Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Dariusz Dąbrowski

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Iwona Hutnik

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2024 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) spółki ograniczoną odpowiedzialnością w N.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 23 czerwca 2023 roku nr DPC. (...)2.451.1.3.2023.GMa

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w N. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

SSO Dariusz Dąbrowski

XVII AmE 167/23

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 czerwca 2023 r. w sprawie o sygn. (...), Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej jako ,,Prezes URE”, „Pozwany”) na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 48 w związku z art. 56 ust. 2h pkt 8 i ust. 6 oraz w związku z art. 43e ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1385 z późn. zm.) (dalej jako „p.e.”), oraz w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775 z późn. zm.) (dalej jako „kpa”), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości N. (dalej jako „Przedsiębiorca”, „Powód”), posiadającemu numer identyfikacji podatkowej (NIP): (...) orzekł:

1.  że (...) Sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości N., posiadający numer identyfikacji podatkowej (NIP): (...), naruszył art. 43e ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne, w ten sposób, że nie przekazał w terminie informacji, o której mowa w powołanym przepisie, odnośnie wykorzystywanych do prowadzonej działalności środków transportu paliw ciekłych poprzez zlecanie usług transportu podmiotowi:(...)Spółka Jawna Z. W., P. S.;

2.  za działania opisane w pkt 1 wymierzył Przedsiębiorcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości N., posiadającemu numer identyfikacji podatkowej (NIP): (...), karę pieniężną w wysokości 10 000 złotych (słownie: dziesięć tysięcy złotych).

Od powyższej decyzji odwołanie złożył (...) Sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości N. zaskarżając ją w całości.

Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji:

1.  naruszenie art. 56 ust 1 pkt. 48 p.e., poprzez błędne przyjęcie, iż Powód nie przekazał w terminie informacji o której mowa w art. 43e p.e., w sytuacji w której Powód dochował należytej staranności wymaganej od profesjonalnego podmiotu w obrocie paliwami i przekazał do Urzędu Regulacji Energetyki informację, iż przy wykonywaniu działalności gospodarczej będzie korzystał z środków transportu innych podmiotów tj. (...)Spółka Jawna Z. W., P. S., NIP: (...);

2.  naruszenie art. 56 ust. 6a p.e., poprzez nieuwzględnienie znikomego stopnia szkodliwości czynu, stopnia zawinienia Powoda, dotychczasowego zachowania Powoda, a także poprzez niewłaściwą oceną stopnia szkodliwości czynu, a także stopnia zawinienia Powoda,

3.  naruszenie przepisu art. 355 § 2 kodeksu cywilnego, poprzez jego niezastosowanie w sytuacji w której Powód, posiadał dokumenty świadczący o tym, iż powiadomił Urząd Regulacji Energetyki o podmiocie z którego pomocy będzie korzystał przy wykonywaniu działalności koncesjonowanej w zakresie środków transportu tj. (...)Spółka Jawna Z. W., P. S., NIP: (...); czym dochował należytej staranności jakiej można od niego wymagać, aby nie dopuścić do naruszenia przepisów dotyczących działalności koncesjonowanej,

oraz wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonej decyzji Prezesa URE, poprzez jej uchylenie, ewentualnie zmianę pkt. 2 zaskarżonej decyzji Prezesa URE, poprzez odstąpienie od nałożenia na powoda kary pieniężnej w kwocie: 10.000,00 złotych (słownie: dziesięć tysięcy złotych),

2.  dopuszczenie i przeprowadzenie następujących dowodów z dokumentów:

⚫

pisma Powoda z dnia 15 marca 2018 r. zawierającego wykaz złożonych przez niego dokumentów;

⚫

wyciągu z pkt. 15 pisma z dnia 15 marca 2018 r. zawierającego oświadczenie Powoda o korzystaniu przy prowadzeniu działalności koncesjonowanej z usług firmy transportowej (...)Spółka jawna Z. W., P. S.;

⚫

umowy przewozu z dnia 14 marca 2017 r. łączącej Powoda z firmą (...) Spółka jawna Z. W., P. S.; NIP: (...);

⚫

potwierdzenia nadania w/w korespondencji przez Powoda do Urzędu Regulacji Energetyki OT Wschód z siedzibą w L..

