Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 09 października 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Małgorzata Wiliński

Protokolant – sekretarz sądowy Dominika Zajdowska

po rozpoznaniu w dniu 02 października 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania S. B. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) Przedsiębiorstwo Transporotowo - Handlowe

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenia kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 30 marca 2023 r. znak: (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od S. B. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) Przedsiębiorstwo Transporotowo - Handlowe na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 (siedemset dwadzieścia) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

SSO Małgorzata Wiliński

Sygn. akt XVII AmE 131/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 09 października 2024 r.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej Prezes URE, Pozwany) decyzją z dnia 30 marca 2023 r., znak: (...), na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 w związku z art. 56 ust. 2, ust. 3 pkt 2 i ust. 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r., poz. 1385 ze zm.) (dalej p.e.) oraz w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2000 ze zm.) (dalej k.p.a.) i art. 30 ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne , po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy: S. B. – (...) Przedsiębiorstwo Transportowo-Handlowe, w związku z ujawnieniem nieprawidłowości polegających na nieprzestrzeganiu obowiązków wynikających z koncesji:

1.  stwierdził, że przedsiębiorca: S. B. - (...) Przedsiębiorstwo Transportowo-Handlowe nie przestrzegał obowiązków wynikających z koncesji Nr (...) na obrót paliwami ciekłymi udzielonej decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 16 grudnia 2008 r. w brzmieniu nadanym decyzją Prezesa URE z dnia 22 stycznia 2021 r., znak: (...) to jest warunku:

2.1.2.  o treści: „Koncesjonariusz jest obowiązany do wykonywania działalności w sposób nie powodujący zagrożenia dla życia łub zdrowia ludzkiego oraz nie narażający na powstanie szkód materialnych.”;

2.2.3.  o treści: „Koncesjonariuszowi nie wolno eksploatować stacji paliw lub bazy paliw, niespełniających warunków technicznych określonych obowiązującymi przepisami.”;

2.2.4.  o treści: „Koncesjonariuszowi nie wolno składować oraz dokonywać obrotu konfekcjonowanym gazem płynnym w butlach, niezgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz warunkami technicznymi, określonymi obowiązującymi przepisami”;

gdyż prowadził stację paliw ciekłych w S. przy ulicy (...) z naruszeniem przepisów o bezpieczeństwie pracy oraz przepisów określających warunki techniczne dla stacji paliw;

2.  za naruszenie warunku 2.1.2. o treści: „Koncesjonariusz jest obowiązany do wykonywania działalności w sposób nie powodujący zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz nie narażający na powstanie szkód materialnych.” wymierzył przedsiębiorcy S. B. - (...) Przedsiębiorstwo Transportowo-Handlowe karę pieniężna w wysokości 13 945,00 zł (słownie trzynaście tysięcy dziewięćset czterdzieści pięć złotych);

3.  za naruszenie warunku 2.2.3. o treści: „Koncesjonariuszowi nie wolno eksploatować stacji paliw lub bazy paliw, niespełniających warunków technicznych określonych obowiązującymi przepisami." wymierzył przedsiębiorcy: S. B. – (...) Przedsiębiorstwo Transportowo- Handlowe karę pieniężną w wysokości
13 945,00 zł (słownie: trzynaście tysięcy dziewięćset czterdzieści pięć złotych);

4.  za naruszenie warunku 2.2.4. o treści: „Koncesjonariuszowi nie wolno składować oraz dokonywać obrotu konfekcjonowanym gazem płynnym w butlach, niezgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz warunkami technicznymi określonymi obowiązującymi przepisami." wymierzył przedsiębiorcy: S. B. – (...) Przedsiębiorstwo Transportowo- Handlowe karę pieniężną w wysokości
5 000,00 zł (słownie: pięć tysięcy złotych);

5.  umorzył postępowanie administracyjne w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w części dotyczącej naruszenia przez przedsiębiorcę S. B. – (...) Przedsiębiorstwo Transportowo- Handlowe warunku 2.2.5. o treści: „Koncesjonariuszowi nie wolno eksploatować urządzenia technicznego objętego dozorem technicznym, bez ważnej decyzji zezwalającej na jego eksploatację lub wbrew decyzji o wstrzymaniu jego eksploatacji, wydanych przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego."

Odwołanie od powyższej Decyzji wniósł Powód - S. B. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) Przedsiębiorstwo Transportowo-Handlowe, zaskarżając ją w części, tj. co do pkt. 1, 2, 3 i 4 decyzji.

Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji:

I.  naruszenie przepisów prawa materialnego:

1. art. 56 ust. l pkt 12 p.e. poprzez jego błędne zastosowanie i stwierdzenie, że odwołujący podlega karze pieniężnej z uwagi na nieprzestrzeganie warunków udzielonej koncesji, podczas gdy w rzeczywistości nie dopuścił się naruszenia warunków koncesji, które uzasadniałyby obciążenie go karami pieniężnymi,

2. pkt. 2.1.2. koncesji poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie prowadzące do błędnego przyjęcia, że w ramach prowadzonej przez odwołującego działalności koncesjonowanej doszło do zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz do narażenia na powstanie szkód materialnych", pomimo, że stan faktyczny niniejszej sprawy nie daje podstaw do uznania, że zagrożenie takie nastąpiło,

3. pkt. 2.2.3. koncesji poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie prowadzące do błędnego przyjęcia, że eksploatowanie stacji paliw przez odwołującego nastąpiło w sposób niespełniający warunków technicznych, pomimo, że stan faktyczny niniejszej sprawy, w szczególności dotychczasowe udzielone zezwolenia i przeprowadzone kontrole ze strony Inspekcji Pracy i Urząd Dozoru Technicznego nie dają podstaw do takich konstatacji,

4. pkt. 2.2.4. koncesji poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie prowadzące do błędnego przyjęcia, że składowanie i dokonywanie obrotu konfekcjonowanym gazem płynnym w butlach przez odwołującego nastąpiło niezgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz warunkami technicznymi, pomimo, że stan faktyczny niniejszej sprawy, w szczególności dotychczasowe udzielone zezwolenia i przeprowadzone kontrole ze strony Inspekcji Pracy i Urząd Dozoru Technicznego nie dają podstaw do takich konstatacji,

- art. 56 ust. 6a p.e. poprzez jego nieprawidłowe niezastosowanie prowadzące do błędnego uznania, że nie zachodzą podstawy do odstąpienia od obciążania Powoda karami pieniężnymi, z uwagi na znikomy stopień szkodliwości czynu oraz zaprzestanie naruszeń i zrealizowanie nałożonych obowiązków.

II.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy:

- art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. poprzez naruszenie obowiązku wyczerpującego rozpatrzenia całego materiału dowodowego oraz przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów skutkujące błędnym uznaniem, iż ustalenia poczynione przez Inspekcję Pracy stanowią uzasadnioną podstawę do stwierdzenia, że odwołującego nie przestrzegał warunków udzielonej koncesji, podczas gdy wydając zaskarżoną decyzję Pozwany:

a.  nie uwzględnił treści wyjaśnień złożonych przez odwołującego w dniu 07.04.2022

b.  nie uwzględnił faktu, iż przez okres ponad 22 lat prowadzenia działalności z zakresu obrotu paliwami ciekłymi, zarówno Inspekcja Pracy, jak również Transportowy Dozór Techniczny nie miał żadnych zastrzeżeń co do sposobu prowadzenia działalności i spełniania wymogów technicznych przez odwołującego woda, a każdorazowa kontrola przeprowadzana przez te organy administracji była pozytywna,

c.  nie zweryfikował prawidłowości i rzetelności przeprowadzenia kontroli przez Inspekcję Pracy i poczynionych ustaleń w zakresie okoliczności faktycznych, która to kontrola została dokonana z naruszeniem przepisów prawa administracyjnego.

