Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 28 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodnicząca:	Beata Gutkowska
Sędziowie:	Aleksandra Łączyńska Dorota Walczyk (del.)

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2024 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi E. W.

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy – Żoliborza w Warszawie, sygn. akt II C 254/19

postanawia:

1.  stwierdzić, że w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy – Żoliborza w Warszawie, sygn. akt II C 254/19, nastąpiła przewlekłość postępowania;

2.  przyznać skarżącemu E. W. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy – Żoliborza w Warszawie sumę pieniężną w wysokości 2.500 zł (dwa tysiące pięćset złotych) za okres od 30 stycznia 2019 r. do 19 października 2023 r.;

3.  oddalić skargę w pozostałym zakresie;

4.  zasądzić na rzecz skarżącego od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy – Żoliborza w Warszawie kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

5.  zwrócić skarżącemu kwotę 200,00 zł (dwieście złotych) uiszczoną tytułem opłaty sądowej od skargi i polecić jej wypłacenie ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy – Żoliborza w Warszawie.

Sygn. akt V S 391/23

UZASADNIENIE

Skarżący E. W. wystąpił w trybie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki o stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie o sygn. akt II C 254/19, przyznanie od Skarbu Państwa na jego rzecz kwoty 20.000 zł oraz zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów postępowania.

Oceniając prawidłowość i terminowość podjętych przez Sąd Rejonowy czynności Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

W dniu 30.01.2019r. do Sądu Rejonowego wpłynął pozew o zadośćuczynienie 40.000zł i odszkodowanie 8106zł. W dniu 31.01.2019r. Przewodnicząca Wydziału Cywilnego zarządziła rejestrację sprawy i skierowanie jej do SLPS, oraz przedstawienie sprawy referendarzowi celem rozpoznania wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych (k.51).

W dniu 01.02.2019r. SLPS przydzielił sprawę do referatu SSR Tamary Majdalani.

W dniu 14.02.2019r. wydane zostało postanowienie referendarza sądowego o oddaleniu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych (k. 52). W dniu 15.04.2019r. odpis tego postanowienia wysłano pełnomocnikowi powoda (k. 54).

W dniu 06.08.2019r. zarządzeniem sędziego referenta polecono dołączyć do akt pismo, które jak wynikało z systemu wpłynęło w maju 2019r., a także aby dołączyć do akt kwit uiszczenia opłaty sądowej jeśli wpłynęła (k. 56).

Następnie w dniu 14.08.2019r. dołączono do akt pismo pełnomocnika powoda, które wpłynęło 07.05.2019r. (k. 57)

W dniu 19.08.2019r. wydane zostało ponowne zarządzenie ponaglające, aby dołączyć do akt kwit uiszczenia opłaty sądowej od pozwu (k. 60). Kwit dołączono do akt w dniu 29.08.2019r. (k. 60). W dniu 02.09.2019r. zarządzono doręczenie odpisu pozwu pozwanemu z zobowiązaniem do złożenia odpowiedzi na pozew. Zarządzenie sekretariat wykonał w dniu 21.04.2020r. (k. 62)

W dniu 25.06.2020r. do sądu wpłynęła odpowiedź na pozew, którą do akt dołączono w dniu 20.07.2020r. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa (k. 69).

Zarządzeniem z dnia 21.08.2020r. zobowiązano pełnomocnika powoda do nadesłania pisma przygotowawczego, w którym ustosunkuje się do treści odpowiedzi na pozew oraz poda wszystkie twierdzenia i dowody istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy -w terminie 14 dni od dnia doręczenia pisma, pod rygorem utraty prawa do ich powoływania w toku dalszego postępowania (k. 87). Zarządzenie powyższe sekretariat wykonał w dniu 16.11.2020r. (k. 87).

W dniu 09.12.2020r. wpłynęło do sądu pismo przygotowawcze strony powodowej, w tym zawierające wnioski dowodowe o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych (k. 90).

W dniu 10.03.2021 r. wydane zostało postanowienie o pominięciu dowodu z określonych dokumentów (k. 92) oraz zarządzenie o wyznaczeniu rozprawy na termin 19.05.2021 r. Wezwano do przesłuchania wszystkich zawnioskowanych świadków i stronę (k. 93). W dniu 05.05.2021 r. wpłynęło pismo pełnomocnika powoda (k. 103).

Na terminie rozprawy w dniu 19.05.2021 r. przesłuchano wszystkich 3 świadków oraz powoda. Zobowiązano powoda do złożenia zaliczki na poczet opinii biegłego oraz do złożenia pełnej dokumentacji medycznej w związku z przedmiotową szkodą a także do złożenia pełnej informacji co do otrzymanych dotychczas przez powoda świadczeń odszkodowawczych i zadośćuczynienia(k. 108-112). W dniu 18.05.2021 r. wpłynęło pismo pozwanego ubezpieczyciela (k. 113). Następnie w dniu 27.05.2021 r. zarządzono, aby załączyć do akt kwit uiszczenia zaliczki na biegłego (k. 119). W dniu 07.06.2021 r. załączono do akt kwit uiszczenia zaliczki oraz pismo pełnomocnika powoda wraz z załącznikami z których wynikało, że powód otrzymał dodatkowe około 34.000zł świadczeń odszkodowawczo/zadośćuczynieniowych z tytułu przedmiotowego wypadku (120-134).

