XII Ko 36/21 - wyrok Sąd Okręgowy w Warszawie z 2021-12-29
1.Sygn. akt XII Ko 36/21
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
13 grudnia 2021 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie XII Wydział Karny w składzie:
Przewodnicząca: SSO Katarzyna Stasiów
Protokolant: Monika Raczyńska
w obecności prokuratora Roberta Makowskiego
po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2021 r.
sprawy z wniosku Ł. P. przeciwko Skarbowi Państwa
o zadośćuczynienie za krzywdę doznaną z tytułu internowania w okresie od 13 grudnia 1981 r. do 24 grudnia 1981 r. na podstawie decyzji nr (...) Komendanta (...) w B. z 13 grudnia 1981 r.
na podstawie art. 8 ust. 1 i 13 ustawy dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. z 1991 roku Nr 34, poz. 149 ze zm.)
I. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy Ł. P. kwotę 20.000 (dwudziestu tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;
II. w pozostałym zakresie wniosek oddala;
III. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Ł. P. kwotę 265,68 złotych (dwustu sześćdziesięciu pięciu złotych i 68 groszy) w tym VAT tytułem zwrotu poniesionych przez niego kosztów zastępstwa procesowego;
IV. kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE |
||||
Formularz UWO |
Sygnatura akt |
XII Ko 36/21 |
||
1. WNIOSKODAWCA |
||||
Ł. P. |
||||
1.ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA |
||||
1. |
Odszkodowanie (kwota główna) |
Odsetki |
||
- |
- |
|||
2. |
Zadośćuczynienie (kwota główna) |
Odsetki |
||
65 218,45 złotych |
od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty |
|||
3. |
Inne |
|||
żądanie zasądzenia od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy zwrotu uzasadnionych wydatków z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika z wyboru |
1.3. Ustalenie faktów |
||||||
0.1.3.1. Fakty uznane za udowodnione |
||||||
Lp. |
Fakt |
Dowód |
Numer karty |
|||
Ł. P. był członkiem (...). Był założycielem (...) w (...) Polskiego Radia (...) w B., gdzie pracował. Został przewodniczącym Komisji Zakładowej (...) w tej rozgłośni. Komendant (...) w B. na podstawie art. 42 Dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, wydał w dniu 13 grudnia 1981 r. decyzję nr (...) o internowaniu Ł. P.. Wobec wnioskodawcy powyższą decyzję o internowaniu wykonywano w okresie od 13 grudnia 1981 r. godzina 1.20 do 24 grudnia 1981 r. Zatrzymany został w piżamie i kożuchu i jedynie tym ubraniem dysponował przez cały czas internowania. Pierwszą noc spędził w izbie zatrzymań Komendy (...) w B. w celi z kilkunastoma innymi mężczyznami. Wnioskodawca musiał położyć swój materac przy beczce z nieczystościami, bo tylko tam było miejsce. Zatrzymani mężczyźni nie wiedzieli, co ich czeka. Obawiali się wywiezienia na S., gdyż podejrzewali, że władze polskie są w tej akcji czynnie wspierane przez Związek (...). Jeszcze przed świtem zostali przeprowadzeni między dwuszeregiem funkcjonariuszy (...) z ujadającymi psami na smyczach. Zostali upchnięci na stojąco do więziennej ciężarówki. Wówczas wnioskodawca najbardziej obawiał się o swoje życie. Przewożeni mężczyźni podejrzewali, że wkrótce zostaną zabici. Nawet policzyli, ilu ich jest w ciężarówce na wypadek, gdyby komuś udało się przeżyć – żeby mógł być precyzyjnym świadkiem z tych wydarzeń. Internowani zostali przewiezieni do więzienia w B., gdzie Ł. P. przebywał do końca internowania. Wnioskodawcę osadzono w celi przerobionej z pomieszczenia biurowego – posiadała duże okno i parkiet. W celi były niezasłonięte niczym sedes i umywalka. Cela miała 8-10 metrów, a mieszkało tam 6 mężczyzn na dwóch