Wskazując na powyższe zarzuty odwołujący wniósł o:

1)  uchylenie zaskarżonej decyzji w części, tj. co do pkt 1, 2, 3, 4,

ewentualnie, z daleko posuniętej ostrożności procesowej, na wypadek nieprzychylenia się przez Sąd do wniosku wskazanego w pkt 1 powyżej, wniósł o:

2)  zmianę zaskarżonej decyzji w części, tj. co do wymierzenia wobec S. B. kary pieniężnej (pkt 2.3.4 Decyzji) i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej,

a ponadto odwołującego wniósł o:

3)  zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

4)  dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania powoda S. B. - celem wykazania faktu przebiegu kontroli przez Inspektora Pracy Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. w dniu 18.01.2023 r. oraz w dniach 1, 2, 3 i 11.02.2023 r., przebiegu oraz wyników kontroli przeprowadzanych przez Inspektora Pracy Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. w latach poprzednich, przeszkolenia pracowników Powoda w zakresie zasad BHP oraz wyposażenia ich w środki ochrony, należytego zabezpieczenia stacji paliw przez Powoda, stosowania się przez Powoda do warunków i obowiązków wynikających z koncesji, niezwłocznego zastosowania się przez Powoda do wytycznych pokontrolnych Inspekcji Pracy, braku zawinienia po stronie Powoda, braku szkodliwości działań podejmowanych przez Powoda, aktualnej sytuacji finansowej i gospodarczej Powoda,

5)  dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadków: Z. C. i D. Ł. - celem wykazania faktu przebiegu kontroli przez Inspektora Pracy Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. w dniu 18.01.2023 r. oraz w dniach 1, 2, 3 i 11.02.2023 r., przebiegu oraz wyników kontroli przeprowadzanych przez Inspektora Pracy Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. w latach poprzednich, braku zastrzeżeń ze strony Transportowego Dozoru Technicznego w zakresie prowadzenia stacji paliw przez Powoda, przeszkolenia pracowników Powoda w zakresie zasad BHP oraz wyposażenia ich w środki ochrony, należytego zabezpieczenia stacji paliw przez Powoda, stosowania się przez Powoda do warunków i obowiązków wynikających z koncesji, niezwłocznego zastosowania się przez Powoda do wytycznych pokontrolnych, braku zawinienia po stronie Powoda, znikomego stopnia szkodliwości działań podejmowanych przez Powoda, aktualnej sytuacji finansowej i gospodarczej Powoda,

6)  dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów:

a)  Faktura VAT (...)

a)  Faktura VAT (...)

b)  Faktura VAT (...)

c)  Faktura VAT (...)

d)  Faktura VAT (...)

e)  Zaświadczenie o ukończeniu kursu BHP L. K.

f)  Zaświadczenie o ukończeniu kursu BHP L. K.

g)  Zaświadczenie o ukończeniu kursu BHP L. K.

h)  Zaświadczenie o ukończeniu kursu BHP L. K.

i)  Zaświadczenie o ukończeniu kursu BHP L. K.

j)  Zaświadczenie o ukończeniu kursu BHP L. K.

i) Zaświadczenie kwalifikacyjne L. K.

m)  Umowa o pracę L. K.

m)  Zaświadczenie o ukończeniu kursu BHP J. K.

n)  Zaświadczenie o ukończeniu kursu BHP J. K.

o)  Zaświadczenie o ukończeniu kursu BHP J. K.

p)  Zaświadczenie kwalifikacyjne J. K.

q)  Umowa o pracę J. K.

r)  Zaświadczenie o ukończeniu kursu BHP D. Ł.

s)  Karta szkolenia wstępnego BHP D. Ł.

t)  Protokół badań przewodności węży nalewczych z dnia 24.03.2022 r,

u)  Pismo Powoda z dnia 07.04.2022 r.

v)  Nakaz z dnia 11.02.2022 r.

- celem wykazania faktu przeszkolenia pracowników powoda w zakresie zasad BHP oraz wyposażenia ich w środki ochrony, należytego zabezpieczenia stacji paliw przez Powoda, stosowania się przez Powoda do zasad Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, wyposażenia pracowników Powoda w środki ochrony osobistej, stosowania się przez Powoda do warunków i obowiązków wynikających z koncesji, niezwłocznego zastosowania się przez Powoda do wytycznych pokontrolnych, braku zawinienia po stronie Powoda, znikomego stopnia szkodliwości działań podejmowanych przez Powoda,

7) zobowiązanie przez tut. Sąd na podstawie art. 248 § 1 k.p.c. Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki do przedłożenia akt sprawy prowadzonej pod sygnaturą (...) i przeprowadzenie dowodu ze wszystkich znajdujących się w aktach dokumentów

- celem wykazania faktu przebiegu kontroli przez Inspektora Pracy Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego inspektoratu Pracy w K. w dniu 18.01.2023 r. oraz w dniach 1, 2, 3 i 11.02.2023 r., przebiegu oraz wyników kontroli przeprowadzanych przez Inspektora Pracy Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. w latach poprzednich, braku zastrzeżeń ze strony Urzędu Dozoru Technicznego w zakresie prowadzenia stacji paliw przez Powoda, przeszkolenia pracowników Powoda w zakresie zasad BHP oraz wyposażenia ich w środki ochrony, należytego zabezpieczenia stacji paliw przez Powoda, stosowania się przez Powoda do warunków i obowiązków wynikających z koncesji, niezwłocznego zastosowania się przez Powoda do wytycznych pokontrolnych, braku zawinienia po stronie Powoda, znikomego stopnia szkodliwości działań podejmowanych przez Powoda, aktualnej sytuacji finansowej i gospodarczej Powoda,

8) zobowiązanie przez tut. Sąd na podstawie art. 248 § 1 k.p.c. Pracy Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. do przedłożenia akt postępowań kontrolnych dotyczących S. B. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) Przedsiębiorstwo Transportowo-Handlowe, w tym sprawy o nr rej. (...) i przeprowadzenie dowodu ze wszystkich znajdujących się w aktach dokumentów

- celem wykazania faktu przebiegu kontroli przez Inspektora Pracy Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. w dniu 18.01.2023 r. oraz w dniach 1, 2, 3 i 11.02.2023 r., przebiegu oraz wyników kontroli przeprowadzanych przez Inspektora Pracy Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. w latach poprzednich, przeszkolenia pracowników Powoda w zakresie zasad BHP oraz wyposażenia ich w środki ochrony, należytego zabezpieczenia stacji paliw przez Powoda, niezwłocznego zastosowania się przez Powoda do wytycznych pokontrolnych, braku zawinienia po stronie Powoda, znikomego stopnia szkodliwości działań podejmowanych przez Powodu, aktualnej sytuacji finansowej i gospodarczej Powoda,

9)  zobowiązanie przez tut. Sąd na podstawie art. 248 § 1 k.p.c. Urzędu Dozoru Technicznego do przedłożenia akt postępowań kontrolnych oraz całości dokumentacji dotyczącej S. B. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) Przedsiębiorstwo Transportowo-Handlowe i przeprowadzenie dowodu ze wszystkich znajdujących się w aktach dokumentów

- celem wykazania faktu przebiegu kontroli przeprowadzanych przez Transportowy Dozór Techniczny oraz wyników tych kontroli, brak zastrzeżeń ze strony TDT co do spełniania wymogów technicznych i wytycznych przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez Powoda w ramach stacji paliw, właściwego przeszkolenia pracowników Powoda w zakresie obsługi stacji paliw, należytego zabezpieczenia stacji paliw przez Powoda.

9)  dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy o specjalności z zakresu warunków technicznych stacji paliw, oceny zagrożeń i ryzyka zawodowego na stanowisku pracownika stacji paliw

- celem wykazania faktu przeszkolenia pracowników Powoda w zakresie zasad BHP i ryzyka zawodowego oraz wyposażenia ich w środki ochrony, należytego zabezpieczenia stacji paliw przez Powoda, stosowania się przez Powoda do warunków i obowiązków wynikających z koncesji oraz spełnienia przez Powoda wszystkich warunków technicznych wymaganych przez Transportowy Dozór Techniczny wobec stacji paliw, braku bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia ludzkiego, nienarażania na powstanie szkód materialnych.

