (...). Natomiast komunikaty przekazywane drogą radiową były dla powoda wiążące. Wynika to z § 12 ust. 2 Rozporządzenia ustanawiającego generalny sposób powiadomienia o obostrzeniach drogą radiową w komunikatach energetycznych właśnie w programie (...) (...) o godzinie 7 ^{( 55)} i 19 ^{( 55)} oraz z § 12 ust. 1 Rozporządzenia, który zakłada, że ograniczenia w poborze energii elektrycznej są realizowane przez odbiorców stosownie do komunikatów operatorów o obowiązujących stopniach zasilania. Z uwagi na wyemitowanie powiadomień drogą radiową zgodnie z § 12 Rozporządzenia przed wprowadzeniem obostrzeń, powód powinien podporządkować się nakazom zawartym w rzeczonych komunikatach, niezależnie od tego z jak długim wyprzedzeniem się pojawiły, czego nie uczynił.

Niepodporządkowanie przez powoda nakazom ograniczenia poboru energii określonym w komunikatach radiowych należy zatem uznać za naruszenie prawa, tym bardziej, że w Umowie o Świadczenie Usług Dystrybucji w § 5 ust. 13 (k. 64 akt adm.) został powiadomiony iż ograniczenia są przekazywane odbiorcom energii elektrycznej za pomocą komunikatów radiowych.

Sąd zważył ponadto, że jak wynika z § 12 ust. 3 Rozporządzenia dodatkowe powiadomienia, przekazywane inną drogą niż radiowa, stosuje się w przypadku zróżnicowania wprowadzonych ograniczeń w poborze energii elektrycznej, w stosunku do stopni zasilania ogłoszonych w komunikatach radiowych, operatorzy powiadamiają wówczas odbiorców indywidualnie w formie pisemnej lub w sposób określony w umowach, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ustawy, albo za pomocą innego środka komunikowania się w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Przy czym tylko indywidualne powiadomienia, o których wyżej mowa są obowiązujące w pierwszej kolejności w stosunku do komunikatów radiowych, a zatem nadrzędne, o czym stanowi § 12 ust. 4 Rozporządzenia.

Tymczasem OSD nie wskazał, aby powodowi zakomunikowano dedykowane wyłącznie jemu, inne obostrzenia, dlatego już tylko po nadaniu komunikatów powód powinien podporządkować się narzuconym restrykcjom. Skoro zaś powód otrzymał obowiązujące go plany ograniczeń i uzyskał informację o wprowadzonych stopniach zasilania otrzymane przez niego dane dawały wiedzę potrzebną do wdrożenia ograniczeń.

Niedziałanie zatem zgodnie z tymi wytycznymi stanowi więc przesłankę do nałożenia na powoda przez Prezesa URE- jako organ wymieniony w art. 56 ust. 2 p.e.- kary pieniężnej, ponieważ odpowiedzialność na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. ma charakter obiektywny, niezależny od winy.

Przechodząc do wymiaru kary Sąd zważył, iż stosownie do przepisu art. 56 ust. 3 p.e. wysokość kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1 pkt m.in. 3a, nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym (…).

Dyrektywy wymiaru kary zostały zawarte w art. 56 ust. 6 p.e., który stanowi, że ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes URE uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. Ponadto, według ust. 6a Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek.

Oceniając stopień szkodliwości czynu w świetle art. 115 § 2 k.k., wobec braku definicji legalnej tego pojęcia w Prawie energetycznym, Sąd musiał wziąć pod uwagę, że powód przekraczał granice dopuszczalnego poboru energii w dniach 10, 11 i 12 sierpnia 2015 r., tak więc podczas pierwszych trzech dni trwających ograniczeń kiedy zaordynowano największe ograniczenia, tj. 20 i 19 stopień zasilania. Powód przekroczył wartości poboru mocy obowiązujące go na podstawie planu wprowadzania ograniczeń w następujący sposób:

1. dla przyłącza nr (...) w dniach :

- 10 sierpnia 2015 r. łącznie 3,932 (MW w godzinie),

- 11 sierpnia 2015 r. łącznie 1,975 (MW w godzinie),

- 12 sierpnia 2015 r. łącznie 0,471 (MW w godzinie).

