Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodnicząca: Protokolant:

Sędzia Magdalena Daria Figura Marta Szczęsna

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w B. (N.)

przeciwko (...) w D. (I.)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

z dnia 27 kwietnia 2023 r., sygn. akt II C 3929/22

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od (...) w B. (N.) na rzecz (...) w D. (I.) kwotę 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w tym zakresie do dnia zapłaty.

Magdalena Daria Figura

Sygn. akt V Ca 1914/23

UZASADNIENIE

Biorąc pod uwagę, że Sąd II nie zmienił ani nie uzupełnił ustaleń faktycznych Sądu I instancji, jak również nie przeprowadził postępowania dowodowego Sąd Okręgowy na podstawie art. 387 § 2 ¹ k.p.c. w zw. z art. 327 ¹ § 2 k.p.c., w brzmieniu obowiązującym od dnia 07 listopada 2019 r. zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd odwoławczy podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy. Sąd Okręgowy podzielił również w całości ocenę prawną Sądu pierwszej instancji w zakresie wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności zwalniających przewoźnika z odpowiedzialności z tytułu odszkodowania wynikającego z opóźnienia lub odwołania lotu.

Zarzuty apelacji, nie zasługiwały na uwzględnienie w zakresie w jakim apelujący zarzucał nieuzasadnione przyjęcie, iż powód nie posiadał legitymacji czynnej w niniejszej sprawie wobec braku załączenia umowy cesji. W istocie, możliwe iż umowa ta znajduje się w aktach sprawy, gdyż powód załączył do pozwu dokument o nazwie (...), jednak dokument ten (k. 10) został przedstawiony jedynie w języku angielskim, bez tłumaczenia na język polski. Podkreślić należy, iż wspomniany (...) był jedynym dokumentem załączonym do pozwu bez tłumaczenia na język polski. Nie sposób zatem uznać, że powód wykazał w niniejszej sprawie legitymację czynną do dochodzenia roszczenia wskazanego w pozwie. Nawet jednak, gdyby uznać, iż dopuszczalne było przedstawienie umowy cesji w języku obcym, zarzuty dotyczące legitymacji nie mogły doprowadzić do zmiany zaskarżonego orzeczenia, wobec wystąpienia w niniejszej sprawie przesłanek egzoneracyjnych uwalniających pozwanego od odpowiedzialności z tytułu odwołania lotu poprzednika prawnego powoda.

Powód opierał swoje roszczenie na regulacji zawartej w Rozporządzeniu (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającym wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz.U. UE L 2004/46/1). Z zapisów rozporządzenia wynika, że w przypadku odwołania lotu, obsługujący przewoźnik lotniczy powinien wypłacić pasażerowi odszkodowanie na zasadach określonych w art. 7 w kwocie zależnej od długości trasy przelotu. Odpowiedzialność przewoźnika lotniczego za odwołany lot nie jest jednak odpowiedzialnością absolutną, albowiem okoliczności wyłączające tę odpowiedzialność określone zostały w art. 5 ust. 1 lit. c pkt i, ii, iii oraz w art. 5 ust. 3. Zgodnie z tym ostatnim przepisem, przewoźnik zwolniony jest z obowiązku wypłaty odszkodowania, jeżeli dowiedzie, iż odwołanie zostało spowodowanie zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć, mimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Przepis ten odczytywać należy w związku z motywem 14 i 15 preambuły Rozporządzenia, zgodnie z którymi zobowiązania przewoźników powinny być ograniczone lub ich odpowiedzialność wyłączona w przypadku, gdy zdarzenie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć mimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Okoliczności te mogą, w szczególności, zaistnieć w przypadku destabilizacji politycznej, warunków meteorologicznych uniemożliwiających dany lot, zagrożenia bezpieczeństwa, nieoczekiwanych wad mogących wpłynąć na bezpieczeństwo lotu oraz strajków mających wpływ na działalność przewoźnika (pkt 14).

W świetle powyższego strajki, które mogą wpływać na działalność przewoźnika, stanowią jedną z nadzwyczajnych okoliczności, mogącą wyłączyć odpowiedzialność przewoźnika lotniczego za odwołany lub opóźniony lot. Chodzi w tym wypadku o każdy rodzaj strajków, czy to pracowników przewoźnika lotniczego czy pracowników obsługi naziemnej, o ile mają wpływ na działalność tego przewoźnika. Na gruncie Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 istotne z punktu wyłączenia odpowiedzialności przewoźnika jest zatem nie to, czy dana okoliczność zaistniała „wewnątrz”, bądź całkowicie „na zewnątrz” struktury przedsiębiorstwa przewoźnika lotniczego, ale to, czy źródło zaistnienia takiej nadzwyczajnej okoliczności wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nie pozwala mu na skuteczne nad nimi panowanie.