W odpowiedzi na odwołanie Pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o:

1.  oddalenie odwołania,

2.  pominięcie wniosków dowodowych jako zmierzających jedynie do przedłużenia postępowania skoro wszystkie istotne okoliczności dla rozstrzygnięcia sprawy wynikają ze zgromadzonej dokumentacji,

3.  zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorca: S. B. - (...) Przedsiębiorstwo Transportowo-Handlowe (dalej Przedsiębiorca) posiada koncesję Nr (...) na obrót paliwami ciekłymi udzieloną decyzją Prezes Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 16 grudnia 2008 r. ostatnio zmienioną decyzją Prezesa URE z dnia 22 stycznia 2021 r., znak: (...) (dalej koncesja).

Dowód: decyzja Prezesa URE z dnia 22 stycznia 2021 r., znak: (...), k. 22-24 v akt adm.

W koncesji zostały określone warunki wykonywania działalności, w tym warunek:

-

2.1.2. o treści: „Koncesjonariusz jest obowiązany do wykonywania działalności w sposób nie powodujący zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz nie narażający na powstanie szkód materialnych."

-

2.2.3. o treści: „Koncesjonariuszowi nie wolno eksploatować stacji paliw tub bazy paliw, niespełniających warunków technicznych określonych obowiązującymi przepisami."

- 2.2.4. o treści: „Koncesjonariuszowi nie wolno składować oraz dokonywać obrotu konfekcjonowanym gazem płynnym w butlach, niezgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz warunkami technicznymi, określonymi obowiązującymi przepisami."

-

2.2.5. o treści: „Koncesjonariuszowi nie wolno eksploatować urządzenia technicznego objętego dozorem technicznym, bez ważnej decyzji zezwalającej na jego eksploatację lub wbrew decyzji o wstrzymaniu jego eksploatacji wydanych przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego.”

Przedsiębiorca wykonuje obrót paliwami ciekłymi między innymi z wykorzystaniem infrastruktury paliw ciekłych w postaci stacji paliw ciekłych w S. przy ulicy (...), na której według warunku 1. koncesji, może sprzedawać gaz płynny (...), w tym konfekcjonowany gaz płynny, benzyny silnikowe oraz oleje napędowe.

W dniach 18 stycznia oraz 1, 2, 3, i 11 lutego 2022 r. na stacji paliw została przeprowadzona kontrola przez Inspektora Pracy Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K.. Kontrola odbyła się w obecności Przedsiębiorcy oraz dwóch jego pracowników.

Podczas kontroli:

1.  nie stwierdzono magazynowania oraz sprzedaży paliw innych niż wymienione w koncesji;

2.  ustalono, że zbiornik ciśnieniowy do magazynowania gazu płynnego LPG oraz dwa podziemne zbiorniki bezciśnieniowe o pojemności 20 m ^{( 3)} każdy posiadają ważne decyzje dozoru technicznego zezwalające na ich eksploatację, natomiast rurociąg technologiczny LPG typ DN50 oraz zbiornik bezciśnieniowy podziemny o pojemności 6 m ^{( 3)} nie posiadają ważnych decyzji dozoru technicznego zezwalającej na eksploatację.

Na stacji paliw znajduje się zbiornik bezciśnieniowy (nr febryczny (...), nr ewidencyjny (...)) o pojemności 6 m ³, który w dniu 11 sierpnia 2014 r. inspektor Urzędu Dozoru Technicznego poddał badaniu doraźnemu-kontrolnemu, podczas którego ustalił, że zbiornik został wyłączony z eksploatacji i nie jest w nim magazynowany żaden czynnik oraz zalecił Przedsiębiorcy przedłożenie protokołu neutralizacji przestrzeni roboczej tego zbiornika do Urzędu Dozoru Technicznego Oddział w K. do dnia 31 sierpnia 2014 r. Na zlecenie Przedsiębiorcy w dniu 18 sierpnia 2014 r. dokonano czyszczenia i neutralizacji podziemnego zbiornika paliwowego o pojemności 6 m ³.

W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości dotyczące bezpieczeństwa pracy oraz warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać stacje paliw ciekłych, a mianowicie:

-

brak wyprowadzonych złączy bądź końcówek do połączenia cystern z instalacją uziemiającą stacji podczas rozładunku paliw ciekłych w celu zabezpieczenia przed gromadzeniem się ładunków i wyładowaniami elektryczności statycznej,

-

brak należytej konserwacji instalacji technologicznej oraz wyposażenia stacji (płaszcz zbiornika magazynowego gazu płynnego oraz rurociąg LPG posiadały widoczne ślady korozji, dotyczyło to również odmierzaczy paliw i konstrukcji zadaszenia),

-

rurociągi instalacji technologicznej LPG nie zostały zabezpieczone przed gromadzeniem się ładunków i wyładowaniami elektryczności statycznej,

-

odmierzacz gazu płynnego na stanowisku tankowania pojazdów samochodowych nie jest utrzymywany w dobrym stanie technicznym, posiada skorodowaną obudowę, nie został wyposażony w zawory samoodcinające zabezpieczające przed awaryjnym wyciekiem gazu płynnego,

-

wąż nalewczy do gazu posiadał widoczne uszkodzenia mechaniczne, nie przedłożono dokumentu potwierdzającego, że posiada rezystancję nie większą niż 10 ⁶ oma,

-

odmierzacz gazu ciekłego nie jest chroniony przez najeżdżaniem przez obsługiwane pojazdy,

zamontowany odbój częściowo osłaniał konstrukcję odmierzacza,

-

obudowy odmierzaczy ON i Pb nie zostały uziemione, posiadały skorodowaną obudowę, którą oklejono taśmą w celu zabezpieczenia przed otwieraniem,

-

kontenery z butlami LPG o masie 11 kg usytuowano przy ścianie budynku pawilonu stacji paliw,

-

w odległości 7 m od odmierzacza gazu do tankowania pojazdów samochodowych zlokalizowana niezasyfonowana studzienka kanalizacyjna,

-

w bezpośrednim sąsiedztwie zbiornika magazynowego gazu o poj. 4,85m ³ usytuowano miejsca postojowe dla pojazdów samochodowych,

-

teren stacji paliw nie został wyposażony w odpowiednie znaki drogowe, bezpieczeństwa oraz informacyjno-ostrzegawcze,

-

nawierzchnia podjazdu stacji posiada ubytki i nierówności z uwagi na powstałe pęknięcia i uszkodzenia mechaniczne,

-

występujące na terenie stacji strefy zagrożenia wybuchem nie zostały oznakowane, brak oznakowania stwierdzono również w odniesieniu do miejsc magazynowania gazu płynnego, tj. zbiornika naziemnego i magazynu butli 11 kg przeznaczonych na wymianę,

-

udostępnione klientom stanowisko do samodzielnego tankowania gazu płynnego LPG nie zostało wyposażone w oznaczenia o przeznaczeniu stanowiska oraz instrukcję obsługi samodzielnego tankowania gazu płynnego w postaci piktogramów i tekstu. Odmierzacz gazu płynnego nie został wyposażony w wyłącznik tankowania sterujący otwarciem i zamknięciem zaworu samoodcinającego zabezpieczającego przed awaryjnym wypływem gazu płynnego, stanowiska nie wyposażono w system alarmowy, wytwarzający sygnał dźwiękowy, umożliwiający użytkownikowi poinformowanie personelu stacji o zaistnieniu sytuacji alarmowej. Personel stacji nie posiada możliwości stałej obserwacji wymienionego stanowiska. Przedsiębiorca nie przedłożył również dokumentacji, że konstrukcja dyszy wlewowej (pistoletu) uniemożliwia otwarcie zaworu w dyszy wlewowej (pistolecie), w przypadku nieprawidłowego zablokowania i uszczelnienia jej na połączeniu z zespołem napełniania pojazdów samochodowych oraz potwierdzającej, że wypływ gazu płynnego do powietrza atmosferycznego podczas odłączania dyszy wlewowej (pistoletu) od pojazdów samochodowych, nie przekracza 1 cm ³.