Łącznie dla wyżej wymienionego przyłącza powód przekroczył 6,378 MW w godzinie.

2. dla przyłącza nr (...) w dniach :

- 10 sierpnia 2015 r. łącznie 3,2658 (MW w godzinie),

- 11 sierpnia 2015 r. łącznie 1,1628 (MW w godzinie),

- 12 sierpnia 2015 r. łącznie 0,2209 (MW w godzinie).

Łącznie dla wyżej wymienionego przyłącza powód przekroczył 4,6495 MW w godzinie.

Zakres tego przekroczenia jest więc niewątpliwie niemały.

Powód nie stosując się do ograniczeń wprowadzonych ze względu na wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu postanowień art. 3 pkt 16d p.e., dokonując w okresie trudnych warunków zewnętrznych- niskiego stanu wód i upałów mających przełożenie na to bezpieczeństwo- przekroczenia poboru energii w powyższym zakresie, w sposób bezpośredni oddziaływał negatywnie na bezpieczeństwo energetyczne kraju. Pomimo bowiem, że krajowy system elektroenergetyczny (KSE) funkcjonował dalej, działanie powoda przyczyniało się do wystąpienia rzeczywistego zagrożenia w pracy całego KSE.

Zagrożenie dla pracy KSE jest potęgowane jeśli również inni odbiorcy nie stosują się do ustalonych ograniczeń w poborze energii, dlatego tak ważne jest podporządkowanie poszczególnych odbiorców wprowadzonym restrykcjom. Nie można zatem nie rozpatrywać naruszenia powoda w kontekście niebezpieczeństwa jakie niesie choćby jednostkowe nieznaczne przekroczenie poboru energii przyczyniające się do ogólnego wzrostu przekroczeń wpływających na pracę KSE. Wobec więc tego, że nawet nominalnie niewysokie przekroczenie przekłada się na ryzyko doprowadzenia do zakłócenia tak istotnego dla całego kraju systemu, należało uznać, że przekroczenia jakich dopuścił się powód nie były znikomo szkodliwe, ich stopień szkodliwości jest znaczny.

Powyższe nie oznacza odpowiedzialności zbiorowej, ponieważ powód odpowiada tylko za przekroczenia, których dopuścił się indywidualnie. Jedynie waga tych przekroczeń jest potęgowana w perspektywie skutków jakie mogą wystąpić w KSE stanowiącym niejako „system naczyń połączonych”, przez co może dojść do tzw. blackout-u, czyli awarii i kompletnego odcięcia energii mającego daleko idące konsekwencje. Implikacje te jednak nie wystąpiły, dlatego nie doszło ostatecznie do wyrządzenia szkód. Tym niemniej waga naruszonego przez powoda obowiązku jest niezwykle duża, ponieważ od jego spełnienia zależało bezpieczeństwo pracy KSE, a przez to bezpieczeństwo energetyczne kraju mające przełożenie na gwarancję dostaw energii do wszystkich odbiorców.

Ponieważ Sąd uznał, że stopień szkodliwości czynu nie jest znikomo szkodliwy a wręcz jest znaczny, toteż nie było możliwe odstąpienie od nałożenia na powoda kary na podstawie przepisu art. 56 ust. 6a p.e., zgodnie z którym Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek.

W kwestii zawinienia trzeba natomiast podnieść, iż profil działalności powoda – produkcja podłoża do uprawy pieczarek- nie wyklucza konieczności podporządkowania się wprowadzanym ograniczeniom poboru energii. Powód nie jest bowiem podmiotem chronionym przed wprowadzanymi ograniczeniami, jak choćby szpitale i inne obiekty ratownictwa medycznego (§ 6 ust. 1 Rozporządzenia). Podkreślenia zatem wymaga, iż powód będąc zobowiązanym do stosowania się do ograniczeń nie podjął skutecznych działań ostrożnościowo- prewencyjnych, ponieważ nie ustalił na przyszłość postępowania, które pozwoliłoby na wdrożenie ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii adekwatnie do zaordynowanych stopni zasilania.

