Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Arkadiusz Zagrobelny

Protokolant – Sekretarz Sądowy Dominika Zajdowska

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania (...) sp. z o. o. z siedzibą w W. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 21 grudnia 2022 r. znak: (...)

oddala odwołanie;

zasądza od (...) sp. z o. o. z siedzibą w W. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu

/sędzia Arkadiusz Zagrobelny/

Sygn. akt XVII AmE 90/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 14 lipca 2023 r.

Decyzją z dnia 21 grudnia 2022 r. znak: (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej również jako: „ Prezes URE”, „ Pozwany”) na podstawie:

- art. 56 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 56 ust. 2, ust. 3. i ust. 6 ustawy Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 2022, poz. 1385, ze zm., dalej też „p.e.”),

- art. 105 § 1 w zw. z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (DZ. U. 2022, poz. 2000 ze zm., dalej też „k.p.a.”),

orzekł, że:

przedsiębiorca - (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., posiadający numer identyfikacji podatkowej (NIP): (...), naruszył warunek 2.3.2. koncesji na obrót paliwami ciekłymi z dnia 21 lutego 2019 r. Nr (...) w ten sposób, że nie zawiadomił w terminie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o powołaniu Pana P. S. oraz Pani A. M. na funkcję prokurentów samoistnych przedsiębiorstwa energetycznego;

za działania opisane w pkt 1 wymierzył przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 2 000 zł.;

na podstawie art. 105 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, umarzył postępowanie administracyjne w zakresie dotyczącym możliwości naruszenia przez przedsiębiorcę warunku 2.3.1. koncesji na obrót paliwami ciekłymi z dnia 21 lutego 2019 r. Nr (...)w zakresie braku zawiadomienia w terminie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o zmianie siedziby podmiotu z adresu: ul. (...), (...)-(...) W., na adres ul. (...),(...)-(...) W..

(decyzja Prezesa URE z dnia 21.12.2022 r. k. 6-12 akt sąd.)

Odwołanie od decyzji złożył (...) sp. z o. o. z siedzibą w W. (dalej również jako: (...), „Odwołujący”, „Powód”), zaskarżając ją w części tj. w zakresie punktu 2 decyzji i zarzucił jej:

naruszenie przepisów prawa materialnego:

naruszenie art. 56 ust. 6a w zw. z art. 56 ust. 1 pkt 12 p.e. poprzez błędną wykładnię pojęcia „znikomy stopień szkodliwości czynu” i uznanie, że następujące okoliczności, tj.:

osoby, których dotyczy zaniechanie skutkujące wydaniem zaskarżonej Decyzji, były niekarane, a ich niekaralność została uprzednio zbadana w ramach postępowania rejestrowego przed Krajowym Rejestrem Sądowym, stosownie bowiem do art. 18 § 2 k.s.h. prokurentem nie może być osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za wskazane tam przestępstwa, a okoliczność ta badana jest za pośrednictwem systemu teleinformatycznego przez sąd rejestrowy na podstawie informacji z Biura Informacyjnego Krajowego Rejestru Karnego na zasadzie określonej w art. 21 a pkt 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym;

roczna wartość obrotu (...)w zakresie działalności polegającej na obrocie paliwami ciekłymi w Polsce pozostaje na minimalnym poziomie, nie przekraczając równowartości 10.000 euro, a zatem skala prowadzonej przez Spółkę działalności w tym zakresie w rzeczywistości jest niewielka i nie wymagałaby nawet posiadania koncesji stosownie do art. 32 ust. 1 pkt 4 lit. a p.e.;

15% rocznej wartości przychodu (...)w zakresie działalności polegającej na obrocie paliwami ciekłymi w Polsce jest mniejsza niż 2.000 zł, tj. mniejsza niż dopuszczalna minimalna wysokość kary zgodnie z art. 56 ust. 3 pkt 2 p.e.;

zmiany, których dotyczy zaniechanie, miały miejsce w stanie epidemii COVID-19, w czasie którego wykonywanie większości obowiązków raportowych nie było realizowane ze względu na faktyczne utrudnienia, w tym zmiany organizacyjne, personalne i pracę zdalną;

zarzucane naruszenie warunków działalności koncesjonowanej pozostaje poza ustawowymi elementami koncesji określonymi w art. 37 p.e. (w tym poza art. 37 ust. 5 p.e.), a zatem nie stanowi bezpośrednio naruszenia wymogu rangi ustawowej;

nie przesądzają, że stopień szkodliwości czynu(...)był znikomy, a mając na uwadze, że (...) następczo zrealizowała obowiązek, daje to podstawy do odstąpienia przez Prezesa URE od wymierzenia kary pieniężnej na zasadzie art. 56 ust. 6a p.e.;

naruszenie art. 32 ust. 1 pkt 4 lit. a w zw. z art. 3 pkt 6 oraz pkt 3 i 3b p.e. poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że pod pojęciem rocznej wartości obrotu rozumie się przychód wynikający ze sprzedaży nie tylko samego gazu płynnego LPG, a nie również przychód związany ze sprzedażą innych elementów wchodzących łącznie w skład sprzedawanych przez powoda materiałów eksploatacyjnych (np. pod postacią specjalnie przeznaczonych hermetycznych pojemników, zaworów czy układów sterujących), a tym samym błędne ustalenie wielkości obrotu paliwem ciekłym w Polsce i błędne ustalenie proporcji nałożonej kary pieniężnej do wielkości przychodów z działalności koncesjonowanej powoda,

które to powyższe naruszenia doprowadziły do naruszenia art. 20 i art. 22 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w związku z art. 2, art. 7 i art. 8 Konstytucji i art. 16 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, a także art. 8 prawa przedsiębiorców w zw. z art. 50 prawa energetycznego w rezultacie przeprowadzonej przez Prezesa URE błędnej, bo rozszerzającej, wykładni art. 32 ust. 1 pkt 4 lit. a i art. 3 pkt 6 oraz pkt 3 i 3b p.e., tj. przepisów ograniczających konstytucyjną zasadę wolności działalności gospodarczej, która znajduje odzwierciedlenie w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej;

naruszenie przepisów postępowania:

naruszenie art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. w zw. z art. 30 ust. 1 p.e. skutkujące nieustaleniem że pan P. S. oraz pani A. M. byli niekarani, a ich niekaralność została uprzednio zbadana w ramach postępowania rejestrowego przed Krajowym Rejestrem Sądowym, stosownie bowiem do art. 18 §2 k.s.h. prokurentem nie może być osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za wskazane tam przestępstwa, a okoliczność ta badana jest za pośrednictwem systemu teleinformatycznego przez sąd rejestrowy na podstawie informacji z Biura Informacyjnego Krajowego Rejestru Karnego na zasadzie określonej w art. 21 a pkt 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym,

