Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2022 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Jolanta Stasińska

po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2022 roku w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 26 marca 2021 roku, Nr (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Jolanta Stasińska

Sygn. akt XVII AmE 129/21

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 26 marca 2021 roku, numer (...), na podstawie art. 56 ust 1 pkt 12b w związku z art 56 ust 2, ust. 3, ust 6 i 6a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2020 r. poz. 833 z późn. zm.) oraz w związku z art 104 i art 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 256 z późn. zm.) i art 30 ust 1 ustawy - Prawo energetyczne oraz art. 75 ust 2 ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1495 z późn. zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy- (...) SA. (wcześniej (...) Sp. z o. o.) z siedzibą w S., o numerze identyfikacji podatkowej (NIP): (...) (dalej: „Przedsiębiorca") w związku z nieprzekazaniem w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące: styczeń i luty 2018 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, orzekł:

1) że Przedsiębiorca nie zachował terminu na złożenie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu (dalej „sprawozdanie") za miesiące: styczeń i luty 2018 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,

2) za działanie opisane w pkt 1 wymierzam Przedsiębiorcy karę pieniężną w łącznej wysokości 20.000,00 (dwadzieścia tysięcy złotych), w tym:

a. 10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc styczeń 2018 r.,

b. 10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc luty 2018 r.

Od wyżej wymienionej decyzji powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. wniósł odwołanie. Zaskarżył powyższą decyzję w części, w jakiej Prezes URE wymierzył karę pieniężną w łącznej wysokości 20 000 zł.

Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie:

- art. 56 ust. 6a Prawa energetycznego poprzez dokonanie błędnej oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu i uznanie, że stopień szkodliwości czynu Spółki był wyższy niż znikomy, co w konsekwencji doprowadziło do niesłusznej odmowy zastosowania tego przepisu, tzn. nieodstąpienie od wymierzenia kary.

Mając na uwadze powyższe, wniósł o:

- na podstawie art. 479 ⁴⁹ k.p.c. o zmianę zaskarżonej decyzji i odstąpienie od wymierzenia kary,

- zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o:

1) oddalenie odwołania,

2) zasądzenie od powoda na rzecz Prezesa URE zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany podtrzymał stanowisko wyrażone w treści zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorca: (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. (poprzednio: (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.) posiadał koncesję nr (...) na wytwarzanie paliw ciekłych udzieloną przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na okres od 19 stycznia 2018 r. do 31 marca 2021 r (k. 5-9 akt adm.)

Pismem z dnia 1 grudnia 2020 r. nr (...), Przedsiębiorca został zawiadomiony o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z nieprzekazaniem w terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d ust 1 ustawy - Prawo energetyczne, za miesiące styczeń i luty 2018 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Ponadto, Przedsiębiorca został wezwany do nadesłania w terminie 14 dni, licząc od dnia otrzymania niniejszego zawiadomienia: wyjaśnień na temat przyczyn nieprzekazania w terminie przedmiotowych sprawozdań za miesiące: styczeń i luty 2018 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki oraz kopii wszelkich dokumentów potwierdzających aktualną sytuację finansową Przedsiębiorstwa, w tym dokumentów dotyczących: osiągniętych przychodów i dochodów (np. bilans + rachunek zysków i strat za rok 2019 lub inne dokumenty sporządzane stosownie do formy prawnej Przedsiębiorcy) bądź oświadczenie o osiągniętych w 2019 r. przychodach i dochodach z działalności gospodarczej ogółem. Zawiadomienie zostało skutecznie doręczone Przedsiębiorcy w dniu 7 grudnia 2020 r. (k. 2-3, 1 akt adm.)

