Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 września 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Dariusz Dąbrowski

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Jadwiga Skrzyńska

po rozpoznaniu w dniu 4 września 2023 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 15 czerwca 2021 roku nr (...)

oddala odwołanie.

SSO Dariusz Dąbrowski

Sygn. akt XVII AmE 128/22

Uzasadnienie wyroku z 4 września 2023 r.

Decyzją z 15 czerwca 2021 r., Nr (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej jako: „Prezes URE”), na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 i 49 w związku z art. 56 ust. 2, ust. 2h pkt 9, ust. 3-4 i ust. 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 716 tj., dalej jako: „ustawa P.e.”) oraz w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r., poz. 735 tj., dalej jako: „k.p.a.”) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. (dalej jako: „Przedsiębiorca”, „Spółka”), posiadającej numer identyfikacji podatkowej NIP: (...) i zarejestrowanej w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem: (...), orzekł, że:

Przedsiębiorca nie zrealizował obowiązku, o którym mowa w art. 37 ust. 2c ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne, tj. w związku ze zmianą adresu siedziby nie złożył wniosku o zmianę koncesji w terminie 7 dni od dnia zaistnienia tych zmian;

Za działania opisane w pkt 1 wymierzył Przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 10.000 zł;

Przedsiębiorca naruszył warunek określony w punkcie 2.3.2. koncesji, zgodnie z którym: „Koncesjonariusz jest obowiązany, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia zaistnienia innych - niż wskazane w pkt 2.3.1. - istotnych zmian dotyczących wykonywanej działalności objętej niniejszą koncesją (w szczególności odnoszących się do rozszerzenia bądź ograniczenia zakresu tej działalności, danych osób uprawnionych lub wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania Koncesjonariusza), zawiadomić pisemnie Prezesa URE o tych zmianach, przedkładając jednocześnie - w przypadku kiedy zmiana ta powoduje potrzebę zmiany zapisów niniejszej koncesji - wniosek o jej zmianę." poprzez niepoinformowanie o istotnych zmianach dotyczących wykonywanej działalności objętej koncesją, tj. zmianie osób uprawnionych do reprezentowania Przedsiębiorcy;

Za działania opisane w pkt 3 wymierzył Przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 500 zł, która stanowi (...) przychodu z działalności objętej koncesją w zakresie obrotu paliwami ciekłymi osiągniętego w 2020 roku.

Powód zaskarżył ww. rozstrzygnięcie w całości. W ocenie Przedsiębiorcy, kara pieniężna wymierzona za niezrealizowanie obowiązku wynikającego z art. 37 ust. 2c ustawy – Prawo energetyczne jest rażąco surowa. Powód wniósł o umorzenie kary pieniężnej w wysokości 10 000 zł na podstawie art. 189k ust. 3 k.p.a. i art. 56 ust. 6a ustawy Prawo energetyczne.

W odpowiedzi na odwołanie, Pozwany Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 22 maja 2017 r., Nr (...) ze zm., Prezes Urzędu Regulacji Energetyki udzielił Przedsiębiorcy koncesji na obrót paliwami ciekłymi, na okres od dnia 22 maja 2017 r. do 31 grudnia 2030 r. W chwili udzielenia koncesji siedziba Przedsiębiorcy znajdowała się w K., przy ul. (...), (...)-(...) K.. (okoliczność bezsporna)

Zgodnie z warunkiem określony w punkcie 2.3.2. ww. koncesji: „Koncesjonariusz jest obowiązany, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia zaistnienia innych - niż wskazane w pkt 2.3.1. - istotnych zmian dotyczących wykonywanej działalności objętej niniejszą koncesją (w szczególności odnoszących się do rozszerzenia bądź ograniczenia zakresu tej działalności, danych osób uprawnionych lub wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania Koncesjonariusza), zawiadomić pisemnie Prezesa URE o tych zmianach, przedkładając jednocześnie - w przypadku kiedy zmiana ta powoduje potrzebę zmiany zapisów niniejszej koncesji - wniosek o jej zmianę." (okoliczność bezsporna)

Wpisem do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 27 lipca 2018 r. Przedsiębiorca dokonał zmiany adresu Przedsiębiorcy z: ul. (...), (...)-(...) K., na: działka nr (...), W., (...)-(...) P.. Zmiana ta została opublikowana w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w dniu 2 listopada 2020 r.

Dowód: Informacja odpowiadająca odpisowi pełnemu z rejestru przedsiębiorców KRS, k. 22 akt sąd.

Następnie, wpisem z dnia 5 stycznia 2021 r., Przedsiębiorca dokonał zmian w organie uprawnionym do reprezentacji oraz ustanowił prokurenta, nie informując o tym fakcie Prezesa URE.

Dowód: Informacja odpowiadająca odpisowi pełnemu z rejestru przedsiębiorców KRS, k. 22 akt sąd.