co powoduje, że stopień szkodliwości zarzucanego Spółce czynu był znikomy;

naruszenie art. 7, art. 77 § 1t art. 80 k.p.a. w zw. z art. 30 ust. 1 p.e. skutkujące błędnym ustaleniem stanu faktycznego poprzez przyjęcie, że w 2021 r. roczna wartość obrotu (...)paliwami ciekłymi w Polsce w rozumieniu art. 32 ust. 1 pkt 4 lit. a p.e. wynosiła (...) zł, podczas gdy w pełni zebrany i właściwie rozpatrzony materiał dowodowy potwierdza, że w 2021 r. roczna wartość obrotu (...) paliwami ciekłymi w Polsce w rozumieniu art. 32 ust. 1 pkt 4 lit. a p.e. była nieznaczna - 15% rocznej wartość przychodu (...) w zakresie działalności polegającej na obrocie paliwami ciekłymi w Polsce była mniejsza niż 2.000 zł, tj. mniejsza niż dopuszczalna minimalna wysokość kary zgodnie z art. 56 ust. 3 pkt 2 p.e., a kwoty uprzednio wskazywane przez (...) w formularzach rocznych w sprawie opłaty koncesyjnej za poszczególne lata nie obejmowały wyłącznie wartości rocznego obrotu paliwem ciekłym w rozumieniu art. 32 ust. 1 pkt 4 lit. a p.e., tj. nie były obrotem wynikającym ze sprzedaży samego paliwa ciekłego - gazu płynnego LPG, a przychodem również ze sprzedaży innych elementów wchodzących łącznie w skład sprzedawanych przez powoda materiałów eksploatacyjnych, co powoduje, że skala prowadzonej przez Spółkę działalności w tym zakresie w rzeczywistości jest niewielka i nie wymagałaby posiadania koncesji stosownie do art. 32 ust. 1 pkt 4 lit. a p.e.,

a zatem stopień szkodliwości zarzucanego Spółce czynu był znikomy;

naruszenie art. 7, art. 75 § 1 oraz art. 77 § 1 k.p.a. w zw. z art. 30 ust. 1 p.e. skutkujące błędnym ustaleniem stanu faktycznego poprzez przyjęcie, że w 2021 r. roczna wartość obrotu (...) paliwami ciekłymi w Polsce w rozumieniu art. 32 ust. 1 pkt 4 lit. a p.e. wynosiła (...) zł, podczas gdy wyczerpująco zebrany i rozpatrzony materiał dowodowy potwierdziłby, że w 2021 r. roczna wartość obrotu (...) paliwami ciekłymi w Polsce w rozumieniu art. 32 ust. 1 pkt 4 lit. a p.e.była nieznaczna - 15% rocznej wartości przychodu (...)w zakresie działalności polegającej na obrocie paliwami ciekłymi w Polsce była mniejsza niż 2.000 zł, tj. mniejsza niż dopuszczalna minimalna wysokość kary zgodnie z art. 56 ust. 3 pkt 2 p.e., a kwoty uprzednio wskazywane przez (...) w formularzach rocznych w sprawie opłaty koncesyjnej za poszczególne lata nie były wartością rocznego obrotu w rozumieniu art. 32 ust. 1 pkt 4 lit. a p.e., tj. nie były obrotem wynikającym ze sprzedaży samego paliwa ciekłego - gazu płynnego LPG, a przychodem również ze sprzedaży innych elementów wchodzących łącznie w skład sprzedawanych przez powoda materiałów eksploatacyjnych, tymczasem ustawodawca dla takich nieznacznych (śladowych) ilości gazu płynnego LPG będącego przedmiotem obrotu przewidział zwolnienie z obowiązku posiadania koncesji, co powoduje, że skala prowadzonej przez Spółkę działalności jest niewielka i w tym zakresie w rzeczywistości nie wymagałaby posiadania koncesji stosownie do art. 32 ust. 1 pkt 4 lit. a p.e.,

a zatem stopień szkodliwości zarzucanego Spółce czynu był znikomy;

naruszenie art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. w zw. z art. 30 ust 1 p.e. skutkujące nieustaleniem że Spółka ostatecznie wypełniła obowiązek i zaktualizowała dane prokurentów;

naruszenie art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 §3 k.p.a. w zw. z art. 30 § 1 p.e. skutkujące błędnym ustaleniem stanu faktycznego poprzez przyjęcie, że w 2021 r. roczna wartość obrotu (...) paliwami ciekłymi Polsce w rozumieniu art. 32 ust. 1 pkt 4 lit, a prawa energetycznego wynosiła 259.740,74 zł, podczas gdy zgodnie z ustaleniami decyzji Prezesa URE z dnia 11 stycznia 2023 r. wydanej w sprawie (...) dotyczącej cofnięcia (...) koncesji na obrót paliwami ciekłymi, cały obrót (...)w wysokości (...) zł dotyczył działalności (obrotu) z zagranicą, co tworzy niedającą się rozstrzygnąć sprzeczność w wydawanych przez Organ decyzjach dowodzących błędów w poczynionych przez Prezesa URE ustaleniach faktycznych co do rocznej wartości obrotu w obu sprawach i błędnej metodologii;

naruszenie art. 7, art. 77 § 1 art. 80 k.p.a. oraz w zw. z art. 30 ust. 1 p.e. skutkujące nieustaleniem, że zmiany, których dotyczy zaniechanie, miały miejsce w stanie epidemii COVID-19, w czasie którego wykonywanie większości obowiązków raportowych nie było realizowane ze względu na faktyczne utrudnienia, w tym zmiany organizacyjne, personalne i pracę zdalną,

a zatem stopień szkodliwości zarzucanego Spółce czynu był znikomy;

naruszenie art. 7, art. 75 §1, art. 77 § 1 k.p.a. oraz w zw. z art. 30 ust. 1 p.e. skutkujące nieustaleniem, że zarzucane naruszenie warunków działalności koncesjonowanej pozostaje poza ustawowymi elementami koncesji określonymi w art. 37 p.e. (w tym poza art. 37 ust 5 p.e.), a zatem nie stanowi bezpośrednio naruszenia wymogu rangi ustawowej,

a zatem stopień szkodliwości zarzucanego Spółce czynu był znikomy.

