Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2021 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Jolanta Stasińska

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2021 roku w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania D. D., B. R.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania D. D., B. R. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 7 października 2019 roku, Nr (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od D. D., B. R. solidarnie na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Jolanta Stasińska

Sygn. akt XVII AmE 41/20

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 7 października 2019 roku, numer (...), na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 48, art. 56 ust. 2h pkt 8, art. 56 ust. 3 i ust.6a, w związku z art. 43e ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 755 z późn. zm.) oraz w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 2096 z późn. zm.) i art. 30 ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej Przedsiębiorcom - Pani D. D. i Pani B. R. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) S.C. D. D. B. R. z siedzibą w miejscowości S. o nr identyfikacji podatkowej (NIP): (...) (zwanymi dalej: „Przedsiębiorcami”) orzekł: 1. iż Przedsiębiorcy nie zachowali terminu na przekazanie danych, o którym mowa

w art. 43e ustawy – Prawo energetyczne;

2. za działanie opisane w pkt 1 wymierzam Przedsiębiorcom karę pieniężną w łącznej wysokości 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych).

Od wyżej wymienionej decyzji powódki D. D. i B. R. prowadzące działalność gospodarczą pod nazwą (...) S.C. D. D. B. R. wniosły odwołanie. Zaskarżyły decyzję w całości.

Zaskarżonej decyzji zarzuciły naruszenie:

1) naruszenie przepisu art. 56 ust. 6a ustawy Prawo energetyczne poprzez jego niezastosowanie i wymierzenie nam kary pieniężnej z tytułu naruszenia obowiązku przekazania informacji w ustawowym terminie, podczas gdy stopień szkodliwości czynu (naruszenia) jest znikomy, a jednocześnie zrealizowały ciążący na nich obowiązek, przez co Prezes Urzędu Regulacji Energetyki powinien odstąpić od wymierzenia kary pieniężnej,

2) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonej decyzji przejawiający się w uznaniu, że stopień szkodliwości czynu nie jest znikomy, podczas gdy naruszenie obowiązku przekazania wymaganej informacji nie wywołało żadnych negatywnych skutków finansowych, jego waga i skutki były znikome, a obowiązek ten został ostatecznie zrealizowany.

Wskazując na powyższe wniosły o:

1.  zmianę zaskarżonej decyzji przez odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej z tytułu naruszenia obowiązku przedłożenia w terminie informacji dotyczących rodzaju i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności,

2.  o zasądzenie od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na ich rzecz zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych, a także o rozpoznanie sprawy także podczas ich nieobecności.

Pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany podtrzymał stanowisko zawarte w treści decyzji.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 3 sierpnia 2017 roku nr (...) (...) Prezes URE udzielił przedsiębiorcom D. D. i B. R. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) S.C. D. D. B. R. koncesji na obrót paliwami ciekłymi na okres od 3 sierpnia 2017 roku do 31 grudnia 2030 roku. /k. k. 8-11 akt adm./

W dniu 27 czerwca 2019 r. wpłynęło do Urzędu Regulacji Energetyki pismo (...) Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska nr (...) (...) informujące o wynikach kontroli przeprowadzonej na stacji paliw zlokalizowanej w miejscowości (...), (...)-(...) R.. Podczas kontroli stwierdzono, iż Przedsiębiorcy: D. D. i B. R. nie złożyli formularza – informacji o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności w terminie określonym w art. 43e ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r.- Prawo energetyczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 755 z późn. zm.). Z powyższego zawiadomienia wynika, że Przedsiębiorcy rozpoczęli działalność na ww. stacji paliw w dniu 11 sierpnia 2017 r. /k. 1-3 akt adm./

Przedsiębiorcy nadali informację o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych w dniu 22 sierpnia 2018 r., w której wskazali, iż eksploatują stację paliw zlokalizowaną w miejscowości (...), (...)-(...) R.. /k.5-7 akt adm./

Przedsiębiorcy nie złożyli w terminie informacji, o której mowa w art. 43e ustawy – Prawo energetyczne. /okoliczność bezsporna/

Pismem z dnia 17 lipca 2019 r. znak: (...). (...) (...), Przedsiębiorcy zostali zawiadomieni o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z niezłożeniem w terminie informacji o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności, o którym mowa w art. 43e ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne. Ponadto, mając na uwadze dyspozycję art. 50, art. 77 § 1 i art. 80 Kodeksu postępowania administracyjnego, Przedsiębiorcy zostali wezwani do złożenia w terminie 14 dni licząc od dnia otrzymania zawiadomienia:

1) wyjaśnień przyczyny niezłożenia w terminie informacji dotyczących rodzaju i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności oraz ewentualnych wniosków dowodowych w sprawie,

2) oświadczenia określającego termin, od kiedy eksploatowana jest stacja paliw zlokalizowana w miejscowości (...), (...)-(...) R., wraz z dokumentem potwierdzającym ten fakt,

3) oświadczenia określającego wartość przychodów i dochodów uzyskanych w 2018 r. z działalności koncesjonowanej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi oraz z działalności gospodarczej ogółem,

4) dokładnej nazwy i adresu właściwego dla Przedsiębiorców urzędu skarbowego.

Pismo zostało prawidłowo doręczone w dniu 22 lipca 2019 r. /k. 12-13, 14 akt adm./

W piśmie z dnia 30 lipca 2019 r. Przedsiębiorcy złożyli wyjaśnienia w sprawie oraz przedstawili sytuację finansową firmy. Wyjaśnili przy tym, iż „niezłożenie w terminie wyżej wskazanej informacji było wynikiem naszego nieumyślnego niedopatrzenia, wywołanego mylnym wyobrażeniem o braku konieczności złożenia takiej informacji w związku z pozytywnie ukończoną procedurą ubiegania się o wydanie koncesji na obrót paliwami ciekłymi.". Przedsiębiorcy załączyli również oświadczenie, iż rozpoczęli działalność polegającą na obrocie paliwami ciekłymi z wykorzystaniem ww. stacji paliw w dniu 8 sierpnia 2017 r., złożyli również oświadczenie określające wartość przychodów i dochodów uzyskanych w 2018 r. z działalności koncesjonowanej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi oraz z działalności gospodarczej ogółem, a ponadto wnieśli o odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej . /k. 15-21 akt adm./

Pismem z dnia 27 sierpnia 2019 r., znak: (...) (...), Przedsiębiorcy zostali zawiadomieni o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej oraz poinformowani o możliwości zapoznania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym w siedzibie Urzędu w terminie 7 dni licząc od dnia otrzymania niniejszego pisma. Przedsiębiorcy z tej możliwości nie skorzystali . /k. 23, 24 akt adm./

W dniu 7 października 2019 roku Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wydał decyzję numer: (...) (...). /k. 25-29 akt adm./

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów, w tym zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane, jak również w ocenie Sądu nie budziły wątpliwości.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Bezsporna była w niniejszej sprawie okoliczność, iż powódki pomimo obowiązku zgłoszenia w terminie 7 dni od rozpoczęcia eksploatacji stacji paliw zlokalizowanej w miejscowości (...), (...)-(...) R. tj. od dnia 8 sierpnia 2017 r, nie spełniły go. Powódki zgłosiły rozpoczęcie eksploatacji przedmiotowej stacji paliw dopiero w dniu 22 sierpnia 2018 r., czyli po ponad roku od rozpoczęcia eksploatacji przedmiotowej stacji paliw ciekłych. Z powyższego wynika jednoznacznie, że powódki były obciążone obowiązkiem sprawozdawczym, jednak nie uczyniły mu zadość w ustawowym terminie, nie przysyłając wymaganych danych w terminie 7 dni od daty rozpoczęcia eksploatacji wskazanej wyżej stacji paliw.

Zgodnie z treścią art. 56 ust. 1 pkt. 48 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 755 z późn. zm.), karze pieniężnej podlega ten, kto nie przekazuje w terminie informacji, lub przekazuje nieprawdziwe informacje, o których mowa w art. 43e tej ustawy. Jednocześnie, w myśl art. 56 ust. 2h pkt 8 ustawy – Prawo energetyczne wysokość kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1 pkt 48 wynosi 10 000 zł oddzielnie dla każdego rodzaju i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych.

Z powyższego bezsprzecznie wynika zatem, iż powódki zaniechaniem swoim, wypełniły dyspozycję art. 56 ust. 1 pkt 48 ustawy - Prawo energetyczne, a w konsekwencji podlegają karze w kwocie 10.000,00 zł, tj. w wysokości przez ustawodawcę wprost w treści przepisu określonej.

Powódki zarzuciły pozwanemu niezastosowanie wobec niego instytucji odstąpienia od wymierzenia kary, przewidzianej w treści art. 56 ust. 6a ustawy – Prawo energetyczne.

Istotnie, w treści powołanego przepisu została przewidziana przedmiotowa instytucja. Podkreślenia jednak wymaga, iż według ustawodawcy, Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Z treści powołanego przepisu wynika w szczególności, iż Prezes URE ma jedynie „możliwość” zastosowania tej instytucji, nie zaś obowiązek, co wpływa na fakultatywny, a nie obligatoryjny charakter tej instytucji. W przypadku zatem nawet łącznego wystąpienia obu przesłanek koniecznych, wskazany organ może, ale nie musi skorzystać z tej kompetencji.

W dalszej kolejności wskazać należy, iż zastosowanie instytucji odstąpienia od wymierzenia kary wymaga łącznego spełnienia obu przesłanek wymienionych w treści powołanego przepisu. Powódki twierdziły, że stopień szkodliwości czynu jest znikomy oraz, że ostatecznie zrealizowały ten obowiązek, co nastąpiło przed wszczęciem postępowania w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej.

Jedną z przesłanek koniecznych do zaistnienia możliwości zastosowania wyżej wymienionej instytucji jest znikomy stopień szkodliwości czynu. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 października 2014 r. (III SK 47/13, OSNP 2016, Nr 8, poz. 112) wskazał, że rozstrzygając, czy naruszenie obowiązku ciążącego na przedsiębiorcy można w okolicznościach faktycznych sprawy uznać za czyn o znikomym stopniu szkodliwości, zasadne jest odwołanie się do sposobu weryfikacji tego stopnia wypracowanego w prawie karnym, skoro prawodawca posłużył się w art. 56 ust. 6a ustawy – Prawo energetyczne instytucją prawa karnego, z uwagi na represyjny charakter kar pieniężnych przewidzianych w tym przepisie. Zgodnie z art. 115 § 2 k.k. przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu bierze się pod uwagę: rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych obowiązków, postać zamiaru, motywację sprawcy oraz rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. W orzecznictwie wskazuje się, że przy ocenie stopnia szkodliwości społecznej czynu, mają decydować wyłącznie okoliczności związane z czynem, a podstawowe znaczenie mają rodzaj i charakter naruszonego przez oskarżonego dobra chronionego prawem, rozmiar wyrządzonej i grożącej szkody oraz zamiar i motywacja sprawcy.

O znikomym stopniu szkodliwości czynu w przekonaniu powódek powinna świadczyć okoliczność, że prowadzona przez nie spółka cywilna rozpoczęła wykonywanie działalności koncesjonowanej w sierpniu 2017 r., przez co nie miały one wówczas żadnego doświadczenia w tym zakresie (uruchomiona przez spółkę stacja paliw była w początkowej fazie rozwoju). Powódki podniosły też, że wszystkie informacje o zorganizowanej przez tworzoną przez spółkę infrastrukturze paliw ciekłych były zawarte we wniosku o wydanie koncesji na obrót paliwami ciekłymi, przez co „nie sądziły”, że istnieje konieczność złożenia dodatkowej informacji w tym zakresie. Co więcej, w okresie, w którym należało złożyć stosowną informację doszło do licznych zmian legislacyjnych w przedmiocie obrotu paliwami ciekłymi, które utrudniły im identyfikację tego obowiązku. Ponadto, w ich przekonaniu nieterminowe niezłożenie przedmiotowej informacji nie wywołało żadnych negatywnych skutków finansowych, ani też, nie mogło negatywnie wpłynąć na podstawowe dobra chronione prawem energetycznym. W ocenie powódek obowiązek złożenia tej informacji ma charakter techniczno-prawny. Trudno uznać, by naruszenie tego obowiązku miało w istotny sposób wpłynąć na zapewnienie wiarygodnej, aktualnej i pełnej informacji na temat publikowanych na stronie internetowej Urzędu Regulacji Energetyki wykazów infrastruktury paliw ciekłych. Spółka powódek prowadzi bowiem tylko jedną niewielką stację paliw.