Jeśli chodzi o dotychczasowe zachowanie podmiotu Sąd przyjął, iż brak jest danych na temat wcześniejszych naruszeń prawa energetycznego przez powoda i jego karalności w tym zakresie.

Mając na uwadze limit kary określony treścią art. 56 ust. 3 p.e. Sąd uznał, że kara w wysokości 33 082 zł będzie adekwatna do wysokości przekroczenia. Wysokość kary pieniężnej stanowi bowiem iloczyn 3 000 zł i łącznego przekroczenia mocy odpowiadającej MW w poszczególnych godzinach doby, tj. 11,0275 (6,378 MW + 4,6495 MW) x 3 000 zł. Wartość mnożnika wynika z tego, iż pozwany wziął pod uwagę poziom najwyższej możliwej ceny rozliczeniowej za 1 MWh energii elektrycznej na rynku bilansującym, tj. 1 500 zł (odnotowanej 7 stycznia 2016 r.), której należałoby się spodziewać przy ograniczonej podaży energii elektrycznej w okresie 10- 31 sierpnia 2015 roku i dodatkowo podwoił ją z tytułu sankcji. Przyjęcie tej ceny, jako najwyższej możliwej ceny rozliczeniowej, a następnie jej podwojenie znajduje zdaniem Sądu uzasadnienie w fakcie, że tak ustalona wartość ma być dla przedsiębiorcy sankcją i stanowić ma dla niego odczuwalną dolegliwość. Podstawa wymierzenia kary została zaś zawężona wyłącznie do godzin, kiedy nastąpiło niedostosowanie powoda do ograniczeń i do stopnia w jakim to niedostosowanie miało miejsce.

W ocenie Sądu zastosowany algorytm jest dopasowany, ponieważ nie tylko prowadzi do ustalenia kary proporcjonalnej do zakresu naruszenia, ale jednocześnie wobec jego wykorzystywania do obliczania kary w każdym przypadku naruszania przez odbiorców ograniczeń w poborze energii służy przejrzystości i zapobiega dysproporcjom.

Zdaniem Sądu wymierzona kara nie jest nadmiernie uciążliwa dla powoda, jest odpowiednia do charakteru popełnionego czynu oraz skutków naruszenia obowiązujących norm. Kara ta nie wpłynie ponadto na pogorszenie kondycji finansowej powoda oraz jego płynności finansowej i pozostaje we właściwej proporcji do uzyskanego przez powoda w poprzednim roku podatkowym przychodu wynoszącego (...) zł.

W ocenie Sądu kara ustalona w tych granicach spełni swoje podstawowe cele w zakresie odziaływania szczególnego na powoda, jak również funkcję prewencji ogólnej. Tak ustalona kara nie przekracza również możliwości płatniczych powoda. Warto w tym miejscu podkreślić, że kara administracyjna nie stanowi odpłaty za popełniony czyn, lecz ma charakter środka przymusu służącego zapewnieniu realizacji wykonawczo – zarządzających zadań administracji agregowanych przez pojęcie interesu publicznego (tak Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 31 marca 2008 r., sygn. akt SK 75/06, OTK-A 2008, Nr 2, poz. 30). Wskazać przy tym należy, iż kara w nałożonej wysokości, adekwatna do zakresu stwierdzonego naruszenia będzie na tyle dolegliwa, aby spełniła swoje funkcje- represyjną i zapobiegawczą sprawiając, że powód, jako podmiot ukarany będzie stosował się do obowiązującego porządku prawnego, a także wychowawczą oddziałując zniechęcająco na innych przedsiębiorców do podejmowania działań niezgodnych z prawem.

Biorąc powyższe względy pod uwagę Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów na podstawie art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną Decyzję w zakresie kary obniżając ją do kwoty 33 082,00 zł i oddalając odwołanie w pozostałej części jako nieuzasadnione.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. zgodnie z którym „W razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.”. Z uwagi na uwzględnienie odwołania jedynie w zakresie obniżenia kary, przy żądaniu uchylenia decyzji w całości, powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Zarządzenie: (...)

Sędzia SO Anna Maria Kowalik