W związku z powyższym, Powód wniósł o:

zmianę zaskarżonej Decyzji w punkcie drugim w ten sposób, że Prezes URE odstępuje od wymierzenia kary przedsiębiorcy za działanie opisane w punkcie pierwszym Decyzji na zasadzie art. 56 ust. 6a p.e.;

zasądzenie od Pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu.

(odwołanie powoda z dnia 21.02.2023 r. k. 14-33 akt sąd.)

W odpowiedzi na odwołanie Prezes URE wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

(odpowiedź pozwanego na odwołanie z dnia6.06.2023 r. k. 85-95 akt sąd.)

W dalszym toku postępowanie strony podtrzymały prezentowane stanowiska.

(protokół z rozprawy k. 118-119 akt sąd.)

Sąd Okręgowy ustalił, następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 21 lutego 2019 r. Nr (...) udzielona została (...) sp. z o. o. koncesja na obrót paliwami ciekłymi, na okres od 21 lutego 2019 r. do 31 grudnia 2030 r.

(okoliczność bezsporna k. 6v akt sąd., a ponadto decyzja Prezesa URE z dnia 21.02.2019 r. 1-4v akt adm. )

Zgodnie z warunkiem 2.3.1. koncesji:

„ Koncesjonariusz obowiązany jest zawiadomić pisemnie Prezesa URE w przypadku zmiany:

oznaczenia podmiotu, jego siedziby lub miejsca zamieszkania oraz ich adresu,

numeru identyfikacji podatkowej NIP,

- najpóźniej w terminie 7 dni od dnia zaistnienia zmian, przedkładając jednocześnie w przypadku kiedy zmiana ta spowoduje potrzebę zmiany zapisów niniejszej koncesji, wniosek o jej zmianę”.

Ponadto, warunek 2.3.2. udzielonej Koncesji stanowi, że „ Koncesjonariusz jest obowiązany, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia zaistnienia innych - niż wskazane w pkt 2.3.1.- istotnych zmian dotyczących wykonywanej działalności objętej niniejszą koncesją (w szczególności odnoszących się do rozszerzenia bądź ograniczenia zakresu tej działalności, danych osób uprawnionych lub wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania Koncesjonariusza), zawiadomić pisemnie Prezesa URE o tych zmianach, przedkładając jednocześnie – w przypadku kiedy zmiana ta powoduje potrzebę zmiany zapisów niniejszej koncesji - wniosek o jej zmianę”.

(okoliczności bezsporne k. 6v-7 akt sąd., a ponadto decyzja Prezesa URE z dnia 21.02.2019 r. 2v akt adm.)

W oparciu o informacje zamieszczone w Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego, Pozwany stwierdził, że w dniu 14 grudnia 2020 r. P. S. został uwidoczniony jako prokurent; 2 sierpnia 2021 r. uwidoczniona została zmiana siedziby Powoda, zaś 12 stycznia 2022 r. A. M. została uwidoczniona jako prokurent.

(okoliczności bezsporne k. 6v akt sąd., a ponadto KRS pełny powoda k. 70-78 akt sąd.)

Pismem z dnia 25 sierpnia 2022 r. Prezes URE powiadomił Powoda o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z możliwością naruszenia przez Powoda warunku 2.3.1. oraz warunku 2.3.2, udzielonej powodowi koncesji na obrót paliwami ciekłymi. Wezwano jednocześnie Powoda do złożenia szczegółowych wyjaśnień w sprawie oraz przesłania uwierzytelnionych kopii dokumentów mogących mieć wpływ na mające zapaść rozstrzygnięcie (w tym dotyczących sytuacji finansowej powoda).

(okoliczności bezsporne k. 7 akt sąd., a ponadto zawiadomienie Prezesa URE z dnia 25.08.2022 r. k. 5-6v akt adm.)

Pismem z dnia 13 września 2022 r. Powód złożył wyjaśnienia w sprawie oraz przekazał żądane dokumenty. Jednocześnie wniósł o odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej (ew. wymierzenie kary możliwie niskiej), wskazując, że wykonał wszystkie zaległe obowiązki wynikające z warunków udzielonej koncesji, podjął kroki zmierzające do zidentyfikowania nieprawidłowości organizacyjnych, będących przyczyną uchybienia, a także podjął kroki w celu zapewnienia prawidłowego wykonywania obowiązków związanych z koncesją w przyszłości. Wskazał też, że przyczyną uchybień były zmiany personalne i organizacyjne związane ze stanem epidemii wirusa SARS-CoV-2. Powód ponadto wspomniał, iż zwrócił się z prośbą o przywrócenie terminu na złożenie wniosku o zmianę koncesji i wykonanie obowiązków określonych w pkt 2.3.1. i 2.3.2. warunków koncesji.

(okoliczności bezsporne k. 7 akt sąd., a ponadto pismo powoda z dnia 13.09.2022 r. k. 8-9 akt adm.)

Pismem z dnia 28 września 2022 r. Prezes URE zawiadomił (...) o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie oraz o dokumentach składających się na materiał dowodowy sprawy.

(okoliczności bezsporne k. 7 akt sąd., a ponadto: pismo Prezesa URE z dnia 28.09.2022 r. k. 25-25v akt adm..)

Powód w roku 2021 osiągnął przychody z działalności gospodarczej w wysokości 328 255 798,28 zł. oraz zysk w kwocie 6 023 024,13 zł.

(okoliczności bezsporne k. 11 akt sąd., a ponadto rachunek zysków i strat powoda za rok 2021 k. 12-12v akt adm..)

W piśmie z dnia 13.09.2022 r. Powód informował Pozwanego, że w 2021 r. Powód osiągnął przychód z działalności koncesjonowanej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi w wysokości (...) tys. zł.

W przedmiotowym Odwołaniu Powód zmienił swoje stanowisko, co do wysokości tego przychodu. Wskazał, że przychód ten nie przekroczył kwoty(...) tys. zł. (k.28). Stanowisko to wnikało z tego, że Powód uznał, że należy uwzględnić przychód wynikający wyłącznie ze sprzedaży samego gazu płynnego LPG (bez uwzględnienia przychodu związanego ze sprzedażą innych elementów wchodzących w skład sprzedawanych przez Powoda materiałów eksploatacyjnych) – (k. 24).

(okoliczności bezsporne k. 11, a ponadto pismo z dnia 13.09.2022 r. k. 8v akt adm., odwołanie k. 23-29)

Ustalając powyższy stan faktyczny Sąd oparł się na niespornych twierdzeniach stron (art. 229 k.p.c. oraz art. 230 k.p.c.). Twierdzenia te, mając oparcie w znajdujących się w aktach sprawy dokumentach (art. 245 oraz art. 246 k.p.c.) nie budziły wątpliwości Sądu,.