trzypiętrowych łóżkach. Było ciasno. Materac był niewygodny – czuć było blachy łóżka. Był też koc i chyba prześcieradło. Jedzenie było dostarczane 3 razy dziennie. Było złej jakości. Wnioskodawca zmuszał się do jedzenia przez rozsądek – żeby nie osłabnąć. W czasie osadzenia wnioskodawcy tylko raz zorganizowano krótki spacer. Ł. P. odbywał w tym czasie spotkania z oficerem SB nakłaniającym go do tajnej współpracy albo wyjazdu na stałe z Polski. Był przez tego oficera straszony „nieznanymi sprawcami”, którzy mogą zagrozić jemu lub żonie i synom. Bał się tak, że aż mu się włosy zjeżyły na głowie. Podczas internowania wnioskodawca cierpiał z powodu suchego zębodołu – bolesnego stanu zapalnego dziąsła po ekstrakcji zęba. Nie miał ze sobą antybiotyków, które zażywał do chwili internowania i które pozostały w domu. Lekarze zajmujący się Ł. P. w trakcie osadzenia nie pomogli. Na czas internowania wnioskodawca rozstał się z żoną oraz synami – trzyletnim i ośmioletnim. Żona zachorowała na nerwicę i chorobę tę wiąże ze stresem związanym z internowaniem. Ł. P. nie podjął działalności stanowiącej zaprzeczenie działalności niepodległościowej. |
dokumen-ty, zeznania wniosko-dawcy Ł. P. i świadka E. P. |
k. 14-45, 70-103, 105, 112v-114 |
||||
0.1.3.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
||||||
Lp. |
Fakt |
Dowód |
Numer karty |
|||
Wnioskodawca od końca lat 70. miał problemy z wysuwaniem dysku kręgosłupa. Brak jest zdarzeń wskazujących na możliwość nasilenia się schorzenia na skutek internowania – pracy fizycznej, urazów, dźwigania ciężkich rzeczy. |
4. ocena DOWODów |
|||||||
0.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
|||||||
Lp. faktu z pkt 3.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
|||||
dokumenty uznane za ujawnione |
Sąd Okręgowy w Warszawie uznał zgromadzony w sprawie i wymieniony ogół dokumentów za w pełni wiarygodny. Dokumenty zostały sporządzone zgodnie z przepisami prawa, we właściwym trybie i formie oraz przez uprawnione i właściwe do tego organy (osoby). Żadna z osób, w tym wnioskodawca, nie kwestionowała ich wiarygodności. Dokumenty złożone przez wnioskodawcę korespondują z nadesłanymi przez IPN oraz z zeznaniami obu przesłuchanych świadków. |
||||||
zeznania wnioskodawcy i jego żony |
Sąd dał wiarę zarówno zeznaniom wnioskodawcy, jak i zeznaniom jego żony. Brak jest dowodów kwestionujących ich treść. Są one potwierdzone dowodami z dokumentów. Świadkowie zeznawali spontanicznie, logicznie i spójnie. |
||||||
0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów 0.2.(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów) |
|||||||
Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
|||||
- |
- |
||||||
1.PODSTAWA PRAWNA |
|||||||
Odszkodowanie |
|||||||
1. |
Kwota główna |
Odsetki |
|||||
- |
- |
||||||
Zwięźle o powodach podstawy prawnej |
|||||||
Zadośćuczynienie |
|||||||
2. |
Kwota główna |
Odsetki |
|||||
art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U. z 1991r. Nr 34, poz. 149 z późn.zm.) |
|||||||
Zwięźle o powodach podstawy prawnej |
|||||||
W świetle dokumentacji archiwalnej z Instytutu Pamięci Narodowej i zgodnych z jej treścią zeznań wnioskodawcy i jego żony nie ma żadnych wątpliwości, że wobec wnioskodawcy wydano decyzję o internowaniu i że decyzja ta była wykonywana. Jej wykonywanie datuje się na okres od 13 grudnia 1981r. do 24 grudnia 1981 r. Wskazać jeszcze należy, że art. 8 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy wyraźnie ogranicza prawo do dochodzenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę tylko do konsekwencji wynikłych z m.in. wykonania decyzji o internowaniu. Uwzględniając powyższe oraz odpowiedzialność Skarbu Państwa kształtującą się w oparciu o zasadę ryzyka, nie ma najmniejszych wątpliwości, że żądanie wnioskodawcy jest zasadne, ale częściowo. |