W związku z powyższym, pismem z dnia 21 kwietnia 2021 r., Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej z tytułu niezrealizowania przez Spółkę obowiązku, o którym mowa w art. 37 ust. 2c ustawy – Prawo energetyczne oraz naruszenia przez Przedsiębiorcę warunku 2.3.2. koncesji. Jednocześnie, wezwano Przedsiębiorcę do nadesłania szczegółowych wyjaśnień w przedmiotowej sprawie i stosownych dokumentów oraz udzielenia wszelkich informacji mogących mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

Dowód: Zawiadomienie o wszczęciu postępowania, k. 1 akt adm.

W piśmie z 28 kwietnia 2021 r. Przedsiębiorca zajął stanowisko w sprawie. Wyjaśnił, że miejsce prowadzonej działalności gospodarczej i siedziba spółki nie uległy zmianie, zmieniło się jedynie miejsce obsługi klienta, tj. z adresu (...) ul. (...) na adres W. dz. Nr(...) (...) P.. Przedsiębiorca uzasadniał naruszenie ww. obowiązków pandemią i związanymi z nią obostrzeniami.

Dowód: Wniosek o zmianę koncesji z 28 kwietnia 2021 r. – k. 3 akt adm.

Zawiadomieniem z dnia 13 maja 2021 r., Prezes URE poinformował Spółkę o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej oraz o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym i złożenia ewentualnych dodatkowych uwag i wyjaśnień w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia.

Dowód: Zawiadomienie, k. 13 akt adm.

Przedsiębiorca nie skorzystał z przysługującego mu w tym zakresie uprawnienia. (okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie Powoda nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na mocy ustawy z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1165 ze zm.) ustanowiony został w art. 37 ust. 2c ustawy - Prawo energetyczne obowiązek złożenia przez koncesjonariusza wniosku o zmianę koncesji najpóźniej w terminie 7 dni od dnia zaistnienia zmiany danych, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 7 tego artykułu (tj. oznaczenie podmiotu, jego siedziby lub miejsca zamieszkania oraz ich adres, numeru w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, o ile przedsiębiorca taki numer posiada, lub numeru równoważnego rejestru państw członkowskich Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Turcji oraz numeru identyfikacji podatkowej (NIP).

W przedmiotowej sprawie, Przedsiębiorca zmienił adres i siedzibę z: ul. (...),(...)-(...) K., na: działka nr (...), W., (...)-(...) P.. Zmiana ta została potwierdzona wpisem do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 27 lipca 2018 r. Powodowa spółka, wbrew treści przytoczonego wyżej przepisu art. 37 ust. 2c ustawy - Prawo energetyczne, nie wystąpiła w ustawowym, siedmiodniowym terminie do Prezesa URE z wnioskiem o zmianę koncesji w tym zakresie. Wniosek o zmianę koncesji, zawierający nowy adres Spółki, Przedsiębiorca złożył dopiero w dniu 28 kwietnia 2021 r., tj. blisko trzy lata po dokonaniu wpisu w Rejestrze Przedsiębiorców KRS.

Wobec powyższego, Sąd podzielił stanowisko Prezesa URE, który w zaskarżonym rozstrzygnięciu zarzucił Spółce naruszenie art. 37 ust. 2c ustawy P.e., a w konsekwencji nałożył na Przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości 10.000 zł, w oparciu o art. 56 ust. 1 pkt 49 ustawy - Prawo energetyczne, zgodnie z którym karze pieniężnej podlega ten, kto nie realizuje obowiązku, o którym mowa w art. 37 ust. 2c lub 2d ustawy.

Prawidłowa była również dokonana przez Organ ocena prawna działania Powoda, zawarta w punkcie trzecim zaskarżonej decyzji.

Jak ustalono, w koncesji udzielonej Przedsiębiorcy decyzją Prezesa URE z dnia 22 maja 2017 r., nr (...) ze zm., określono ogólne warunki prowadzenia działalności, wskazując m.in., że Koncesjonariusz jest obowiązany w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia zaistnienia innych - niż wskazane w pkt 2.3.1. - istotnych zmian dotyczących wykonywanej działalności objętej niniejszą koncesją (w szczególności odnoszących się do rozszerzenia bądź ograniczenia zakresu tej działalności, danych osób uprawnionych lub wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania Koncesjonariusza), zawiadomić pisemnie Prezesa URE o tych zmianach (pkt 2.3.2 koncesji).

Spółka dokonała zmiany w zakresie członków zarządu spółki oraz ustanowiła prokurenta, nie informując o tym fakcie Prezesa URE. Rację ma Prezes URE, twierdząc, że zmiany te są zmianami istotnymi i jako takie powinny być zgłoszone Prezesowi URE w ciągu 14 dni od ich zaistnienia. Przyjąć zatem należało, że Koncesjonariusz nie poinformował Organu o istotnych zmianach dotyczących wykonywanej działalności objętej koncesją, naruszając tym przytoczony wyżej warunek 2.3.2. koncesji.

