Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 września 2024 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia SO Dariusz Dąbrowski
Protokolant:	sekretarz sądowy Joanna Nande

po rozpoznaniu w dniu 26 sierpnia 2024 roku

w Warszawie na rozprawie

sprawy z odwołania (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 10 października 2022 roku nr (...)

I.  uchyla pkt II.1 i II.2 decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 10 października 2022 roku nr (...),

II.  zmienia pkt III decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 20 października 2022 roku nr (...) w ten sposób, że zmniejsza nałożoną na powoda karę pieniężną do kwoty 1258508,20 zł (jeden milion dwieście pięćdziesiąt osiem tysięcy pięćset osiem złotych i dwadzieścia groszy),

III.  oddala odwołanie powoda w pozostałe części,

IV.  znosi wzajemnie koszty postępowania między stronami.

SSO Dariusz Dąbrowski

XVII AmA 5/23

UZASADNIENIE

Decyzją Nr (...) z dnia 10 października 2022 r. na podstawie art. 26 ust. 1 w związku z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r., poz. 275), Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów ustalanie przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wysokości ulg przyznawanych konsumentom przy zawieraniu umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych będących podstawą do kalkulacji roszczenia wynikającego z art. 57 ust. 6 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. z 2022 r. poz. 1648) na poziomie przekraczającym wartość tych umów, w rozumieniu sumy opłat abonamentowych, które konsumenci są zobowiązani opłacić w czasie trwania umów, co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 1648) oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów, a w konsekwencji stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) i nakazał zaniechanie jej stosowania.

W pkt II wskazanej Decyzji na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. 2021 r., poz. 275) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (dalej: Spółka, (...), (...)):

1. środek usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów wobec grupy konsumentów wyodrębnionej spośród konsumentów dotkniętych praktyką, o której mowa w punkcie I decyzji, jako konsumenci, którzy spełnili łącznie następujące przesłanki:

- od 1 stycznia 2020 r. do dnia uprawomocnienia niniejszej decyzji wypowiedzieli umowy (lub umowy zostały im wypowiedziane z ich winy) o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawarte z (...), które wiązały się z przyznaniem konsumentom ulg,

- a (...) pobrała od nich roszczenie, o którym mowa w art. 57 ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego, w kwocie przewyższającej sumę opłat abonamentowych, pozostałych do końca trwania umowy,

w postaci obowiązku zwrotu kwoty roszczenia w części, w której kwota ta przewyższała sumę opłat abonamentowych pozostałych do końca trwania umowy, w terminie 2 (dwóch) miesięcy od dnia zgłoszenia się poszczególnych konsumentów na zasadach opisanych w pkt II.2, co nastąpi przez zwrot ww. kwoty na konto bankowe zgodnie z dyspozycją konsumenta;

2. środek usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w postaci poinformowania konsumentów, o których mowa w punkcie II.1 decyzji, o przysługujących im uprawnieniach przez: skierowanie w terminie 2 (dwóch) miesięcy od daty uprawomocnienia się przedmiotowej decyzji informacji w formie wiadomości SMS bądź drogą mailową (w zależności od posiadanych danych) o przysługujących im uprawnieniach oraz czynnościach, jakie musi podjąć konsument w celu ich realizacji, tj. kontakt telefoniczny z przedsiębiorcą lub wypełnienie formularza na stronie internetowej, wraz ze wskazaniem daty dziennej ostatniego dnia terminu, w którym czynności te należy podjąć, tj. daty przypadającej na dzień upływu 4 (czterech) miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji;

3. środek usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w postaci obowiązku skierowania informacji w formie wiadomości SMS bądź drogą mailową (w zależności od posiadanych danych) w terminie miesiąca od daty uprawomocnienia się decyzji - do wszystkich konsumentów, którzy zawarli, w okresie od 1 stycznia 2020 r. do dnia uprawomocnienia się decyzji, z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością umowy, których zawarcie wiązało się z przyznaniem ulgi (bez względu na to, czy umowy te zostały rozwiązane czy nadal obowiązują), w których ustalona wartość roszczenia wynikająca z art. 57 ust. 6 Prawa telekomunikacyjnego przewyższała wartość tych umów (w rozumieniu sumy opłat abonamentowych, które konsumenci są zobowiązani opłacić w czasie trwania umowy), o treści:

„Prezes UOKiK wydał decyzję nr (...) w sprawie zbyt wysokich opłat za rozwiązanie przed terminem umowy z (...). Części konsumentów przysługuje zwrot pieniędzy, o czym poinformujemy w osobnej wiadomości. Więcej szczegółów znajdziesz w komunikacie na stronie internetowej (...) bądź na stronie UOKiK.”

4. obowiązku publikacji na stronie internetowej (...) (na dzień wydania decyzji mieszczącej się pod adresem (...)), w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się decyzji Prezesa UOKiK, komunikatu o treści (dalej jako (...)):

„Decyzja Prezesa UOKiK nr (...) w sprawie opłat za rozwiązanie umowy przed terminem. Części konsumentów przysługuje zwrot pieniędzy. Dowiedz się więcej”

odsyłającego do podstrony zawierającej informację o treści decyzji (dalej jako: „Oświadczenie”), a także hiperłącze (link) do decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wersji jawnej, o następującej treści:

„Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w decyzji nr (...) uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów zastrzeganie przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. opłat za rozwiązanie umowy na poziomie przekraczającym wartość zawartych z konsumentami umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych (rozumianych jako suma opłat abonamentowych, które konsumenci są zobowiązani opłacić w czasie trwania tych umów).

W decyzji organ uznał, że konsument nie powinien płacić za rozwiązanie umowy więcej niż zapłaciłby za jej kontynuację.

Konsumenci mogą powołać się na prawomocną decyzję Prezesa UOKiK, gdy będą chcieli dochodzić swoich praw w sądzie wobec tego przedsiębiorcy.

Pełna treść decyzji Prezesa UOKiK nr (...) dostępna jest na stronie internetowej www.uokik.gov.pl.”

w następujący sposób:

a) Komunikat będzie zamieszczony w górnej części strony głównej domeny (...) i każdej domenie przedsiębiorcy zastępującej ww. domenę w przyszłości, bez możliwości zamknięcia, tak aby widoczna była skrócona treść informacji: „Decyzja Prezesa UOKiK nr (...) w sprawie opłat za rozwiązanie umowy przed terminem. Części konsumentów przysługuje zwrot pieniędzy. Dowiedz się więcej” z hiperlinkiem przekierowującym do Oświadczenia po kliknięciu w link „Dowiedz się więcej” obejmującym sformułowanie „Dowiedz się więcej”;

b) W przypadku wersji mobilnej strony internetowej widoczna będzie informacja o treści skróconej: „Decyzja UOKIK w sprawie opłat za rozwiązanie umowy. Części konsumentów przysługuje zwrot pieniędzy. Więcej”, z hiperłączem prowadzącym do Oświadczenia obejmującym sformułowanie „Więcej”;

c) Oświadczenie i Komunikat zostaną sformułowane ciemną czcionką, standardowo używaną przez (...) w ramach strony internetowej, na białym tle na podstronie internetowej w domenie (...) i każdej domenie przedsiębiorcy zastępującej ww. domenę w przyszłości, Oświadczenie i Komunikat mają być widoczne przez cały czas, gdy użytkownik jest na podstronie (Oświadczenie i Komunikat nie mogą przybrać formy np. rotacyjnego banera czy slajdera), tekst umieszczony w ramce, o rozmiarze takim, aby była ona w całości wypełniona oświadczeniem, o którym mowa w niniejszym punkcie,

d) w przypadku zmiany nazwy (...), jej przekształcenia lub przejścia praw i obowiązków na inny podmiot pod jakimkolwiek tytułem, publikacja zostanie zrealizowana odpowiednio przez lub za pośrednictwem (...) lub następcy prawnego, ze wskazaniem nazw dawnej i nowej.

Oświadczenie i Komunikat będą dostępne na stronie internetowej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przez okres 3 miesięcy od daty ich publikacji.

5. Publikacji komunikatu w mediach społecznościowych (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ((...), (...)), w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się decyzji Prezesa UOKiK (dalej jako: „Komunikaty w mediach społecznościowych”):

Na platformie (...) Komunikat w mediach społecznościowych będzie miał następującą treść:

„Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w decyzji nr (...) uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów zastrzeganie przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. opłat za rozwiązanie umowy na poziomie przekraczającym wartość zawartych z konsumentami umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych (rozumianych jako sumy opłat abonamentowych, które konsumenci są zobowiązani opłacić w czasie trwania tych umów).

W decyzji organ uznał, że konsument nie powinien płacić za rozwiązanie umowy więcej niż zapłaciłby za jej kontynuację.

Konsumenci mogą się powołać na prawomocną decyzję Prezesa UOKiK, gdy będą chcieli dochodzić swoich praw w sądzie wobec tego przedsiębiorcy.

Pełna treść decyzji Prezesa UOKiK nr (...) dostępna jest na stronie internetowej www.uokik.gov.pl”

Na platformie (...) Komunikat w mediach społecznościowych będzie miał następującą treść:

„Konsumencie! Zapoznaj się z decyzją Prezesa #UOKiK nr (...) wydaną wobec (...) w sprawie opłat za rozwiązanie umowy przed terminem. Części konsumentów przysługuje zwrot pieniędzy. Szczegóły na www.(...) [link przekierowujący do Oświadczenia na podstronie] i www.uokik.gov.pl. [link do decyzji na stronie UOKiK]”

w następujący sposób:

a) komunikaty w mediach społecznościowych będą zamieszczone jako post na prowadzonym przez (...) z siedzibą w W. profilu w mediach społecznościowych wymienionych w pkt II.5.

b) komunikaty w mediach społecznościowych zostaną sformułowane zgodnie z przyjętą strategią komunikacyjną w zakresie marki (...) tj. post o decyzji Prezesa UOKiK będzie opublikowany na tych samych zasadach jak wszystkie inne i z użyciem takiej samej czcionki i wizualizacji jak w przypadku innych postów i wiadomości,

c) w przypadku zmiany profilu w mediach społecznościowych (...) na wymienionych platformach niniejsze zobowiązanie będzie odnosić się do profilów funkcjonujących w czasie zamieszczenia przedmiotowych Komunikatów w mediach społecznościowych na wszystkich profilach pozostających pod jej kontrolą,

d) w przypadku zmiany nazwy (...), jej przekształcenia lub przejścia praw i obowiązków na inny podmiot pod jakimkolwiek tytułem, publikacja zostanie zrealizowana odpowiednio przez lub za pośrednictwem Spółki lub następcy prawnego, ze wskazaniem nazw dawnej i nowej.

Komunikaty w mediach społecznościowych będą dostępne na wymienionych wyżej platformach przez okres 3 miesięcy od daty ich publikacji.

Następnie w punkcie III Decyzji z dnia 10 października 2022 r. na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. 2021 r., poz. 275), Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. w związku z naruszeniem zakazu, o którym mowa w art. 24 ust. 2 pkt 3 ww. ustawy, w zakresie opisanym w pkt I decyzji, karę pieniężną w wysokości 12 585 082 złote płatną do budżetu państwa a w pkt IV na podstawie art. 77 ust. 1 i art. 80 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. 2021 r., poz. 275), w zw. z art. 83 tej ustawy w zw. z art. 263 § 1 i art. 264 § 1 k.p.a. postanowił obciążyć (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kosztami postępowania w sprawie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów w kwocie 93,60 zł oraz zobowiązać do ich zwrotu Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Odwołanie od tej Decyzji złożył (...) sp. z o.o. w W. zaskarżając ją w całości. Zaskarżonej Decyzji zarzucił:

Zarzuty co do stanu faktycznego:

I. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c., art. 227 k.p.c., art. 228 § 2 k.p.c. w z zw. z art. 84 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (dalej: „u.o.k.k.") oraz art. 7 k.p.a., art. 107 § 3 k.p.a. w zw. z art. 83 u.o.k.k. - poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, dokonanie ustaleń faktycznych z pominięciem istotnej części tego materiału, wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków z niego nie wynikających oraz sprzecznych ze zgromadzonym materiałem dowodowym, a w rezultacie:

1) dowolne, a nie swobodne ustalenie, iż przedmiot postępowania wyjaśniającego o sygn. (...) prowadzonego przez Prezesa UOKIK wobec (...) nie obejmował badania wysokości ulgi i roszczenia z art. 57 ust. 6 ust. ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (dalej: „Pt");

2) dowolne, a nie swobodne ustalenie, iż ceny standardowe Spółki, przy uwzględnieniu których określana jest wielkość ulgi, mają zawyżony charakter („sztuczne zawyżanie cen bazowych"), przy jednoczesnym pominięciu materiału dowodowego wykazującego, iż inni operatorzy telekomunikacyjni stosują ceny standardowe na zbliżonym poziomie;

3) dowolną, a nie swobodną ocenę okoliczności, skali i skutków stosowania przez Powoda praktyki uznanej w Decyzji za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów;

4) dowolne, a nie swobodne ustalenie, że kwota roszczenia z art. 57 ust. 6 Pt wpływała na decyzje konsumentów dotyczące rozwiązania umowy z (...),

co miało istotne znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Zarzuty co do praktyki:

II. naruszenie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (dalej: „u.p.n.p.r.") w zw. z art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.o.k.k. w zw. z art. 26 ust. 1 u.o.k.k. poprzez uznanie, że praktyka Spółki narusza dobre obyczaje;

III. naruszenie art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r. w zw. z art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.o.k.k. w zw. z art. 26 ust. 1 u.o.k.k. - poprzez uznanie, że praktyka Spółki istotnie zniekształca zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta;

IV. naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.o.k.k. w zw. z art. 26 ust. 1 u.o.k.k. w zw. z art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r. - poprzez uznanie, że praktyka Spółki narusza zbiorowe interesy konsumentów;

V. naruszenie art. 57 ust. 6 Pt. w zw. z art. 31 u.o.k.k. w zw. z art. 6 k.p.a. oraz w zw. z art. 7, art. 10 ust. 1, art. 20 i art. 22 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. - poprzez wykreowanie przez Prezesa UOKiK dodatkowej przesłanki limitującej wysokość ulg, o których mowa w art. 57 ust. 6 Pt.

Zarzuty co do kary:

VI. naruszenie 106 ust. 1 pkt 4 u.o.k.k. w zw. z art. 24 ust. 2 pkt 3 u.o.k.k. poprzez nałożenie na Spółkę kary pieniężnej, pomimo iż Spółka nie stosowała praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów;

VII. naruszenie 106 ust. 1 pkt 4 u.o.k.k., art. 8 k.p.a., art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, art. 6 ust. 2 i art. 7 ust. 1 i 2 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (dalej: „EKPC") - poprzez nałożenie na Spółkę kary pieniężnej z naruszeniem zasady ochrony zaufania do władzy publicznej oraz zasady proporcjonalności, w sytuacji gdy zasadnym było odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej - ze względu na precedensowy charakter sprawy oraz wykreowanie w Decyzji dobrego obyczaju antycypującego przepis prawa, który ma dopiero wejść w życie;

VIII. naruszenie art. 106 ust. 1 pkt 4 u.o.k.k. poprzez nałożenie na (...) kary pieniężnej, mimo że stwierdzona w Decyzji rzekoma praktyka miała charakter niezawiniony - nie została dokonana nawet w stopniu nieumyślnym:

IX. naruszenie art. 111 ust. 1 pkt 1, art. 111 ust. 2 u.o.k.k, art. 111 ust. 3, art. 2 i art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji RP, art. 6 ust. 2 i art. 7 ust. 1 i 2 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r. EKPC w zw. z art. 106 ust. 1 pkt 4 u.o.k.k. - poprzez nałożenie na (...) rażąco wygórowanej kary pieniężnej na skutek: 1/ nieuwzględnienia wszystkich okoliczności mających istotny wpływ na wysokość kary oraz 2/ nieprawidłowe zastosowanie przesłanek i okoliczności dotyczących podstawy wymiaru kary, a także okoliczności obciążających i łagodzących - z naruszeniem zasady proporcjonalności i równego traktowania.

Zarzuty co do środków usunięcia trwających skutków naruszenia:

X. naruszenie art. 26 ust. 2 w zw. z art. 26 ust. 4 u.o.k.k. - poprzez ich zastosowanie i nałożenie na Spółkę w pkt. II Decyzji środków usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, w sytuacji gdy Prezes UOKiK nie zidentyfikował trwających skutków rzekomego naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.

Zarzuty co do obowiązku rekompensaty:

XI. naruszenie art. 26 ust. 2 u.o.k.k., art. 1 ust. 1 u.o.k.k., art. 2 § 1 i 3 k.p.c., art. 7 i 45 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 6 k.p.a. - poprzez nałożenie na (...) w pkt. II. 1 i II.2 Decyzji obowiązku spełnienia na rzecz konsumentów świadczenia pieniężnego wraz ze związanym z nim obowiązkiem informacyjnym, mimo że taka kompetencja Prezesa UOKiK nie wynika z art. 26 ust. 2 u.o.k.k., co oznacza, że w tym zakresie Prezes UOKiK nie działał w granicach i na podstawie przepisów prawa, wkraczając w kompetencję sądów powszechnych do rozpatrywania spraw cywilnych.

Zarzuty co do obowiązków informacyjnych:

XII. naruszenie art. 26 ust. 2 u.o.k.k. w zw. z art. 26 ust. 4 u.o.k.k. - poprzez nałożenie na Spółkę obowiązku określonego w pkt. II.3 Decyzji, tj.skierowania informacji, w terminie miesiąca od uprawomocnienia się Decyzji, do wszystkich konsumentów, którzy zawarli z (...) umowy, w okresie od 1 stycznia 2020 r. do uprawomocnienia się Decyzji, których zawarcie wiązało się z przyznaniem ulg (bez względu na to, czy umowy te zostały rozwiązane, czy nadal obowiązują) pomimo, że środek ten nie jest proporcjonalny do wagi i rodzaju rzekomego naruszenia oraz nie jest konieczny do usunięcia jego rzekomo trwających skutków, a wręcz będzie wprowadzał konsumentów w błąd w związku z planowanym wejściem w życie Prawa komunikacji elektronicznej (które uchyli Prawo telekomunikacyjne, w tym art. 57 ust. 6 Pt).

Zarzuty co do obowiązków publikacji Decyzji:

XIII. naruszenie art. 26 ust. 2 w zw. z art. 26 ust. 3 u.o.k.k. - poprzez nałożenie na Spółkę w pkt. II.4 i II.5 sentencji Decyzji obowiązku publikacji oświadczenia i komunikatu o Decyzji na stronie internetowej (...) oraz w mediach społecznościowych (...) ((...), (...)), pomimo że środek ten nie jest proporcjonalny do wagi i rodzaju rzekomego naruszenia oraz nie jest konieczny do usunięcia jego rzekomo trwających skutków, a wręcz będzie wprowadzał konsumentów w błąd w związku z planowanym wejściem w życie Prawa komunikacji elektronicznej (które uchyli Prawo telekomunikacyjne, w tym art. 57 ust. 6 Pt);

XIV. naruszenie art. 26 ust. 2 w zw. z art. 26 ust. 4 w zw. z art. 26 ust. 3 u.o.k.k. - poprzez nałożenie na Spółkę w pkt. II, 3, II.4 i II.5 sentencji Decyzji obowiązku skierowania do określonej grupy konsumentów indywidualnej informacji oraz publikacji oświadczenia i komunikatu o Decyzji na stronie internetowej (...) oraz w mediach społecznościowych (...) ((...), (...)) - o treści sprzecznej z sentencją Decyzji.

Zarzuty co do odmowy wydania decyzji zobowiązującej:

XV. naruszenie art. 28 ust. 1 u.o.k.k w zw. z art. 1 u.o.k.k. i w zw. z art. 6, 7 i 12 k.p.a. w zw. z art. 83 u.o.k.k. - poprzez przekroczenie granic uznania administracyjnego i oczekiwanie usunięcia przez Spółkę potencjalnych skutków naruszenia (poprzez wypłacenie świadczenia pieniężnego wszystkim konsumentom mających zawartą umowie z przyznaną ulgą), co skutkowało brakiem wydania decyzji zobowiązującej, w sytuacji, gdy zakres proponowanych przez Powoda zobowiązań w sposób najszerszy, najszybszy i najbardziej efektywny realizował interes publiczny w sprawie, tj. ochronę interesów konsumentów;

XVI. naruszenie art. 8, 10 i 11 k.p.a. w zw. z art. 83 u.o.k.k. w zw. z art. 28 ust. 1 u.o.k.k. - poprzez naruszenie zasady zaufania do organów administracji publicznej, prawa do bycia wysłuchanym, zasady przekonywania oraz zasady szybkości i prostoty postępowania, co skutkowało brakiem wydania decyzji zobowiązującej, a tym samym miało to istotny wpływ na wynik sprawy.

W związku ze zgłoszonymi zarzutami Przedsiębiorca wniósł o:

1) uchylenie zaskarżonej Decyzji w całości, ewentualnie o:

2) zmianę Decyzji w części, tj.: w zakresie punktu III poprzez uchylenie wymierzonej Spółce kary pieniężnej lub jej znaczącą redukcję; w zakresie punktu II poprzez uchylenie nałożonego na Spółkę obowiązku spełnienia świadczenia pieniężnego na rzecz konsumentów (pkt II.l Decyzji) i związanych z tym obowiązków informacyjnych (pkt II.2 Decyzji); w zakresie pkt II.3 poprzez uchylenie środka w postaci usunięcia trwających skutków naruszenia w postaci obowiązku informacyjnego; w zakresie pkt II.4 i II. 5 uchylenie obowiązków publikacyjnych, albo

3) zmianę Decyzji w całości poprzez uwzględnienie propozycji zobowiązania Powoda złożonej w toku postępowania administracyjnego

oraz w każdym przypadku zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Organ wniósł o oddalenie odwołania w całości zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W dalszej części procesu strony podtrzymały swoje stanowisko w sprawie.

Sąd Okręgowy w Warszawie, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił co następuje:

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. była przedsiębiorcą wpisanym do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: (...). W dniu 31 sierpnia 2023 roku nastąpiło połączenie (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. z (...) sp. z o.o. w W. w trybie art. 492§1 pkt 1 k.s.h. Z dniem 31 sierpnia 2023 roku we wszystkie prawa i obowiązki (...) sp. z o.o. wstąpiła (...) sp. z o.o. w W. – przedsiębiorca wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego pod pozycją (...). (bezsporne)

(...) świadczyła usługi w zakresie telewizji kablowej, telefonii stacjonarnej oraz dostępu do Internetu, które stanowią usługi telekomunikacyjne wskazane w Pt. Spółka była wpisana do Rejestru Przedsiębiorców Telekomunikacyjnych prowadzonego przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej pod nr (...). (bezsporne)

W dniu 24 kwietnia 2015 r. Prezes UOKiK zawiadomił (...) o wszczęciu postępowania wyjaśniającego w sprawie wstępnego ustalenia czy przedsiębiorca ten dopuścił się naruszenia przepisów uzasadniającego wszczęcie postępowania w sprawie zakazu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w związku z przyznawaniem konsumentom przy zawieraniu umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych ulg, o których mowa w art. 57 ust. 6 Pt. (dowód, pismo Prezesa UOKiK z dnia 24 kwietnia 2015 r. k. 1600- 1601 akt admin.)

W odpowiedzi przedsiębiorca nadesłał pismo wyjaśniające, w którym przekazał materiały dotyczące ulg stosowanych przez niego przy zawieraniu umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych. (dowód, pismo (...) z 28 maja 2015 r. k. 1602- 1616 akt admin.)

Kolejny pismem datowanym na dzień 7 marca 2016 r. Prezes UOKiK wskazał (...) w jaki sposób konsument powinien być informowany o uldze wynikającej z art. 57 ust. 6 Pt, w tym o jej wysokości, ale także sposobie jej obliczenia, kwocie i tytule. W piśmie Organ zwrócił również uwagę przedsiębiorcy, że konsument powinien być również poinformowany o konieczności zwrotu ulgi w przypadku jednostronnego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez dostawcę usługi z winy abonenta przed upływem terminu na jaki umowa została zawarta. Prezes UOKiK wskazał również na sposoby informowania o powyższym konsumenta. Nadto Organ zobowiązał przedsiębiorcę do złożenia informacji o sposobie wykonywania powyższych zaleceń. (dowód: pismo Prezesa UOKiK z 7 marca 2016 r. k. 1617- 1618)

W wykonaniu powyższego (...) przekazała dane żądane przez Organ. (dowód: pismo (...) z załącznikami z 13 kwietnia 2016 r. k. 1619- 1672 akt admin.)

W kolejnym piśmie z dnia 29 lipca 2016 r. Prezes UOKiK ponownie wskazał Przedsiębiorcy w jaki sposób konsumenci powinni być informowani o sposobie obliczania ulgi oraz o obowiązku wskazywania abonentom dokładnego i jasnego obliczenia wysokości roszczenia z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez dostawcę usługi z winy abonenta przed upływem terminu na jaki umowa została zawarta. (dowód: pismo Prezesa UOKiK z dnia 29 lipca 2016 r. k. 1673- 1676 akt admin.)

Spółka stosowanych odpowiedzi udzieliła Organowi przy piśmie z dnia 2 września 2016 r. (dowód, pismo (...) z 2 września 2016 r. k. 1677- 1685 akt admin.)

W kolejnym piśmie z dnia 30 listopada 2016 r. Prezes UOKiK wskazał, że Spółka nie odniosła się do zastrzeżeń Organu w zakresie informowania konsumentów o wysokości ulgi i związanym z jej przyznaniem obowiązkiem spełnienia roszczenia, o którym mowa w art. 57 ust. 6 Pt. (dowód: pismo Prezesa UOKiK z 30 listopada 2016 r. k. 1686- 1687 akt admin.)

Spółka udzieliła odpowiedzi Organowi przy piśmie z dnia 19 grudnia 2016 r. (dowód, pismo (...) z 19 grudnia 2016 r. k. 1688- 1698 akt admin.)

Zawiadomieniem z dnia 6 marca 2017 r. Prezes UOKiK poinformował (...) o zamknięciu postępowania wyjaśniającego w sprawie wstępnego ustalenia czy Spółka dopuściła się naruszenia przepisów uzasadniających wszczęcie postepowania w sprawie zakazu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. (dowód, pismo Prezesa UOKiK z 6 marca 2017 r. k. 1547 akt admin.)

Postanowieniem z dnia 14 maja 2021 r. Prezes UOKiK wszczął postępowanie wyjaśniające w sprawie wstępnego ustalenia czy (...) dopuściła się naruszenia przepisów uzasadniających wszczęcie postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w związku z możliwością zawyżania ulg przyznawanych konsumentom przy zawieraniu umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych będących podstawą do kalkulacji roszczenia wynikającego z art. 57 ust. 6 Pt o czym zawiadomiła Spółkę, wzywając ja do złożenia wskazanych informacji. (dowód: postanowienie i zawiadomienie Prezesa UOKiK, k. 1- 6 akt admin.)

Po wyjaśnieniach złożonych przez Przedsiębiorcę, Organ postanowieniem, z dnia 3 stycznia 2022 r. wszczął wobec (...) postępowanie w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. (dowód: postanowienie Prezesa UOKiK, k. 1339- 1354 akt admin.)

(...) w umowach zawieranych z konsumentami stosowała ulgi wynikające z treści art. 57 ust. 6 Pt. Informacje dotyczące przyznanych konsumentom ulg były wskazywane w regulaminach promocji stanowiących załączniki do umowy. Znajdują się w nich następujące informacje: kategoria, usługa, okres zobowiązania, opłata abonamentowa bez promocji, opłata abonamentowa w promocji, miesięczna wartość ulgi, łączna wartość ulgi w okresie zobowiązania. (bezsporne)

Przykładowa informacja o uldze została przedstawiona w regulaminie warunków promocji „(...)” stanowiących część umowy abonenckiej. Podobne prezentacje były dołączane do innych regulaminów i promocji stosowanych przez Spółkę. (bezsporne, dowód: pismo (...) z 28 stycznia 2022 r. z załącznikami, k. 1413- 1446 akt admin.)

Ilość umów zawartych przez Spółkę z abonentami oraz ilość umów rozwiązanych przez abonenta lub przez dostawcę usługi z winy abonenta przed upływem terminu na jaki umowa została zawarta w okresie od dnia 1 stycznia 2018 r. do lipca 2022 r. wynika z danych przedstawionych przez Przedsiębiorcę przy pismach z 6 i 10 sierpnia 2021 r. oraz z 19 września 2022 r. (dowody, pismo (...) z dnia 19 września 2022 r. k. 822- 830, 1301- 1320, 1715- 1730 akt admin.)

(...) w wyniku składanych przez konsumentów reklamacji oraz pism odstępowała od naliczenia opłat wynikających z art. 57 ust. 6 Pt lub opłaty te znacznie obniżała. Wysokości opłat oraz ilość zmniejszonych opłat, jak też ilość wniosków , w których odstąpiono od pobierania opłaty obrazują dane przedstawione przez Spółkę. (bezsporne, dane wskazane przez (...) przy pismach z dni: 21 czerwca 2021, 10 sierpnia 2021, 18 stycznia 2022 r. k. 31- 37, 1302- 1319, 1381- 1393 akt admin.)

Powyżej opisany stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym, których prawdziwość, wiarygodność i moc dowodowa nie była podważana w postępowaniu sądowym.

Sąd Okręgowy w Warszawie, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył co następuje.

Mimo, że co do zasady Prezes UOKiK prawidłowo określił delikt, którego powód się dopuścił, to odwołanie Przedsiębiorcy częściowo jest słuszne.

Zgodnie z treścią art. 24 ust. 1 u.o.k.k. zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Natomiast art. 24 ust. 2 pkt 3 u.o.k.k. wskazuje, że przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy w szczególności nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji. Art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym wskazuje, że praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.

Zdaniem Prezesa UOKiK praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumentów było zachowanie przedsiębiorcy, który nieprawidłowo (zawyżająco) naliczał wysokości ulg przyznawanych konsumentom przy zawieraniu umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych będących podstawą do kalkulacji roszczenia wynikającego z art. 57 ust. 6 Pt, tj. na poziomie przekraczającym wartość tych umów, w rozumieniu sumy opłat abonamentowych, które konsumenci są zobowiązani opłacić w czasie trwania umów. Zgodnie zaś z tym przepisem w przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, w tym o zapewnienie przyłączenia do publicznej sieci telekomunikacyjnej, związanego z ulgą przyznaną abonentowi, wysokość roszczenia z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez dostawcę usług z winy abonenta przed upływem terminu, na jaki umowa została zawarta, nie może przekroczyć wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. Roszczenie nie przysługuje w przypadku rozwiązania przez konsumenta umowy przed rozpoczęciem świadczenia usług, chyba że przedmiotem ulgi jest telekomunikacyjne urządzenie końcowe.

Aby przyjąć, że przedsiębiorca dopuścił się deliktu określonego w art. 24 ust. 1 u.o.k.k. należy wykazać, że czynem swym wypełnił określone w ustawie przesłanki.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że w przedmiotowej sprawie Organ wystąpił w celu ochrony interesu publicznego. Jak słusznie wskazano w uzasadnieniu Decyzji interes publiczny zostaje naruszony w szczególności wówczas, gdy określonymi działaniami przedsiębiorcy dotknięty jest szerszy krąg uczestników rynku, względnie, gdy wywołują one na rynku niekorzystne zjawiska, powodując zaburzenia w jego prawidłowym funkcjonowaniu. Sprawa ma charakter publicznoprawny, gdyż wiąże się z ochroną praw potencjalnie nieograniczonej liczby konsumentów, którzy zawarli z (...) umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, ma także wpływ na działania innych operatorów działających na rynku telekomunikacyjnym, a w szczególności następcy prawnego Przedsiębiorcy - (...) sp. z o.o., który wciąż wykonuje usługi na podstawie zawartych przez (...) umów. Słusznie wskazuje również Urząd, że działania Przedsiębiorcy nie dotyczą interesów poszczególnych osób, których sprawy miałyby charakter indywidualny, ale kręgu konsumentów, których sytuacja jest identyczna. Naruszenie interesu publicznoprawnego przejawia się w naruszeniu zbiorowego interesu konsumentów. Przy czym naruszenie zbiorowych interesów konsumentów należy analizować nie tylko w kontekście naruszenia interesów majątkowych (ekonomicznych), ale również pozaekonomicznych, w tym zaufania konsumentów do przedsiębiorców działających na rynku usług telekomunikacyjnych.

Przechodząc do wykładni zacytowanego wyżej przepisu art. 24 ust.1 i 2 u.o.k.k. to należy wskazać, że przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy. Konsumentem w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów jest osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową (art. 22 ¹ k.c.). Dlatego też dla uznania działania przedsiębiorcy za niezgodne z zawartym w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów zakazem stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów muszą zostać spełnione kumulatywnie trzy następujące przesłanki: (1) zachowanie musi być podejmowane przez podmiot będący przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, (2) zachowanie przedsiębiorcy jest sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami oraz (3) zachowanie to godzi w zbiorowe interesy konsumentów.

W przedmiotowej sprawie poza sporem jest status pozwanego, a także (...) jako przedsiębiorców, wobec których mają zastosowanie przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Kolejną przesłanką jest wykazanie, że przedsiębiorca swoim zachowaniem naruszył dobry obyczaj (względnie jego działalność była sprzeczna z prawem). Dobry obyczaj, którego naruszenia przez Przedsiębiorcę, dopatrzył się Organ został opisany w punktach 72 do 98 uzasadnienia Decyzji. Zdaniem Sądu, nie istnieje żaden dobry obyczaj bezpośrednio wiążący się z treścią art. 57 ust. 6 Pt. Przepis jest jasny i jednoznacznie wskazuje, że w przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, w tym o zapewnienie przyłączenia do publicznej sieci telekomunikacyjnej, związanego z ulgą przyznaną abonentowi, wysokość roszczenia z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez dostawcę usług z winy abonenta przed upływem terminu, na jaki umowa została zawarta, nie może przekroczyć wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania.

