Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodnicząca:	sędzia Aleksandra Łączyńska
Protokolant:	Norbert Ziółek

po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) z siedzibą B.

przeciwko U. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy - Śródmieścia w Warszawie

z dnia 30 czerwca 2023 r., sygn. akt VI C 282/23

I.  zmienia zaskarżony wyrok, w ten sposób, że w punkcie pierwszym oddala powództwo oraz eliminuje punkt czwarty;

II.  przyznaję i nakazuje wypłacić tymczasowo ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie adwokatowi M. J. kwotę 553,50 (pięćset pięćdziesiąt trzy 50/100) złotych tytułem powiększonego o podatek VAT wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej;

III.  nakazuje pobrać od (...) Bank (...) z siedzibą B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie kwotę 553,50 (pięćset pięćdziesiąt trzy 50/100) złotych tytułem zwrotu wydatków;

IV.  nakazuje pobrać od (...) Bank (...) z siedzibą B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem nie uiszczonej opłaty od apelacji od której kurator był zwolniony.

Aleksandra Łączyńska

Sygn. akt V Ca 3032/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 3 lutego 2021 r. powód (...) z siedzibą w B. (Niemcy) wniósł o zasądzenie od pozwanej U. K. kwoty 3.121,27 zł wraz z odsetkami ustawowymi 10% rocznie, jednak nie więcej niż dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 2.874,35 zł od dnia 26 listopada 2020 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa adwokackiego.

W sprzeciwie od wydanego w dniu 17 marca 2021 r. nakazu zapłaty pozwany reprezentowana przez kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu wniósł o oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przypisanych, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz ustanowionego kuratora wynagrodzenia według norm przypisanych.

Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2023 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie w pkt 1 zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.884,55 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości 10% w stosunku rocznym, jednakże w wysokości nie wyższej niż odsetki maksymalne za opóźnienie liczone od kwoty 2.874,35 zł od dnia 26 listopada 2020 r. do dnia zapłaty; w pkt 2 oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w pkt 3 przyznał adwokatowi M. J. kwotę 1.107,00 zł- w której to kwocie mieści się już podwyższenie o podatek VAT – tytułem wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora dla pozwanego i tę kwotę polecił wypłacić zaliczek uiszczonych przez powoda do sprawy; w pkt 4 zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.224,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu- wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu tego świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Apelacje od powyższego rozstrzygnięcia wywiódł pozwany, zaskarżając je w części tj. w zakresie pkt 1 i 4 i zarzucając naruszenie art. 129 k.p.c. w zw. z art. 231 i art. 233 §1 k.p.c. poprzez ich wadliwe zastosowanie polegające na uznaniu przez Sąd meriti, że na podstawie zebranego materiału dowodowego roszczenie powoda jest zasadne w sytuacji w której Sąd oparł swoje orzeczenie wyłącznie na niepoświadczonych za zgodność z oryginałem kopiach dokumentów zakwestionowanych w toku postępowania przez kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu strony pozwanej.

Wobec powyższego apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu oraz zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu wynagrodzenia według norm przypisanych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przypisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja strony pozwanej zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy po zapoznaniu się z materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie doszedł do przekonania, że strona powodowa nie wykazała istnienia dochodzonego roszczenia.

Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Normie tej w warstwie procesowej odpowiadają art. 3 k.p.c., zgodnie z którym strony zobowiązane są przedstawiać dowody i art. 232 k.p.c., według którego strony są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z jakich wywodzą skutki prawne.

W niniejszej sprawie Sąd I instancji błędnie dopuścił jako dowód umowę o kredyt PLUS z dnia 14.11.2014 r., załączony do niej harmonogram i regulamin, wezwanie do zapłaty przed wypowiedzeniem z dnia 21.02.2020 r., wypowiedzenie umowy kredytu z dnia 26.06.2020 r. wyciąg z ksiąg bankowych, historię spłat oraz ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 31 lipca 2020 r. Przedstawione przez stronę powodową „dowody” nie mogły zostać uznane za dowody z dokumentów w myśl przepisów art. 244 i art. 245 k.p.c. Stanowiły one bowiem wyłącznie kopie dokumentów, na których niesłusznie Sąd Rejonowy oparł rozstrzygnięcie.