Sąd pominął zamieszczone w odwołaniu wnioski dowodowe Powoda: z punktu 6 podpunkty od 1 do 23 (dowody z dokumentów), z punktu 7 (dowód z oględzin), z punktu 8 (dowód z opinii biegłych) na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. (k. 118v w zw. z k. 18-21). Dowody te zmierzały do wykazania zasadności twierdzenia Powoda, że jego przychody z działalności koncesjonowanej w 2021 r. były nieznaczne, tj. że 15% wartość tych przychodów stanowiło kwotą niższą aniżeli 2 000 zł. Zauważyć należy, iż nawet gdyby uznać powyższe twierdzenie za prawdziwe, to w żaden sposób nie mogłoby to wpłynąć na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy (o czym w dalszej części uzasadnienia). W konsekwencji nie istniała potrzeba dopuszczania przedmiotowych dowodów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przed szczegółowym odniesieniem się do stanu faktycznego sprawy wyjaśnić należy, że podstawę nałożenia na Powoda kary pieniężnej stanowił przepis art. 56 ust. 1 pkt 12 p.e.. Zgodnie z tym przepisem, karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji. Interpretacja przywołanego przepisu była przedmiotem licznych wypowiedzi i analiz Sądu Najwyższego odnoszących się do oceny, czy koncesja jest autonomicznym źródłem obowiązków, czy też jest jedynie odwołaniem do obowiązków wynikających z innych aktów prawnych. W tym zakresie ukształtowały się dwie linie orzecznicze. Pierwsza zakładała, że penalizowane jest jedynie naruszenie obowiązków wprost wynikających z koncesji, a jako takiego nie można traktować obowiązku, którego bezpośrednim źródłem jest przepis obowiązującego prawa ( zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06 października 2011 r. sygn. akt III SK 18/11, z dnia 19 listopada 2014 r. sygn. akt III SK 82/13, z dnia 28 stycznia 2015 r. sygn. akt III SK 29/14, z dnia 18 sierpnia 2015 r. sygn. akt III SK 2/15, z dnia 21 kwietnia 2016 r. sygn. akt III SK 28/15, z dnia 22 czerwca 2016 r. sygn. akt III 35/15, z dnia 27 lutego 2019 r. sygn. akt I NSK 13/18). Drugi pogląd zakładał, że obowiązek wynikający z koncesji stanowi obowiązek zawarty w decyzji o jej udzieleniu, która to konkretyzuje określony w ustawie obowiązek prawny wobec indywidualnego koncesjonariusza (zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2018 r. sygn. akt III SK 14/17, z dnia 15 lutego 2019 r. sygn. akt I NSK 14/18). W wyniku istniejących w orzecznictwie rozbieżności Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 09 lipca 2019 r. sygn. akt I NSZP 1/19 ( opubl. system Legalis nr 1967690) podjął uchwałę wskazującą, że nałożenie na koncesjonariusza kary pieniężnej za nieprzestrzeganie obowiązku wynikającego z koncesji jest dopuszczalne także wtedy, gdy obowiązek ten można zrekonstruować z przepisów powszechnie obowiązującego prawa dotyczącego działalności koncesjonowanej. Pogląd ten został poparty także w późniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego ( zob. np. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z dnia 8 maja 2020 r. sygn. akt I NSK 108/18, opubl. Lex nr 2354953) i przychyla się do niego również Sąd Okręgowy w składzie niniejszym.

Nadto, zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt. 4 p.e., uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami lub energią.

Wskazać należy, iż prowadzenie działalności w zakresie nie objętym koncesją jest przekroczeniem warunków udzielonej powodowi koncesji (tak też Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 4.11.2019 r. sygn. akt XVII AmE 326/17).

Poza sporem było to, że Powód nie przestrzegał obowiązków wynikających z koncesji z dnia 21 lutego 2019 r. tj. nie zawiadomił w terminie Prezesa URE o powołaniu P. S. od 14 grudnia 2020 r. oraz A. M. od 12 stycznia 2022 r. na prokurentów samoistnych, zatem zrealizował dyspozycję przepisu art. 56 ust. 1 pkt. 12 p.e. – co stanowiło podstawę do wymierzenia mu przez Prezesa URE, w drodze decyzji administracyjnej, kary pieniężnej (art. 56 ust. 2 p.e.).

W niniejszej sprawie, spór pomiędzy stronami zasadniczo odnosił się do tego, czy stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a także do oceny stopnia zawinienia oraz w konsekwencji istnienia przesłanek do odstąpienia od wymierzenia kary.

Na wstępie należy wskazać, że utrwalony zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie, jest pogląd, że na podstawie przepisów ustawy Prawo energetyczne odpowiedzialność ma charakter obiektywny, wynikający z samego faktu naruszenia określonych norm prawnych. Oznacza to, że przedsiębiorca nie może powoływać się na brak winy ( zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z 19 grudnia 2008 r., sygn. akt III SK 10/08, opubl. system Legalis nr 1885077). Okoliczność ta jest irrelewantna dla samego faktu wymierzenia kary, jak i odstąpienia od karania. Gdyby zamiarem ustawodawcy było uzależnienia samego wymierzenie kary lub zastosowania odstąpienia od jej wymierzenia od zawinienia, a tym samym subiektywizacja odpowiedzialności za naruszenia przepisów, wskazałby tę przesłankę w treści art. 56 ust. 3, 6 i 6a ustawy, czego jednak nie uczynił (zob. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 13 grudnia 2016 r., sygn. akt III SK 22/16, opubl. system Legalis nr 2586425). Tym samym odpowiedzialność przedsiębiorcy istnieje w oderwaniu od winy i do jej ustalenia nie jest konieczne wykazanie zawinionego zachowania, lecz wystarcza stwierdzenie faktu zaistnienia określonego naruszenia prawa.

Stosownie do treści art. 56 ust. 6 p.e. ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes URE powinien uwzględnić stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe.

Jednocześnie stosownie do treści art. 56 ust. 3 pkt 2 p.e., wysokość omawianej kary pieniężnej nie może być niższa niż 2 000 zł i wyższa niż 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym.