Przedsiębiorca w piśmie z dnia 18 grudnia 2020 r. wyjaśnił, że sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliwach ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące: styczeń i luty 2018 r. zostały przekazane po terminie z powodu niepewności co do swojego statusu jako podmiotu koncesjonowanego w związku z prowadzonym przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki postępowania w sprawie cofnięcia koncesji (...) (ostatecznie umorzonego 18 kwietnia 2018 r.), a także w związku z obowiązkiem złożenia zabezpieczenia, Spółka podjęła działania celem przyjęcia przez Urząd Skarbowy zabezpieczenia w postaci gwarancji ubezpieczeniowej, które ostatecznie okazały się skuteczne dopiero w kwietniu 2018 r. Ponadto Spółka wskazała, że od dnia 19 stycznia 2018 r. uzyskała koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych. Po wyjaśnieniu kwestii gwarancji i powzięciu wiadomości o możliwości kontynuowania działalności koncesyjnej Spółka złożyła sprawozdania na miesiące od marca 2018 roku do kwietnia 2018 roku. W ocenie spółki powinien zostać zastosowany art. 56 ust. 6a ustawy – Prawo energetyczne, gdyż opóźnienie w złożeniu sprawozdań nie przełożyło się na uszczerbek dla sprawozdawczości realizowanej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, ponieważ uchybienie dotyczyło pierwszego kwartału 2018 r., za który obowiązek sprawozdawczy Prezesa musiał być zrealizowany do połowy maja 2018 r., Spółka złożyła natomiast zaległe sprawozdania już w kwietniu 2018 r. Dodatkowo Przedsiębiorca podkreślił, że znane są Spółce rozstrzygnięcia Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, w których odstępował od wymierzenia kary pieniężnej na tej podstawie, że opóźnienie realizacji obowiązku sprawozdawczego nie przełożyło się na utrudnienie realizacji tego obowiązku przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Ponadto Spółka naprawiła swoje postępowanie niezwłocznie po identyfikacji możliwego uchybienia. (k. 20-32 akt adm.)

Pismem z dnia 22 lutego 2021 r. nr (...)Przedsiębiorca został zawiadomiony o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, a także o tym co składa się na zebrany materiał dowodowy oraz został poinformowany o możliwości złożenia w terminie 14 dni, licząc od dnia otrzymania niniejszego zawiadomienia ewentualnych dodatkowych uwag i wyjaśnień. Zawiadomienie zostało prawidłowo doręczone Przedsiębiorcy w dniu 1 marca 2021 r. jednakże pozostało bez odpowiedzi . (k. 41-42, 43 akt adm.)

W dniu 26 marca 2021 roku Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wydał decyzję numer (...) (k 44-48 akt adm.)

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane, jak również w ocenie Sądu nie budziły wątpliwości.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zważył co następuje:

Strony nie wystąpiły o przeprowadzenie rozprawy, natomiast rozpoznanie sprawy na rozprawie nie było konieczne, wobec czego wystąpiły podstawy rozstrzygnięcia sprawy na posiedzeniu niejawnym.

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z treścią art. 43d ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2020 r. poz. 833 z późn. zm., dalej: „Pe”) przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, a także podmiot przywożący stosownie do swojej działalności przekazuje Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki, Prezesowi Agencji Rezerw Materiałowych, ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych oraz ministrowi właściwemu do spraw energii miesięczne sprawozdanie o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu- w terminie 20 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie. Zgodnie natomiast z treścią art. 62d pkt 4 ustawy- Prawo energetyczne dodanym ustawą z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1495), który wszedł w życie w dniu 1 stycznia 2020 r. „od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 30 czerwca 2021 r. przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesje na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, a także podmiot przywożący stosownie do swojej działalności przekazuje Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki miesięczne sprawozdanie o rodzajach oraz ilości wytworzonych przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych a także ich przeznaczeniu- w terminie 20 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie”.

Bezsporna była w niniejszej sprawie okoliczność, że powód w okresie objętym okresem sprawozdawczym posiadał koncesję oraz, że nie dopełnił w ustawowym terminie obowiązku sprawozdawczego w przypadku miesięcy stycznia i lutego 2018 roku. W treści odwołania powód przyznał bowiem przede wszystkim, że spółka w dniu 19 stycznia 2018 roku uzyskała koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych. Niezasadnie powód wskazywał na niepewność co do swojego statusu jako podmiotu koncesjonowanego. Bezsprzecznie bowiem, dopóty, dopóki koncesja prawomocnie nie zostanie koncesjonariuszowi cofnięta, przysługuje mu status podmiotu koncesjonowanego. Nie ulega zatem wątpliwości, że powód zobowiązany był do realizacji jego obowiązku, o którym mowa w treści art. 43d ust. 1 Pe, również w miesiącach styczeń i luty 2018 r. Należy tu też dodać, że powód zaskarżył decyzję jedynie co do punktu 2, tj. wymierzonej powodowi kary. Powód nie zaskarżył decyzji w zakresie punktu 1 decyzji, tj. w przedmiocie ustalania deliktów administracyjnych w zakresie nieprzekazania sprawozdań za wskazane miesiące. Powód nie kwestionował zatem, że był podmiotem koncesjonowanym w przedmiotowym okresie oraz, że doszło do zaniechania obowiązku sprawozdawczego za miesiące wskazane w sentencji zaskarżonej decyzji, pomimo tego, iż taki obowiązek wynikał wprost z treści art. 43d ust. 1 Pe.

Zgodnie z treścią art. 56 ust. 1 pkt 12b Pe, karze pieniężnej podlega ten, kto nie przekazuje w terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d tej ustawy. Zgodnie natomiast z treścią art. 56 ust 2h pkt 4 kara pieniężna w przypadku określnym w ust. 1 pkt 12b została ustalona przez ustawodawcę na kwotę 10 000 zł, tj. w wysokości przez ustawodawcę wprost w treści przepisu określonej.

W niniejszej sprawie brak było podstaw do odstąpienia od wymierzenia kary na podstawie art. 56 ust. 6a Pe.

Według ustawodawcy, Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Z treści powołanego przepisu wynika w szczególności, iż Prezes URE ma jedynie „możliwość” zastosowania tej instytucji, nie zaś obowiązek, co wpływa na fakultatywny, a nie obligatoryjny charakter tej instytucji. W przypadku zatem nawet łącznego wystąpienia obu przesłanek koniecznych, wskazany organ może, ale nie musi skorzystać z tej kompetencji.

W dalszej kolejności wskazać należy, iż zastosowanie instytucji odstąpienia od wymierzenia kary wymaga łącznego spełnienia obu przesłanek wymienionych w treści powołanego przepisu.

Jedną z przesłanek koniecznych do zaistnienia możliwości zastosowania wyżej wymienionej instytucji jest znikomy stopień szkodliwości czynu. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 października 2014 r. (III SK 47/13, OSNP 2016, Nr 8, poz. 112) wskazał, że rozstrzygając, czy naruszenie obowiązku ciążącego na przedsiębiorcy można w okolicznościach faktycznych sprawy uznać za czyn o znikomym stopniu szkodliwości, zasadne jest odwołanie się do sposobu weryfikacji tego stopnia wypracowanego w prawie karnym, skoro prawodawca posłużył się w art. 56 ust. 6a ustawy – Prawo energetyczne instytucją prawa karnego, z uwagi na represyjny charakter kar pieniężnych przewidzianych w tym przepisie. Zgodnie z art. 115 § 2 k.k. przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu bierze się pod uwagę: rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych obowiązków, postać zamiaru, motywację sprawcy oraz rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. W orzecznictwie wskazuje się, że przy ocenie stopnia szkodliwości społecznej czynu, mają decydować wyłącznie okoliczności związane z czynem, a podstawowe znaczenie mają rodzaj i charakter naruszonego przez oskarżonego dobra chronionego prawem, rozmiar wyrządzonej i grożącej szkody oraz zamiar i motywacja sprawcy.

Powód nie zgodził się, jakoby stopień szkodliwości czynu spółki był wyższy niż znikomy. Podniósł, że spółka nie spóźniła się ze złożeniem sprawozdania na tyle dużo, żeby Prezes URE w momencie realizacji swojego obowiązku sprawozdawczego nie posiadał pełnych danych do jego przygotowania. Uchybienie w złożeniu sprawozdań dotyczyło bowiem pierwszego kwartału 2018 r., za który obowiązek sprawozdawczy Prezesa URE musiał być zrealizowany do połowy maja 2018 r. Spółka złożyła natomiast zaległe sprawozdania już w kwietniu 2018 r.

W przekonaniu Sądu stanowisko powoda w tej mierze jest niezasadne. Jak bowiem zdecydował ustawodawca, przedmiotowy obowiązek dotyczy każdego miesiąca, a nie kwartału. Nie miała zatem znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy dokonana przez powoda ocena względem terminu przekazywania przedmiotowych danych, gdyż ustawodawca nałożył w szczególności na podmioty koncesjonowane obowiązek składania sprawozdań za każdy miesiąc. Ponadto, w treści art. 43d ust. 4 Pe, ustawodawca wprost określił, że na podstawie tych właśnie sprawozdań, składanych co miesiąc, Prezes URE ogłasza kwartalnie w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki całkowite wielkości produkcji i przywozu poszczególnych paliw ciekłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, stosując nazwy oraz klasyfikację Nomenklatury Scalonej (kody CN), w terminie 45 dni od dnia zakończenia kwartału. Terminowość składania sprawozdań przekłada się zatem bezpośrednio na jakość wywiązywania się przez Prezesa URE z wskazanego wyżej obowiązku objętego treścią art. 43d ust. 4 ustawy, jak również na wywiązywanie się przez pozwanego z bieżącej realizacji jego ustawowych zadań, w szczególności w przedmiocie nadzoru i kontroli rynku paliw. Nie należy też tracić z pola widzenia okoliczności, że powód przekazał ww. sprawozdania do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w dniu 16 kwietnia 2018 r., tj. za miesiąc styczeń 2018 r. - 1 miesiąc i 24 dni po terminie, a za miesiąc luty 2018 r. - 27 dni po terminie. Niewątpliwie zatem stan wiedzy Prezesa URE we wskazanych okresach został zniekształcony, nie odpowiadał bowiem rzeczywistości, a okoliczności te wpływają na znaczny zakres naruszenia. Tym samym, nie zasługuje na aprobatę twierdzenie powoda, iż jego zaniechanie w określonym czasie, nie wywołało negatywnych skutków oraz świadczy o znikomym stopniu szkodliwości czynu.

Powód podniósł też, że początkowo jego zachowanie było sprzeczne z przepisami Prawa energetycznego, jednakże zaraz po zauważeniu swojej omyłki spółka złożyła stosowne sprawozdania, czyli zmieniła swoje postępowanie, w związku z czym zrealizowała swoje zobowiązanie wynikające z przywożenia olejów smarowych. W nawiązaniu do powyższej argumentacji powoda przypomnieć należy, że w orzecznictwie sądowym przyjmuje się, iż gdy chodzi o tzw. profesjonalistów, czyli, jak w przypadku powoda – przedsiębiorcy prowadzącego na własny rachunek działalność gospodarczą, spoczywa na nim obowiązek znajomości przepisów prawnych i dołożenia należytej staranności w zakresie jej prowadzenia. Ponadto, niewątpliwie podwyższony miernik staranności zobowiązuje podmioty koncesjonowane. Powód jako podmiot koncesjonowany powinien był podjąć odpowiednie kroki w stosownym czasie, w celu zapewnienia bieżącego monitorowania obowiązków powoda wynikających z bieżących regulacji prawnych. Z tego też względu, wskazywany przez powoda w treści odwołania brak pewności powoda co do istnienia po jego stronie obowiązków sprawozdawczych nie może stanowić okoliczności zwalniającej powoda z odpowiedzialności, z tytułu zaistnienia przedmiotowych deliktów administracyjnych.

Z powyższego wynika zatem, że pozwany w sposób prawidłowy dokonał nałożenia na powoda kar w wysokości po 10,000 zł w punkcie 2 zaskarżonej decyzji. Wskazać przy tym należy, iż odpowiedzialność podmiotu za popełnienie deliktu administracyjnego ma charakter obiektywny, tj. niezależny od winy, zaś element subiektywny w postaci umyślności lub nieumyślności naruszenia, czyli „winy” jest okolicznością braną pod uwagę przy wymiarze kary i jej wysokości. Ustawodawca jednak, dla osiągnięcia wskazywanego wyżej celu ustawy, przewidział karę w wysokości ściśle określonej tj. w kwocie 10.000,00 zł. Dodać należy, że niezłożenie sprawozdania za którykolwiek z miesięcy, każdorazowo oznacza wypełnienie dyspozycji z art. 56 ust. 1 pkt 12b Pe, a tym samym odpowiedzialność z tytułu deliktu administracyjnego zagrożonego karą pieniężną wprost określoną przez ustawodawcę, tj. w wysokości 10.000,00 zł. Błędne też było przekonanie powoda o naruszeniu przepisu art. 56 ust. 6a Pe. W niniejszej sprawie, brak zastosowania względem powoda instytucji odstąpienia od wymierzenia kary wynikał z tego, że powód nie spełnił wszystkich przesłanek wymaganych łącznie treścią art. 56 ust. 6a ustawy – Prawo energetyczne, nie zaś z tego, że pozwany w sposób nieprawidłowy dokonał oceny spełnienia przez powoda ustawowych przesłanek instytucji odstąpienia od wymierzenia kary. Zaskarżona decyzja nosi zatem cechy zindywidualizowanego aktu administracyjnego.

Mając powyższe na względzie, Sąd na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, jako niezasadne.

O kosztach procesu, Sąd orzekł stosownie do wyników postępowania na podstawie art. 98 k.p.c. oraz Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Na koszty procesu po stronie pozwanego złożył się koszt zastępstwa procesowego w wysokości 720,00 zł.

Sędzia SO Jolanta Stasińska