Sąd stoi na stanowisku, że w przedmiotowej sprawie nieprawidłowe zachowanie Przedsiębiorcy, prowadzące do naruszenia dobrego obyczaju należy wywieść z przepisów kodeksu cywilnego. Art. 385 ³ k.c. jednoznacznie wskazuje typy klauzul abuzywnych, których nie można stosować w umowach z konsumentami. Zdaniem Sądu jeżeli w przedmiotowej sprawie był naruszony dobry obyczaj to należało go połączyć z zakazem stosowania obowiązującego przepisu jak klauzuli abuzywnej. Z art. 385 ³ pkt 17 wynika, że „W razie wątpliwości uważa się, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są te, które w szczególności (…) nakładają na konsumenta, który nie wykonał zobowiązania lub odstąpił od umowy, obowiązek zapłaty rażąco wygórowanej kary umownej lub odstępnego.” Oczywiście, że przepis art. 57 ust. 6 Pt pozwala na obciążenie konsumenta rozwiązującego przedwcześnie umowę określoną kwotą, jednakże ta kara umowna nie może być rażąco wygórowana. Sam zapis umowy nie jest abuzywny, ponieważ wprost cytuje przepis ustawy. Jednakże wysokość świadczenia wynika już tylko i wyłącznie z kalkulacji przedsiębiorcy, która nie jest jasno i jednoznacznie przedstawiana konsumentowi. I tu niewątpliwie, zdaniem Sądu działanie przedsiębiorcy powodowało, że naliczana kara umowna była „rażąco wygórowaną”. A że zapis umowy nie narusza wprost normy ustawowej, należy w tym wypadku odwołać się do dobrego obyczaju. W takim wypadku nie jest to sztucznie, na potrzeby sprawy, dobry obyczaj wykreowany przez Organ, a wypływający z obowiązujących przepisów, wskazujących na to jakie zapisy w umowach z konsumentami są nieważne.

Jak słusznie wskazał pozwany pojęcie „dobrych obyczajów” wskazane w art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r. stanowi klauzulę generalną podlegającą konkretyzacji na okoliczność danego stanu faktycznego. Oczywiście ustawa nie zawiera definicji normatywnej pojęcia „dobrych obyczajów”. Praktyka orzecznicza wykształciła na potrzeby prowadzonych postępowań definicję dobrego obyczaju jako szeroko rozumiany szacunek do drugiego człowieka, oparty na regule postępowania zgodnego z zasadami etyki, moralności i aprobowanymi społecznie obyczajami. Do dobrych obyczajów zaliczyć należy, w szczególności, następujące wartości: uczciwość, szczerość, lojalność, rzetelność i fachowość. Natomiast jako sprzeczne z dobrymi obyczajami należy rozumieć działania, które uniemożliwiają realizację tych wartości, w tym także działania prowadzące do dezinformacji lub wywołania u konsumenta błędnego mniemania, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności, ukształtowania stosunku zobowiązaniowego niezgodnie z zasadą równorzędności stron, czyli działania powszechnie uznawane za nieuczciwe, nierzetelne lub sprzeczne z akceptowanymi standardami postępowania. Przy czym wchodzą tu w grę nie tylko działania naruszające interesy ekonomiczne konsumenta, lecz również sytuacje, w których zostanie spowodowany u niego dyskomfort, próżny trud, wynikające z naruszenia prywatności, wygody, poczucia godności osobistej, nałożenia uciążliwych obowiązków, czy braku satysfakcji z zawarcia umowy określonej treści.

Zdaniem Sądu rażące zawyżanie kwoty „kary umownej” stanowi działanie prowadzące nie tylko do ukształtowania stosunku zobowiązaniowego niezgodnie z zasadą równorzędności stron, ale także prowadzi do dezinformacji konsumenta, co do prawdziwej kalkulacji opłat w przypadku rozwiązania umowy. Może to być także odczytywane jako naruszenie dobrego obyczaju kupieckiego nie wprowadzania w błąd drugiej strony kontraktu. Słusznie wskazuje na to w Decyzji Organ, podnosząc, że wykorzystywanie zastrzeżonych w umowie wysokich kosztów rozwiązania umowy do zniechęcenia konsumenta do złożenia wypowiedzenia (albo do przekonania go do wycofania wypowiedzenia już złożonego), w szczególności gdy przedsiębiorca nie planuje obciążyć go tak wysokimi kosztami, jest właśnie tego typu naruszeniem. Składane przez konsumentów skargi zebrane w trakcie postępowania administracyjnego jednoznacznie wskazują, że konsumenci czuli się niedoinformowani, zdezorientowani oraz czuli się wykorzystani przez powoda. Co więcej tego typu skargi wpływały do UOKiK nawet po wydaniu przedmiotowej decyzji. Zdaniem Sądu świadczy to o tym, że kwota roszczenia ma wpływ na decyzję konsumenta i rażąco wygórowane kwota kary umownej wpływa niewątpliwie na decyzje podejmowane przez klienta Spółki.

Mając powyższe na uwadze Sąd podziela stanowisko Prezesa UOKiK, że powód dopuścił się naruszenia dobrego obyczaju, aczkolwiek nieco zmodyfikowanego w stosunku do opisanego w uzasadnieniu skarżonej Decyzji. Zdaniem Sądu zachowanie przedsiębiorcy mieści się w ramach normy wynikającej z treści art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r. i jest nieuczciwe, gdyż mogło istotnie zniekształcać bądź móc zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy, w trakcie jej zawarcia lub po jej zawarciu. Sąd w tej części w pełni podziela argumenty zawarte w pkt 99 do 110 skarżonej decyzji i nie będzie ich ponownie przytaczać.

Odnosząc się zaś do argumentacji powoda zamieszczonej w odwołaniu, należy wskazać, że przepisy prawa dają konsumentowi możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy telekomunikacyjnej i możliwość skorzystania przez niego z tego prawa nie daje przedsiębiorcy możliwości zastosowania wobec niego kary umownej w rażąco zawyżonej wysokości, przyczyny bowiem rozwiązania umowy mogą być bardzo różne, a jak wynika z zebranego materiału dowodowego, ale także z doświadczenia życiowego mogą być związane na przykład z niezadowoleniem z jakości usługi przedsiębiorcy. Nawet kiedy dochodzi do rozwiązania umowy z winy konsumenta, brak jest podstaw aby stosować wobec niego rażąco wysokie kary umowne. Argumenty dotyczące lojalności konsumenta wobec przedsiębiorcy, czy też naruszania zasady pacta sunt servanda, w obliczu działań konsumenta w granicach prawa, są co najmniej nietrafione.

To prawda, że przedsiębiorca ma swobodę w kształtowaniu cen, dopóki nie narusza zakazów ograniczających konkurencję i nie wchodzi w porozumienia cenowe z innymi przedsiębiorcami na rynku, prawdą jest też, że ma swobodę w kształtowaniu ulg cenowych, rabatów i innego typu form przyciągania klienta do siebie. Nie może to jednak doprowadzić do sytuacji, że wynikająca z przepisów prawa możliwość wcześniejszego rozwiązania przez konsumenta umowy, obarczona będzie kosztami znacznie wygórowanymi. Prezes UOKiK w skarżonej Decyzji nie zakwestionował ani cen usług świadczonych przez Operatora, ani możliwości przyznawania przez niego ulg. Wskazał jedynie, że ustalanie ulg nie powinno być dowolne – konieczne jest wskazanie według jakich kryteriów zostały ustalone oraz czy istotnie zostały zastosowane. Dodać do tego należy, że w ten sposób obliczona ulga nie może powodować w razie chęci rozwiązania umowy przez konsumenta przed okresem na jaki została zawarta, rażąco wysokiej kary umownej.

Sąd w pełni podziela stanowisko Prezesa UOKiK, który przyjął, że działanie przedsiębiorcy spełnia także (3) przesłankę wskazana w art. 24 u.o.k.k. godząc w zbiorowe interesy konsumentów. Praktyka opisana w sentencji Decyzji nie obejmowała wąskiego, jasno sprecyzowanego grona kilku klientów (...), ale wymierzona była we wszystkich konsumentów, którzy zawarli umowy ze Spółką. Każdy z klientów spółki mógł, z różnych powodów, stanąć przed potrzeb a rozwiązania umowy ze spółką (choćby ze względu na zmianę miejsca zamieszkania). Na naruszenie zbiorowego interesu wskazuje także skala umów zawartych na zasadach promocyjnych, jak też rząd wielkości klientów, którzy rozwiązywali umowy, jak też ilość informacji płynących od konsumentów z informacjami dotyczącymi możliwości rozwiązania umowy.

