Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UWO

Sygnatura akt

XII Ko 45/23

1. WNIOSKODAWCA

T. S.

M. H.

2. ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

50.000 złotych na osobę,

tytułem odszkodowania na szkodę wynikłą z internowania w okresie od 13 grudnia 1981 r. do 17 czerwca 1982 r. A. H. na mocy wykonania decyzji Komendanta Wojewódzkiego (...) nr (...) z dnia 13 grudnia 1981 r. w związku z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Odsetki ustawowe za opóźnienie od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

200.000 złotych na osobę,

tytułem zadośćuczynienia za krzywdę wynikłą z internowania w okresie od 13 grudnia 1981 r. do 17 czerwca 1982 r. A. H. na mocy wykonania decyzji Komendanta Wojewódzkiego (...) nr (...) z dnia 13 grudnia 1981 r. w związku z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Odsetki ustawowe za opóźnienie od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

3.

Inne

Zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy zwrotu poniesionych przez wnioskodawcę wydatków związanych z ustanowieniem pełnomocnika według norm przypisanych.

3. Ustalenie faktów

3.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

1.

A. H. przed internowaniem angażował się w ruchy anty-PRLowskie, utrzymywał kontakty z byłymi wyższymi oficerami AK. Bezpośrednio przed internowaniem został przewodniczącym Niezależnego Związku (...).

informacje z IPN

18v-19, 22v, 135, 166-175

2.

Za swoją działalność w dniu 13 grudnia 1981 r. A. H. został zatrzymany na podstawie decyzji nr (...) o internowaniu wydanej w dniu 13 grudnia 1981 r. przez Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej Komendy (...) Milicji Obywatelskiej. Jako przyczynę internowania A. H. została wskazana okoliczność, że prowadzi działalność polityczno-propagandową przeciwko ustrojowi i naczelnym organom władzy PRL. Został przewieziony do Ośrodka Odosobnienia w W.-(...). Chociaż sam A. H., nie mógł złożyć zeznań, co do warunków panujących w Ośrodku Odosobnienia W. to niewątpliwie warunki panujące w tym ośrodku były trudne oraz niehumanitarne. Internowany utrzymywał kontakt z rodziną w formie widzeń. A. H. został zwolniony z internowania w dniu 17 czerwca 1982 r. z uwagi na swój stan zdrowia (w trakcie internowania A. H. miał 65 lat).

decyzja nr (...) o internowaniu

20

lista osób internowanych

23v, 218,

159, 184

informacja operacyjna

142-143,

146-149

decyzja nr (...) o uchyleniu internowania wraz z wnioskiem

28, 29,

128, 129

zeznania T. S.

328v-329

3.

A. H. zmarł 14 lutego 2008 r. w P.. W tym czasie jego małżonką była I. H. z domu L.. A. H. miał dwójkę dzieci z pierwszego małżeństwa – T. S. oraz M. H. z domu H..

odpis skrócony aktu zgonu A. H.

17

Wydruk z (...) dot. I. H.

82-85

odpisy skrócony aktu urodzenia oraz aktu małżeństwa T. S.

13-14

odpis skrócony oraz zupełny aktu małżeństwa M. H.

15-16

3.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

1.

Negatywny wpływ internowania A. H. w okresie od 13 grudnia 1981 r. do dnia 17 czerwca 1982 r. na stan prowadzonej przez niego szklarni oraz związane z jego odosobnieniem straty w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

zeznania T. S.

328v-329

4. ocena DOWODów

4.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

3.1.1.

3.1.2.

3.1.3.

informacje z IPN, akta archiwalne – decyzja o internowaniu oraz lista internowanych decyzja o uchyleniu internowania, informacje operacyjne

Sąd uznał za rzetelne informacje zawarte w aktach, gdyż autentyczność przedłożonych dokumentów nie była kwestionowana przez strony i nie budziła wątpliwości Sądu. Na podstawie wskazanych dokumentów Sąd ustalił podstawę internowania wnioskodawcy, okres jego stosowania oraz miejsce osadzenia.

zeznania T. S.

Sąd uznał zeznania wnioskodawczyni za wiarygodne, gdyż są jasne, logiczne, konsekwentne, ponadto korespondują z zebranym materiałem dowodowym w postaci decyzji organów procesowych oraz ujawnionych dokumentów archiwalnych. Świadek w swoich zeznaniach opisała przede wszystkim jaki był wpływ internowania A. H. na prowadzoną przez niego działalność. Z zeznań świadka wynika, że dzięki postawie rodziny internowanego, jego internowanie nie wpłynęło na tyle na prowadzoną działalność gospodarczą, aby wykazać jakąkolwiek szkodę. Ponadto opuszczenie przez A. H. miejsca odosobnienia w czerwcu 1982 r. pozwoliło mu na samodzielne znalezienie zbytu na wyhodowane ze szklarni pomidory.

4.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów

(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

---

---------

-----------------------------

5. PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

-----------------------------

-----------------------------

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

-----------------------------

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

po 30.000 złotych na osobę

Odsetki ustawowe od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Zgodnie z treścią art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia albo wydano decyzję o internowaniu w związku z wprowadzeniem w dniu 13 grudnia 1981 r. w Polsce stanu wojennego, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z wydania lub wykonania orzeczenia albo decyzji. W razie śmierci tej osoby uprawnienie to przechodzi na małżonka, dzieci i rodziców. Roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie nie przedawniają się.

Niewątpliwie przedstawiony stan faktyczny potwierdza, że A. H. na mocy decyzji nr (...) wydanej przez Komendanta Wojewódzkiej MO został internowany na okres od 13 grudnia 1981 r. do 17 czerwca 1982 r. w związku ze swoją działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

W związku z powyższym A. H. miał prawo domagać się zadośćuczynienia za doznane krzywdy. Z uwagi na jego śmierć uprawnienie o domaganie się zadośćuczynienia za doznane krzywdy przeszły na T. S., M. H. (dzieci uprawnionego) oraz I. H. (małżonka uprawnionego).

Inne

3.

W myśl § 11 ust. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radcowskie stawka minimalna za prowadzenie spraw o odszkodowanie za niesłuszne skazanie lub ukaranie, aresztowanie lub zatrzymanie, w tym spraw wynikających z przepisów o uznanie za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego wynosi 240 zł. Z uwagi to, że pełnomocnik był obecny na dwóch terminach rozprawy, powyższą kwotę należało podwyższyć o 20% - zgodnie z § 17 pkt 1 ww. rozporządzenia, co daje łączną kwotę 288 zł na każdego wnioskodawcę, gdyż zgodnie z § 17 pkt 2 za reprezentowanie w tym samym postępowaniu kilku osób pobiera się opłatę od każdej z tych osób.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Na podstawie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego koszty postępowania w sprawach objętych tą ustawą, w tym z tytułu ustanowienia pełnomocnika, ponosi Skarb Państwa.

6. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

Sąd oddalił żądanie wnioskodawczyń, uznając, że roszczenie o zasądzenie odszkodowania w kwocie po 50.000 zł na osobę (za szkodę w łącznej wysokości 150.000 zł) na rzecz wnioskodawczyń jest niezasadne. Wskazać należy, że w sprawach rozpoznawanych w oparciu o ustawę lutową ciężar udowodnienia okoliczności, z których strona wywodzi skutki prawne spoczywa na tej stronie. W tego rodzaju sprawach nie ma również zastosowania zasada unormowana w art. 5 § 2 k.p.k. W związku z tym jeżeli pokrzywdzony niesłusznym pozbawieniem wolności (bądź jego następca) żąda od Skarbu Państwa odszkodowanie, to tę szkodę określa się, różnicując stan rzeczywisty, jaki istniał w określonym momencie czynionych ustaleń ze stanem, jaki istniałby gdyby nie zdarzenie będące podstawą uzasadniającą roszczenie o odszkodowanie. Niezbędne zatem jest ustalenie, w jakiej wysokości należności przysługiwałyby teraz wnioskodawczyniom, gdyby zmarły uprawniony nie został internowany.

Wnioskodawczynie w żaden sposób nie udowodniły, że internowanie A. H. miało bezpośredni wpływ na powstanie szkody (zarówno damnum emergens jak i lucrum cessans) w związku z zaprzestaniem jego pracy na gospodarstwie rolnym (szklarni), albowiem w trakcie internowania A. H., szklarnią oraz królikami, które hodował A. H., zajmowały się wnioskodawczynie, sąsiad – S. oraz dorywczo bliżej nieustalona kobieta. Wszelkie potrzebne informacje na temat prowadzenia szklarni rodzina A. H. uzyskiwała od niego na widzeniach. Ponadto przesłuchana w sprawie wnioskodawczyni T. S. nie była w stanie określić jakie straty zostały poniesione w gospodarstwie należącym do A. H. w związku z jego internowaniem.

Reasumując, wobec nieudowodnienia w sposób miarodajny i oczywisty zasadności roszczenia o odszkodowanie, Sąd rozstrzygnął o oddaleniu wniosku w tym zakresie.

-----------------

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

Ustalając wysokość zasądzonego zadośćuczynienia, Sąd miał na uwadze, że winno być one „odpowiednie” do poniesionej krzywdy. Ma ono odzwierciedlać rzeczywiście doznaną przez osobę represjonowaną krzywdę i służyć skompensowaniu doznanych cierpień. Zadośćuczynienie powinno być odczuwalne dla wnioskodawcy, jednakże nie może być źródłem nieuzasadnionego przysporzenia majątkowego.

Przy szacowaniu wysokości zadośćuczynienia Sąd miał na względzie rodzaj krzywdy doznanej przez A. H. w przypadku pozbawienia go wolności na mocy decyzji o internowaniu.

Sąd uwzględniając roszczenie wnioskodawczyń wziął pod uwagę czas trwania internowania, czyli 6 miesięcy, warunki pobytu internowanego w miejscu odosobnienia na (...) (...), niewątpliwe obciążenie psychiczne, a także stres związany z pozbawieniem wolności.

Rekompensując doznaną krzywdę wynikłą z internowania A. H., Sąd uznał za zasadne przyznanie zadośćuczynienia w zasądzonej wysokości. Sąd przyjął, że kwota ta jest adekwatna w stosunku do doznanej krzywdy przez A. H., która zostałaby mu zrekompensowana, gdyby dożył on rozstrzygnięcia Sądu.

Z uwagi na śmierć A. H., Sąd ustalił, że uprawnionymi do uzyskania zadośćuczynienia po A. H. są T. S., M. H. oraz I. H., jednakże z uwagi na fakt, że I. H. (pomimo wiedzy o postepowaniu, o czym świadczy przesłane przez nią pismo – k. 187) nie wstąpiła do postępowania, Sąd przyznał wnioskodawczyniom (T. S. oraz M. H.) po 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Odsetki ustawowe od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Inne

---

-------------------------

7. Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Sąd oddalił żądanie wnioskodawczyń dotyczące zadośćuczynienia w pozostałej części, uznając, że roszczenie o zasądzenie zadośćuczynienia w pełnej kwocie 600.000 (po 200.000 na osobę) zł na rzecz wnioskodawczyń jest niewspółmierne do doznanej krzywdy, a wyliczenia tej kwoty przez pełnomocnika wnioskodawczyń w żaden sposób nie adekwatne do krzywdy doznanej przez A. H..

8. KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

4.

Zgodnie z art. 13 ustawy z 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego sprawy objęte tą ustawą są wolne od kosztów sądowych, zatem ponosi je Skarb Państwa.

9. PODPIS

Sędzia SO Beata Najjar