|||||||
Inne |
|||||||
3. |
artykuł 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U. z 1991r. Nr 34, poz. 149 z późn.zm.) |
||||||
Zwięźle o powodach podstawy prawnej |
|||||||
Przepis art. 13 ww. ustawy przewiduje, że koszty postępowania w sprawach objętych ustawą, w tym z tytułu ustanowienia pełnomocnika, ponosi Skarb Państwa. |
|||||||
1.ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA |
|||||||
Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia |
|||||||
Odszkodowanie |
|||||||
1. |
Kwota główna |
Odsetki |
|||||
- |
- |
||||||
Zadośćuczynienie |
|||||||
2. |
Kwota główna |
Odsetki |
|||||
Zasądzając zadośćuczynienie, sąd miał na względzie nie tylko czas trwania pozbawienia wolności Ł. P., ale także warunki pobytu, bardzo złe warunki w izbie zatrzymań Komendy (...) w B., brak odpowiedniego ubrania, stres związany z brakiem informacji, jak będzie przebiegać internowanie, ile będzie trwało, czym się skończy. Wnioskodawca bał się o swoje życie, nie wiedząc początkowo, czy nie jest wieziony na egzekucję, a następnie będąc straszonym przez oficera SB. Sąd uwzględnił niehumanitarne warunki związane z przeludnieniem, złym jedzeniem, koniecznością załatwiania potrzeb fizjologicznych w obecności współinternowanych, rozstanie z rodziną, trudne znoszenie tej sytuacji przez żonę. Z powodu braku leków i niewłaściwego leczenia w warunkach więziennych Ł. P. bardziej cierpiał z powodu schorzenia stomatologicznego niż miałoby to miejsce na wolności, gdzie rozpoczęte prawidłowe leczenie zaczynało już przynosić pozytywne rezultaty. Przyznanie osobie represjonowanej zadośćuczynienia nie może być wygórowane i prowadzić do bezpodstawnego wzbogacenia, wysokość przyznanego zadośćuczynienia powinna być utrzymana w rozsądnych granicach odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 listopada 2012 r., sygn. akt II AKa 228/12). Zadośćuczynienie winno wyrównać doznane krzywdy ale też być „odpowiednie”, a ustalenie, jaka kwota w konkretnych okolicznościach jest „odpowiednia”, należy do sfery swobodnego uznania sądu. Dlatego też sąd uznał, że kwotę adekwatną do stopnia i rodzaju doznanych dolegliwości oraz czasu ich trwania, będzie kwota 20 000 złotych. W ocenie sądu żądana przez wnioskodawcę w tym zakresie kwota zadośćuczynienia 65.218,45 złotych jest zbyt wygórowana i dlatego też w części ponad kwotę 20 000 zł wniosek oddalono. |
Odsetki od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty zostały zasądzone wobec zawarcia we wniosku takiego żądania. |
||||||
Inne |
|||||||
3. |
- |
||||||
1.Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU |
|||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||||||
pkt III sentencji wyroku. |
Na podstawie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U. z 1991r. Nr 34, poz. 149 z późn.zm.) w zw. z §11 ust. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015r. (Dz.U. z 2015r., poz. 1800), sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy kwotę 265,68 złotych tytułem zwrotu uzasadnionych wydatków z tytułu ustanowienia pełnomocnika z wyboru. |
1.KOszty procesu |
|
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
pkt IV sentencji wyroku. |
Kosztami postępowania, sąd obciążył Skarb Państwa na podstawie art. 13 ww. „ustawy rehabilitacyjnej”. |
1.PODPIS |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Katarzyna Stasiów
Data wytworzenia informacji: