Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 2 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie VIII Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Dariusz Łubowski

Protokolant: Magda Derlacińska

przy udziale Prokurator Katarzyna Krysiak

po rozpoznaniu w sprawie E. S. (I. S.)

podejrzanego o popełnienie przestępstwa cz. 2 art. 243 białoruskiego kodeksy karnego mogącego być odpowiednikiem czynu z art. 56 § 1 polskiego kodeksu karnego skarbowego

ściganego na podstawie czerwonej dyfuzji Interpolu władz Białorusi z dnia 1 lutego 2024 r. o numerze (...) w celu wykonania kary pozbawienia wolności

z wniosku Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Warszawie o wydanie orzeczenia w przedmiocie prawnej dopuszczalności przekazania ściganego

na podstawie art. 604 § 1 pkt 1, 5 i 7 k.p.k. oraz art. 68 ust 1 pkt 1 Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych i karnych (Dz.U.1995.128.619 z dnia 1995.11.15)

postanawia:

1.  stwierdzić prawną niedopuszczalność przekazania E. S. (I. S.), obywatela (...) i (...), ur. (...) w M., syna N. i A. z domu M., legitymującego się dowodem osobistym wydanym przez Prezydenta Miasta (...) W. w dniu 11 stycznia 2024 r. oraz paszportem o numerze (...) wydanym przez władze Białorusi w dniu 8 lutego 2019 r., ważnym do dnia 8 lutego 2029 r., poszukiwanego przez władze Republiki Białorusi - celem wykonania kary pozbawienia wolności;

2.  kosztami postępowania obciążyć Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

E. S. (I. S.) ścigany jest na podstawie czerwonej dyfuzji Interpolu władz Białorusi z dnia 1 lutego 2024 r. o numerze (...) w celu wykonania kary 7 lat pozbawienia wolności.

Ścigany skazany został za to, że w okresie od 2019 r. do 2023 r. w B. będąc szefem LLC (...) (nr rejestrowy (...)), przy współudziale (...) i (...)., z naruszeniem zasad prawa podatkowego, celowo umieszczał w dokumentacji księgowej i podatkowej fałszywe dokumenty dotyczące usług doradczych i zarządzania, świadczonych rzekomo przez indywidualnych przedsiębiorców (...) i (...). Powyższe powodowało, że koszty do celów podatkowych celowo zawierały w deklaracjach nieprawdziwe informacje, co skutkowało niepłaceniem podatku dochodowego (w Białorusi) za lata 2019- 2022 w ogólnej kwocie 227 797,92 rubli (duża skala), tj. o czyn z cz. 2 art. 243 białoruskiego kodeksu karnego, co może być odpowiednikiem art. 56 § 1 polskiego kodeksu karnego skarbowego.

Ścigany został zatrzymany w dniu 14 marca 2024 r. o godz. 09:55 przez funkcjonariuszy Komisariatu Policji W.

Podczas przesłuchania w prokuraturze złożył obszerne wyjaśnienia oraz oświadczył, że nie wyraża zgody na wydanie na Białoruś i korzysta z zasady specjalności.

Wobec ściganego nie stosowano środków zapobiegawczych.

Wnioskiem z dnia 24 maja 2024 r. Prokurator Prokuratury Okręgowej w W. wystąpił do tut. Sądu Okręgowego o stwierdzenie prawnej niedopuszczalności wydania ściganego stronie białoruskiej.

Sąd zważył co następuje.

W niniejszej sprawie bez wątpienia zachodzą bezwzględne przesłanki prawnej niedopuszczalności wydania ściganego stypizowane w art. 604 § 1 pkt 1, 5 i 7 k.p.k. oraz jednocześnie art. 68 ust 1 pkt 1 Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych i karnych (Dz.U.1995.128.619 z dnia 1995.11.15).

Zgodnie z art. 604 § 1 pkt 1 k.p.k. wydanie jest niedopuszczalne, jeżeli osoba, której dotyczy wniosek jest obywatelem polskim. Z otrzymanych przez sąd informacji i posiadanych dokumentów wynika, że E. S. (I. S.) nabyła (...) obywatelstwo, a ponadto na stałe zamieszkuje wraz z rodziną w Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponadto, w niniejszej sprawie bez wątpienia zachodzi bezwzględna przesłanka prawnej niedopuszczalności wydania ściganego stypizowana w art. 604 § 1 pkt 5 i 7 k.p.k., albowiem zachodzi uzasadniona obawa, że w państwie żądającym wydania może dojść do naruszenia wolności i praw ściganego.