W wyroku z dnia 11.09.2023 r. (VII Aga 200/23) Sąd Apelacyjny w Warszawie wyraził pogląd, że przepis art. 56 ust. 3 p.e. ma na celu ograniczać wysokość kary pieniężnej, ale nie prowadzić do jej zniesienia. Podobny kierunek wykładni omawianego rpzepisu został zaprezentowany w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13.09.2023 r. (II NSKP 49/23). Stanowisko to jest podzielane przez Sąd orzekający w niniejszej sprawie. W konsekwencji, w sytuacji gdy przychód ukaranego przedsiębiorcy (wynikający z działalności koncesjonowanej, osiągnięty w poprzednim roku podatkowym) jest na tak niskim poziomie, że 15% tego przychodu stanowi kwotę niższą aniżeli 2 000 zł, to kara pieniężna w kwocie 2 000 zł jest karą minimalną jaka Prezes URE może wymierzyć takiemu przedsiębiorcy.

Odnosząc powyższe rozważania do stanu faktycznego ustalonego w niniejszej sprawie wskazać należy, iż Pozwany wymierzył Powodowi karę pieniężna w najniższej możliwie wysokości tj. w kwocie 2 000 zł. W związku z tym kwestia wysokości przychodu Powoda z działalności koncesjonowanej w 2021 r. nie miała już istotnego znaczenia. Nawet bowiem gdyby było tak jak twierdzi w Odwołaniu Powód, że powyższy przychód wynosił niespełna (...) zł (nie zaś ponad 250 tys. zł – jak informował w toku postępowania administracyjnego (k. 8v akt adm.), to i tak wymierzona Powodowi kara pieniężna, nie mogła być niższa aniżeli 2 000 zł. W związku z tym, Sąd pominął zgłoszone przez Powoda dowody, które zmierzały do wykazania, że wysokość przychodu Powoda z działalności koncesjonowanej w 2021 r. wynosiła niespełna (...) tys. zł.

Niemniej w tym miejscu Sąd pokrótce odniesie się do ustalenia wysokości kary, z uwagi na treść art. 56 ust 6 p.e.

Zdaniem Sądu, jakkolwiek stopień społecznej szkodliwości czynu powoda był wyższy niż znikomy, to jednakże nie charakteryzował się szczególną intensywnością (co Sąd uwzględnił oceniając wysokość kary, która została wymierzona w najniższym możliwym wymiarze).

Jeżeli chodzi o stopień winy, to przedstawiony Sądowi materiał dowodowy dawał podstaw dla uznania, że mamy do czynienia z nieumyślnym działaniem Powoda. W ocenie Sądu doszło do naruszenia przez powoda warunków koncesji na skutek niezachowania ostrożności, jakiej można wymagać od podmiotu prowadzącego koncesjonowaną działalność związaną z obrotem paliwami ciekłymi. Zdaniem Sądu stopień tej winy nie był wysoki (co Sąd uwzględnił oceniając wysokość kary, która została wymierzona w najniższym możliwym wymiarze).

Odnośnie przesłanki dotychczasowej działalności powoda, to jak wynika z treści decyzji, Powód nie był dotychczas karany przez Prezesa URE za analogiczne naruszenie (co również zostało uwzględnione przy ocenie wysokość kary - wymierzonej w najniższym możliwym wymiarze).

Ostatnią przesłanką, jaka musi zostać uwzględniona zgodnie z regulacją art. 56 ust. 6 p.e. są możliwości finansowe. Przesłankę tę zestawić należy z normą ust. 3 pkt 2) przepisu, w myśl której jeżeli kara pieniężna związana jest z działalnością prowadzoną na podstawie koncesji, wysokość kary nie może być niższa niż 2 000 zł i nie może być wyższa niż 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym. Jak już wyżej wskazano Powodowi wymierzono karę w najniższym możliwym wymiarze. Nie ulegało najmniejszych wątpliwości, iż kara w wysokości 2 000 zł. nie przekracza możliwości finansowych Powoda. Zauważyć trzeba, iż na etapie postępowania sądowego ciężar wykazania okoliczności mających wpływ na wysokość kary, które zdaniem odwołującego nie zostały uwzględnione lub zostały błędnie ocenione, spoczywa na przedsiębiorcy (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia -5 grudnia 2017 r sygn. akt VII ACa 1323/17, opubl. system Legalis). Z ustalonego w sprawie stanu faktycznego (w omawianym zakresie stan ten został ustalony w oparciu o dokumenty przedstawione przez powoda) wynika, że w roku 2021 Powód osiągnął zysk w kwocie ponad (...) mln zł. W tej sytuacji, nawet uwzględniając stan epidemii Covid-19 oraz to, że wykonywanie większości obowiązków raportowych nie było realizowane, ze względu na faktyczne utrudnienia, w tym zmiany organizacyjne, personalne i pracę zdalną, nie sposób jest zasadnie twierdzić, że Pozwany wymierzając Powodowi karę w wysokości 2 000 zł., źle ocenił możliwości finansowe powoda.

Podsumowując powyższą część rozważań, Prezes URE ustalając wysokość kary na 2 000 zł. nie naruszył przepisu art. 56 ust. 6 p.e., albowiem uwzględnił zarówno stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia powoda, a także dotychczasowe zachowanie powoda i jego możliwości finansowe.

Dodatkowo podnieść należy, iż oceniając zasadność nałożonej kary Sąd miał także na względzie, że administracyjne kary pieniężne nie mają wyłącznie charakteru sankcji karnych, gdyż ich funkcja nie ogranicza się do represji za naruszenie nakazów i zakazów, ale równie istotna jest jej funkcja prewencyjna i dyscyplinująca. Z jednej strony kara ma zatem być zauważalną dolegliwością dla ukaranego podmiotu, jako reakcja na naruszenie przepisów prawa, ale także wyraźnym ostrzeżeniem na przyszłość, i to zarówno dla podmiotu karanego, jak i dla całego środowiska (prewencja szczególna i ogólna). Kara ta ma za zadanie motywować adresatów norm prawnych do ich respektowania i służy zapobieżeniu powtórnemu naruszeniu obowiązków w przyszłości.

Pozwany nie uznał, że niezbędne jest nakładanie na Powoda kary w wyższym wymiarze aby osiągnąć funkcje kary, zaś Sąd nie znalazł podstaw aby powyższą ocenę Pozwanego kwestionować.

Na marginesie należy nadmienić, że Pozwany wymierzył Powodowi tylko jedną karę, nie zaś dwie pojedyncze kary za podwójne naruszenie warunku 2.3.2. koncesji i niezawiadomienie w terminie o powołaniu P. S. i A. M. na funkcję prokurentów przedsiębiorstwa energetycznego.