Stanowisko powódek w powyższej mierze jest niezasadne. Istnienie obowiązku sprawozdawczego obejmowało bowiem powódki, niezależnie od skali prowadzonej działalności. Zasadnie przyjął pozwany, że w poczet realizacji tego obowiązku nie można zaliczyć informacji podanych we wniosku o udzielenie koncesji. Istotnie, wprowadzony obowiązek ustawowy w postaci art. 43e ustawy – Prawo energetyczne miał uporządkować i uzupełnić regulację sektora paliw ciekłych poprzez wdrożenie rozwiązania zwiększającego przejrzystość i transparentność funkcjonowania tego rynku. Zasadnie również przyjął pozwany, że oba obowiązki, tj. z art. 35 ustawy – Prawo energetyczne, jak również z art. 43e ustawy – Prawo energetyczne nie są obowiązkami tożsamymi. Ponadto, zaniechanie powódek trwało ponad rok. Wskazać przy tym należy, że przez ten czas Prezes URE nie dysponował określoną informacją wymaganą od powódek treścią wspomnianego art. 43e ustawy – Prawo energetyczne. W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, gdy chodzi o tzw. profesjonalistów, czyli, jak w przypadku powódek – przedsiębiorców prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą, spoczywa na nich obowiązek znajomości przepisów prawnych i dołożenia należytej staranności w zakresie jej prowadzenia. Powódki, zatem jako podmioty profesjonalne, prowadzące koncesjonowaną działalność gospodarczą powinny były podjąć odpowiednie kroki, w celu zapewnienia bieżącego monitorowania ich obowiązków wynikających z bieżących regulacji prawnych, dotyczących ich działalności w przedmiotowym zakresie. Warto tu dodać, że powódki powinny przynajmniej na bieżąco zapoznawać się z informacjami zamieszczonymi przez Prezesa URE na stronie internetowej urzędu. Gdyby tak było, powódki powzięłyby informację nr 38/2017 dotyczącą sposobu wypełniania informacji o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzenia działalności, w której Prezes URE przypominał o konieczności realizacji obowiązków sprawozdawczych (informacja Prezesa URE nr (...) – k. 58-59). Zasadnie pozwany przyjął, że przedmiotowe zaniedbanie wpłynęło negatywnie na efektywność nadzoru Prezesa URE nad rynkiem energetycznym, gdyż terminowość składania informacji ma na celu umożliwienie Prezesowi URE bieżącej realizacji jego ustawowych zadań, w szczególności w przedmiocie nadzoru i kontroli na rynku paliw. Ma również rację pozwany w odpowiedzi na odwołanie, że opóźnienie w przekazaniu informacji godzi nadto w interesy odbiorców i kontrahentów powódek oraz godzi w zasadę pewności obrotu gospodarczego. Jak wskazał pozwany, na stronie internetowej URE dostępne są zarówno dane identyfikujące koncesjonariuszy, jak i treść udzielonych im koncesji oraz informacje o posiadanej infrastrukturze, w tym stacjach paliw i ich adresach, z którymi odbiorcy i kontrahenci mogą się zapoznać. Im później złożone jest zawiadomienie, tym dłużej trwa okres niespójności pomiędzy stanem faktycznym, a danymi zawartymi w rejestrach prowadzonych przez Prezesa URE.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, brak było podstaw do przyjęcia, iż stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a tym samym, aby zaistniały niezbędne przesłanki do odstąpienia od wymierzenia kary.

Powódki wskazały również, że wymierzenie kary pieniężnej w kwocie 10.000,00 zł było w ich ocenie środkiem nieadekwatnym do wagi popełnionego naruszenia i skutków wywołanych tym naruszeniem. Wskazać tu należy, iż odpowiedzialność podmiotu za popełnienie deliktu administracyjnego ma charakter obiektywny, tj. niezależny od winy, zaś element subiektywny w postaci umyślności lub nieumyślności naruszenia, czyli „winy” jest okolicznością braną pod uwagę przy wymiarze kary i jej wysokości. Ustawodawca jednak, dla osiągnięcia wskazywanego wyżej celu ustawy, przewidział karę w wysokości ściśle określonej tj. w kwocie 10.000,00 zł, która zgodnie z art. 56 ust. 3 ustawy – prawo energetycznie, nie przekroczyła 15% przychodu powódek w poprzednim roku podatkowym z działalności koncesjonowanej (wynoszącego w 2018 roku (...) zł – k. 18 akt adm.). Z tego też względu, brak było podstaw do przyjęcia, iż przewidziana przez ustawodawcę kara we wskazanej wysokości jest nieadekwatna. Z powyższych względów nieuzasadnione było również twierdzenie powódek o popełnieniu przez Prezesa URE błędu w ustaleniach faktycznych.

Mając powyższe na względzie, Sąd na podstawie art. 479 ⁵³§1 k.p.c. oddalił odwołanie, jako niezasadne.

O kosztach procesu, Sąd orzekł stosownie do wyników postępowania na podstawie art. 98 k.p.c. oraz Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Na koszty procesu po stronie pozwanego złożył się koszt zastępstwa procesowego w wysokości 720,00 zł.

Sędzia SO Jolanta Stasińska