Jak już powyżej wskazano, z problematyką oceny dowodów wiąże się ciężar twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności, które w świetle art. 227 k.p.c. powinny stanowić przedmiot dowodu. Zdaniem Sądu Okręgowego strona powodowa nie sprostała temu obowiązkowi. Przedstawione przez nią załączniki pozwu w postaci kserokopii nie mogły stanowić podstawy wskazywanych faktów umożliwiających uwzględnienie powództwa.

Stosownie do treści przepisu art. 128 § 1 k.p.c. do pisma procesowego należy dołączyć jego odpisy i odpisy załączników dla doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom, a ponadto, jeżeli w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych. Z kolei w myśl przepisu art. 129 § 2 k.p.c. zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Natomiast kopia dokumentu dołączonego do pozwu nie jest dokumentem albowiem nie zawiera ona podpisu. Nie można zatem z kopii dokumentu prowadzić postępowania dowodowego w sprawie jako dowodu z dokumentu.

Sąd Okręgowy podziela pogląd Sądu Najwyższego, który w uchwale z dnia 29 marca 1994 r. (III CZP 37/94) stwierdził, że niepoświadczona podpisem strony kserokopia nie jest dokumentem. W uchwale wskazano, że „(…) kodeks postępowania cywilnego nie zna pojęcia kserokopii, natomiast jako pojęciem przeciwstawnym pojęciu oryginału posługuje się pojęciem odpisu. Skoro jednak tak odpis, jak kserokopia stanowią odwzorowanie oryginału tyle tylko, że pierwszy metodą tradycyjną, a druga metodą nowoczesną, to istnieje podstawa do objęcia pojęciem odpisu także kserokopii. Wobec tego także do kserokopii można odnieść utrwalony w orzecznictwie i aprobowany w doktrynie pogląd, że dokumentem prywatnym jest także odpis dokumentu (…)”. Dalej wyjaśniono, że „(…) w postępowaniu opartym na dokumencie prywatnym źródłem wiadomości jest zawarte w nim i podpisane oświadczenie (art. 245 k.p.c.). Oznacza to, że dla uznania kserokopii za dokument prywatny, świadczący o istnieniu oryginału o odwzorowanej w niej treści, niezbędne jest oświadczenie o istnieniu dokumentu o treści i formie odwzorowanej kserokopią. Takim oświadczeniem będzie umieszczone na kserokopii i zaopatrzone podpisem poświadczenie zgodności kserokopii z oryginałem. Dopiero wtedy można uznać kserokopię za dokument prywatny świadczący o istnieniu oryginału o treści i formie w niej odwzorowanej. Bez wspomnianego poświadczenia kserokopia nie może być uznana za dokument, a tym bardziej za dokument nie budzący wątpliwości (…)”. Analogiczne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 kwietnia 2009 r. (II CSK 557/08), podkreślając, że dokumentem w aspekcie przepisów kodeksu postępowania cywilnego o dowodach jest oryginał. Kserokopia - jako odwzorowanie oryginału - może być uznana za odpis dokumentu. Z kolei odpis dokumentu jest dokumentem wskazującym na istnienie dokumentu oryginalnego. Niepoświadczona podpisem strony kserokopia nie jest dokumentem. Warunkiem zatem uznania kserokopii za dokument jest umieszczone na niej i zaopatrzone podpisem poświadczenie jej zgodności z oryginałem. Podobnie argumentował Sąd Najwyższy w orzeczeniach z dnia 10 lipca 2009 r. (II CSK 71/09) oraz dnia 27 lutego 1997 r. (III CKU 7/97).

Należy przy tym zauważyć, że nie można również uznać kserokopii dokumentu za inne środki dowodowe w rozumieniu art. 308 k.p.c. Jak wskazano w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2007 r. (II CSK 401/06) niepoświadczona kserokopia nie jest dokumentem; jeżeli zaś pismo nie może być uznane za dokument, nie może być ono też podstawą do prowadzenia dowodu w trybie art. 308 k.p.c. Odmienne ujęcie tego zagadnienia prowadziłoby do obejścia przepisów o dowodzie z dokumentu. Rację zatem ma powód w odpowiedzi na apelację, że wydruki komputerowe mogą stanowić dowód w postepowaniu cywilnym, ale wyłącznie wtedy gdy są dokumentem. Tymczasem przedłożone przez powoda wydruki z powodu braku ich poświadczenia za zgodność z oryginałem dokumentem nie są.

Przedłożone przez stronę powodową załączniki pozwu są jedynie kserokopiami i nie zostały poświadczone za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika strony powodowej w osobie adwokata. Zatem nie mogły zostać uznane za dokumenty ani też inne środki dowodowe, a tym samym nie mogły stanowić podstawy ustaleń faktycznych w sprawie. Odmienna sytuacja miałaby miejsce w przypadku potwierdzenia przez stronę pozwaną prawdziwości tych dokumentów. W praktyce sądowej przyjęło się, że przedstawienie przez stronę kserokopii dokumentu, której treści przeciwnik nie kwestionował, powoduje, że fakt w niej stwierdzony sąd powinien uznać za dowiedziony, jako niezaprzeczony lub przyznany. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie pozwana, reprezentowana w niniejszej sprawie przez kuratora dla nieznanej z miejsca pobyty, po pierwsze nie mogła potwierdzić faktów wynikających z przedstawionych kserokopii z uwagi na to, że sama nie uczestniczyła w niniejszym postępowaniu, po drugie z uwagi na sytuacje procesową i reprezentowanie pozwanej przez kuratora już w sprzeciwie od nakazu zapłaty, zakwestionowano przedłożone przez powoda dowody w postaci kserokopii.

Zaznaczenia wymaga, że pełnomocnikiem w przedmiotowej sprawie jest adwokat. Jak stanowi ustawa z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz.U.2014.635 j.t.) adwokat ma prawo sporządzania poświadczeń odpisów dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem w zakresie określonym odrębnymi przepisami. Poświadczenie powinno zawierać podpis adwokata, datę i oznaczenie miejsca jego sporządzenia, na żądanie - również godzinę dokonania czynności. Jeżeli dokument zawiera cechy szczególne (dopiski, poprawki lub uszkodzenia) adwokat stwierdza to w poświadczeniu (art. 4 ust. 1b ustawy). Przedstawione przez stronę powodową kserokopie takiego poświadczenia nie zawierały, a tym samym nie mogły, z wyżej podanych powodów, stanowić dowodu w sprawie. Należy podkreślić, że nie było w niniejszej sprawie żadnych przeszkód aby pełnomocnik profesjonalny, reprezentujący powodowy bank, który zawierał z pozwaną przedmiotową umowę, a zatem sam generował wszystkie dokumenty łączącej strony umowy, nie mógł ich przedstawić w oryginale lub poświadczonej kserokopii.

Tym samym stwierdzić należy, że strona powodowa nie wykazała stosownie do swoich twierdzeń, że zawarła umowę pożyczki z pozwaną, że wzywała pozwaną do zapłaty oraz wreszcie, że przedmiotową umowę wypowiedziała - wobec czego nie może ona zatem skutecznie domagać się w niniejszym postępowaniu od pozwanej zapłaty z tego tytułu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, działając na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i oddalił powództwo.

W pkt II wyroku sąd Okręgowy przyznał oraz nakazał wypłacić tymczasowo ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie adwokatowi M. J. kwotę 553,50 zł tytułem powiększonego o podatek VAT wynagrodzenia za pełnienie kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu strony pozwanej. Natomiast w pkt III nakazał pobrać tę kwotę od strony powodowej. Jednocześnie w pkt IV wyroku Sąd Okręgowy nakazał pobrać od powoda kwotę 200 zł tytułem nieuiszczonej opłaty od apelacji od której kurator był zwolniony.

sędzia Aleksandra Łączyńska