W dniu 6.12.2021r. w sprawie wydane zostało postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego z zakresu ortopedii (k. 135).

Sekretariat napotkał przeszkody ze znalezieniem biegłego do wykonania ww. opinii, gdyż część biegłych z uwagi na natłok pracy nie była w stanie podjąć się wykonania opinii lub opinię mogli wykonać dopiero na październik 2022r. (k. 137). W dniu 05.05.2022r. wpłynęła opinia biegłego ortopedy (k. 142).

W dniu 23.05.2022r. wydane zostało postanowienie o przyznaniu wynagrodzenia biegłego oraz zarządzenie, aby doręczyć odpis opinii biegłego stronom zobowiązując do zajęcia stanowiska czy opinię kwestionują i czy wnoszą o opinię uzupełniającą (k. 147).

W dniu 24.06.2022r. wpłynęło pismo strony powodowej, wraz z wnioskiem o dopuszczenie dowodów z opinii biegłego z zakresu chirurgii ogólnej oraz z opinii biegłego rehabilitacji (k. 154).

W dniu 11.07.2022 r. wpłynęło pismo strony pozwanej, iż opinii biegłego ortopedy nie kwestionuje (k. 156).

W dniu 09.08.2022r. wydane zostało zarządzenie, aby wezwać stronę powodową do uiszczenia zaliczki na poczet opinii biegłych (k. 158). Następnie w dniu 06.09.2022r. do akt dołączono pismo powoda z informacją o uiszczeniu zaliczki (k. 161).

W dniu 03.08.2023r. Sąd wydał postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego z zakresu chirurgii ogólnej, w szczególności sformułowano kilkanaście pytań do biegłego (k. 165). W dniu 25.09.2023r. do sprawy wpłynęła opinia biegłego chirurga (k. 172). Następnie w dniu 29.09.2023r. wydane zostało postanowienie o przyznaniu biegłemu wynagrodzenia. Nadto wydane zostało zarządzenie, aby odpis opinii biegłego doręczyć stronom, z zobowiązaniem do zajęcia w terminie 14 dni stanowiska czy opinię kwestionują i czy wnoszą o opinię uzupełniającą (k. 182).

W dniu 19.10.2023 r. wpłynęła skarga na przewlekłość postepowania złożona przez powoda.

W świetle powyższych ustaleń skarga, w ocenie Sądu Okręgowego, zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na przewlekłość, strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie trwa dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania).

Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd lub komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. Dokonując tej oceny, uwzględnia się łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, a także charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Sąd Okręgowy stwierdza, że postępowanie w sprawie prowadzone jest w sposób przewlekły, trwa ono już ponad 5 lat, co wskazuje, że wydłużyło się ono nieproporcjonalnie do charakteru sprawy oraz stopnia jej skomplikowania. Tym samym zauważyć należy, że postępowanie, którego skarga dotyczy, nie zakończyło się w „rozsądnym” terminie, jak tego wymaga ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. Ponadto, sprawa nie rokuje też rychłego zakończenia.

W przedmiotowej sprawie doszło do kilku okresów bezczynności, Sąd bowiem kilkukrotnie nie wykonywał żadnych czynności przez okres kilku miesięcy. Postępowanie zostało zainicjowane w styczniu 2019 r. Zarządzenia sędziego referenta wykonywane były z dużym opóźnieniem – kilku miesięcznym. Po wydaniu postanowienia przez referendarza sądowego w przedmiocie kosztów sądowych, jego odpis przesłano dopiero po upływie dwóch miesięcy. Kolejna czynność przez sędziego referenta zostały podjęta po upływie 7 miesięcy od wydania ww. postanowienia. Zarządzenie o doręczeniu pozwu pozwanemu wydano w dniu 02.09.2019, wykonane zaś został dopiero 21.04.2020 r. a zatem po upływie 7 miesięcy. Następnie zauważyć należy, że po załączaniu w dniu 07.06.2021 r. kwitu uiszczenia zaliczki na poczet opinii biegłego dopiero w dniu 06.12. 2021 r. a zatem po upływie ponad 5 miesięcy, wydano postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego z zakresu ortopedii. Co więcej, w dniu 09.08.2022 r. wezwano powoda do uiszczenia zaliczki w kwocie 1300 zł na poczet opinii biegłych z zakresu chirurgii i rehabilitacji. Pomimo zaś wpłynięciu w dniu 06.09.2022 r. pisma powoda z informacją o uiszczeniu zaliczki, Sąd Rejonowy dopiero w dniu 03.08.2023 r. zatem po blisko 11 miesiącach wydał postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego z zakresu chirurgii ogólnej. W międzyczasie nie podjęto żadnych innych czynności w sprawie.

