Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodnicząca:	Sędzia Joanna Machoń
Protokolant:	Urszula Widulińska

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. D. i P. D. (1)

przeciwko (...) sp. z o.o. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 23 maja 2022 r., sygn. akt I C 803/22

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) sp. z o.o. w W. na rzecz J. D. i P. D. (1) kwoty po 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w tym zakresie do dnia zapłaty.

Joanna Machoń

Sygn. akt V Ca 2663/22

UZASADNIENIE

J. i P. D. (1) wnieśli o zasądzenie od (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. po 400 euro z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 30 listopada 2021 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Wskazali, że dochodzą odszkodowań za opóźnienie obsługiwanego przez pozwaną lotu (...) z 29 sierpnia 2021 r. (pozew k. 3-4).

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa i odniosła zarzut nieudowodnienia przez powodów legitymacji czynnej i niewykazania faktu opóźnienia (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 24-26).

Wyrokiem z dnia 23 maja 2022 r., sygn. akt I C 803/22, Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie w punkcie 1. zasądził od pozwanej na rzecz każdego z powodów po 400 (czterysta) euro z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 30 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty; w punkcie 2. oddalił powództwo o dalej idące odsetki; w punkcie 3. zasądził od pozwanej na rzecz każdego z powodów po 1 117 (tysiąc sto siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiodła powódka zaskarżając je w całości, zarzucając:

I.  ustalenie przez Sąd niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy, że:

a.  Powodowie mieli potwierdzoną rezerwację na obsługiwany przez Pozwaną lot (...) z dnia 29 sierpnia 2021 r. na trasie A. ( (...)) - K. ( (...)),

b.  Karty pokładowe dowodzą faktu posiadania przez Powodów potwierdzonych rezerwacji na lot (...) z dnia 29 sierpnia 2021 r. na trasie A. ( (...)) - K. ( (...)),

c.  Skoro powodowie byli pasażerami lotu (...) z dnia 29 sierpnia 2021 r. na trasie A. ( (...)) - K. ( (...)), to musieli posiadać potwierdzoną rezerwację na ten lot i opłacił przelot tym lotem,

d.  Pozwana przyznała w odpowiedzi na reklamację, że lot (...) z dnia 29 sierpnia 2021 r. na trasie A. ( (...)) - K. ( (...)) był opóźniony ponad 3 godziny,

e.  Pozwana jedynie częściowo odpowiedziała na reklamację Powodów,

II.  obrazę przepisów prawa procesowego, która mogła mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.;

a.  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 231 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów z kopii kart pokładowych Powodów i dowolne uznanie na podstawie tylko tych dowodów, że Powodowie posiadali potwierdzoną i opłaconą rezerwację na sporny lot, bowiem skoro Powodowie byli pasażerami spornego lotu, to musieli dysponować biletami, podczas gdy karta pokładowa potwierdza jedynie fakt stawienia się pasażera do odprawy na dany lot, a informacje w niej zawarte czy sam fakt jej wdania pasażerowi w żaden sposób nie wskazują na jakich warunkach dany pasażer odbywa podróż, a zatem w świetle całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy brak było tym samym podstaw do uznania, iż Powodowie wykazali, iż dysponowali potwierdzoną rezerwacją na sporny lot i opłacili przelot tymże lotem, co skutkowało wadliwym ustaleniem faktycznym, że Powodowie mieli potwierdzoną rezerwację na obsługiwany przez Pozwaną lot (...) z dnia 29 sierpnia 2021 r. na trasie A. ( (...)) - K. ( (...)), karty pokładowe dowodzą faktu posiadania przez Powodów potwierdzonych rezerwacji na lot (...) z dnia 29 sierpnia 2021 r. na trasie A. ( (...)) - K. ( (...)) oraz skoro powodowie byli pasażerami lotu (...) z dnia 29 sierpnia 2021 r. na trasie A. ( (...)) - K. ( (...)), to musieli posiadać potwierdzoną rezerwację na ten lot i opłacili przelot tym lotem, które to naruszenie skutkowało wadliwymi ustaleniami faktycznymi w sprawie, mającymi istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia,

b.  art. 231 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. poprzez uznanie przez Sąd za ustalony faktu mającego istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, tj. że sporny lot był opóźniony ponad 3 godziny na tej tylko podstawie, iż Pozwana rzekomo przyznała tę okoliczność w odpowiedzi na reklamację, podczas gdy z treści odpowiedzi Pozwanej na reklamację Powodów w żadnym razie nie wynika wymiar opóźnienia spornego lotu, które to naruszenie skutkowało wadliwym ustaleniem faktycznym w sprawie, mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, a mianowicie, iż sporny lot był opóźniony ponad 3 godziny,

c.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodu z odpowiedzi Pozwanej na reklamację Powodów i w konsekwencji wadliwe ustalenie faktyczne, iż Pozwana przyznała w odpowiedzi na reklamację, iż sporny lot był opóźniony ponad 3 godziny oraz iż Pozwana jedynie częściowo odpowiedziała na reklamację Powodów,

III.  naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:

a.  art. 3 ust. 2 i 3 Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (dalej jako „Rozporządzenie 261/2004") polegające na błędnej wykładni i orzeczenie o odpowiedzialności odszkodowawczej Pozwanej w sytuacji, gdy Powodowie nie wykazali faktu posiadania legitymacji czynnej do dochodzenia odszkodowania od Pozwanej, tj. nie przedstawili potwierdzonej I opłaconej rezerwacji na sporny lot pomimo tego, że zgodnie z ust. 2 w/w przepisu Rozporządzenie 261/2004 ma zastosowanie do pasażerów, którzy posiadają potwierdzoną rezerwację na dany lot oraz stawią się na odprawę pasażerów — zgodnie z wymogami i w czasie określonym uprzednio na piśmie (w tym poprzez środki elektroniczne) przez przewoźnika lotniczego, organizatora wycieczek lub autoryzowane biura podróży, a zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dawał podstawy do przyjęcia, w szczególności w drodze domniemania faktycznego, iż Powodowie dysponowali potwierdzoną i opłaconą rezerwacją na sporny lot,

b.  art. 2 lit. g Rozporządzenia nr 261/2004 poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, iż „innym dowodem" potwierdzającym, że rezerwacja została przyjęta i zarejestrowana przez przewoźnika lotniczego lub organizatora wycieczek jest kopia karty pokładowej pasażera,

c.  art. 205c ust. 6 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze poprzez błędną wykładnię i uznanie, że jeśli przewoźnik odpowie na reklamację jedynie w części, tj. zaprzeczy tylko niektórym podanym w niej faktom - uznanie dotyczy tej części reklamacji, do której się nie ustosunkował,

d.  art. 7 ust. 1 lit. b) Rozporządzenia 261/2004 w zw. z art. 6 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że Pozwana była zobowiązana do wypłacenia Powodom odszkodowania z tytułu opóźnienia spornego lotu w sytuacji, gdy Powodowie nie wykazali, iż sporny lot był opóźniony ponad 3 godziny.

Zarzucając powyższe, na zasadzie art. 386 § 1 w zw. z art. 368 § 1 pkt 5 k.p.c. skarżąca wniosła o:

1)  zmianę wyroku w zaskarżonym zakresie poprzez: w pkt 1: oddalenie powództwa w całości; w pkt 3: obciążenie każdego z powodów kosztami postępowania przed sądem pierwszej instancji w całości,

2)  zasądzenie od każdego z Powodów na rzecz Pozwanej zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację strona powodowa wskazała, że wyrok odpowiada prawu i wniosła o zasądzenie od pozwanej na rzecz każdego powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelację uznać należy za bezzasadną, a podniesione w niej zarzuty nie mogły skutkować zmianą zaskarżonego orzeczenia. Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne zarówno dokonane przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, jak również prawną ocenę tych ustaleń wskazaną w pisemnych motywach orzeczenia.

W związku z faktem, iż przedmiotowa sprawa rozpoznana została według przepisów o postępowaniu uproszczonym, Sąd Okręgowy nie przeprowadził postępowania dowodowego. A zgodnie z treścią art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. Sąd II instancji ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Za chybione należało uznać zarzuty błędów w ustaleniach faktycznych oraz naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., zarówno w zakresie dotyczącym wadliwej oceny dowodów przedłożonych celem wykazania legitymacji czynnej powodów jak i uznania, że pozwana przyznała, że lot był opóźniony ponad 3 godziny. Art. 233 § 1 k.p.c. przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego materiału dowodowego, zaś zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy można uznać za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki bądź doświadczeniem życiowym. Dla skuteczności zarzutu naruszenia ww. przepisu nie wystarcza samo twierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. Jeżeli zaś z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego samego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne (por. wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00). Zwalczanie oceny dowodów nie może polegać tylko na przedstawieniu własnej, korzystnej dla apelującego wersji ustaleń opartej na jego subiektywnej ocenie, lecz konieczne jest przy posłużeniu się argumentami wyłącznie jurydycznymi wykazanie, że określone w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy.

W pierwszej kolejności odnosząc się do kwestii legitymacji czynnej powodów wskazać należy, że w ocenie Sądu Okręgowego materiał dowodowy, tj. załączone do pozwu kopie kart pokładowych, z których wynika dzień zaplanowanej podróży, godzina oraz numer lotu, jest wystarczający do przyjęcia, iż powodowie posiadali potwierdzoną rezerwację na lot (...) w dniu 30 sierpnia 2021 r. na trasie A.-K., a co za tym idzie byli legitymowani czynnie do dochodzenia odszkodowania od strony pozwanej.

Legitymacja procesowa czynna to uprawnienie do poszukiwania ochrony prawnej w konkretnej sprawie. Jest ściśle związana ze stroną powodową i oznacza jej uprawnienie do wszczęcia i prowadzenia procesu. To uprawnienie do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu oznaczonemu podmiotowi, wypływające z prawa materialnego. Strona powodowa poszukując ochrony prawnej żądania wskazanego w pozwie odwołała się do przepisów Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 roku, ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91. Stosownie do treści art. 3 ust. 1 lit. a ww. Rozporządzenia ma ono zastosowanie do pasażerów odlatujących z lotniska znajdującego się na terytorium Państwa Członkowskiego, do którego ma zastosowanie Traktat. Z kolei art. 3 ust. 2 lit. a ww. Rozporządzenia stanowi, iż ustęp 1 stosuje się pod warunkiem, że pasażerowie posiadają potwierdzoną rezerwację na dany lot oraz, z wyjątkiem przypadku odwołania, o którym mowa w art. 5, stawią się na odprawę pasażerów - zgodnie z wymogami i w czasie określonym uprzednio na piśmie (w tym poprzez środki elektroniczne) przez przewoźnika lotniczego, organizatora wycieczek lub autoryzowane biura podróży, lub, jeżeli czas nie został określony - nie później niż 45 minut przed ogłoszoną godziną odlotu.

Wskazać zarazem należy, iż Rozporządzenie nr 261/2004 nie wyjaśnia pojęcia „potwierdzonej rezerwacji”, natomiast pojęcie „rezerwacji” zostało zdefiniowane w art. 2 lit. g tego rozporządzenia jako „fakt posiadania przez pasażera biletu lub innego dowodu potwierdzającego, że rezerwacja została przyjęta i zarejestrowana przez przewoźnika lotniczego lub organizatora wycieczek”. Z definicji tej wynika, że rezerwację może stanowić „inny dowód” wskazujący, że rezerwacja została zaakceptowana i zarejestrowana przez przewoźnika lotniczego albo przez organizatora wycieczek. W konsekwencji, jeżeli pasażer lotniczy dysponuje „innym dowodem” w rozumieniu art. 2 lit. g) Rozporządzenia nr 261/2004, to ten inny dowód jest równoznaczny z „rezerwacją” w rozumieniu tego przepisu (por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 21 grudnia 2021 r., C-146/20, C-88/20, C-196/20 i C-270/20).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy dojść należy do wniosku, iż wystarczającym dowodem wykazującym okoliczność odbycia lotu jest karta pokładowa, tzw. boarding pass. Wskazany dokument jest wręczany podczas odprawy. Nie ulega wątpliwości, iż pasażer legitymujący się kartą pokładową otrzymuje ją przed wejściem na pokład samolotu, po dokonaniu uprzedniej kontroli biletu pod kątem ważności rezerwacji i obecności nazwiska pasażera na liście osób mających uczestniczyć w locie. W świetle zasad doświadczenia życiowego oczywistym jest, że karta pokładowa de facto inkorporuje w sobie zarówno uprawnienie do wejścia na pokład, ale jednocześnie stanowi konsekwencję dysponowania biletem, który z kolei jest potwierdzeniem rezerwacji na dany lot. W ocenie Sądu Okręgowego jest to wystarczający dowód na to, że pasażerowie stawili się do odprawy i zarazem kreuje domniemanie faktu posiadania potwierdzonej rezerwacji lotu i jego odbycia.

Sąd Okręgowy podziela również argumentację Sądu Rejonowego w zakresie kwestii wykazania faktu opóźnienia przedmiotowego lotu. Niewątpliwe bowiem wobec przyznania przez pozwaną w postępowaniu reklamacyjnym, że doszło do opóźnienia przedmiotowego lotu to właśnie na stronie pozwanej ciążył obowiązek wykazania, że w rzeczywistości do przedmiotowego opóźnienia nie doszło. O przyznaniu faktu opóźnienia lotu niewątpliwe świadczy odpowiedz pracowników pozwanej w postepowaniu reklamacyjnym, w której to wskazano, że do opóźnienia doszło z przyczyn całkowicie od powódki niezależnych oraz fakt zaoferowania powodom rekompensaty z tego tytułu, z jednoczesnym załączeniem ugody.

W konsekwencji powyższego nie zasługiwały zatem na uwzględnienie zarzuty naruszeni prawa materialnego tj. art. 3 ust. 2 i 3 Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (dalej jako „Rozporządzenie 261/2004") oraz art. 2 lit. g Rozporządzenia nr 261/2004 i art. 7 ust. 1 lit. b) Rozporządzenia 261/2004 w zw. z art. 6 k.c.

Na uwzględnienie nie zasługiwał także zarzut naruszenie art. 205c ust. 6 ustawy z dnia 3lipca 2002 art. - Prawo lotnicze. Pozostawał on bowiem bez wpływu wobec jasnej treści pisma pracowników strony powodowej wysłanej do pozwanych, z którego wynikało, że doszło do opóźnienia ww. lotu.

W tym stanie rzeczy, na mocy art. 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji (pkt 1.), rozstrzygnięcie o koszach postępowania apelacyjnego (pkt 2.) opierając o wynikającą z art. 98 § 1 i § 1 ¹ k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, przy uwzględnieniu dyspozycji § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Joanna Machoń