Ponadto kontrolujący ustalił brak Instruktażu stanowiskowego pracowników zatrudnionych przez Przedsiębiorcę na zajmowanym stanowisku pracy w tym przy obsłudze tankowania gazu płynnego LPG, brak wyposażenia pracowników w odpowiednią odzież i obuwia robocze, w tym w odzież antyelektrostatyczną, brak środków ochrony indywidualnej, brak oceny ryzyka związanego z możliwością wystąpienia atmosfery wybuchowej w miejscu pracy oraz dokumentu zabezpieczenia przed wybuchem stacji paliw, niezapoznanie pracowników z ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą.

Dowód: protokół kontroli, k. 4-7v akt adm., pismo PIP k. 1 akt adm.

Przedsiębiorca podpisał protokół nie wnosząc zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole. Nieprawidłowości stwierdzone na ww. stacji paliw oraz działania konieczne do ich usunięcia zostały wskazane w protokole kontroli, w nakazie z dnia 11 lutego 2022 r., nr rej. (...) oraz w wystąpieniu z dnia 11 lutego 2022 r., nr rej. (...). Nakaz zawierał 25 decyzji, którymi nakazano Przedsiębiorcy podjęcie konkretnych działań w określonych terminach w celu usunięcia nieprawidłowości stwierdzonych podczas kontroli. W dziesięciu przypadkach decyzjom nadano rygor natychmiastowej wykonalności wskazując, że jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego.

Dowód: Nakaz PIP k. 10-14 akt adm., wystąpienie PIP k. 15 akt adm.

Termin realizacji kilku decyzji był przedłużany na wniosek Przedsiębiorcy.

Ostatecznie Okręgowy Inspektor Pracy w K. po przeprowadzeniu czynności sprawdzających realizację środków prawnych wydanych w czasie kontroli, ustalił zrealizowanie przez Przedsiębiorcę 23 z 25 decyzji. W przypadku dwóch niewykonanych decyzji (nr (...) zlikwidowanie ubytków i nierówności występujących w nawierzchni drogi dojazdowej i na stanowiskach tankowania paliw płynnych oraz nr (...) zabezpieczenie przed działaniem korozji konstrukcji zadaszenia nad odmierzaczami paliw oraz zbiornik magazynowy i rurociągi technologiczne z gazem płynnym LPG eksploatowane na terenie stacji paliw) Inspektor Pracy przychylił się do wniosku Przedsiębiorcy i wyznaczył nowy termin na ich realizację, ze względu na zapowiadaną modernizację stacji paliw.

Dowód: decyzje PIP k. 88-90 akt sąd., pismo PIP k. 50 akt adm.

Pismem z dnia 11 lutego 2022 r. Inspektor Pracy Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. poinformował Prezesa URE o przeprowadzeniu kontroli u Przedsiębiorcy, w trakcie której ustalono, że Przedsiębiorca prowadził obrót paliwami ciekłymi na stacji paliw ciekłych w S. przy ulicy (...) z naruszeniem przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz przepisów określających warunki techniczne dla stacji paliw.

Dowód: Pismo PIP z 11.02.2022 r., k. 1-1v akt adm.

Ze względu na powyższe, pismem z dnia 24 marca 2022 r., Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z ujawnieniem w działalności prowadzonej przez Przedsiębiorcę nieprawidłowości polegającej na nieprzestrzeganiu obowiązków wynikających z koncesji tj. warunku 2.1.2., warunku 2.2.3., warunku 2.2.4. i warunku 2.2.5. W zawiadomieniu wezwano Przedsiębiorcę do przedstawienia szczegółowych wyjaśnień, składania wniosków dowodowych oraz przedstawienia uwierzytelnionych kopii dokumentów mających związek ze sprawą.

Dowód: zawiadomienie o wszczęciu postępowania z 24.03.2022 r., k. 17-19 akt adm.

W toku postępowania Przedsiębiorca wyjaśnił między innymi:

-

„po kontroli Inspektora Pracy otrzymaliśmy nakaz obejmujący w większości zagadnienia bhp pracowników oraz kilka spraw technicznych. Z tych drugich zasadny był punkt 16 dotyczący usytuowania kontenerów z butlami z gazem płynnym, który został niezwłocznie przeniesiony. Inne punkty nakazu różnie miały się do rzeczywistości, np. na stacji od zawsze było złącze - pkt 10 , zawór pkt 22, fabryczne węże - pkt 13 i wymagane uziemienia lecz wystraszony kontrolą najmłodszy pracownik stacji nie zawsze potrafił udzielić właściwych informacji i wskazać te elementy.”;

- „Polecenia wynikające z nakazu wykonujemy terminowo i informujemy o tym Inspekcję Pracy.”;

- „Na stacji i w jej otoczeniu były uchybienia z zakresu bhp lecz nie powodowały zagrożenia dla życia oraz nie narażały na powstanie szkód materialnych,”;

-

„Zbiornik nr 1 o poj. 6 m ³ nie jest eksploatowany od 9 lat, został wyczyszczony i zneutralizowany przed wybuchem w 2014 r.”;

-

„Rurociąg łączący zbiornik LPG z pompą został wytworzony w 2001 roku i nie podlega rejestracji w UDT”;

-

„Stacja w ciągu ponad 20 lat eksploatacji przechodziła wszystkie wymagane przepisami badania zewnętrzne i wewnętrzne wykonywane przez Urząd Dozoru Technicznego (…)”;

-

„zawiadamianie przez Inspektora Pracy URE bez wyjaśnienia wątpliwości z nami było niepotrzebne i wywołało niepożądane kłopoty, również ekonomiczne w czasie kiedy sytuacja finansowa firmy jest trudna.”;

-

„Kondycja mojego przedsiębiorstwa jest zła. Cały zeszły rok borykaliśmy się z problemami związanymi z pandemią. (...) Rok 2021 zakończyliśmy z dużą stratą. Aktualnie sytuacja mojej firmy jeszcze się pogorszyła. Zachwianie rynku paliw w związku z wybuchem wojny na Ukrainie spowodowało brak ciągłości w hurtowym zakupie paliwa. Brak dostaw skutkował okresowym brakiem sprzedaży detalicznej paliw, spowodowało to kolejną dużą stratę w przedsiębiorstwie. Zmuszony byłem zaciągnąć kredyt 300 tys. złotych aby zachować płynność finansową. Pieniądze były niezbędne na spłatę bieżących zadłużeń i zachowania ciągłości zatrudnienia pracowników.”

-

„Nakaz zawiera zagadnienia BHP, które przyjęliśmy do wykonania i nie odwołaliśmy się od nich”;

-

„rok 2022 zakończyliśmy ze stratą (...). Na niekorzystną sytuację ekonomiczno-finansową miało wpływ wiele czynników. Zachwianie na rynku paliw w związku z wybuchem wojny na Ukrainie spowodowało duże przerwy w dostawach paliwa co w konsekwencji skutkowało brakiem sprzedaży. Duża konkurencja na rynku paliw zmusza nas do obniżenia marży co przy wysokich kosztach utrzymania, przy zachowaniu ciągłości zatrudnienia nie pozwala nam obniżyć straty. Świadczymy usługi transportowe, a duży wzrost cen paliw skutkuje wzrostem kosztów przy niewielkim wzroście stawki za wykonaną usługę.

Dowód: pismo Powoda z 7.04.2022 r, k. 25-26 i k. 27 akt adm., pismo Powoda z 28.02.2023 r. k. 64 akt adm., pismo Powoda z 10.06.2022 r. k. 41 akt adm.

Ze względu na odnotowanie w protokole kontroli, że rurociąg technologiczny LPG typ DN50 nie posiadał ważnej decyzji dozoru technicznego zezwalającej na jego eksploatację oraz wyjaśnienia złożone w tym zakresie przez Przedsiębiorcę Prezes URE w toku postępowania zwrócił się do Urzędu Dozoru Technicznego z prośbą o wypowiedzenie się czy rurociąg technologiczny LPG podlegał dozorowi technicznemu i w jakim zakresie.

Dowód: pismo URE do Urzędu Dozoru Technicznego z 30.05.2022 r., k. 39 akt adm.

W odpowiedzi Dyrektor UDT Oddział w K. poinformował:

„w wyniku powiadomienia przez Państwową Inspekcję Pracy Okręgowy Inspektorat Pracy w K. o eksploatacji przez Przedsiębiorcę (...) rurociągu technologicznego LPG na stacji paliw w miejscowości S. ul. (...), w dniu 10 marca 2022 r. została przeprowadzona kontrola przestrzegania przepisów o dozorze technicznym w zakresie eksploatacji ciśnieniowych urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu. W wyniku kontroli stwierdzono, że na terenie stacji znajduje się m.in. rurociąg o średnicy nominalnej DN65 nie posiadający żadnych oznaczeń identyfikacyjnych (rok budowy, wytwórca, nr fabryczny, przeznaczenie, parametry techniczne) dla którego Przedsiębiorca nie przedstawił żadnej dokumentacji technicznej. Rurociąg w trakcie kontroli nie był w eksploatacji - nie przyłączony do żadnej instalacji i składowany wg oświadczenia Przedsiębiorcy do utylizacji i zastąpienia nowym rurociągiem. (...) zgodnie z par. 1 ust 1) j) Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. z 2012 r. poz. 1468 zastępujące poprzednie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2002 r.), dozorowi technicznemu podlegają „rurociągi technologiczne i przesyłowe, w części stanowiącej urządzenia techniczne w rozumieniu przepisów ustawy o dozorze technicznym do materiałów niebezpiecznych o właściwościach trujących, żrących i palnych pod nadciśnieniem wyższym niż 0,5 bara i średnicy nominalnej większej niż DN 25, wyprodukowane lub przebudowane po dniu 16 lipca 2002 r." Brak danych identyfikacyjnych przedmiotowego rurociągu określających datę jego wyprodukowania lub przebudowy a także parametry techniczne i przeznaczenie nie pozwala na jednoznaczne ustalenie czy podlega on dozorowi technicznemu. (...) wnioskiem z dnia 04 kwietnia 2022 r. Przedsiębiorca zgłosił do UDT rurociąg LPG DN 65, nr fabryczny 850, rok budowy 2022, który po dokonaniu czynności dozoru technicznego został decyzją UDT z dnia 25 kwietnia 2022 r. dopuszczony do eksploatacji i wprowadzony do ewidencji UDT pod numerem (...)”.

Dowód: Urzędu Dozoru Technicznego z 09.06.2022 r., k. 40 akt adm.

Pismem z dnia 6 marca 2023 r. Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego oraz poinformował o możliwości zapoznania się, w terminie 7 dni od dnia otrzymania tego pisma, z zebranym w sprawie materiałem dowodowym oraz zgłoszenia dodatkowych uwag i wyjaśnień. Przedsiębiorca nie skorzystał z przysługujących uprawnień.

Dowód: zawiadomienie o zakończeniu postępowania dowodowego z 06.03.2023 r., k. 67 akt adm.

Przychód Przedsiębiorcy z działalności ogółem za 2022 r. wyniósł (...) zł i wykazał stratę w wysokości (...) zł, przychód Przedsiębiorcy z działalności koncesjonowanej w 2022 r. to (...) zł, natomiast strata z tej działalności to (...) zł. U Przedsiębiorcy kolejny rok utrzymuje się strata zarówno z działalności ogółem (w 2021 r. strata wyniosła (...)zł), jak i z działalności koncesjonowanej (w 2021 r. strata wyniosła (...) zł).

Dowód: pismo Powoda z 07.04.2022 r. k. 27 akt adm. i z 28.02.2023 r. k. 64 akt adm. oraz bilans i rachunek zysków i strat k. 65-66 akt adm.

Powyższy stan faktyczny został ustalony przez Sąd w oparciu o zgromadzone dowody, których autentyczności ani treści strony nie kwestionowały, zaś Sąd także nie miał wątpliwości co do ich wartości dowodowej, stąd były one przydatne dla ustalenia stanu faktycznego.

Sąd pominął na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. zawnioskowane przez odwołującego dowody z przesłuchania jako strony - S. B., z zeznań świadków, akt postępowań kontrolnych oraz dokumentacji posiadanej przez Urząd Dozoru Technicznego, który miałby je przedstawić na polecenie Sądu, z opinii biegłego z zakresu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy o specjalności z zakresu warunków technicznych stacji paliw, oceny zagrożeń i ryzyka zawodowego na stanowisku pracownika stacji paliw, albowiem ich przeprowadzenie nie miałoby znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

W ocenie Sądu zaskarżona decyzja jest prawidłowa i słuszna, ma oparcie w przepisach prawa, stąd nie było podstaw do jej uchylenia, czy zmiany.

Ustalenia faktyczne w sprawie zostały dokonane w szczególności w oparciu o ustalenia dokonane przez Okręgowy Inspektorat Pracy w K. Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) w toku kontroli w dniach 18 stycznia oraz 1, 2, 3 i 11 lutego 2022 r. na stacji paliw odwołującego w S. przy ul. (...) oraz na podstawie nakazu, wystąpienia, decyzji wydanych przez Inspektora Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. PIP w związku z poczynionymi ustaleniami kontroli.

Potwierdzeniem przeprowadzenia kontroli i ustaleń kontroli PIP na stacji paliw odwołującego był protokół kontroli. Odwołujący podpisał ten protokół i nie zgłosił do niego żadnych zastrzeżeń. W toku postępowania wywołanego kontrolą nie kwestionował ani sposobu jej przeprowadzenia ani stanu odnotowanego w protokole. Co więcej wyniki kontroli skutkowały wydaniem w dniu 11 lutego 2022 r. przez Inspektora Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. PIP, na podstawie przepisów ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 13 kwietnia 2007 r. (Dz.U. Nr 89, poz. 589), nakazu, w którym zostało zamieszczonych 25 decyzji zobowiązujących odwołującego do określonego działania. Przy tym tego samego dnia Inspektor Pracy skierował do w/w wystąpienie, wnosząc o podjęcie kolejnych określonych w wystąpieniu działań.

Zarówno protokół kontroli, jak i nakaz wydany przez Inspektora Pracy stanowią dokumenty urzędowe w rozumieniu art. 244 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Ich moc dowodową da się przedstawić w formie domniemania prawnego ( tak Z. Resich, w: Resich, Siedlecki, Komentarz KPC, 1975, s. 426; K. Knoppek, Dokument w procesie, s. 63). Jest to domniemanie pochodzenia dokumentu od określonego podmiotu oraz domniemanie zgodności treści dokumentu z prawdą ( tak Z. Resich, w: Resich, Siedlecki, Komentarz KPC, 1975, s. 426; K. Flaga-Gieruszyńska, w: J. Gołaczyński, D. Szostek (red.), Informatyzacja, s. 190). W ten sposób dokument urzędowy jest dowodem o wysokiej i ustawowo uregulowanej materialnej mocy dowodowej. Ponadto chociaż płynące z niego domniemanie ma charakter wzruszalny i może być obalone wszelkimi środami dowodowymi, to należy jednak mieć na uwadze, że zaprzeczenie zgodności dokumentu urzędowego z prawdą może być przeprowadzone w zawężonym zakresie. Przyjmuje się, że co do istotnej części dokumentów urzędowych, ich moc wiążąca i dowodowa wynika z przepisów szczególnych i nie poddaje się żadnemu przeciwdowodowi. Przykładem jest decyzja administracyjna. Sąd w postępowaniu cywilnym nie jest uprawniony do kwestionowania decyzji administracyjnej, w szczególności pod względem jej merytorycznej zasadności, i jest nią związany także wówczas, gdy w ocenie sądu decyzja jest wadliwa ( zob. np. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2007 r., sygn. akt III CZP 46/07, opubl. OSNC 2008, Nr 3, poz. 30). Natomiast, co istotne, decyzje Inspektora Pracy zawarte w nakazie stanowią decyzje administracyjne w rozumieniu ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego. Od nakazu tego stronie przysługiwało odwołanie do Okręgowego Inspektora Pracy, a w dalszym toku skarga do sądu administracyjnego. Niewniesienie odwołania od nakazu Inspektora Pracy w terminie oznacza, że decyzja organu PIP I instancji staje się ostateczna, a prawa i obowiązki z niej wynikające podlegają wykonaniu ( zob. Ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy. Komentarz red. dr hab. Krzysztof Walczak 2024). W polskim systemie prawa administracyjnego obowiązuje ogólna zasada trwałości ostatecznych decyzji administracyjnych, wyrażona w art. 16 § 1 k.p.a. Zasada ta rozciąga się na nakazy i decyzje inspektorów pracy, gdy w postępowaniu zwyczajnym odwoławczym rozpatrzono sprawę i organ PIP II instancji wydał decyzję ostateczną, tzn. taką, od której nie przysługuje już odwołanie w zwykłym trybie ( tak PIPU Niedziński 2016, wyd. 1 Ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy. Komentarz dr Katarzyna Antolak-Szymanski, dr Tomasz Niedziński 2016, system Legalis ). Od powyższej zasady w orzecznictwie wprowadza się pewne wyjątki, gdy decyzja administracyjna wykazuje bardzo poważne wady formalne. Sądu nie wiążą decyzje obarczone tak istotnymi wadami, że trzeba je uznać za bezwzględnie nieważne, choćby wadliwości tej urzędowo nie stwierdzono w postępowaniu administracyjnym. Dotyczy to najistotniejszych wad. Uznaje się, że sąd nie jest związany decyzją administracyjną wydaną przez organ nieistniejący lub organ oczywiście niewłaściwy ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09 maja 2007 r., sygn. akt II CSK 15/07), lub w zakresie przedmiotu orzeczenia bez jakiejkolwiek podstawy w obowiązującym prawie materialnym ( por. uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2007 r., III CZP 46/07, OSNC 2008, Nr 3, poz. 30 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2019 r., II CSK 288/18, oraz piśmiennictwo M. Kamiński, M. Romańska, Moc wiążąca decyzji administracyjnej w postępowaniu cywilnym a koncepcja jej nieważności, PS 2008, Nr 4, s. 13; S. Hanausek, Związanie sądu cywilnego decyzją administracyjną, SC, Tom XXIII, 1974, s. 19-21). Taka sytuacja w sprawie nie została wykazana. Tym samym Sąd był związany nakazem PIP i ustaleniami w nim poczynionymi.

Odwołujący od decyzji Inspektora Pracy zawierającej aż 25 zobowiązań się nie odwoływał, w większości jej wypełniał, a zatem wprowadzał zaordynowane zmiany albo wnosił o przedłużenie terminu do ich wypełnienia, z czego wynika, że stan faktyczny, zastany przez Inspektora kontrolującego, odbiegał od wymogów i stopniowo był przywracany do zgodnego z prawem.

Sąd zważył, iż Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Z kolei organami Państwowej Inspekcji Pracy są m.in. inspektorzy pracy, działający w ramach właściwości terytorialnej okręgowych inspektoratów pracy. Według Sądu są to zatem organy wyspecjalizowane w danym zakresie, posiadające możliwości sprawdzania przestrzegania prawa pracy, jak też zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, posiadające najlepszą wiedzę w tych dziedzinach. Sąd zgodził się zatem z Prezesem URE, że nie miał on podstaw do weryfikowania ustaleń odnotowanych w protokole kontroli przez właściwy organ i mógł posiłkować się dowodem w postaci protokołu kontroli i nakazem, zwłaszcza, że jeśli chodzi o protokół został on uzupełniony skrupulatnie i zawiera szczegółowy opis infrastruktury stacji paliw, obsługi stacji paliw, bezpieczeństwa pracy, urządzeń i instalacji technologicznych pod kątem spełniania regulacji prawnych. Nakaz zawiera zaś dokładne wskazania koniecznych działań naprawczych. Zarzuty, iż Prezes URE nie zweryfikował prawidłowości i rzetelności przeprowadzenia kontroli nie są więc trafione, a zarzut, iż kontrola została przeprowadzona z naruszeniem przepisów prawa administracyjnego jest wręcz spóźniony. Na tej zasadzie Sąd uznał także, iż nie było podstaw do ponownego prowadzenia postępowania dowodowego i oceny jakiej dokonuje specjalny organ. Decyzje Inspektora Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. PIP mogą być bowiem skarżone w administracyjnym toku instancji, a następnie podważane przed sądem administracyjnym. Jak to już wskazano wyżej, Sąd powszechny jest decyzjami tymi związany.

Odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu służyć może jedynie podważeniu ustaleń poczynionych przez organ regulacyjny, którymi w omawianej sprawie są ustalenia związane z naruszeniem koncesji. Odwołanie to nie oznacza "odwołania" od decyzji Inspektora Pracy. Kontrola decyzji Inspektora Pracy nie jest celem takiego postępowania przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Celem tym jest kontrola przestrzegania przez podmiot koncesjonowany warunków koncesji ( zob. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 16 czerwca 1994 r. sygn. akt II PZP 4/94, opubl. Legalis).

W tym kontekście Sąd nie uznał za zasadne przeprowadzenie dowodów zawnioskowanych przez odwołującego, jak przesłuchanie strony i świadków dla wykazania faktu przebiegu przeprowadzonej w dniach 18 stycznia oraz 1, 2, 3 i 11 lutego 2022 r. na stacji paliw kontroli, i również bezzasadne było przesłuchanie oraz przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego dla wykazania przeszkolenia pracowników w zakresie zasad BHP oraz wyposażenia ich w środki ochrony, należytego zabezpieczenia stacji paliw. Jeszcze raz podkreślić należy, że Sąd był związany nakazem wydanym przez Inspektora pracy, z którego wynikało określone fakty znajdujące swą podstawą w naruszeniach jakich dopuściła się strona. W tej sytuacji przeprowadzenie wskazanych dowodów było nieistne dla rozstrzygnięcia, gdyż domniemanie prawdziwości nakazu zapłaty nie mogło zostać obalone dowodami z przesłuchania oraz opinią biegłego. To samo dotyczy dowodów z dokumentów. W tej sytuacji jedynie na marginesie dodać można, ze że przedłożone do odowłania faktury dotyczące zakupu środków ochronnych dla pracowników w postaci odzieży ochronnej i rękawic świadczą jedynie o nabyciu takich środków, a nie potwierdzają, że środki te trafiły do wszystkich pracowników kontrolowanej stacji paliw w S. przy ul. (...). Zwłaszcza, że jak wynika z decyzji koncesyjnej Powoda prowadzi on działalność także na innej stacji w W. nr (...) oraz przy wykorzystaniu środków transportu paliw ciekłych – cystern drogowych.

Sąd nie uznał za potrzebne również przesłuchiwanie strony i świadków na okoliczność przebiegu i wyników kontroli z lat poprzednich, gdyż nawet ewentualne wcześniejsze dostosowanie odwołującego do wymogów określonych odpowiednimi przepisami, nie ma znaczenia dla zaistnienia następczego naruszenia.

W kwestii braku zastrzeżeń ze strony Transportowego Dozoru Technicznego (TDT) w zakresie prowadzenia stacji paliw, na którą to okoliczność mieliby być również przesłuchiwani strona i świadkowie, a także w kwestii przebiegu kontroli przeprowadzanych przez Transportowy Dozór Techniczny oraz wyników tych kontroli, braku zastrzeżeń ze strony TDT co do spełniania wymogów technicznych i wytycznych przy prowadzeniu działalności gospodarczej w ramach stacji paliw, co miałoby zostać stwierdzone na podstawie akt postępowań kontrolnych UDT po ich przedłożeniu na zobowiązanie Sądu, trzeba podnieść, że ocena Transportowego Dozoru Technicznego nie zastępuje oceny PIP, przy czym kontrole przeprowadzone przez inne służby w innym czasie nie są miarodajne dla stwierdzenia naruszeń w toku innych kontroli. Stąd dopuszczenie danych dowodów na przedmiotowe okoliczności było bezcelowe.

Odnośnie zarzutu naruszenia przez Prezesa Urzędu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, tj. art. 7, 77 § 1, 80 k.p.a., zaznaczyć trzeba, iż nie mógł on odnieść skutku w postępowaniu przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, albowiem do kognicji tego Sądu nie należy kontrola prawidłowości postępowania prowadzonego przed Prezesem Urzędu ( tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z 13 maja 2004 r., sygn. akt III SK 44/04, Lex nr 137437). Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów rozpoznaje sprawę od nowa, tak więc co do zasady ewentualne uchybienia postępowania administracyjnego nie miały znaczenia dla rozpoznania niniejszej sprawy. W szczególności, ustosunkowując się do podnoszonej przez stronę kwestii, iż Prezes URE nie uwzględnił wyjaśnień złożonych w piśmie z 7 kwietnia 2022 r. należy podnieść, iż Sąd zapoznawał się z twierdzeniami odwołującego zaprezentowanymi na etapie postępowania administracyjnego, ale nie doprowadziły go one do odmiennej oceny. Z kolei jeśli chodzi o to, iż Prezes URE nie uwzględnił faktu, że przez okres ponad 22 lat prowadzenia działalności z zakresu obrotu paliwami ciekłymi, zarówno Inspekcja Pracy, jak również Transportowy Dozór Techniczny nie miał żadnych zastrzeżeń co do sposobu prowadzenia działalności i spełniania wymogów technicznych przez Powoda, a każdorazowa kontrola przeprowadzana przez te organy administracji była pozytywna, należy podnieść, że w trakcie kontroli w dniach 18 stycznia oraz 1, 2, 3 i 11 lutego 2022 r. badany był aktualny stan na stacji paliw i to on jest brany pod uwagę przy stwierdzaniu nieprawidłowości a nie stan czy to ujawniony podczas poprzednich kontroli, czy to określony na podstawie posiadanych przez inne służby dokumentów.

Sąd stwierdził zatem, że zgromadzony materiał dowodowy w szczególności w postaci protokołu kontroli, nakazu, wystąpienia, decyzji wydanych przez Inspektora Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. PIP wskazuje na szereg nieprawidłowości ustalonych w stanie faktycznym sprawy. Jednocześnie sam odwołujący zgodził się z pkt 16 nakazu Inspektora Pracy nakazującym usytuowanie kontenerów z 11 kg butlami z gazem płynnym propan-butan na wymianę w odległości nie mniejszej niż 10 m od budynku pawilonu stacji paliw, z czego wynika, że przetrzymywał te butle zbyt blisko pawilonu stacji. Stwierdzone podczas kontroli na stacji paliw nieprawidłowości wskazują zaś na naruszenie przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. z 2014 r. poz. 1853 ze zm.), a konkretnie: §117 ust. 1, §117 ust. 2, § 116 ust. 1, § 124 ust. 1 pkt 1, § 124 ust. 1 pkt 2 i ust. 3, §121, § 130, §119 ust. 1, §5 ust. 1, §131 ust. 1, §123 ust.2, §113 ust.1, §131a, §131b ust. 1. Ponadto stwierdzone podczas kontroli nieprawidłowości stanowią naruszenie przepisów prawa pracy z zakresu bezpieczeństwa pracy, a dokładnie:

- ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r, poz. 1510 ze zm.), to jest art. 207 § 2 pkt 1, art. 237 ³ § 1 i § 2, art. 237 ⁸ § 1, art. 237 ⁷ § 1, art. 237 ⁹ § 1, art. 237 ⁶ § 3, art. 226, art. 214 § 2, art. 207 § 2 pkt 2,

- rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 180, poz. 1860 ze zm.), to jest § 2 ust. 1, § 6, § 8 pkt 2, § 11 ust. 1,

- rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.), to jest § 39a ust. 1, § 12, § 3, § 51 ust. 2, § 57, §4 /5 ust. 2, § 93 ust. 1, § 4 ust. 1, § 6 ust. 1, § 66 ust. 3, § 4 ust. 3, § 10 ust. 2, § 28a,

- rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 6 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy magazynowaniu, napełnianiu i rozprowadzaniu gazów płynnych (Dz. U. Nr 75, poz. 846 ze zm.), to jest § 30,

- rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz. U. Nr 138, poz. 931), to jest § 5 ust. 4, § 7 ust.1, § 4 ust.4, § 4 ust. 1, § 10 ust. 3.

Biorąc pod uwagę powyższe naruszenia odwołujący faktycznie nie dochował warunków 2.1.2, 2.2.3, 2.2.4 posiadanej koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

Podstawę nałożenia na odwołującą kary pieniężnej stanowił art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2019 r., poz. 755 ze zm. dalej ustawa).

Przepis ten był przedmiotem licznych wypowiedzi i analiz Sądu Najwyższego odnoszących się do oceny, czy koncesja jest autonomicznym źródłem obowiązków, czy też jest jedynie odwołaniem do obowiązków wynikających z innych aktów prawnych. W tym zakresie ukształtowały się dwie linie orzecznicze. Pierwsza zakładała, że penalizowane jest jedynie naruszenie obowiązków wprost wynikających z koncesji, a jako takiego nie można traktować obowiązku, którego bezpośrednim źródłem jest przepis obowiązującego prawa ( zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06 października 2011 r. sygn. akt III SK 18/11, z dnia 19 listopada 2014 r. sygn. akt III SK 82/13, z dnia 28 stycznia 2015 r. sygn. akt III SK 29/14, z dnia 18 sierpnia 2015 r. sygn. akt III SK 2/15, z dnia 21 kwietnia 2016 r. sygn. akt III SK 28/15, z dnia 22 czerwca 2016 r. sygn. akt III 35/15, z dnia 27 lutego 2019 r. sygn. akt I NSK 13/18). Drugi pogląd zakładał, że obowiązek wynikający z koncesji stanowi obowiązek zawarty w decyzji o jej udzieleniu, która to konkretyzuje określony w ustawie obowiązek prawny wobec indywidualnego koncesjonariusza (zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2018 r. sygn. akt III SK 14/17, z dnia 15 lutego 2019 r. sygn. akt I NSK 14/18). W wyniku istniejących w orzecznictwie rozbieżności Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 09 lipca 2019 r. sygn. akt I NSZP 1/19 ( opubl. system Legalis nr 1967690) podjął uchwałę wskazującą, że nałożenie na koncesjonariusza kary pieniężnej za nieprzestrzeganie obowiązku wynikającego z koncesji jest dopuszczalne także wtedy, gdy obowiązek ten można zrekonstruować z przepisów powszechnie obowiązującego prawa dotyczącego działalności koncesjonowanej. Pogląd ten został poparty także w późniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego ( zob. np. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z dnia 8 maja 2020 r. sygn. akt I NSK 108/18, opubl. Lex nr 2354953) i przychyla się do niego również Sąd Okręgowy w składzie niniejszym.

Zgodnie z utrwalonym poglądem orzecznictwa, podzielanym także przez Sąd orzekający w niniejszym składzie, odpowiedzialność ponoszona na podstawie wskazanego powyżej przepisu ma charakter obiektywny i wynika z samego faktu naruszenia określonych norm prawnych ( tak np. Sąd Najwyższy w uzasadnieniach wyroków z 4.11.2010 r., sygn. akt III SK 21/10, System Informacji Prawnej LEX nr 737390 oraz z 1.06.2010 r., sygn. akt III SK 5/10, System Informacji Prawnej LEX nr 622205). Z tego też względu, odpowiedzialność ta istnieje w oderwaniu od winy, tj. dla ustalenia tej odpowiedzialności nie jest konieczne wykazanie zawinionego zachowania przedsiębiorcy, lecz wystarcza stwierdzenie faktu zaistnienia określonego naruszenia prawa, czyli bezprawności. W związku z tym, przepis art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy stanowi samodzielną podstawę do wymierzenia przedsiębiorcy kary pieniężnej za nieprzestrzeganie warunków udzielonej koncesji. Natomiast stopień zawinienia podmiotu, który naruszył warunki koncesji uwzględnia się - stosownie do art. 56 ust. 6 ustawy – dopiero przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej. Wina nie stanowi więc przesłanki decydującej o samej zasadzie odpowiedzialności administracyjnej.

Ustawodawca przewidział jednak w art. 56 ust. 6a prawa energetycznego , iż Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek.

W ocenie Sądu nie doszło do ziszczenia się wymienionych w przepisie przesłanek. Mianowicie stopień szkodliwości czynu należy określić jako duży. W szczególności trzeba zauważyć, że odwołujący dopuścił się dużej liczby zaniedbań, które naruszały wiele regulacji dotyczących warunków technicznych prowadzenia działalności na stacji paliw oraz wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy. Niewątpliwie zaniedbania te zagrażały zdrowiu i życiu ludzi, zarówno pracowników jak i klientów. Na szkodę narażone były także dobra materialne, które mogły ulec uszkodzeniu lub zniszczeniu podczas ewentualnego pożaru czy wybuchu. Wprawdzie do takiej sytuacji nie doszło, w aktach sprawy brak jest informacji, aby ktokolwiek na skutek zaniedbań strony bezpośrednio ucierpiał, jednak podkreślenia wymaga, że Inspektor Pracy zdecydował o wydaniu nakazu wobec Powoda, nakładając na niego zobowiązania z rygorem natychmiastowej wykonalności, uznając, że jest to niezbędne dla ochrony zdrowia lub życia ludzkiego. Świadczy to, iż należało podjąć natychmiastowe działania zaradcze celem wyeliminowania utrzymującego się w wielu aspektach zagrożenia. Zagrożenia tego nie sposób kwestionować, jak Powód, gdyż właśnie jego istnieniem są podyktowane wyżej wymienione przepisy prawa zabezpieczające przed tym zagrożeniem, którymi kierował się Inspektor Pracy. Tymczasem Powód mimo, że wykonał większość decyzji nakazowych, to jednak nie wszystkie, przedłużając terminy ich wykonania.

Abstrahując od powyższego zauważyć trzeba, że nawet gdyby doszło do wypełnienia przesłanek z art. 56 ust. 6a prawa energetycznego , to przepis ten ma charakter fakultatywny, zatem odstąpienie od wymierzenia kary nie tylko zależy od spełnienia przesłanki o charakterze ocennym, w postaci znikomej szkodliwości czynu, ale zależy od uznania organu, które wszakże nie może być dowolne i wynikać musi z merytorycznych przesłanek, ale z pewnością nie stanowi ono obowiązku organu do zastosowania powołanej regulacji w każdych warunkach (podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 24 sierpnia 2012 roku, sygn. akt VI ACa 389/12).

Istotne stanowisko Sądu Najwyższego w tym zakresie zostało wyrażone w wyroku z 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, który wskazał, że „ art. 56 ust. 6a p.e. należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasady równowagi i podziału władzy. W ocenie Sądu Najwyższego […] Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dysponuje więc pewnym luzem decyzyjnym przy interpretacji przesłanki znikomości szkodliwości społecznej czynu, a w razie ziszczenia się wspomnianej przesłanki - uznaniem administracyjnym przy wyborze wariantu rozstrzygnięcia: odstąpienia od kary pieniężnej bądź nieodstąpienia od tej kary. […] Organ regulacyjny, z uwagi na posiadaną wyspecjalizowaną kadrę, unikalną pamięć instytucjonalną oraz bezpośrednią styczność z realiami rynkowymi, jest co do zasady lepiej przygotowany niż sędzia do oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu przedsiębiorcy z punktu widzenia standardów obowiązujących na rynku regulowanym. Interpretacja przepisów prawnych należy do istoty władzy wykonawczej, która jak wskazuje sama jej nazwa, odpowiada za egzekwowanie prawa. Jeżeli określony sposób interpretacji przepisu ma racjonalne uzasadnienie i jest ugruntowany w praktyce organu, sąd nie powinien zastępować go własną interpretacją. Interwencja sądu w treść decyzji organu regulacyjnego powinna następować dopiero wtedy, gdy nosi ona znamiona dowolności: opiera się na arbitralnych przesłankach, zawiera zdawkowe i ogólnikowe uzasadnienie, odwołuje się do nieudowodnionych informacji.” ( wyrok Sądu Najwyższego – Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, Legalis nr 2294222).

Tymczasem, według Sądu, decyzja organu regulacyjnego w zakresie nieodstąpienia od wymierzenia kary nie nosi znamion dowolności, zawiera poprawne uzasadnienie, jest wyrazem logicznego i prawidłowego stanowiska organu, a zatem Sąd nie powinien w nią ingerować, a przy tym nie widzi ku temu podstaw, zgadzając się z organem.

Nie można zatem zastosować w stosunku do odwołującego odstąpienia od wymierzenia kary.

Naruszenia jakiego się dopuścił należało zatem przeanalizować przez pryzmat art. 56 ust. 6 ustawy, uwzględniając stopień szkodliwości czynów, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe.

Jeśli chodzi o kwestię zawinienia stwierdzić trzeba, że odwołujący nie wykazał się dostateczną dbałością o realizację ciążących na nim obowiązków. Od koncesjonariusza wymaga się podwyższonej staranności wynikającej ze szczególnego rodzaju prowadzonej działalności. Przedsiębiorca nie dochował jednak staranności jaką powinien się wykazać koncesjonariusz w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Mimo, że Powód posiada wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu działalności koncesjonowanej nie zadbał o odpowiednie wyposażenie pracowników, ich przeszkolenie oraz wyposażenie stacji i zachowanie stosownych standardów. Ze względu na zagrożenie wynikające z łatwopalności paliw opracowano szereg regulacji prawnych, których respektowanie ma wyeliminować albo ograniczyć do minimum możliwość wystąpienia sytuacji zagrożenia dla otoczenia, jednak Powód zlekceważył ryzyko i niebezpieczeństwa związane z obrotem paliwami ciekłymi, nie wykonując wielu działań, które były niezbędne do zapewnienia bezpiecznej pracy zatrudnionym przez niego pracownikom oraz do bezpiecznego funkcjonowania stacji paliw. Stopień zawinienia Powoda jest zatem bardzo duży.

Istotnym jest wszakże, że w/w nie był karany przez Prezesa URE w ciągu ostatnich 5 lat.

Oceny możliwości finansowych strony dokonano z uwzględnieniem informacji i wyjaśnień przez niego przedstawionych. Nie było zatem potrzeby przeprowadzania kolejnych dowodów na tą okoliczność. Przychód przedsiębiorcy z działalności ogółem za 2022 r. wyniósł (...) zł, przy czym przedsiębiorca wykazał stratę w wysokości
(...) zł. Z kolei przychód przedsiębiorcy z działalności koncesjonowanej w 2022 r. to (...) zł, natomiast strata z tej działalności to (...) zł. Kolejny rok utrzymuje się strata zarówno z działalności ogółem (w 2021 r. strata wyniosła (...) zł), jak i z działalności koncesjonowanej (w 2021 r. strata wyniosła (...) zł). Z tym, że zwrócenia uwagi wymaga, że nawet odnotowanie straty nie wyłącza ani możliwości ani potrzeby wymierzenia kar, nie przemawia także za wymierzeniem mu kar w symbolicznej wysokości, gdyż funkcje tych kar muszą być spełnione.

Tym niemniej kara w wysokości 13 945,00 zł za naruszenie warunku 2.1.2, kara w wysokości 13 945,00 zł za naruszenie warunku 2.2.3, kara w wysokości 5 000,00 zł za naruszenie warunku 2.2.4, łącznie wynosząca 32 890 zł, stanowi tylko niewielki procent przychodów Powoda z działalności koncesjonowanej z 2022 r., toteż należy przyjąć, że kary zostały ustalone w dolnej granicy wskazanej w przepisach prawa.

Przedmiotowe kary pozostają we właściwej proporcji do uzyskanego przychodu, mieszczą się w granicach określonych w art. 56 ust. 3 p.e., jednocześnie są adekwatne do zawinienia i stopnia szkodliwości popełnionych czynów oraz powinny zadziałać wychowawczo na ukarany podmiot, na tyle, aby uchybienia tego rodzaju nie powtarzały się w przyszłości.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez Powoda odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie odwołania, Powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz Pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2018, poz. 265 j.t.).

Sędzia SO Małgorzata Wiliński

Sygn. akt XVII AmE 131/23

ZARZĄDZENIE

(...)
(...)

25.10.2024 r.

Sędzia SO Małgorzata Wiliński