Powyższe wskazuje bezsprzecznie, że Sąd Rejonowy nie podejmował czynności w sprawie terminowo. Należało stwierdzić, że czynności Sądu w sprawie nie były systematyczne, zaś podejmowania ich w znacznych odstępach czasu nie usprawiedliwiał stan sprawy lub stopień jej skomplikowania. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Krakowie w postanowieniu z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie o sygn. akt II S 29/16, brak jakichkolwiek czynności przez trzy miesiące nie może być kwalifikowany inaczej niż jako przewlekłość.

Jednocześnie oceniając czy postępowanie prowadzone jest przewlekle Sąd Okręgowy miał na uwadze orzeczenia ETPCz, który oceniając postępowanie jako całość zwykle stwierdza przewlekłość, jeśli trwa­ło ono w jednej instancji dłużej niż trzy lata (tak np. wyrok ETPC z dnia 10 lipca 1984 r. w sprawie G. przeciwko (...), nr 8990/80 ). Mając na uwadze, iż od wszczęcia postępowania do złożenia skargi minęły ponad 4 lata, Sąd Okręgowy uznał, że w niniejszej sprawie nastąpiła przewlekłość postępowania. Czas jego trwania wydłużył się bowiem nieproporcjonalnie do charakteru sprawy oraz stopnia jej skomplikowania.

Uwzględniając całokształt okoliczności przedmiotowej sprawy, Sąd Okręgowy uznał, że tak długi okres rozpoznawania tej sprawy nie jest uzasadniony, nawet mając na uwadze, że od marca 2020 r. do maja 2020 r. sądy działały w ograniczonym zakresie z powodu pandemii wirusa (...)19. Dlatego też należy przyjąć, iż postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla jej rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy uznając, że w sprawie doszło do przewlekłości postępowania miał na względzie okoliczność, iż w Sądach Rejonowych jest duży wpływ spraw i nie wszystkie przerwy w podejmowaniu czynności winny obciążać referenta. Niemniej jednak z punktu widzenia prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie nie ma zasadniczego znaczenia, że sędzia, jest obciążony pracą w stopniu uniemożliwiającym terminowe wykonywanie obowiązków, jakkolwiek należy podkreślić, że za nadmierne obciążenie pracą sędzia, nie ponosi odpowiedzialności. Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka w tym zakresie ponosi państwo, które winno w sposób prawidłowy dbać o organizację wymiaru sprawiedliwości tak co do obsady kadrowej jak i podziału kompetencji ( por. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Sztrasburgu z dnia 7 lipca 2015 roku w sprawach R. i inni przeciwko (...) skargi nr 72287/10, 13927/11 i 46187/11 ) tak by sądy miały możliwość sprostania nałożonym na nie obowiązkom w rozsądnym terminie.

Z tych też względów Sąd Okręgowy stwierdza, że w sprawie II C 254/19 nastąpiła przewlekłość postępowania i dlatego na podstawie art. 12 ust. 1, 2, 3 i 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843) orzekł jak na wstępie, uznając że okres opóźnienia uzasadnia przyznaną skarżącej kwotę 2500 zł.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy o skardze na przewlekłość, sąd przyznaje na żądanie skarżących od Skarbu Państwa sumę pieniężną w wysokości od 2.000 zł do 20.000 zł, przy czym wysokość sumy pieniężnej wyznaczona w tych granicach wynosi co najmniej 500 zł za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania. Sąd może przyznać sumę pieniężną wyższą niż 500 zł za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, jeżeli sprawa ma szczególne znaczenie dla skarżących, którzy swoją postawą nie przyczynił się w sposób zawiniony do wydłużenia czasu trwania postępowania. Na poczet tej sumy zalicza się kwoty przyznane już skarżącym tytułem sumy pieniężnej w tej samej sprawie. W niniejszej sprawie postępowanie trwało ponad 4 lata a zatem skarżącej przysługiwała suma pieniężną w wysokości 2000 zł. W stosunku do wagi uchybienia Sądu Rejonowego, kwota 2500 zł jest odpowiednia, uzasadniona i adekwatna. W pozostałym zakresie należało zatem żądanie oddalić.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 12 ust. 2 i 4 ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki z dnia 17 czerwca 2004 r., orzeczono jak w części dyspozytywnej.

O zwrocie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu skargowym Sąd Okręgowy orzekł zaś na podstawie § 14 ust 3. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. O zwrocie opłaty od wniesionej skargi Sąd Okręgowy orzeczono na podstawie art. 17 ust 3 ww. ustawy.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.