Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:

Sędzia Magdalena Majewska

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2024 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. we W.

przeciwko Bankowi (...) S. A.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy - Śródmieścia w Warszawie

z dnia 6 marca 2024 r., sygn. akt C 1126/22

1.  oddala apelację;

2.  zasadza od Banku (...) S.A. na rzecz (...) Sp. z o.o. we W. kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w tym zakresie do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej.

Magdalena Majewska

Sygn. akt V Ca 1662/24

UZASADNIENIE

Niniejsza sprawa rozpoznawana jest w trybie art. 505 ¹ k.p.c. tj. w postępowaniu uproszczonym. Zgodnie zaś z brzmieniem art. 505 ¹³ k.p.c. jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku winno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Sytuacja taka miała miejsce w niniejszej sprawie, gdyż rozstrzygnięcie w sprawie przed Sądem Okręgowym zapadło na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy oraz zaprezentowaną oceną prawną roszczenia. Brak jest podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku.

Odnosząc się do zarzutów apelacji w ocenie Sądu Okręgowego nie zasługują one na uwzględnienie bowiem Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy zastosował w sprawie niniejszej prawo procesowe jak i materialne.

Uprawnienia takiego strona powodowa upatrywała w treści art. 49 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 993), zgodnie z którym w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą. Jednocześnie zgodnie z treścią art. 5 ust. 6, omawianej ustawy całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: a) odsetki, opłaty, prowizje, podatki, marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz b) koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach – z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.

Jak z powyższego wynika, generalnie prowizje są wliczane w całkowity koszt kredytu. Bezspornie również pożyczkobiorca dokonał wcześniejszej spłaty udzielonego kredytu. Powyższe, w ocenie Sądu Okręgowego, jest równoznaczne z ustaleniem, iż powodowi, jako następcy prawnemu konsumenta, należny jest częściowy zwrot prowizji. Aby ustalić, czy żądanie powoda jest zasadne, należało dokonać analizy zapisu „koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy”.

Zdaniem Sądu Okręgowego powyższy zapis wskazuje, iż obowiązek obniżenia całkowitego kosztu kredytu odnosi się do wszystkich kosztów, które są rozłożone w czasie, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy. W ocenie Sądu Okręgowego, nie miał racji pozwany twierdząc, że pobrana prowizja miała charakter jednorazowy, z uwagi na fakt, że została pobrana za czynność w całości zrealizowaną z chwilą uruchomienia kredytu. Nie jest również słuszny pogląd, że prowizja nie jest ponoszona za okres, o który skrócono czas obowiązywania umowy.

Sąd Okręgowy ma świadomość, że kwestia powyższa była różnie interpretowana w orzecznictwie Sądów, jednak aktualnie została jednoznacznie rozstrzygnięta przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z dnia 11 września 2019 r. (sygn. akt C-383/18), zgodnie z którym art. 16 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG należy interpretować w ten sposób, że prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta. Co więcej, należy się również zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale z dnia 12 grudnia 2019 r. (III CZP 45/19, OSNC 2020/10/83), że przewidziane w art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1083) uprawnienie konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu w przypadku jego spłaty w całości przed terminem określonym w umowie obejmuje także prowizję za udzielenie kredytu.

Konkludując w całej rozciągłości należy podzielić wywód jurydyczny zaprezentowany przez Sąd Rejonowy. W świetle powyższych orzeczeń nie ulega bowiem wątpliwości, że również prowizja będzie tym kosztem, który podlega proporcjonalnemu zwrotowi w razie wcześniejszej spłaty kredytu.

W ocenie Sądu Okręgowego na uwzględnienie nie zasługuje również zarzut naruszenia art. 58 k.c. w zw. z art. 49 u.k.k. Sąd Okręgowy zauważył, że wierzytelność przysługująca konsumentowi mogła stanowić przedmiot umowy cesji zawartej z powodową spółką. Możliwość zbycia takiej wierzytelności przez konsumenta została potwierdzona także w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2018 r. (sygn. akt III CZP 114/17), gdzie zaakcentowano, iż fakt, że wierzytelność wynika z umowy z udziałem konsumenta, nie powoduje, że jest niezbywalna. Może ona być zbyta przez konsumenta nawet na rzecz osoby mającej status przedsiębiorcy. Sąd Najwyższy zauważył ponadto, że wierzytelność taka może powstać tylko na rzecz strony umowy, która jest konsumentem. Jeżeli jednak już powstanie, to z punktu widzenia interesów drugiej strony, czyli przedsiębiorcy będącego dłużnikiem konsumenta, jest bez znaczenia, czy zapłaci dłużną sumę do rąk konsumenta, czy do rąk osoby, na którą konsument przelał swoją wierzytelność. Cesja przez konsumenta takiej wierzytelności nie zagraża interesom dłużnika. Konsument powierzając profesjonalnemu podmiotowi ściągnięcie wierzytelności ma większe szanse na jej wyegzekwowanie niż gdyby działał samodzielnie w stosunku do przedsiębiorcy. W związku z powyższym uznać należało, że strona powodowa nabyła wierzytelność od pożyczkobiorcy w takim stanie, w jakim wierzytelność ta przysługiwała pożyczkobiorcy.

Odnosząc się do zarzutu pozwanego, iż umowa cesji zawarta między powodem, a jego poprzedniczką miała na celu obejście prawa, wskazać należy że wierzytelność objęta niniejszym pozwem, powstała na podstawie treści art. 49 ust. 1 u.k.k. w momencie dokonania przedterminowej spłaty pożyczki udzielonej M. S. przez stronę pozwaną. Nie ulegało wątpliwości, iż przedmiotowa wierzytelność ma charakter majątkowy i jest zbywalna. Wierzytelność co do zasady może być przedmiotem przelewu, niezależnie od źródeł jej powstania (art. 509 k.c.) Zarówno wierzytelność pieniężna, jak i niepieniężna jest zbywalna, chyba że zakazuje tego ustawa (art. 499, art. 595, art. 602 czy art. 912 k.c.) lub umowa bądź sprzeciwia się temu właściwość zobowiązania. Przedmiotowa wierzytelność nie jest objęta ustawowym zakazem zbycia. Nie stanowi o tym żaden przepis rozporządzenia unijnego ani żaden akt rangi ustawowej.

Nie sposób zgodzić się z pozwanym jakoby umowa cesji miała na celu obejście przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Niezasadnie zarzuca apelujący, jakoby dochodzenie przez powoda wierzytelności nabytej od konsumenta stanowiło de facto rozszerzenie podmiotowego zakresu stosowania przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Powód jako cesjonariusz nabył rzeczoną wierzytelność w granicach, w jakich przysługiwała ona cedentowi – konsumentowi w stosunku łączącym go pierwotnie ze stroną pozwaną. Zdaniem Sądu Okręgowego żadne przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim nie ograniczają uprawnienia konsumenta do zbywania wierzytelności, które przysługują konsumentom względem instytucji udzielających kredyt (pożyczki). Zmiana zaś wierzyciela nie wpływa na zakres obowiązków nałożonych na dłużnika stosunkiem pierwotnym. Konsument jako dysponent wierzytelności ma prawo wyboru dochodzenia roszczenia na swoją rzecz lub zbycia jej na rzecz osoby trzeciej z uzyskaniem z tego tytułu rekompensaty. W istocie pod pozorem troski o konsumenta, pozwany dąży do zwolnienia się z obowiązku, o którym mowa w art. 49 ww. ustawy. Kwestia wysokości wynagrodzenia konsumenta z tytułu przelewu rzeczonej wierzytelności czy też motywy którymi kierował się konsument dokonując przedmiotowej cesji, nie mogą w ocenie Sądu Okręgowego stanowić przedmiotu rozważań w niniejszej sprawie. Uzależnienie zasadności roszczenia o obniżenie całkowitego kosztu kredytu od faktu dochodzenia rzeczonej redukcji wyłącznie przez konsumenta działającego osobiście stanowi w istocie niezasadne ograniczenie jego uprawnień. Takie wymaganie nie znajduje ponadto żadnej podstawy w obowiązujących przepisach prawa.

W tym miejscu należy również zauważyć, że niezasadnym byłoby przedstawienie Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego, wskazanego przez pozwanego w treści apelacji w związku z faktem, iż Sąd Najwyższy wyraził już swoje stanowisko w przedstawionej kwestii w uchwale z dnia 12 grudnia 2019 r., III CZP 45/19 (OSNC 2020/10/83). Podkreślić należy ponownie, iż Sąd Najwyższy, podobnie jak wcześniej Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z dnia 11 września 2019 r. (sygn. akt C-383/18), stwierdził, że uprawnienie konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu w przypadku jego spłaty w całości przed terminem określonym w umowie przewidziane w polskim porządku prawnym w art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tj. Dz.U. 2019 r. poz. 1083) obejmuje także prowizję za udzielenie kredytu.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy nie dopatrzył się żadnych względów przemawiających za ingerencją w treść kontrolowanego wyroku, wobec czego na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację wywiedzioną przez pozwany bank.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w pkt 2 wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Wobec oddalenia apelacji pozwany bank przegrał postępowanie w II instancji, dlatego też na nim ciąży obowiązek pokrycia związanych z tym kosztów. Wysokość wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika powoda ustalono na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Magdalena Majewska