W tym stanie rzeczy, zasadnym było wymierzenie Przedsiębiorcy kary pieniężnej za naruszenie warunków koncesji udzielonej decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 22 maja 2017 r., stosownie do art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne. Zgodnie z tym przepisem, karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji. Zaś wysokość kary pieniężnej w przypadku o którym mowa w art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy P.e. nie może przekroczyć 15 % przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym (art. 56 ust. 3 ustawy P.e.). Istotnym jest zatem, że kara orzeczona w wysokości 500 zł stanowi (...) przychodów z działalności koncesjonowanej, osiągniętych przez Przedsiębiorcę w 2020 roku.

Odnosząc się do stanowiska Przedsiębiorcy wyrażonego w toku postępowania, należy wskazać, iż kwestionował on przede wszystkim wysokość kary określonej w pkt 2 zaskarżonej decyzji, tj. kary w wysokości 10.000 zł. W ocenie Spółki kara ta jest nieadekwatna do stwierdzonego naruszenia. Ponadto, zdaniem Przedsiębiorcy, okoliczności niniejszej sprawy uzasadniały odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej.

Trzeba w tym miejscu wyjaśnić, że warunkiem zastosowania instytucji, o której mowa w art. 56 ust. 6a P.e. jest spełnienie łącznie dwóch przesłanek: stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Wymaga podkreślenia, iż ustawodawca nie obliguje organu do jego zastosowania. Poprzez sformułowanie „może odstąpić” przewiduje jedynie takie uprawnienie. Prowadzi to do wniosku, że nawet w przypadku łącznego wystąpienia obu przesłanek wskazanych przez ustawodawcę w przepisie art. 56 ust. 6a ustawy – Prawo energetyczne, Prezes URE może (ale nie musi) skorzystać z tej kompetencji.

Sąd orzekający w niniejszym składzie w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego, który w uzasadnieniu wyroku z 27 listopada 2019 r. w sprawie toczącej się pod sygn. akt I NSK 95/18 wskazał, że to Prezes URE kształtuje politykę wymiaru kar wobec przedsiębiorców popełniających delikty administracyjne określone w ustawie - Prawo energetyczne. W pewnych przypadkach sąd może co prawda zastosować art. 56 ust. 6a p.e., jednakże wpierw Powód powinien wykazać, że pozwany przekroczył zasady uznania administracyjnego oraz że stopień szkodliwości czynu był znikomy, a przedsiębiorca zaprzestał naruszenia prawa lub zrealizował obowiązek. Sąd Najwyższy trafnie wskazywał, że artykuł 56 ust. 6a p.e. należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasady równowagi i podziału władzy. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dysponuje więc pewnym luzem decyzyjnym przy interpretacji przesłanki znikomości szkodliwości społecznej czynu, a w razie ziszczenia się wspomnianej przesłanki - uznaniem administracyjnym przy wyborze wariantu rozstrzygnięcia: odstąpienia od kary pieniężnej bądź nieodstąpienia od tej kary. ( Wyrok SN z 27.11.2019 r., I NSK 95/18, LEX nr 2817533)

Zdaniem Sądu, przytoczone przez stronę powodową okoliczności nie były wystarczające do uznania, że Pozwany przekroczył zasady uznania administracyjnego. Sąd uznał również, że dokonana przez Pozwanego ocena przesłanek warunkujących odstąpienie od wymierzenia kary została dokonana w sposób prawidłowy i wyczerpujący. W związku z tym, brak zastosowania względem Powoda instytucji odstąpienia od wymierzenia kary wynikał z tego, że Przedsiębiorca nie spełnił przesłanek wymaganych treścią art. 56 ust. 6a ustawy - Prawo energetyczne.

Na marginesie, trzeba zwrócić uwagę na fakt znacznego przekroczenia terminu na przekazanie danych o zmianie siedziby i adresu spółki, wynoszący blisko trzy lata. Wbrew twierdzeniom Spółki, nie można zatem mówić o znikomej szkodliwości czynu. Sąd nie zgadza się także ze stwierdzeniem Powoda, jakoby zmiana siedziby i adresu Spółki była zmianą „kosmetyczną”. Powód jest przedsiębiorcą, wobec tego obejmuje go podwyższony miernik staranności, zwiększone oczekiwania względem wiedzy, umiejętności. Przede wszystkim jest on zobowiązany do zachowania szczególnej staranności przy wykonywaniu działalności koncesjonowanej tj. reglamentowanej przez Państwo.

Mając powyższe na względzie, również za działanie opisane w pkt 1 decyzji, uzasadnione było nałożenie na Powoda kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 2h pkt 9 ustawy – Prawo energetyczne, zgodnie z którym kara wymierzana przez Prezesa URE w przypadkach określonych w art. 49 ust. 1 pkt 49 ustawy, wynosi od 10 000 do 50 000 zł. Warto też zauważyć, że wymierzona Spółce kara z tytułu naruszenia art. 37 ust. 2c ustawy – Prawo energetyczne, została przez Prezesa URE nałożona w najniższej wysokości, tj. 10.000 zł.

Z tych wszystkich względów, Sąd oddalił wniesione przez Powoda odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

SSO Dariusz Dąbrowski