Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 marca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Wydział XVII Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Bogdan Gierzyński

po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2021 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia z dnia 23 listopada 2018 r., znak: (...)

I.  Uchyla zaskarżoną decyzję;

II.  zasądza od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. kwotę 820 zł (osiemset dwadzieścia złotych) z tytułu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Bogdan Gierzyński

Sygn. akt XVII AmE 93/19

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 23 listopada 2018 r., znak: (...), na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2018 r., poz. 2096) w związku z art. 23 ust. 2 pkt 1, art. 37, art. 32 ust. 1 pkt 4, art. 30 ust. 1 oraz art. 50 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2018 r., poz. 755, ze zm.) zmienił decyzję z dnia 28 czerwca 2007 r., Nr (...) z późn. zm. w sprawie udzielenia Przedsiębiorcy: (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. koncesji na obrót energią elektryczną na okres od dnia 1 lipca 2007 r. do dnia 31 grudnia 2025 r. poprzez ustalenie nowej treści decyzji, w szczególności w zakresie „Warunków wykonywania działalności" poprzez nadanie im nowego brzmienia.

W uzasadnieniu decyzji wskazano m.in., że mając na uwadze zmiany ustawy - Prawo energetyczne, dokonane ustawą z dnia 7 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r., poz.1052 z późn. zm.) oraz ustawą z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r., poz. 1165), a także ustawą z dnia 30 listopada 2016 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r., poz. 1986), oraz rozwój rynków paliw i energii, konieczne stało się uaktualnienie warunków udzielonej Przedsiębiorcy koncesji na obrót energią elektryczną także poprzez dostosowanie ich do aktualnie obowiązujących przepisów prawa. Prezes URE wskazał ponadto, iż mając na uwadze istotne zmiany ustawy - Prawo energetyczne, ustalił Koncesjonariuszowi aktualne warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej ww. koncesją na obrót energią elektryczną, bowiem warunki te są nadawane przez Prezesa URE we wszystkich udzielanych oraz zmienianych koncesjach, zaś określenie warunków wykonywania działalności zawartych w udzielonej Koncesjonariuszowi koncesji na obrót energią elektryczną, w zakresie określonym w art. 37 ust 1 pkt 5 ustawy - Prawo energetyczne należy do wyłącznej kompetencji Prezesa URE, jako organu koncesyjnego realizującego swoje ustawowe obowiązki.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył (...) sp. z o.o. z siedzibą w K., wnosząc o jej uchylenie w całości.

Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie;

1)  art. 16 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 2096 ze zm.), w zw. z art. 41 ust. 1 Prawa energetycznego poprzez zmianę decyzji ostatecznej bez podstawy prawnej oraz dokonanie zmiany warunków koncesji bez wniosku koncesjonariusza,

2)  art. 37 ust. 1 i ust. 2 Prawa energetycznego w zw. z art. 8 k.p.a., poprzez określenie w Decyzji warunków wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej w zakresie wykraczającym poza dopuszczalny przez przepisy prawa,

3)  art. 41 ust. 1 Prawa energetycznego przez określenie w Decyzji obowiązku złożenia wniosku o zmianę warunków koncesji w innych przypadkach niż określone Prawem energetycznym.

Odwołujący wniósł ponadto o:

- wstrzymanie wykonania Decyzji w całości do czasu rozstrzygnięcia sprawy;

- przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność Powoda;

- zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów procesu, według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że w jego ocenie, brak jest możliwości zmiany decyzji przyznającej koncesję na obrót energią elektryczną w trybie art. 154 k.p.a., a zmiana warunków takiej koncesji możliwa jest wyłącznie w trybie art. 155 k.p.a. (w zw. z art. 41 ust. 1 pr. en.). Wobec wyraźnego braku udzielenia zgody przez przedsiębiorcę, brak było podstaw do zmiany tej decyzji na podstawie art. 155 k.p.a. W związku z powyższym, w ocenie odwołującego Decyzja obarczona jest wadą nieważności, w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., ponieważ wydana została bez podstawy prawnej i jednocześnie z rażącym naruszeniem prawa. Podniósł również, że określenie przez Prezesa URE warunków wykonywania działalności gospodarczej innych niż określone w przepisach prawa powszechnie obowiązującego, lub określenie szczegółowych warunków innych niż wskazane w art. 37 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 Prawa energetycznego jest działaniem organu administracji stanowiącym rażące naruszenie zasady praworządności i działania organów administracji na podstawie przepisów prawa, zawartej w art. 6 k.p.a.