Jak wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z motywu 14, zawartego w preambule Rozporządzenia nr 261/2004 należy wyciągnąć wniosek, że wolą ustawodawcy wspólnotowego nie było uznanie samych tych zdarzeń, których wykaz jest zresztą jedynie przykładowy, za nadzwyczajne okoliczności, lecz tylko stwierdzenie, że mogą one takie okoliczności spowodować. Co za tym idzie, nie wszystkie okoliczności związane z takimi zdarzeniami muszą koniecznie stanowić okoliczności, uzasadniające zwolnienie z obowiązku wypłacenia odszkodowania, przewidzianego w art. 5 ust. 1 lit. c) tego rozporządzenia. Okoliczności związane z takim zdarzeniem mogą zostać uznane za „nadzwyczajne” w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 tylko wówczas, gdy odnoszą się do zdarzenia, które na wzór okoliczności wymienionych w motywie czternastym tego rozporządzenia - nie wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nie pozwala na skuteczne nad nim panowanie, ze względu na jego charakter lub źródło. Z orzecznictwa Trybunału Unii Europejskiej wynika również, że przewoźnik lotniczy jest zwolniony z obowiązku wypłaty pasażerom odszkodowania na podstawie art. 7 tego rozporządzenia, jeżeli może dowieść, że odwołanie lotu jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można by było uniknąć, pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, to jest okoliczności, które pozostają poza zakresem skutecznej kontroli przewoźnika lotniczego.

Ponieważ nie wszystkie nadzwyczajne okoliczności skutkują zwolnieniem z obowiązku wypłaty pasażerom odszkodowania, na przewoźniku lotniczym, który zamierza się na nie powołać, spoczywa ponadto obowiązek wykazania, że okoliczności tych w żadnym razie nie można by było uniknąć za pomocą dostosowanych do sytuacji środków, to jest środków, które w chwili wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności odpowiadają między innymi warunkom technicznie i ekonomicznie możliwym do przyjęcia przez danego przewoźnika lotniczego (wyrok E. i R., C-294/10, EU:C:2011:303, pkt 25). Dokonanie oceny, czy w okolicznościach danej sprawy można uznać, iż przewoźnik lotniczy podjął dostosowane do sytuacji środki, pozostawione zostało sądowi krajowemu (por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej A. E. i E. R., C – 294/10, punkt 30).

W przedmiotowej sprawie strona pozwana odwołała lot poprzednika prawnego powoda (z portu lotniczego w G. do R. w H.) z powodu strajku (...) służb lotnictwa cywilnego. Lot powoda nie wymagał (co w sprawie bezsporne) lądowania we F., nad którą odbywał się jedynie przelot – wymagając w tym zakresie niewątpliwe obsługi (...) służb lotniczych (kontroli lotów). Gdyby nadzwyczajną okolicznością w niniejszej sprawie miałby być strajk pracowników lotniska zajmujących się jedynie lotami z F. i do F., nie byłoby wątpliwości, iż taki strajk nie zakłóciłby lotów odbywających się jedynie nad przestrzenią powietrzną F.. Biorąc jednak pod uwagę, że strajk dotyczył konkretnie pracowników kontroli lotów (w tym lotów jedynie przecinających przestrzeń powietrzną F., bez lądowania), strajk ten niewątpliwie wpłynął na wszelkie przeloty planowane nad terytorium tego kraju w dniu strajku. Okoliczność, iż lot miał się odbyć częściowo nad terytorium F. nie był kwestionowany również przez powoda w apelacji.

Z przedłożonych dowodów - depeszy (...) wynika zakres czasowy strajku (od godziny 4.00 w dniu 16 września 2022 roku do godziny 4.00 w dniu 17 września 2022 roku na terytorium F. trwał strajk personelu kontroli lotów). Z rzeczonej depeszy, można jednoznacznie wnioskować, że strajk (...) służb lotnictwa cywilnego o jakim w niej mowa – bezpośrednio wpłynął na lot poprzednika prawnego powoda rodząc konieczność jego odwołania. Strona powodowa, wskazując na loty które odbyły się tego dnia, zdaje się nie zauważać, iż z materiału dowodowego wynika, iż strajk wywołał opóźnienie lub odwołanie 87% zaplanowanych tego dnia lotów nad terytorium F.. Dodatkowo zważyć należy, iż decyzja o odwołaniu lotu podyktowana była niewątpliwie bezpieczeństwem pasażerów, którego nie można było zapewnić dnia 16 września 2022 r. z uwagi na strajk obsługi kontroli lotów. W ocenie Sądu odwoławczego strona pozwana wykazała zatem związek strajku wskazanego w depeszy z trasą, którą pokonywać miał odwołany lot. Dodatkowo podkreślić należy, iż strajk został ogłoszony zaledwie 2 dni przed planowanym lotem poprzednika prawnego powoda, a zatem pozwany nie mógł zapobiec odwołaniu połączenia, gdyż realnie nie miał czasu na przeorganizowanie swojego całego harmonogramu lotów. Nie sposób oczekiwać od przewoźnika, że w ciągu 2 dni zdoła realnie podjąć czynności mające na celu zniwelowanie odwołania lotów w tym dniu z uwzględnieniem bezpieczeństwa swoich pasażerów.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, stwierdzić należało, że pozwany wykazał wystąpienie po swojej stronie przesłanki egzoneracyjnej zwalniającej go od odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu odszkodowania wynikającego z art. 5 ust. 1 pkt c w wysokości wskazanej w art. 7 ust. 1 b rozporządzenia (WE) nr 261/2004. Z tych wszystkich względów Sąd uznał, że powodowi nie należało się zryczałtowane odszkodowanie w wysokości 400 euro za odwołany lot.

W konsekwencji, na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania w instancji odwoławczej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r.

Magdalena Daria Figura