Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 marca 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	St. sekr. sąd. Joanna Preizner - Offman

po rozpoznaniu 29 marca 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w postępowaniu układowym w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

z udziałem Nadzorcy sądowego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w postępowaniu układowym w W.

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 17 listopada 2021 r. Nr (...),(...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) sp. z o.o. w postępowaniu układowym w W., na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmE 66/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 17 listopada 2021 roku Prezes Urzędu Regulacji Energetyki ( dalej Prezes URE) na podstawie art. 168 pkt 1 oraz art. 169 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2021 r. poz. 610, z późn. zm, - dalej: „ustawa OZE") w związku z art. 170 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, art. 174 ust. 1 ustawy OZE oraz w związku z art. 52 ust. 1, art. 59 pkt 2 ustawy OZE i § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Energii z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie zmiany wielkości udziału ilościowego sumy energii elektrycznej wynikającej z umorzonych świadectw pochodzenia potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w latach 2018-2019 [Dz. U. z 2017 r. poz. 1559 - dalej: „rozporządzenie ME”) oraz na podstawie art 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735 z późn. zm. - dalej: „k.p.a.") i art 90 ust. 1 ustawy OZE, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy: (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (dalej powód) orzekł, że:

1) (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., nie przestrzegał za rok 2018, określonego w art. 52 ust. 1 ustawy OZE w zakresie, o którym mowa w art. 59 pkt 2 ustawy OZE z uwzględnieniem § 1 pkt 2 rozporządzenia ME, obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki świadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej z biogazu rolniczego od dnia wejścia w życie rozdziału 4 ustawy OZE, tj. od dnia 1 lipca 2016 r., w instalacjach odnawialnego źródła energii znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zlokalizowanych w wyłącznej strefie ekonomicznej lub uiszczenia opłaty zastępczej do 30 czerwca 2019 r.,

2) za zachowanie opisane w punkcie pierwszym wymierzył przedsiębiorcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. karę pieniężną w kwocie 62 702,66 zł to jest w wysokości (...) % przychodu uzyskanego przez przedsiębiorcę w 2019 roku z działalności koncesjonowanej polegającej na obrocie energią elektryczną.

Od powyższej Decyzji powód złożył odwołanie, zaskarżając Decyzję w całości i zarzucając naruszenie:

1)  art. 170 ust. 1 ustawy OZE poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na wymierzeniu kary pieniężnej w oparciu o wartość przychodu uzyskanego z działalności koncesjonowanej przez powoda w 2019 roku zamiast w oparciu o przychody uzyskanego w 2020 roku;

2)  art. 170 ust. 2 ustawy OZE poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na wymierzeniu kary pieniężnej w oparciu o wartość przychodu uzyskanego z działalności koncesjonowanej przez powoda w 2019 roku zamiast w oparciu o przychody uzyskanego w 2020 roku;

3)  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 7 w zw. z art. 77 § 1 w zw. z art. 80 k.p.a. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na niezebraniu i nierozpatrzeniu w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego i niepodjęcie wszelkich niezbędnych kroków celem dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwienia sprawy, tj. niepodjęcie przez organ czynności dowodowych zmierzających do ustalenia wysokości przychodu uzyskanego przez powoda z działalności koncesjonowanej w 2020 roku.

Mając powyższe na uwadze powód wniósł o:

1.  o uchylenie Decyzji w całości;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany - Prezes Urzędu Regulacji Energetyki złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Postanowieniem z 20 września 2022 roku Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, XVIII Wydział Gospodarczy otworzył postepowanie układowe (...) sp. z o.o. w W. i wyznaczył nadzorcę sądowego w osobie J. K. (k.56-57 akt sąd.).

Pismem z 17 listopada 2022 roku nadzorca sądowy wstąpił do niniejszego postępowania (k.53 i nast. akt sąd.)

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. posiadał w 2017 r. koncesję na obrót energią elektryczną na podstawie decyzji Prezesa URE z dnia 26 marca 2013 r. nr (...), obowiązującą od 29 marca 2013 r. do 31 grudnia 2030 r., która została cofnięta decyzją Prezesa URE nr (...) z 27 listopada 2020 r. (okoliczność niesporna).