Reasumując, wymierzona Przedsiębiorcy kara pieniężna mieściła się w granicach ustanowionych przez ustawodawcę i została należycie nałożona za zaniechanie związane z naruszeniem warunku 2.3.2. koncesji, stopień szkodliwości czynu był wyższy niż znikomy, a zatem wszelkie zarzuty odnoszące się do wymiaru nałożonej kary pieniężnej, Sąd uznał za niezasadne.

Odnosząc się natomiast do zarzutów ukarania odwołującego wbrew ziszczeniu się przesłanek przemawiających za odstąpieniem od karania, Sąd pokrótce wyjaśni zasady stosowania tej instytucji, a także jej cel i zakres kontroli sądowej.

Odstąpienie od wymierzenia kary stanowi wyraz tzw. uznania administracyjnego, rozumianego jako uprawnienie organu do wyboru konsekwencji prawnej. Uznanie to stanowi zatem sferą dyskrecjonalności, w ramach której organ władzy publicznej ma swobodę wyboru skutku prawnego, jaki w konkretnej sprawie będzie wiązał się z zaistnieniem danych okoliczności. Co istotne, Prezes Urzędu nie ma obowiązku skorzystania z odstąpienia od wymierzenia kary, nawet wówczas gdy spełnione są przesłanki określone w przywołanym przepisie art. 56 ust.6a p.e. Wynika to z wykładni literalnej normy, która wskazuje, że prezes urzędu jedynie „może” odstąpić od wymierzenia kary pieniężnej. Nie jest to więc tzw. decyzja związana, do której wydania obligują obowiązujące przepisy prawa ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, opubl. system Legalis, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 09 grudnia 2021 r. sygn. akt VII AGa 1040/20, z dnia 16 stycznia 2018 r. sygn. akt VIIAGa 763/18, z dnia 07 września 2016 r. sygn. akt VI ACa 974/15).

Pozostawienie oceny spełnienia przesłanek do odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej organowi regulacyjnemu, nie oznacza jednak, że ocena zasadności i legalności skorzystania z tej instytucji wyłączona jest spod kompetencji sądu ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2014 r. sygn. akt III SK 47/13, z dnia 06 lutego 2018 r. sygn. akt III SK 7/17). Należy jednak mieć tu na uwadze, że celem ustawodawcy umieszczającego decyzję w sferze uznania administracyjnego jest poszerzenie władzy organu, i w konsekwencji kontrola sądowa w tym wypadku nie może sięgać głęboko, gdyż w innym wypadku instytucja uznania administracyjnego stałaby się iluzoryczna. Jak szeroko uzasadnił to Sąd Najwyższy w sprawie o sygn. akt I NSK 95/18 ( op.cit), należy tu pamiętać, że to Prezes Urzędu kształtuje politykę wymiaru kar wobec przedsiębiorców popełniających delikty administracyjne. Dlatego przepis art. 56 ust. 6a p.e. należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasad równowagi i podziału władzy. Dlatego też interwencja sądu w treść decyzji organu regulacyjnego powinna następować dopiero wtedy, gdy nosi ona znamiona dowolności tj. opiera się na arbitralnych przesłankach, zawiera zdawkowe i ogólnikowe uzasadnienie, odwołuje się do nieudowodnionych informacji itp. Dla takiej ingerencji konieczne jest zatem nie tylko wykazanie, że zachodzą przesłanki spełnione w omawianym przepisie, ale również że organ przekroczył zasady uznania administracyjnego. Szerzej ujmując oznacza to, że Sąd rozpoznający odwołanie od decyzji organu, co prawda jest władny zmienić tę decyzję, jakkolwiek ku temu konieczne jest wykazanie, że podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek, stopień społecznej szkodliwości czynu jest znikomy, a nadto że Pozwany organ przekroczył zasady uznania administracyjnego. Należy przy tym pamiętać, że omawiana instytucja stanowi wyjątek, który powinien być stosowany jedynie wówczas, gdy nałożenie na przedsiębiorcę kary pieniężnej na jakimkolwiek poziomie kłóci się z podstawowymi funkcjami kary. Warto w tym miejscu także odnotować, że odstąpienie od wymierzenia kary nie może być mylone i nie może stanowić podstawy do miarkowania kary pieniężnej, a jedynie uprawnia Prezesa urzędu do nie nakładania jej w ogóle. Inaczej ujmując na podstawie tego przepisu nie można obniżyć kary pieniężnej ( zob. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 15 października 2014 r. III SK 47/13, opubl. LEX nr 1540636).

Przechodząc do podstaw do odstąpienia od wymierzenia kary, to zgodnie z treścią art. 56 ust 6a p.e. pierwszymi, mogącymi występować alternatywnie przesłankami, jest zaprzestanie naruszania prawa lub realizacja obowiązku przez adresata kary. W stanie faktycznym jak w omawianej sprawie uznać należy, że Powód zaprzestał naruszenia prawa
(w czerwcu 2022 r. wykonał zaległe obowiązku informacyjne – okoliczności niesporne k. 22, k. 9v).

Kolejną, konieczną, przesłanką odstąpienia od wymierzenia kary jest znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu. Przesłanka ta nawiązuje do dyrektywy wymiaru kary w koncepcji prawa karnego, dlatego też powszechnie przyjmuje się, że przy jej interpretacji konieczne jest odwołanie się do sposobu weryfikacji stopnia szkodliwości czynu wypracowanego na gruncie art. 115 k.k. Oznacza to konieczność odniesienia się do rodzaju i charakteru naruszonego dobra, rozmiaru wyrządzonej szkody, sposobu i okoliczności popełnienia czynu, wagi naruszonych obowiązków, postaci zamiaru, motywacji sprawcy oraz rodzaju naruszonych reguł ostrożności i stopnia ich naruszenia. Wszystkie te kryteria powinny zostać uwzględnione, aczkolwiek dokonywana ocena ma charakter kompleksowy, odnosi się do całokształtu okoliczności sprawy. Niemniej jednak w orzecznictwie wskazuje się, że jednym z podstawowych czynników mających istotne znaczenie dla dokonania właściwej oceny czynu sprawcy jest rodzaj i charakter naruszonego dobra chronionego prawem ( zob. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 09 grudnia 2021 r. sygn. akt VII AGa 1040/20, z dnia 16 stycznia 2018 r. sygn. akt VIIAGa 763/18, z dnia 07 września 2016 r. sygn. akt VI ACa 974/15).

W pierwszej kolejności, w rozpoznanej sprawie, należało odpowiedzieć na pytanie, jakie dobra chronione prawem zostały naruszone i jaka jest szkodliwość tego naruszenia dla tych dóbr.