Odwołujący podniósł, że warunek 2.2.1. koncesji nakłada na Powoda bez podstawy prawnej, obowiązki w zakresie relacji z odbiorcami, w tym określa treść i zasady konstruowania umów sprzedaży energii elektrycznej w sposób odmienny niż w art. 5 P.e., a następuje to bez podziału na konsumentów i profesjonalistów, obejmując tym zapisem przedsiębiorstwa energetyczne odbierające energię elektryczną. Również warunek 2.2.3., w jego ocenie, nie znajduje oparcia w przepisach prawa. Żaden przepis prawa nie nakazuje bowiem przedsiębiorstwu obrotu weryfikacji w jaki sposób zostanie wykorzystana przez odbiorcę końcowego sprzedana mu energia, np. w przypadku sprzedaży realizowanej w obszarze rynku bilansującego. Powód wskazuje, że sprzeczny z treścią art. 37 ust. 1 pkt 5 Prawa energetycznego jest również warunek 2.3.2. w zakresie obowiązku informowania Prezesa URE o danych osób uprawnionych lub wchodzących w skład organu reprezentacji, skoro informacje te dostępne są powszechnie w CEIDG oraz Krajowym Rejestrze Sądowym. Odwołujący stwierdził, że obowiązek taki przewidziany jest w ustawie tj. w art. 37 ust. 2d Prawa energetycznego, ale wyłącznie dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie paliw ciekłych, zaś rozszerzanie tego przepisu przez Pozwanego na inne rodzaje działalności poprzez wprowadzenie warunków koncesji jest zdaniem Powoda niedopuszczalne. Ponadto, niezgodny z art. 37 ust. 1 pkt 5 P.e. jest proponowany warunek 2.3.6., który przenosi ciężar kontroli spełnienia warunków dla działalności koncesjonowanej z Prezesa URE na przedsiębiorcę oraz wprowadza obowiązek kontroli i samooskarżenia koncesjonariusza pod rygorem kary pieniężnej. Także w odniesieniu do tak nieostrych kryteriów jak posiadanie wystarczających środków finansowych dla prowadzenia działalności gospodarczej. Zdaniem Odwołującego, żaden z powyższych warunków nie określa warunków zapewnienia zdolności do dostarczania paliw lub energii w sposób ciągły i niezawodny, ani nie dotyczy kwestii powiadamiania Prezesa URE o niepodjęciu lub zaprzestaniu bądź ograniczeniu prowadzenia działalności objętej koncesją.

Powód zarzuca ponadto naruszenie art. 41 ust. 1 Prawa energetycznego przez warunek 2.3.2. koncesji, określający obowiązek złożenia wniosku o zmianę warunków koncesji w innych przypadkach niż wskazane w art. 37 ust. 2 c Prawa energetycznego (objętych pkt 2.3.1. koncesji). Skoro ustawa określa przypadki, w których koncesjonariusz ma obowiązek wystąpienia z wnioskiem o zmianę treści koncesji, Prezes URE nie może wprowadzać tego obowiązku w szerszym zakresie, naruszając jednocześnie wyrażoną w ustawie zasadę dokonywania zmiany warunków koncesji wyłącznie na wniosek koncesjonariusza.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o:

1.  oddalenie odwołania,

2.  dopuszczenie oraz przeprowadzenie dowodu z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy - na okoliczność twierdzeń zawartych w zaskarżonej decyzji,

3.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

Powód w piśmie z 12 czerwca 2019 r., odnosząc się do stanowiska pozwanego wskazał m.in., że żaden przepis pr. en. nie daje natomiast Pozwanemu prawa do zmiany treści warunków koncesyjnych z urzędu. Wadliwe jest zaprezentowane przez Pozwanego rozumowanie ad maoiri ad minus z przepisu art. 41 pr. en. Przepis ten dotyczy bowiem wyłącznie uprawnienia do cofnięcia koncesji i to w ściśle określonych w tym przepisie przypadkach.

W piśmie z listopada 2019 r. pozwany zakwestionował stanowisko powoda wskazując, że wartości i cele koncesjonowania przemawiają za uznaniem możliwości ustalania warunków koncesji przez organ wyłącznie w trakcie postępowania o udzielenie koncesji. Jak wskazał, zdaniem Powoda wynika to z „ograniczenia dowolności organów administracji publicznej w wyznaczaniu terminu obowiązywania koncesji. Umożliwia to przedsiębiorcom planowanie rozwoju swojej działalności w przewidywalnych i stabilnych warunkach". Pozwany wskazał, iż przepisy prawa energetycznego stanowią gwarancję ochrony ważnych dóbr publicznych i prywatnych oraz publicznych i prywatnych praw podmiotowych, dlatego w tym celu Prezes URE został wyposażony w szereg kompetencji zmierzających do zagwarantowania jak najszerszej ochrony tych dóbr. Podniósł, że zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne określa, że Prezes URE reguluje działalność przedsiębiorstw energetycznych zgodnie z ustawą i polityką energetyczną państwa, zmierzając do równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 28 czerwca 2007 r. Nr (...) z późn. zm., udzielono Koncesjonariuszowi - (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. koncesji, na wykonywanie działalności gospodarczej polegającej na obrocie energią elektryczną na okres do dnia 31 grudnia 2025 r. /okoliczności bezsporne/

Decyzją z dnia 23 listopada 2018 r., znak: (...) Prezes URE zmienił z urzędu ustalił koncesjonariuszowi aktualne warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej udzieloną koncesją na obrót energią elektryczną, stosownie do ostatnich zmian, które zaszły w obrębie ustawy Prawo energetyczne.

Powyższa decyzja została zaskarżona w ramach niniejszego postępowania sądowego.

Stan faktyczny został ustalony w oparciu o dokumenty zgromadzone w toku postępowania administracyjnego oraz postępowania sądowego, które nie były przez żadną stronę postępowania kwestionowane.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje.

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 37 ust 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, szczegółowy zakres i warunki wykonywania działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu, w szczególności zasady oraz tryb udzielania, zmiany, zawieszenia, cofnięcia albo ograniczenia zakresu koncesji, określają odrębne przepisy.

W odniesieniu do koncesji udzielanych na podstawie ustawy Prawo energetyczne zasady ich zmiany określa art. 41 ustawy Prawo energetyczne. Zgodnie z tym przepisem Prezes URE może zmienić warunki wydanej koncesji:

- na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego.

- w przypadku gdy przedsiębiorstwo energetyczne rażąco narusza warunki określone w koncesji lub inne warunki wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej określone przepisami prawa;

- w przypadku gdy przedsiębiorstwo energetyczne w wyznaczonym terminie nie usunęło stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego z warunkami określonymi w koncesji lub z przepisami regulującymi działalność gospodarczą objętą koncesją.

- ze względu na zagrożenie obronności lub bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa obywateli, a także jeżeli wydano decyzję o stwierdzeniu niedopuszczalności wykonywania praw z udziałów albo akcji podmiotu, na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o kontroli niektórych inwestycji (Dz. U. z 2020 r. poz. 117 i 284), jeżeli jest to w interesie publicznym, albo też w razie ogłoszenia upadłości podmiotu;

- w przypadku podziału przedsiębiorstwa energetycznego lub jego łączenia z innymi podmiotami;

- w przypadku niewykonania obowiązku, o którym mowa w art. 37 ust. 2c, w zakresie art. 37 ust. 1 pkt 1 i 7.

Zmiany ustawy Prawo energetyczne, dokonane ustawą z dnia 7 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o podatku odo towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, a także ustawą z dnia 22 lipca 2016 r. o zamianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, jak również ustawą z dnia 30 listopada 2016 r. o zamianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw nie zostały wymienione w powyższym katalogu, ani też nie zawierają kompetencji dla Prezesa URE do zmiany z urzędu treści koncesji.

Kompetencji materialnej do dokonania takiej zmiany nie zawiera również art.61§ 1 k.p.a., gdyż przepis ten odnosi się jedynie do uprawnienia formalnego do wszczęcia sprawy nie zaś do uprawnienia materialnego do wydania decyzji określonej treści.

W konsekwencji powyższego trafny jest zarzut powodowa, że zaskarżona decyzja została wydania z naruszeniem art. 41 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, co równocześnie naruszało również zasadę trwałości decyzji administracyjnych wyrażoną w art. 16 § 1 k.p.a.

Uwzględnienie powyższych zarzutów jako dalej idących, czyni bezprzedmiotowym zarzut naruszenia art.37 ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne w zw. z art. 8 k.p.a.

Z tych względów zaskarżona decyzję należało uchylić na podstawi art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sporu, zasądzając na rzecz powoda koszty zastępstwa procesowego według norm przepisanych (art. 98 k.p.c.)