Mając powyższe na uwadze Sąd podziela stanowisko Prezesa UOKiK, że Przedsiębiorca dopuścił się naruszenia art. 24 ust. 2 pkt 3 u.o.k.k. w zw. z art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r. i zarzuty dotyczące przypisanej mu praktyki są nieskuteczne.

Natomiast, w pewnym zakresie, Sąd podzielił zarzut Powoda dotyczący zasadności i proporcjonalności zastosowanych przez Prezesa UOKiK środków nałożonych na Powoda w związanych z naruszeniem zbiorowych interesów konsumentów co doprowadziło do zmiany zaskarżonej decyzji.

Powód zakwestionował przede wszystkim sposób zastosowania środka, o którym mowa w treści punktu II.1 i II.2 zaskarżonej decyzji, tj. dokonania przez powoda zwrotu – w ramach przysporzenia konsumenckiego – zwrotu kwoty roszczenia w części, w której kwota ta przewyższała sumę opłat abonamentowych pozostałych do końca trwania umowy, a którzy spełnili przesłanki opisane w punkcie II.1. Sąd stoi na stanowisku, że Prezes UOKiK nie jest uprawniony do zastosowania każdego proporcjonalnego środka jaki uznaniowo przyjmie za stosowny, a w szczególności takiego, do którego użycia nie ma umocowania w systemie prawa. Stanowi on w istocie rzeczy rozstrzygnięcie Prezesa UOKiK zasądzające określone świadczenia w postaci nakazu zapłaty przez powoda ściśle określonych sum pieniężnych na rzecz jego kontrahentów. Tego rodzaju nakaz jest charakterystyczny dla rozstrzygnięcia sprawy cywilnej. Kompetencja Prezesa UOKiK do stosowania środka w postaci „rekompensaty publicznej” w szczególności nie wynika z brzmienia art. 26 ust. 2 u.o.k.k., gdyż wykracza poza granice uznania administracyjnego w jakie wyposaża Prezesa UOKiK ta norma kompetencyjna. Normy kompetencyjne, co jest powszechnie przyjmowane w doktrynie, nie powinny podlegać wykładni rozszerzającej.

Sąd w pełni podziela w tym zakresie stanowisko przedstawione przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (sygn. akt XVII AmA 3/20) oraz Sąd Apelacyjny w Warszawie (sygn. akt VII AGa 460/22) w sprawie dotyczącej przedsiębiorcy (...) sp. z o.o.

Sąd podziela również i uznaje za swoje stanowisko zaprezentowane przez prof. Konrada Kohutka w artykule „Rekompensata publiczna jako środek usunięcia skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów wątpliwości systemowo-kompetencyjne” opublikowanym w Studiach Prawniczych. Rozprawach i Materiałach 2019, nr 1(24), w którym wskazanych zostało sześć powodów stojących na przeszkodzie posługiwaniu się przez Prezesa UOKiK rekompensatą publiczną jako środkiem do usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. W podsumowania artykułu autor stwierdził, że: „Po pierwsze, stosowanie środka w postaci rekompensaty publicznej wykracza poza granice uznania administracyjnego w jakie wyposaża Prezesa UOKiK norma kompetencyjna z art. 26 ust. 2 u.o.k.k. Dzieje się tak przede wszystkim z uwagi na kolizję tego środka z zasadą proporcjonalności, w tym zwłaszcza z wynikającym z tej zasady wymogiem, aby skutki zastosowania danego środka pozostawały w odpowiedniej proporcji do ciężarów (konsekwencji), jakie stąd wynikają dla jednostki (tu przedsiębiorcy); tego rodzaju konsekwencją jest istotne ograniczenie po stronie przedsiębiorcy konstytucyjnie gwarantowanego prawa do sądu. Ponadto powołany przepis – jako norma kompetencyjna – podlega wykładni zawężającej, co również przemawia za negowaniem dopuszczalności kreowania go jako podstawy prawnej dla stosowania środków rodzących daleko idące konsekwencje dla jednostek (tu: przedsiębiorców), tj. ingerujących w ich prawa i wolności. Po drugie, rekompensata publiczna – zarówno w ujęciu podmiotowym, jak i funkcjonalnym – wyraźnie odróżnia się od normatywnie określonych (zob. zwłaszcza art. 26 ust. 2 i 3 u.o.k.k.) środków usunięcia skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Również i z tego powodu zasadnym staje się traktowane jej jako środka wykraczającego poza zakres kompetencji (uznania) Prezesa UOKiK, jakie przyznaje mu art. 26 ust. 2 u.o.k.k. Po trzecie, rekompensata publiczna rodzi wątpliwości w kontekście spójności takiego środka z samą konstrukcją (definicją) zbiorowego interesu konsumentów. Przedsiębiorca, wykonując wynikający z rekompensaty obowiązek zapłaty określonej kwoty na rzecz (zazwyczaj) każdego ze swych klientów/konsumentów, zostaje obciążany kwotą stanowiącą sumę wszystkich wypłaconych na rzecz poszczególnych konsumentów środków pieniężnych. Rekompensata publiczna w istocie stanowi więc formę usunięcia „zsumowanych”, indywidualnych skutków (finansowych) naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Pozostaje to w kolizji z pojęciem (istotą) praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, co do której ustawodawca wyraźnie uznał, iż nie może jej stanowić suma interesów indywidualnych (art. 24 ust. 3 u.o.k.k.). Po czwarte, rekompensata jest środkiem stanowiącym sprawę cywilną; jej wykonanie w założeniu prowadzić ma do zwrotu nienależnego świadczenia (zob. art. 410 i n. k.c.) pomiędzy dwoma podmiotami prywatnymi (przedsiębiorcą a konsumentem), zatem między równorzędnymi (przynajmniej w wymiarze prawno-sądowym) podmiotami. W swej istocie rekompensata stanowi należność cywilnoprawną. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 2 §1 k.p.c. do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są sądy powszechne (a zatem nie organ administracji, jakim jest Prezes UOKiK). Po piąte, konsekwencją stosowania przez Prezesa UOKiK rekompensaty publicznej jest ograniczenie prawa do sądu, jakie gwarantuje art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Zachodzą wątpliwości co do gwarancji bezstronności w zakresie stosowania przez Prezesa UOKiK tego środka. Ponadto skutkiem zastosowania jest analogiczne potraktowanie każdego z konsumentów (klientów przedsiębiorcy), a ściślej – ich sytuacji prawno-faktycznej; w odniesieniu do wystarczająco dużej grupy (kategorii) klientów przedsiębiorcy (konsumentów) mogą występować określone różnice tak co do prawa (relacji umownych), jak i co do faktów. Wreszcie również i skutki praktyk przedsiębiorcy, jakie kwestionuje Prezes UOKiK (w szczególności w wymiarze prawnym), mogą być odmienne w stosunku do poszczególnych konsumentów (podważając tym samym zasadność/adekwatność stosowania wobec każdego z nich analogicznego środka „zaradczego” w postaci rekompensaty publicznej). Wskazane indywidualne okoliczności sprawy nie są badane przez Prezesa UOKiK stosującego rekompensatę publiczną (a podlegałyby takiemu zbadaniu – w kontekście stosownych przepisów kodeksu cywilnego – przez sąd); okoliczności te (relacje) nie stanowią także przedmiotu rozpatrywania przez SOKiK (w ramach odwołania od decyzji Prezesa UOKiK, w której zastosował on rekompensatę publiczną). Po szóste wreszcie, stosowanie przez Prezesa UOKiK rekompensaty publicznej jako instrumentu stricte władczego pozostaje w kolizji z rozwiązaniami przyjętymi w prawie unijnym. W treści przepisów rozporządzenia 2017/2394 – w tym zwłaszcza w katalogu kompetencji organów krajowych w zakresie „egzekwowania prawa” (ochrony zbiorowych interesów konsumentów) – środek ów nie został wskazany. Ponadto z przepisów tego rozporządzenia należy dedukować, iż prawodawca unijny dopuszcza stosowanie przez krajowe organy środków kompensacyjnych (odszkodowawczych) na rzecz konsumentów jedynie w przypadku gdy środek taki zostanie zaproponowany przez samego przedsiębiorcę jako „dodatkowe zobowiązanie w zakresie środków zaradczych” (additional remedial commitment). W kontekście unijnych uwarunkowań prawnych Prezes UOKiK mógłby więc korzystać z rekompensaty publicznej co najwyżej w ramach tzw. decyzji zobowiązaniowych (wydawanych w trybie art. 28 u.o.k.k.), a nie jako instrument stricte władczy (nakazowy), czyli – w wymiarze formalnym – jako element decyzji stwierdzającej naruszenie (wydawanej na mocy art. 26 u.o.k.k.).”

Powyższe wskazuje jednoznacznie, że obowiązek dokonania rekompensaty publicznej, a tym samym zapłaty przez powodowego przedsiębiorcę zryczałtowanych sum pieniężnych na rzecz konsumentów, nie jest środkiem usunięcia trwających skutków naruszenia, o którym mowa w art. 26 ust. 2 u.o.k.k.

Należy także dodać, że rekompensata publiczna była elementem prac legislacyjnych prowadzonych w 2015 r. zakończonych uchwaleniem ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw. (Dz. U. 2015.1634). Pierwotny rządowy projekt tej ustawy (za którego przygotowanie odpowiedzialny był Prezes UOKiK) przewidywał zwrot konkretnym konsumentom korzyści bezprawnie uzyskanych przez przedsiębiorcę w związku ze stosowaniem klauzul niedozwolonych, jako jeden ze środków usunięcia trwających skutków naruszenia zakazu stosowania takich postanowień. W toku prac legislacyjnych zastrzeżenia do tych propozycji zgłosiło Ministerstwo Sprawiedliwości i Rada Legislacyjna przy Prezesie Rady Ministrów wskazując na niekonstytucyjność takiego rozwiązania. Projektodawca, Prezes UOKiK zdecydował ostatecznie o usunięciu tego zapisu z projektowanej treści art. 23b ust. 2 u.o.k.k. Wynika z tego, że od 2015 r. poszerzanie kompetencji Prezesa UOKiK następowało w drodze wydawania decyzji obejmujących zobowiązanie przedsiębiorców do zapłaty na rzecz konsumentów „rekompensaty publicznej” w oparciu o nieuprawnioną rozszerzającą wykładnię art. 26 ust. 2 u.o.k.k., zastępującą ustawowe upoważnienie, którego wprowadzenie do ustawy nie nastąpiło.

Sąd nie podziela przy tym stanowiska zaprezentowanego przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 czerwca 2024 r. w sprawie II NSKP 43/23, przede wszystkim z uwagi na to, że stanowisko opowiadające się za możliwością orzeczenia przez Organ przysporzenia konsumenckiego nie zostało uzasadnione. Przedstawiona powyżej argumentacja stwierdzająca brak podstaw do wydania decyzji co do przysporzenia konsumenckiego w oparciu o art. 26 ust. 2 u.o.k.k. nie została w żaden sposób przez Sąd Najwyższy odparta, w uzasadnieniu nie pojawił się nawet cień próby obalenia odmiennego stanowiska prezentowanego także przez Sąd w niniejszej sprawie.

W tym miejscu należy dodać, że rację ma powód, wskazując, że przytaczane przez Prezesa UOKiK w pismach procesowych orzeczenie TSUE z 30 marca 2023 r. w sprawie C-5/22, także nie stanowi argumentu dla możliwości zobowiązania przedsiębiorcy przez Organ do realizacji przysporzenia konsumenckiego. Po pierwsze Trybunał wskazał, że Państwa Członkowskie mogą przyznawać takie kompetencje organom krajowym, a takich kompetencji w Polsce jak wskazano wyżej nie przyznano. Po drugie sprawa dotyczyła rynku włoskiego, gdzie takie uprawnienie regulatorowi rynku energetycznego (tego rynku dotyczyło pytanie) przyznano.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie posiadał żadnych podstaw do wydawania zobowiązania określonego w pkt II.1 i II.2 skarżonej Decyzji i w części tej ją uchylił.

Sąd uznał zaś, że zobowiązania nałożone przez Prezesa UOKiK w punktach II.3, II.4 i II.5 mają oparcie w obowiązujących przepisach prawa, nie są nadmierne oraz nieproporcjonalne do stwierdzonych nieprawidłowości w działaniu przedsiębiorcy.

Co do zarzutu określonego w odwołaniu jako nr X, to Sąd wskazuje, że jest to zarzut niezrozumiały. W zasadzie stanowi on polemikę z uzasadnieniem Decyzji, ale nie wskazuje jaki element Decyzji jest nieprawidłowy i w jaki sposób należałoby Decyzję w zakresie tego zarzutu zmienić lub jaki jej punkt uchylić. Wobec powyższego z uwagi na niezrozumiałość treści zarzutu, Sąd uznał go za niezasadny.

Za nieprawidłowy należy uznać także zarzuty sformułowane w punktach XII- XIV odwołania, a dotyczące nałożonych obowiązków informacyjnych i publikacyjnych na powoda. W pierwszej kolejności należy wskazać, że obowiązki te mają oparcie w obowiązującej ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów. Środki te oprócz poinformowania osób, które mogły lub będą mogły zgłosić reklamację do przedsiębiorcy o takiej możliwości i jej zakresie, posiadają funkcje prewencyjną oraz edukacyjną. Ogłoszenia, do których został zobowiązany przedsiębiorca, będą miały funkcję edukacyjną dla konsumentów, aby byli bardziej świadomi możliwych nieprawidłowych zachowań wobec nich, a inni przedsiębiorcy telekomunikacyjni nie będą stosować analogicznych praktyk.

Nie ma przy tym racji powód, wskazując, że nieprawidłowo zostali zidentyfikowani konsumenci, którzy mają zostać powiadomieni o rozstrzygnięciu zawartym w Decyzji. Także bowiem ci konsumenci, którzy zawarli umowę z powodem i jest ona w trakcie okresu obowiązywania są narażeni na nieodpowiednie zachowanie Spółki. Spółka nie wykazała, a na niej ciąży ciężar dowodu, że zaniechała stosowania praktyki, co znalazło odzwierciedlenie w treści decyzji.

Podobnie bezzasadny są twierdzenia powoda, że w związku z wejściem od dnia 10 listopada Prawa komunikacji elektronicznej, udzielanie konsumentom informacji zgodnej z treścią Decyzji, będzie ich wprowadzało w błąd. Po pierwsze wskazać należy, że zgodnie z art. 80 ust. 4 ustawy z dnia 12 lipca 2024 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo komunikacji elektronicznej (Dz.U z 2024 r. poz. 1222) do odszkodowań wynikających z wcześniejszego rozwiązania umowy stosują się przepisy dotychczasowe oraz dotychczasowe zapisy umowy. Po drugie Sąd podziela stanowisko Prezesa UOKiK, że komunikat, który ma opublikować powód jest skonstruowany w sposób jasny i czytelny dla konsumenta i nie nastręcza trudności w zrozumieniu jakiej sytuacji dotyczy.

Powód nie wykazał również, że nałożone na niego obowiązki informacyjne są nieproporcjonalne lub zbyt kosztowne, aby mogły ulec zmianie lub uchyleniu. Jak wynika z treści art. 26 u.o.k.k. Prezes Urzędu wydaje decyzję o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i nakazującą zaniechanie jej stosowania, jeżeli stwierdzi naruszenie zakazu określonego w art. 24. W decyzji, o której mowa w ust. 1, Prezes Urzędu może określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w celu zapewnienia wykonania nakazu, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji. W decyzji, o której mowa w ust. 1, Prezes Urzędu może nakazać publikację decyzji w całości lub w części, z zaznaczeniem, czy decyzja ta jest prawomocna, w określonej w niej formie, na koszt przedsiębiorcy. Środki, o których mowa w ust. 2, powinny być proporcjonalne do wagi i rodzaju naruszenia oraz konieczne do usunięcia jego skutków.

W świetle treści przedstawionych unormowań nie budzi zastrzeżeń zasadność zastosowania przez pozwanego wskazanych w punkcie II pkt 3-5 decyzji środków usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, w związku z praktyką stwierdzoną w punkcie I sentencji decyzji w postaci złożenia konsumentom, którzy zawarli od dnia 1 stycznia 2020 r. umowę telekomunikacyjną, oświadczenia o nakazanej treści, a także publikację ogólnodostępną dla wszystkich zainteresowanych konsumentów. Środki te posłużą usunięciu skutków spowodowanych wcześniej dokonanymi naruszeniami. Istotne jest bowiem, aby skierować do konsumentów jasny komunikat, który umożliwi im zapoznanie się z przedmiotową decyzją Prezesa UOKIK – po jej uprawomocnieniu. Spowodują one również, że konsumenci, wobec których stosowane były praktyki zostaną skutecznie poinformowani, że mogą wystąpić z reklamacjami, co posłuży prawidłowemu wykonaniu ich umów.

Bezzasadny jest również zarzut powoda dotyczący odmowy wydania decyzji zobowiązującej (punkt XV i XVI odwołania). Prezes UOKiK jest niezależnym Organem, który rozpoznaje sprawy przekazane mu ustawą i jeżeli uznał, że w przedmiotowej sprawie należy wszcząć postępowanie i są podstawy do wydania Decyzji to jest to jego suwerenna decyzja i Sąd nie ma podstaw do ingerowania w tą fazę postępowania administracyjnego. Odnosząc się do zarzutów naruszenia przez Pozwanego przepisów postępowania administracyjnego, tj. art. 6, 7, 10- 12 k.p.a., należy wskazać, iż co do zasady tego typu zarzuty są nieskuteczne przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ponieważ Sąd ten nie może ograniczyć sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, poprzedzającego postępowania sądowe. Celem postępowania sądowego nie jest bowiem przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględniany jest materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu przed sądem cywilnym. Tutejszy Sąd jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego, a nie sądem legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo-administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy (por. np.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r., sygn. akt III CRN 120/91; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 r., sygn. akt I CKN 265/98; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 r., sygn. akt I CKN 351/99; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 r., sygn. akt I CKN 1036/98; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 r., sygn. akt III SZP 2/05).

Jednocześnie należy podkreślić, że nawet gdyby przyjąć, że w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych, to zarzuty w tym zakresie nie mogą być skuteczne, o ile uchybienia te mogą być sanowane w toku postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu, bowiem tutejszy Sąd zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym.

Co do zarzutów dotyczących wysokości wymierzonej przedsiębiorcy kary (zarzuty VI- IX odwołania), to Sąd częściowo podzielił stanowisko powoda, co doprowadziło do zmniejszenia nałożonej na przedsiębiorcę kary.

Oczywiście za bezzasadny należy uznać zarzut oznaczony nr VI. Jak wyżej wskazano Spółka stosowała praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i Prezes UOKiK miał podstawy do wymierzenia przedsiębiorcy kary pieniężnej na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 u.o.k.k. Za podobnie nieuzasadniony należy uznać zarzut określony nr VIII albowiem odpowiedzialność przedsiębiorcy za naruszenie zbiorowego interesu konsumentów ma charakter obiektywny i zawinienie lub jego brak może wpływać na wysokość wymiaru kary, ale nie na to, czy przedsiębiorca może zostać w ogóle ukarany za swoje zachowanie przez Prezesa UOKiK.

Sąd uznał za częściowo uzasadnione zarzuty VII i IX i z tej przyczyny obniżył wymierzoną Spółce karę pieniężną. Rację ma powód wskazując, że Organ prowadził postępowanie wyjaśniające wobec (...) w latach 2015- 2017 w sprawie „wstępnego ustalenia czy przedsiębiorca ten dopuścił się naruszenia przepisów uzasadniającego wszczęcie postępowania w sprawie zakazu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w związku z przyznawaniem konsumentom przy zawieraniu umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych ulg, o których mowa w art. 57 ust. 6 Pt”. Zapis znajdujący się w piśmie Prezesa UOKiK (k. 1600 akt admin.) jest jednoznaczny i świadczy, że nie było to postepowanie w kierunku stwierdzenia używania przez Spółkę postanowień abuzywnych, ale w kierunku naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w kontekście art. 57 ust. 6 Pt. Postępowanie to trwało długo i miało bardzo kompleksowy charakter, na co wskazuje zebrany w aktach administracyjnych sprawy materiał dowodowy. Powód prowadził z pozwanym szeroką korespondencję, obie strony dokładnie wyjaśniły swoje stanowiska. Co ważne Spółka przedstawiła Organowi swoje stanowisko co do sposobu wyliczenia ulg oraz roszczenia z tytułu zwrotu tej ulgi w sytuacji opisanej w art. 57 ust. 6 Pt. Organ nie zakwestionował zasady ustalenia przez Spółkę wysokości ulg i jej kalkulacji. Nie dopytał dokładniej, jeżeli nie miał wszelkich danych do zakończenia postępowania, a postępowanie zakończył (zawiadomienie z dnia 6 marca 2017, k. 1547 akt admin.), wskazując, iż praktyka spółki odpowiada wymogom wynikającym z prawa telekomunikacyjnego i dobrych obyczajów. Ma częściowo rację powód, że stan faktyczny sprawy od czasu zakończenia postępowania w sprawie (...) nie uległ zmianie, stan prawny zmianie z cała pewnością nie uległ. Pojawi się jeden nowy element stanu faktycznego- skargi konsumentów. Jednakże czy Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów został powołany tylko i wyłącznie w celu karania przedsiębiorców. Organ powinien jednak uprzednio dostrzegać możliwe problemy i zajmować się także, a może przede wszystkim chronić konsumentów przed możliwością pojawienia się niekorzystnego dla nich zjawiska i antycypować możliwość pojawienia się naruszeń ich zbiorowego interesu. Oczywiście Sąd zdaje sobie sprawę, że zupełna i we wszystkich aspektach taka ochrona możliwa nie jest. Ale w tej sprawie Urząd prowadził postępowanie wyjaśniające i zdaniem Sądu nie może w tej chwili stawiać tezy, że w zasadzie postępowanie dotyczyło czegoś innego niż dotyczyło i Organ badał inne aspekty sprawy. Dlatego też Sąd uznał, że przedsiębiorca w oparciu o postępowanie Organu w sprawie (...) mógł działać w zaufaniu do Organu, który nie stwierdził w jego działaniu naruszeń. Co nie może jednak spowodować tego, że działanie Spółki można uznać za nienaruszające zbiorowego interesu konsumenta w sposób opisany powyżej. Ten element może wpłynąć, zdaniem Sądu jedynie na wymiar kary pieniężnej. Oczywistym jest, wbrew stanowisku powoda, że w niniejszym przypadku nie mamy do czynienia ze zmianą stosowanej przez Prezesa UOKiK wykładni przepisów prawa, ale z odmiennym zakwalifikowaniem zachowania przedsiębiorcy, które wcześniej nie było podważane. Niemniej sytuacja ta w rzeczywistości zbliżona jest do zastosowania przez organ administracji nowej wykładni prawa, dlatego Sąd uznał, że istnieje dodatkowa podstawa do obniżenia kary pieniężnej za działania Spółki, które w poprzednim postępowaniu nie były przez Prezesa UOKiK podważane. Podobnie wskazał Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 8 lipca 2022 r. wydanym w sprawie VII AGa 177/22.

Sąd nie znajduje podstaw do odstąpienia od wymierzenia kary. Nieprawidłowa praktyka powoda dotknęła dużą część konsumentów, naruszała dobre obyczaje opisane powyżej. Tym samym Sąd podziela ogólne stanowisko Prezesa Urzędu co do wymiaru kary, które znalazło wyraz w uzasadnieniu Decyzji w punktach 132 oraz od 139 do 153 i nie będzie ich ponownie przytaczał. Mając jednakże na uwadze opisany powyżej fakt nie wskazania przez Organ na nieprawidłowości przy wcześniejszym badaniu tego samego stanu faktycznego, Sąd uznał, że wymierzona kara powinna zostać zmniejszona o 90%, co znalazło wyraz w pkt II wyroku.

Odnosząc się do zarzutów dotyczących nieprawidłowo ustalonego przez Organ stanu faktycznego (zarzut nr I), to należy uznać go za nieprawidłowy. W pierwszej kolejności należy wskazać, że Sąd w postepowaniu antymonopolowy dokonuje własnych ustaleń faktycznych na podstawie materiału dowodowego zaproponowanego przez strony oraz zebranego w postępowaniu administracyjnym. Sąd ocenił w części zebrany materiał dowodowy w sposób odmienny od Urzędu, czemu dał wyraz powyżej. Jednakże nie może to zmierzać do uchylenia Decyzji, głównie z tego względu, że same ustalenia faktyczne w zasadzie nie różnią się od tych które ustalił Prezes UOKiK.

Sąd oddalił wnioski dowodowe o przesłuchanie świadków z uwagi na to, że tezy, na które mieliby zostać przesłuchani zostały wykazane dokumentami złożonymi do akt sprawy.

Mając powyższe na uwadze Sad uznał, że odwołanie Przedsiębiorcy (...) sp. z o.o. w W., następcy prawnego (...) sp. z o.o. w W. częściowo zasługuje na uwzględnienie i dlatego na podstawie art. 479 ^31a §3 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w części.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. uznając, że strony w części utrzymały się przy swoich żądaniach.

SSO Dariusz Dąbrowski