Zauważyć należy, iż zgodnie z art 37 ust 1 ustawy z dnia z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2021 r. poz. 162), wykonywanie działalności gospodarczej w dziedzinach mających szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny wymaga uzyskania koncesji wyłącznie, gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna albo po uzyskaniu wpisu do rejestru działalności regulowanej albo zezwolenia.

Ustawodawca w art. 32 ust. 1 p.e. uznał, że uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi.

Zauważyć należy, iż skoro podejmowana przez Powoda działalność, jest działalnością koncesjonowaną, to ze swej istoty jest działalnością, która dotyczy dóbr uznanych przez ustawodawcę za szczególnie istotne. Jak wyżej wskazano, Powód wykonywał działalność koncesjonowaną niezgodnie z warunkiem 2.3.2. koncesji na obrót paliwami ciekłymi. W konsekwencji Prezes URE nie posiadając wiedzy na temat zmian danych osób uprawnionych bądź wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania Koncesjonariusza, nie mógł w sposób sprawny sprawować nadzoru nad tą działalnością. Brak nadzoru natomiast negatywnie wpływa na interesy konsumentów (nabywców paliwa) oraz mogłoby stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa energetycznego. Co więcej, niezłożenie stosownych informacji w wyznaczonym przez koncesję terminie mogło doprowadzić do sytuacji, w której przedsiębiorstwo energetyczne niespełniające warunków zawartych w art. 33 ust 3 pkt 2-6 bądź ust. 3a, posiadałoby koncesję na obrót paliwami ciekłymi.

Ponadto, Sąd w pełni podziela stanowisko pozwanego, zawarte w uzasadnieniu skarżonej decyzji, iż „ W konsekwencji brak zrealizowania obowiązku nałożonego na Przedsiębiorcę, doprowadził do sytuacji, w której Prezes Urzędu Regulacji Energetyki nie przeprowadził niezbędnej weryfikacji, a tym samym przedsiębiorstwo energetyczne nie udokumentowało, iż nie zostały wypełnione przesłanki cofnięcia koncesji na obrót paliwami ciekłymi” (k. 10 akt sąd.)

Odnosząc się do pozostałych okoliczności, które należy uwzględnić przy ocenie stopnia społeczne szkodliwości czynu należy zwrócić uwagę na fakt, iż Powód znacząco przekroczył wyznaczone terminy na zawiadomienie Pozwanego o istotnych zmianach odnoszących się do wykonywanej działalności związanej z koncesją na obrót paliwami ciekłymi - od ponad 1,5 roku w odniesieniu do prokurenta samoistnego – P. S. oraz ok. 4 miesięcy w odniesieniu do prokurenta samoistnego- A. M..

Za znikomym stopniem społecznej szkodliwości nie przemawia także rodzaj naruszonych reguł ostrożności. Z konstrukcji odpowiedzialności za naruszenie przepisów prawa energetycznego jako odpowiedzialności o charakterze obiektywnym wynika, iż na przedsiębiorstwo energetyczne nie można nałożyć kary pieniężnej, jeżeli naruszenie obowiązków wynikających z prawa nie stanowi rezultatu jego zachowania (polegającego na działaniu bądź zaniechaniu), lecz jest sutkiem niezależnych od niego, a więc pozostających poza jego kontrolą okoliczności o charakterze zewnętrznym, uniemożliwiających nie tyle przypisanie takiemu przedsiębiorstwu winy (umyślnej lub nieumyślnej), co nie pozwalających na zbudowanie rozsądnego łańcucha przyczynowo - skutkowego pomiędzy zachowaniem przedsiębiorstwa energetycznego, a stwierdzeniem stanu odpowiadającego hipotezie normy sankcjonowanej karą pieniężną, określonej w art. 56 ust. 1 p.e. ( zob. wyrok SN z dnia 4 listopada 2010 r., III SK 21/10, Legalis nr 414134, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - VII Wydział Gospodarczy z dnia 27 marca 2018 r. VII AGa 761/18 nr 1808337).

Powód argumentował, że jego zaniechanie miało miejsce w stanie epidemii COVID-19 i większość obowiązków raportowych nie była realizowana, osoby, których dotyczyło zaniechanie były niekarane, a ich niekaralność została zbadana w ramach postępowania rejestrowego przed Krajowym Rejestrem Sądowym, zarzucane naruszenie warunków działalności koncesjonowanej pozostaje poza ustawowymi elementami koncesji określonymi w art. 37 p.e., a w konsekwencji nie stanowiło bezpośrednio naruszenia wymogu rangi ustawowej oraz stopień społecznej szkodliwości czynu był znikomy

W świetle odpowiedzialności na gruncie art. 56 p.e. nie można jednak zasadnie twierdzić, że przedsiębiorca nie ponosi odpowiedzialności za naruszenie obowiązków wynikających z koncesji tj. niepoinformowania Prezes URE o dwóch zmianach prokurentów samoistnych, uwidocznionych w Krajowym Rejestrze Sądowym. W myśl art. 355 k.c. od podmiotów prowadzących działalność gospodarczą przy uwzględnieniu ich zawodowego charakteru wymaga się staranności szczególnego rodzaju, co przemawia za tym, że przedsiębiorca obowiązany jest do zwiększonej skrupulatności, rzetelności, zapobiegliwości i zdolności przewidywania, jak również uzasadnione jest oczekiwanie od niego wiedzy na temat koncesjonowanej działalności (w tym wiedzy zmiany osób uprawnionych lub wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania Koncesjonariusza). W niniejszej sprawie, pomimo że koncesja wymagała poinformowania Prezesa URE o istotnych zmianach dotyczących wykonywanej działalności objętej koncesją to Powód tego obowiązku nie wypełnił. W ocenie Sądu, przy dołożeniu minimum staranności, Powód mógł bez większych trudności zawiadomić Prezesa URE o zmianach dotyczących wykonywanej działalności koncesjonowanej tj. o zmianach osób uwidocznionych w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Zauważyć należy, że naruszenie przez powoda obowiązków wynikających z udzielonej koncesji (tj. niezawiadomienie w terminie Prezesa URE o powołaniu P. S. i A. M. na funkcję prokurentów samoistnych przedsiębiorstwa energetycznego) jest skutkiem okoliczności zależnych od powoda (tj. stanowi rezultat zachowania powoda). W związku z tym zachowanie Prezesa URE (w ramach analizy informacji pobranej z Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego), które doprowadziło do ustalenia zaniechania przez Powoda i nie spełnienia obowiązków wynikających z warunku 2.3.2. koncesji na obrót paliwami ciekłymi, było prawidłowe, a okoliczności na które powołuje się Powód w odwołaniu od decyzji nie mogą być traktowane jako okoliczności, które uchylają odpowiedzialność Powoda za jego zaniechanie.

Okoliczności sprawy nie wskazują, że mamy tu do czynienia z zamierzonym niedostosowaniem się przez powoda do obowiązujących norm. Niewątpliwie jednak nie została zachowana przez powoda wymagana ostrożność, przez co doszło do naruszenia reguł skodyfikowanych w prawie energetycznym. Szczególnie uwzględnić należało, że podwyższony jest zakres i poziom wymagań w odniesieniu do podmiotów, które działają na podstawie koncesji. Jeszcze raz podkreślić trzeba, że wobec osób prowadzących działalność koncesjonowaną stawiać należy wyższe wymagania, jako że charakter tej działalności powinien dawać pewność, że ta prowadzona jest zgodnie z obowiązującymi przepisami. Powód jako profesjonalista miał obowiązek przestrzegania warunków koncesji, na które się zgodził składając wniosek o udzielenie koncesji dla prowadzenia zaplanowanej przez siebie działalności gospodarczej, natomiast profesjonalizm przedsiębiorcy powinien przejawiać się w dwóch podstawowych cechach jego zachowania tj. postępowaniu zgodnym z regułami fachowej wiedzy oraz sumienności. W tym wypadku w istotę prowadzonej działalności gospodarczej wpisane jest dodatkowo posiadanie specjalistycznej wiedzy nie tylko obejmującej czysto formalne kwalifikacje, lecz także doświadczenie wynikające z praktyki zawodowej i ustalone standardy wymagań. Oznacza to, że Powód winien działać zgodnie z warunkami zawartymi w udzielonej mu koncesji i powinien informować organ o wszelkich zmianach dotyczących wykonywanej działalności, w tym danych osób uprawnionych lub wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania Koncesjonariusza.

Podsumowując powyższą część rozważań stwierdzić należy, że zarówno charakter naruszonego dobra, okoliczności towarzyszące naruszeniu prawa i waga naruszonych obowiązków oraz reguł ostrożności, wskazują na to, że stopień społecznej szkodliwości czynu powoda był wyższy aniżeli znikomy, co prowadzi do wniosku, że w sprawie nie zachodziły podstawy do odstąpienia od wymierzenia kary (art. 56 ust. 6a p.e.).

Niezależnie od powyższego jeszcze raz przypomnieć tu należy, że to Prezes Urzędu kształtuje politykę wymiaru kar wobec przedsiębiorców popełniających delikty administracyjne, a interwencja sądu w treść decyzji organu regulacyjnego powinna następować dopiero wtedy, gdy nosi ona znamiona dowolności tj. opiera się na arbitralnych przesłankach, zawiera zdawkowe i ogólnikowe uzasadnienie, odwołuje się do nieudowodnionych informacji itp. Dla takiej ingerencji konieczne jest zatem nie tylko wykazanie, że zachodzą przesłanki spełnione w przepisie art. 56 ust. 6a p.e., ale również że organ przekroczył zasady uznania administracyjnego. Okoliczności omawianej sprawy za takim stwierdzeniem nie przemawiają.

Marginalnie warto dodać, że odnośnie podniesionych przez powoda zarzutów naruszenia przepisów k.p.a. wskazać należy, że Sąd orzekający w niniejszym składzie podziela utrwalony w judykaturze pogląd o nieskuteczności powoływania się na naruszenie przepisów postępowania administracyjnego w postępowaniu przed SOKiK, poza pewnymi wyjątkami. W szczególności, tego typu zarzuty zasadniczo nie mogą stanowić samoistnej podstawy uchylenia decyzji. Wynika to z faktu, że wniesienie do sądu odwołania od decyzji administracyjnej wszczyna dopiero cywilne, pierwszoinstancyjne postępowanie sądowe, w którym sąd dokonuje własnych ustaleń, rozważając całokształt materiału dowodowego (takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 maja 1991r., sygn. akt III CRN 120/91; postanowieniu z dnia 11 sierpnia 1999r. sygn. akt I CKN 351/99; wyroku z dnia 19 stycznia 2001r. sygn. akt I CKN 1036/98). Podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 grudnia 2006r. stwierdził, iż zarzuty dotyczące naruszenia przepisów postępowania administracyjnego nie mogą być podnoszone przed SOKiK, który jako sąd powszechny rozpatruje sprawę od nowa, co skutkuje brakiem możliwości uchylenia decyzji zaskarżonej do tego sądu z uwagi na naruszenie przepisów postępowania administracyjnego (sygn. akt VI ACa 620/06).

Wyjątki od zasady, że zarzuty procesowanie odnoszące się do etapu postępowania administracyjnego nie mogą doprowadzić do uchylenia decyzji w ramach rozpoznania odwołania, które zostały wykreowane przez orzecznictwo Sądu Najwyższego, wskazują, że taka możliwość odnosi się tylko do takich zarzutów, które po pierwsze nie mogą być niejako konwalidowane na etapie postępowania sądowego (jak ma to miejsce np. w odniesieniu do ustaleń faktycznych, środków dowodowych, oceny dowodów, niektórych wad formalnych samej decyzji) ale także waga tych zarzutów musi być na tyle istotna, że uzasadnia ona uchylenie decyzji. Chodzi o takie uchybienia organu, na skutek których przedsiębiorca, którego dotyczy decyzja, nie ma zapewnionych odpowiednich gwarancji proceduralnych, w szczególności mówi się tutaj o uchybieniach tego rodzaju (wadach kwalifikowanych decyzji), które istotnie wpłynęły na merytoryczną treść zaskarżonej decyzji lub też takie sytuacja w których zaskarżona decyzja została wydana bez podstawy prawnej. W niniejszej sprawie Sad nie stwierdził aby takie kwalifikowane wady zaskarżonej decyzji wystąpiły.

W tych okolicznościach, w oparciu o przepis art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c., oraz na podstawie wyżej w uzasadnieniu wskazanych przepisów, Sąd oddalił odwołanie od decyzji Prezesa URE ( pkt I wyroku).

W pkt II wyroku orzeczono o kosztach procesu mając na uwadze jego wynik. Podstawę rozstrzygnięcia stanowił art. 98, 99 i 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 14 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).

/sędzia Arkadiusz Zagrobelny/

Sygn. akt XVII AmE 90/23

Warszawa, dnia 27 listopada 2023 r.

ZARZĄDZENIE

(...)

/sędzia Arkadiusz Zagrobelny/