W Białorusi brak jest bowiem niezawisłych i niezależnych sądów. Władza sądownicza jest całkowicie kontrolowana przez aparat represji w szczególności służby specjalne podległe z kolei władzy wykonawczej, sędziowie nominowani są na krótki okres, celem zwiększenia ich zależności od władzy wykonawczej, która ich nominuje. Prokuratorzy posiadają nadmierne i nieproporcjonalne uprawnienia, albowiem mogą stosować tymczasowe aresztowanie bez zgody sądu. Ograniczone, a częstokroć całkowicie wykluczone jest przy tym prawo do obrony, obrońcy nie mogą bowiem zapoznawać się z aktami postępowania przygotowawczego, ogranicza się ich udział w przesłuchaniach dopóki prokuratura nie wniesie formalnie aktu oskarżenia do sądu. Ponadto niezwykle trudne jest zakwestionowanie dowodów w postaci opinii biegłych, którzy pozostają pod całkowitą kontrolą prokuratur. Białoruskie sądy uznają za dowody przeciwko oskarżonym informacje uzyskane w wyniku tortur podczas przesłuchań, zaś torturowanie przez organy ścigania jest powszechne. Natomiast skazani na kary pozbawienia wolności odbywają je w nieludzkich warunkach zagrażających życiu i zdrowiu, zbyt małych celach, bez dostępu do środków higieny osobistej, pościeli oraz ciepłej odzieży, bez opieki medycznej, z głodowymi racjami żywieniowymi. Ograniczany jest także kontakt osadzonych z rodzinami i stosowana jest wobec nich przez strażników więziennych jak i brutalnych współosadzonych przemoc fizyczna 1 .

W świetle wyżej powołanych faktów, wydanie do Republiki Białorusi osoby podejrzanej, oskarżonej lub skazanej za jakiekolwiek przestępstwo nie może mieć miejsca – w każdym bowiem przypadku zachodzi obawa, że w państwie tym może dojść do naruszenia wolności i praw osoby wydanej (art. 604 § 1 pkt 7 k.p.k.), gwarantowanych przede wszystkim w Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, to jest zakazu tortur (art. 3), prawa do wolności i bezpieczeństwa osobistego (art. 5), prawa do rzetelnego procesu sądowego (art. 6), prawa do skutecznego środka odwoławczego (art. 13).

Niewątpliwie także wydane ściganego byłoby sprzeczne z prawem polskim (art. 604 § 1 pkt 5 k.p.k., ponieważ zgodnie z art. 87 ust. 1 Konstytucji RP źródłami powszechnie obowiązującego w Polsce prawa są: Konstytucja RP, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia, to w sytuacji gdy ekstradycja pozostaje w sprzeczności z tymi aktami normatywnymi, należy ją uznać za niedopuszczalną (tak Hofmański, Sadzik, Zgryzek, Kodeks, t. 3, 2012, s. 715). Ustawodawca pozostawił sądowi orzekającemu w przedmiocie wniosku państwa obcego o wydanie osoby ściganej swobodę orzekania w tym sensie, że jest on władny stwierdzić, czy z obowiązujących przepisów prawa, w tym wiążących Polskę dwu- i wielostronnych traktatów międzynarodowych, wynika in concreto dopuszczalność czy niedopuszczalność wydania tej osoby państwu wnioskującemu (postanowienie SN z 29.07.1997 r., II KKN 313/97, OSNKW 1997/9–10, poz. 85).

Niewątpliwie zatem w tej sytuacji wydanie ściganego, któremu realnie grozi naruszenie podstawowych praw określonych w Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, stanowiłoby rażące naruszenie przepisów prawa, tak krajowego jak i międzynarodowego.

Warto zauważyć także, że gwarancje przewidziane w art. 604 § 1 pkt 5 i 7 oraz art. 3 EKPC obowiązują niezależnie od charakteru przestępstw popełnianych przez osobę ściganą w państwie wzywającym (przestępstwo kryminalne czy też tzw. przestępstwo polityczne). Gwarancje te mają również zastosowanie niezależnie, np. od stwierdzonego faktu nagannego zachowania osoby ściganej. Sąd orzekający w sprawie dopuszczalności wydania osoby ściganej ogranicza się bowiem do skontrolowania, czy zachodzą przeszkody prawne czyniące niedopuszczalnym uwzględnienie wniosku (SN IV KK 422/10, LEX nr 846391).

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w postanowieniu.

1 Amnesty International Report 2020/21; The State of the World's Human Rights; Belarus 2020 https://www.ecoi.net/en/document/2048638.html,

Report on democratisation (electoral process, civil society, independent media, governance) and rule of law (corruption) in 2020 Nations in Transit 2021 – Belarus,

https://www.ecoi.net/en/document/2050439.html