Prezes URE, w dniu 30 sierpnia 2019 r., opublikował na internetowej stronie Urzędu Regulacji Energetyki wezwanie do przekazania m.in. informacji na temat sprzedaży energii elektrycznej w latach 2017-2018 oraz realizacji obowiązków w zakresie uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego (okoliczność niesporna).

W odpowiedzi na ww. wezwanie, powód pismem, które wpłynęło do Urzędu Regulacji Energetyki 30 października 2019 r., poinformował, że dokonał w 2018 r. sprzedaży energii eklektycznej odbiorcom końcowym w ilości 38 552,000 MWh. Wyjaśnił także, że za rok 2018 przedstawił Prezesowi URE do umorzenia świadectwa pochodzenia potwierdzające wytworzenie energii elektrycznej z biogazu rolniczego od dnia wejścia w życie rozdziału 4 ustawy OZE w ilości 32,000 MWh. Z pisma wynikało, że nie uiszczał opłat zastępczych na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (pismo powoda k.1-6 akt adm.).

Biorąc pod uwagę treść udzielonych informacji, Prezes URE uznał za celowe wszczęcie z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia powodowi kary pieniężnej w związku z ujawnieniem możliwości niezrealizowania za rok 2018 obowiązków w zakresie uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej z biogazu rolniczego od dnia wejścia w życie rozdziału 4 ustawy OZE.

W związku z powyższym, pismem z 6 kwietnia 2021 r., zawiadomił powoda o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej. Poinformował również powoda, że z informacji przesłanej przez niego wynika, że brakująca ilość energii elektrycznej niezbędnej do realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy OZE w zakresie, o którym mowa w § 1 pkt 2 rozporządzenia ME wynosi 160,760 MWh oraz wezwał do przedłożenia - w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, dokumentów dotyczących działań, jakie powód podjął w związku z istniejącym za rok 2018 obowiązkiem uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej z biogazu rolniczego oraz o przesłanie wszelkich dokumentów pozwalających na ustalenie sytuacji finansowej powoda, w tym szczególności bilansu oraz rachunku zysków i strat za ostatni rok podatkowy oraz oświadczenia władz powodowej spółki o wysokości przychodu uzyskanego w 2020 r. z działalności koncesjonowanej (k. 7-10 akt adm.).

Przedsiębiorca nie odpowiedział na zawiadomienie o wszczęciu postępowania, które zostało mu prawidłowo doręczone w dniu 16 kwietnia 2021 r. (z.p.o. k. 11 akt adm.).

Pismem z 1 października 2021 r. Prezes URE zawiadomił powoda o zakończeniu prowadzonego postępowania i przysługującym mu prawie do zapoznania się z całością zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz złożenia dodatkowych uwag i wyjaśnień (k. 12 akt adm.).

Powód w wyznaczonym terminie nie skorzystał z przysługującego mu uprawnienia. Zawiadomienie o zakończeniu postępowania zostało prawidłowo doręczone do powodowi w dniu 11 października 2021 r. (k. 12a akt adm.).

Prezes URE, 17 listopada 2021 roku, wydał zaskarżoną Decyzję (k. 14-18 akt adm.).

Powód osiągnął w 2019 r. przychód z działalności koncesjonowanej w wysokości(...) zł (k. 29 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych w trakcie postępowania administracyjnego i sądowego, których autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona Decyzja jest słuszna i ma oparcie w przepisach prawa. Natomiast podnoszone przez powoda zarzuty nie są trafne, stąd nie mogą skutkować uchyleniem czy zmianą Decyzji.

Na wstępie należy zaznaczyć, co prawda powód zaskarżył decyzję w całości, jednakże z treści uzasadnienia i postawionych w nich zarzutów wynika, że kwestionuje jedynie wymierzenie mu kary pieniężnej z oparciu o przychód z 2019 roku a nie 2020.

W związku z tym, Sąd tylko dla porządku wyjaśni, że zgodnie z art. 52 ust. 1 ustawy OZE na przedsiębiorstwach energetycznych, odbiorcach końcowych, odbiorcach przemysłowych oraz towarowych domach maklerskich lub domach maklerskich, o których mowa w art 52 ust 2 ww. ustawy, ciążył obowiązek uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego wydanych odpowiednio dla energii elektrycznej lub biogazu rolniczego, wytworzonych w instalacjach odnawialnego źródła energii znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zlokalizowanych w wyłącznej strefie ekonomicznej, lub obowiązek uiszczenia opłaty zastępczej obliczonej w sposób określony w art. 56 ustawy OZE (w brzmieniu obowiązującym od 26 września 2017 r.), w terminie do 30 czerwca 2019 roku.

Zgodnie z treścią art. 168 pkt 1 ustawy OZE, karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego, w terminie określonym w art. 67 ust. 2 ustawy OZE oraz na zasadach określonych w art. 47 tej ustawy albo nie uiszcza opłaty zastępczej, w terminie określonym w art. 68 ust. 2 ustawy OZE.

Brakującą ilość energii elektrycznej niezbędnej do realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy OZE w zakresie, o którym mowa w art. 59 pkt 2 ustawy OZE z uwzględnieniem § 1 pkt 2 rozporządzenia ME, Prezes URE ustalił na poziomie 160,760 MWh, a okoliczność ta nie była kwestionowana przez powoda.

Sposób ustalania kary określa przepis art. 170 ust. 2 pkt 1 ustawy OZE, zgodnie z którym wysokość kary pieniężnej wymierzonej w przypadku określonym w art. 168 pkt 1 tej ustawy, tj. za nieprzestrzeganie obowiązku określonego w art. 52 ust. 1 ustawy OZE, nie może być niższa niż kwota obliczona według wzoru zawartego w treści tego przepisu, zgodnie z którym kwotę nieuiszczonej opłaty zastępczej należy pomnożyć przez współczynnik 1,3. Jednocześnie, zgodnie z art. 170 ust. 1 ustawy OZE, wysokość tej kary wymierzonej w takim przypadku, nie może być wyższa niż 15% przychodu ukaranego podmiotu, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, a jeżeli kara pieniężna jest związana z działalnością gospodarczą wykonywaną na podstawie koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej, wysokość kary nie może być wyższa niż 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z prowadzonej działalności koncesjonowanej albo działalności wykonywanej na podstawie wpisu do rejestru działalności regulowanej, osiągniętej w poprzednim roku podatkowym. Natomiast zgodnie z postanowieniami art 174 ust. 1 ustawy OZE, Prezes URE ustalając wysokość kary pieniężnej uwzględnia zakres naruszeń, powtarzalność naruszeń lub korzyści finansowe możliwe do uzyskania z tytułu naruszenia.

Nieuiszczona opłata zastępcza określona w niniejszej sprawie dla potrzeb obliczenia kary pieniężnej wymierzonej na podstawie art. 168 pkt 1 ustawy OZE wynosi 48 232,82 zł. Uwzględniając zatem dyspozycję art. 170 ust. 2 pkt 1 ustawy OZE należy stwierdzić, że minimalna wysokość tej kary nie może być niższa niż 62 702,66 zł i taką też karę Prezes URE nałożył na powoda. Wymierzenie kary w niższej wysokości nie było zatem możliwe.

Odnosząc się do zarzutu powoda ustalenia wysokości kary pieniężnej w oparciu o przychód z 2019 roku a nie z 2020 roku, należy przede wszystkim podkreślić, że wysokość kary, jak wcześniej wspomniano, nie zależy od wysokości przychodu, ale jest ustalana w oparciu o wzór o którym mowa w art. 170 ust 2 pkt 1 ustawy OZE. Wysokość przychodu ma jedynie takie znaczenie, że kara ustalona na podstawie wzoru, nie może być wyższa niż 15 % przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z prowadzonej działalności koncesjonowanej albo działalności wykonywanej na podstawie wpisu do rejestru działalności regulowanej, osiągniętej w poprzednim roku podatkowym.

W rozpoznawanej sprawie pozwany, pismem z 6 kwietnia 2021 roku, wezwał powoda do przedstawienia dokumentów pozwalających na ustalenie sytuacji finansowej powoda, w tym szczególności bilansu oraz rachunku zysków i strat, a także oświadczenia zarządu o wysokości przychodu uzyskanego z działalności koncesjonowanej w 2020 roku. Na powyższe wezwanie powód nie odpowiedział do momentu wydania Decyzji, zatem pozwany nie dysponował tymi informacjami. Dlatego też opierając się na będącym w posiadaniu Prezesa URE formularzu opłaty koncesyjnej ustalił, iż przychód w 2019 roku wyniósł (...) zł.

W odwołaniu powód wskazał, że w dniu otrzymania wezwania nie dysponował jeszcze podpisanym i zatwierdzonym sprawozdaniem finansowym, nie miał również w tym terminie obowiązku posiadania tych dokumentów. Natomiast sprawozdaniem takim dysponował w dniu wydania Decyzji, tj. 3 listopada 2021 roku, jak również sprawozdanie to zostało opublikowane 26 lipca 2021 roku w dokumentach finansowych spółki na stronie prowadzonej przez Ministerstwo Sprawiedliwości, nie było zatem przeszkód, aby pozwany się z nimi zapoznał.

Z powyższym stanowiskiem nie można się zgodzić, bowiem pozwany nie jest zobowiązany do działania z urzędu i poszukiwania dokumentów zamiast strony. Natomiast strona jest zobowiązana do współpracy z organem administracji i składania wyjaśnień. Zatem jeśli powód w chwili otrzymania wezwania nie posiadał jeszcze sprawozdania za 2020 rok, to nic nie stało na przeszkodzie aby poinformować o tym pozwanego. Tymczasem brak odpowiedzi skutkował koniecznością przyjęcia przez pozwanego wysokości przychodu za 2019 rok, który był mu znany z urzędu z treści Formularza opłaty koncesyjnej, gdyż przeciwnym razie powód uniknąłby odpowiedzialności finansowej.

Podkreślić trzeba, że w odwołaniu powód nie wykazał, aby wymierzona kara przekroczyła 15 % przychodu z uzyskanego z działalności koncesjonowanej w 2020 roku. Wręcz przeciwnie z dokumentów dołączonych do odwołania wynika, że kara wymierzona w Decyzji w wysokości 62 702,66 zł stanowi (...) % przychodu za 2020 rok. Innymi słowy wbrew zarzutom podniesionym przez powoda nie doszło do naruszenia przepisu art. 170 ust. 1 i 2 ustawy OZE.

Zdaniem Sądu wymierzona kara nie jest zatem nadmiernie uciążliwa dla powoda, jest odpowiednia w szczególności do stopnia oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy. Kara ta pozostaje we właściwej proporcji do uzyskanego przez powoda w poprzednim roku podatkowym przychodu.

W ocenie Sądu kara ustalona w tych granicach spełni swoje podstawowe cele w zakresie odziaływania szczególnego na powoda, jak również funkcję prewencji ogólnej. Tak ustalona kara nie przekracza również możliwości płatniczych powoda. Warto w tym miejscu podkreślić, że kara administracyjna nie stanowi odpłaty za popełniony czyn, lecz ma charakter środka przymusu służącego zapewnieniu realizacji wykonawczo – zarządzających zadań administracji agregowanych przez pojęcie interesu publicznego (tak Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 31 marca 2008 r., sygn. akt SK 75/06, OTK-A 2008, Nr 2, poz. 30). Wskazać przy tym należy, iż kara w nałożonej wysokości 62 702,66 zł będzie na tyle dolegliwa, aby spełniła swoje funkcje- represyjną i zapobiegawczą sprawiając, że powód, jako podmiot ukarany będzie stosował się do obowiązującego porządku prawnego, a także wychowawczą oddziałując zniechęcająco na innych przedsiębiorców do podejmowania działań niezgodnych z prawem.

Biorąc powyższe względy pod uwagę Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez powoda odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na nieuwzględnienie odwołania, powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1804 ze zm.).

Sędzia SO Anna Maria Kowalik