(w/w pisma dowody złożone zostały przez Powoda do Urzędu Regulacji Energetyki wraz z pismem z dnia 12 kwietnia 2023 r.) na fakt poinformowania Urzędu Regulacji Energetyki o firmie (...)Spółka jawna Z. W., P. S.; NIP: (...)jako podmiocie z którego infrastruktury (środków transportu) Powód będzie korzystał w związku z wykonywaniem działalności koncesjonowanej oraz na fakt wykonania przez Powoda obowiązku informacyjnego względem Urzędu Regulacji Energetki wynikającego z przepisów ustawy Prawo energetyczne.

3.  zasądzenie na rzecz Powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes URE wniósł o:

1.  oddalenie odwołania,

2.  zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych,

3.  pominięcie na podstawie art. 235 ²§ 1 pkt 2) i 5) k.p.c. wniosków dowodowych wskazanych w pkt II odwołania, tj.: pisma powoda z dnia 15 marca 2018 r.; wyciągu z pkt 15 pisma z dnia 15 marca 2018 r.; umowy przewozu z dnia 14 marca 2017 r.; potwierdzenia nadania ww. korespondencji przez Powoda do Urzędu Regulacji Energetyki OT Wschód z siedzibą w L., jako nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy i zmierzających jedynie do przedłużenia postępowania;

4.  oddalenie wniosku Powoda w przedmiocie wstrzymania wykonania decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 23 czerwca 2023 r., znak (...) do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd, z uwagi na fakt, że na skutek wniesienia w terminie odwołania, decyzja nie podlega jeszcze wykonaniu.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w N. decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 15 maja 2009 r., znak: (...), została udzielona koncesja na obrót paliwami ciekłymi na okres od dnia 16 maja 2009 r. do dnia 31 grudnia 2030, która nadal obowiązuje.

Okoliczności bezsporne

Pismem z dnia 20 kwietnia 2022 r. Szef Krajowej Administracji Skarbowej przekazał Prezesowi URE informacje, iż w okresie od 1 lipca 2021 r. do 31 grudnia 2021 r. (...) sp. z o.o. uczestniczył w przewozie paliw ciekłych jako podmiot wysyłający, podmiot odbierający i przewoźnik. W tym okresie Przedsiębiorca był nadawcą paliw ciekłych do odbiorców końcowych, w których to operacjach przewoźnikiem paliw był podmiot: (...) Spółka Jawna Z. W., P. S., (dalej jako „Firma Transportowa").

Dowód: pismo od Szefa Krajowej Administracji Skarbowej k. 4-7v akt adm.

W związku z powyższym 15 marca 2023 r. Prezes URE wszczął przeciwko Przedsiębiorcy postępowanie administracyjne w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z nieprzekazaniem w terminie informacji, o których mowa w art. 43e p.e.

Dowód: zawiadomienie z dnia 15 marca 2023 r. k. 1-2 akt adm.

Pismem z dnia 12 kwietnia 2023 r. Przedsiębiorca zawiadomił, iż Organ został poinformowany o tym, iż przy prowadzeniu działalności objętej koncesją będzie korzystał z usług przewozu Firmy Transportowej. Informacje te zostały przedłożone Prezesowi pismem z dnia 15 marca 2018 r., w związku z postępowaniem o przedłużenie koncesji na obrót paliwami ciekłymi do dnia 31 grudnia 20230 r. Na poparcie twierdzeń przedstawiono pismo z dnia 15 marca 2018 r., oświadczenie o korzystaniu przy prowadzeniu działalności koncesjonowanej z usług firmy transportowej oraz umowę przewozu zawartą z ww. firmą transportową.

Dowód: pismo Przedsiębiorcy z dnia 12 kwietnia 2023 r. k. 8-9v akt adm.,

pismo Przedsiębiorcy z 15 marca 2018 r. k. 15-24 akt adm.

Pismem z 12 maja 2023 r. Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie oraz poinformował o możliwości zapoznania się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym oraz o możliwości złożenia ewentualnych dodatkowych uwag i wyjaśnień w terminie 7 dni licząc od dnia otrzymania pisma.

Dowód: zawiadomienie z dnia 12 maja 2023 r. k. 34 akt adm.

Przedsiębiorca w dniu 19 marca 2023 r. zapoznał się z materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie, do którego nie wniósł uwag.

Dowód: oświadczenie o zapoznaniu się z materiałem dowodowym k. 36 akt adm.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie zastosowanie miał art. 43e ust 1 p.e., zgodnie z którym przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność polegającą na wytwarzaniu paliw ciekłych, magazynowaniu lub przeładunku paliw ciekłych, przesyłaniu lub dystrybucji paliw ciekłych, obrocie paliwami ciekłymi, w tym obrocie nimi z zagranicą, a także podmiot przywożący przekazują do Prezesa Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych przy użyciu formularza elektronicznego udostępnionego w systemie teleinformatycznym, o którym mowa w art. 43f ust. 1, informacje o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia eksploatacji infrastruktury lub trwałego zaprzestania eksploatacji tej infrastruktury.

W myśl art. 3 ust. 10d p.e. infrastruktura paliw ciekłych to instalacja wytwarzania, magazynowania i przeładunku paliw ciekłych, rurociąg przesyłowy lub dystrybucyjny paliw ciekłych, stacja paliw ciekłych, a także środek transportu paliw ciekłych. Za stację paliw ciekłych - zgodnie z definicją zawartą w art. 3 pkt 10h p.e. - uznaje się zespół urządzeń służących do zaopatrywania w paliwa ciekłe w szczególności pojazdów, w tym ciągników rolniczych, maszyn nieporuszających się po drogach, a także rekreacyjnych jednostek pływających.

Z kolei według art. 56 ust. 1 pkt 48 p.e., karze pieniężnej podlega ten, kto nie przekazuje w terminie informacji, lub przekazuje nieprawdziwe informacje, o których mowa w art. 43e tej ustawy. Wysokość tej została określona w art. 56 ust. 2h pkt 8 p.e. i wynosi ona 10.000 zł oddzielnie dla każdego rodzaju i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych.

W niniejszej sprawie należało uznać, iż Powód informacji w ww. przedmiocie nie złożył w terminie. Obowiązek ten nie mógł zostać uznany za spełniony w związku ze złożeniem przez Powoda wniosku o przedłużenie koncesji, gdyż nie był zgłoszeniem stanu aktywności infrastruktury w oparciu o określony na tą okoliczność formularz, miał jedynie doprowadzić do przedłużenia koncesji. Ustawodawca dla obowiązku z art. 43e ust. 1 p.e. ustanowił odrębną regulacje prawną oraz przepis sankcjonujący ten obowiązek, co powoduje, że są to niezależne od siebie obowiązki przedsiębiorcy wykonującego działalność koncesjonowaną w zakresie obrotu paliwami ciekłymi. Nie można więc uznać, że wypełnienie jednego z nich jest spełnieniem także tego drugiego. Podkreślić przy tym należy, że obowiązek z art. 43e ust. 1 p.e. wymaga przedstawienia organowi bardziej szczegółowych informacji, niż obowiązek przekazywania istotnych okoliczności dotyczących wykonywanej działalności koncesjonowanej, który Powód istotnie spełnił.

Dodania przy tym wymaga również, iż w przypadku otrzymania, bądź przedłużenia koncesji przedsiębiorca nabywa jedynie uprawnienie do prowadzenia obrotu paliwami ciekłymi przy wykorzystaniu konkretnej infrastruktury paliw ciekłych, dlatego dodatkowo zgodnie z art. 43e ust. 1 p.e. jest obowiązany zgłosić, przy użyciu jakich środków transportu dokonuje prowadzenia działalności.

Wobec powyższego, zdaniem Sądu, stanowisko Prezesa URE nie mogło być inne, aniżeli przedstawione w zaskarżonym rozstrzygnięciu. Zakwalifikowanie działania Przedsiębiorcy niewątpliwie bowiem stanowiło naruszenie przytoczonego wyżej art. 43e ust. 1 pe.

W sytuacji, gdy Przedsiębiorca w sposób oczywisty dopuścił się naruszenia norm prawa energetycznego, istniały podstawy do zastosowania wobec niego sankcji w postaci kary administracyjnej, o jakiej mowa w art. 56 ust. 1 pkt 48 p.e. - 10 000 zł oddzielnie dla każdego rodzaju i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych (art. 56 ust. 3 p.e.).

Warto wyjaśnić, że art. 43e ust. 1 p.e. służy wykonywaniu zadań przez Prezesa URE określonych w art. 43b p.e. Prezes URE prowadzi rejestr przedsiębiorstw energetycznych posiadających koncesję. Obowiązek prowadzenia ww. rejestru ma na celu zwiększenie przejrzystości prowadzenia działalności w sektorach energetycznych i przyczynia się do zwiększenia pewności obrotu. W rejestrze Prezes URE wskazuje dodatkowo informacje o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych. Brak realizacji przez przedsiębiorcę obowiązku poinformowania o wykorzystywanych do prowadzonej działalności środków transportu paliw ciekłych poprzez zlecanie usług transportu podmiotowi:(...) Spółka Jawna Z. W., P. S., utrudnia lub nawet uniemożliwia Prezesowi URE prowadzenie rejestru, co skutkuje niemożnością sprawowania prawidłowego nadzoru nad koncesjonowaną działalnością Przedsiębiorcy.

Sąd stoi na stanowisku, że naruszenie art. 43e p.e. niewątpliwie stanowiło działanie, które utrudniło Prezesowi URE realizację jego ustawowych obowiązków w zakresie kontroli prawidłowości wykonywania działalności koncesjonowanej oraz prowadzenia bazy danych o rodzajach i ilości infrastruktury paliw ciekłych w Polsce.

Istotnym faktem w sprawie jest to, że Powód jest profesjonalistą w obrocie gospodarczym. W związku z tym, powinien charakteryzować go podwyższony stopień staranności ze względu na zawodowy charakter prowadzonej przez niego działalności. Natomiast Powód nie wykazał staranności wymaganej od niego jako od profesjonalnego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, w tym podmiotu wykonującego działalność koncesjonowaną. Należy przy tym podkreślić, że obowiązek obciążający Powoda wynikał z przepisu ustawy prawo energetyczne, która jest podstawowym i zasadniczym aktem prawa, regulującym prawa i obowiązki podmiotów działających w obszarze energetyki. Zatem w szczególności przedsiębiorcy wykonujący działalność koncesjonowaną w obszarze energetyki, a więc tak jak Powód w zakresie obrotu paliwami ciekłymi, muszą wypełniać obowiązki wynikające z przepisów zawartych w tak kluczowej dla tej branży regulacji prawnej jaką jest prawo energetyczne.

Zaznaczenia wymaga także fakt, iż odpowiedzialność, o której mowa w art. 56 ust. 1 pkt 48 p.e., ma charakter obiektywny, co oznacza, że jest niezależna od subiektywnego elementu jakim jest wina przedsiębiorcy. Dla możliwości zastosowania sankcji pieniężnej, o której mowa w przepisie, istotne jest zatem jedynie istnienie obowiązku prawnego zabezpieczonego sankcją pieniężną oraz stwierdzenie samego faktu jego naruszenia przez podmiot zobowiązany. Samo naruszenie normy sankcjonowanej uzasadnia natomiast postawienie zarzutu niezachowania należytej ostrożności wymaganej w stosunkach danego rodzaju (por. wyrok SN z 1 czerwca 2010 r., III SK 5/10; wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 stycznia 2006 r., sygn. akt SK 52/04; Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego -A nr 2006/1/6). Charakterystyczne dla tego typu odpowiedzialności jest jej "oderwane od konieczności stwierdzania winy i innych okoliczności sprawy, wystarczy jedynie ustalenie samego faktu naruszenia prawa lub wymogów decyzji administracyjnej" (TK sygn. P 64/07). Przypisanie odpowiedzialności sprowadza się zatem do ustalenia, czy określone zdarzenie wyczerpuje znamiona ustawowe i pozostaje w związku przyczynowym z zachowaniem konkretnego podmiotu.

Warunkiem uzasadniającym ubieganie się o zastosowanie wobec Przedsiębiorcy instytucji odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej, o której mowa w art. 56 ust. 6a p.e. jest spełnienie łącznie dwóch przesłanek: stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Wymaga jednak wyjaśnienia, iż ustawodawca nie obliguje organu do jego zastosowania. Poprzez sformułowanie „może odstąpić” przewiduje jedynie takie uprawnienie. Prowadzi to do wniosku, że nawet w przypadku łącznego wystąpienia obu przesłanek wskazanych przez ustawodawcę w przepisie art. 56 ust. 6a p.e., Prezes URE może (ale nie musi) skorzystać z tej kompetencji.

Sąd orzekający w niniejszym składzie w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego, który w uzasadnieniu wyroku z 27 listopada 2019 r. w sprawie toczącej się pod sygn. akt I NSK 95/18 wskazał, że to Prezes URE kształtuje politykę wymiaru kar wobec przedsiębiorców popełniających delikty administracyjne określone w ustawie - Prawo energetyczne. W pewnych przypadkach sąd może co prawda zastosować art. 56 ust. 6a p.e., jednakże wpierw Powód powinien wykazać, że pozwany przekroczył zasady uznania administracyjnego oraz że stopień szkodliwości czynu był znikomy, a przedsiębiorca zaprzestał naruszenia prawa lub zrealizował obowiązek. Sąd Najwyższy trafnie wskazywał, że artykuł 56 ust. 6a p.e. należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasady równowagi i podziału władzy. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dysponuje więc pewnym luzem decyzyjnym przy interpretacji przesłanki znikomości szkodliwości społecznej czynu, a w razie ziszczenia się wspomnianej przesłanki - uznaniem administracyjnym przy wyborze wariantu rozstrzygnięcia: odstąpienia od kary pieniężnej bądź nieodstąpienia od tej kary. (Wyrok SN z 27.11.2019 r., I NSK 95/18, LEX nr 2817533)

Na marginesie należy wyjaśnić, że strona powodowa nie wykazała, jakoby Pozwany przekroczył zasady uznania administracyjnego. Sąd uznał również, że dokonana przez Pozwanego ocena przesłanek warunkujących odstąpienie od wymierzenia kary została dokonana w sposób prawidłowy i wyczerpujący. W związku z tym, brak zastosowania względem Powoda instytucji odstąpienia od wymierzenia kary wynikał z tego, że Przedsiębiorca nie spełnił przesłanek wymaganych treścią art. 56 ust. 6a p.e. Wysokość kary została ściśle określona przepisami prawa i wynosi 10.000 zł, bez możliwości jej miarkowania. Należy przez to rozumieć, że Prezes URE nie mógł w tym przypadku wymierzyć niższej kary, bo została przez ustawodawcę określona w sztywnej wysokości.

Mając powyższe na uwadze, Sąd oddalił wniesione przez Powoda odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³§ 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie odwołania, należało Powoda uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz Pozwanego zwrot kosztów procesu, które w sprawie niniejszej obejmowały wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w minimalnej stawce 720,00 zł, ustalonej w oparciu § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Dariusz Dąbrowski