Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lipca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział II Cywilny

w składzie: Przewodniczący SSO Marcin Polakowski

Protokolant sekr. sąd. Przemysław Mazur

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2018 roku w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko J. D. (1) i B. D.

o zapłatę

1.  zasądza od J. D. (1) i B. D. solidarnie na rzecz (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 109.960,60 (sto dziewięć tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt 60/100) franków szwajcarskich wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, lecz nie większymi niż odsetki maksymalne za opóźnienie, liczonymi od kwoty 93.786,09 (dziewięćdziesiąt trzy tysiące siedemset osiemdziesiąt sześć 09/100) franków szwajcarskich od 10 maja 2016 roku do dnia zapłaty,

2.  zasądza od J. D. (1) i B. D. solidarnie na rzecz (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 33.392,00 (trzydzieści trzy tysiące trzysta dziewięćdziesiąt dwa) złote tytułem zwrotu kosztów procesu.

sygn. akt II C 530/16

UZASADNIENIE

Pozwem w postępowaniu nakazowym z dnia 11 maja 2016 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie solidarnie od J. D. (1) i B. D. kwotę 109.690,60 CHF, na którą składają się:

a)  należność główna – 93.786,09 CHF,

b)  koszty - 7,70 CHF,

c)  odsetki umowne naliczone do dnia 09.05.2016 r. – 15.896,31 CHF;

wraz z dalszymi należnymi odsetkami umownymi obciążającymi pozwanych, naliczanymi od kwoty należności głównej od dnia 10 maja 2016 r. do dnia zapłaty według zmiennej stopy procentowej wynikającej z uchwały Zarządu (...) SA, właściwej dla kredytów przeterminowanych i kredytów postawionych po upływie terminu wypowiedzenia w stan natychmiastowej wymagalności, stanowiącej każdorazowo czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego NBP, która na dzień sporządzenia pozwu wynosi 10% w stosunku rocznym, z informacją, iż Sąd zobowiązuje komornika do przeliczenia zasądzonej kwoty na walutę polską wg średniego kursu złotego w stosunku do walut obcych ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym przekazanie należności wierzycielowi, zgodnie z § 2 Rozporządzeniem Ministra z dnia 21.01.2005 r. w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu zasądzającemu świadczenie w walucie obcej.

Nadto wniósł o zasądzenie kosztów postępowania w sprawie według norm przepisanych, w tym kwoty 66,99 zł, na którą składają się:

a)  3,69 zł (w tym VAT) z tytułu opłaty uiszczonej przez powoda za notarialne poświadczenie pełnomocnictw załączonych do niniejszego pozwu,

b)  51,00 zł z tytułu opłaty skarbowej uiszczonej przez powoda od pełnomocnictw załączonych do niniejszego pozwu,

c)  12,30 zł z tytułu opłaty uiszczonej przez powoda za uzyskanie odpisu pełnego z KRS załączonego do niniejszego pozwu.

Powód swoje roszczenie wywiódł z zawartej w dniu 9 maja 2008 r. z J. D. (1) i B. D. umowy kredytu gotówkowego nr (...) w walucie wymienialnej na kwotę 232.907,95 CHF (pozew – k. 4-6).

W odpowiedzi na pozew J. D. (1) i B. D. wnieśli o oddalenie powództwa w całości jako bezzasadnego, kwestionując wysokość zobowiązania głównego zarówno co do zasady, jak i co do wysokość, a także sposób naliczania odsetek. Ponadto wnieśli o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanych kosztów procesu.

Podnieśli, że powód nie udowodnił, jaka faktycznie kwota pozostaje jeszcze do spłacenia z tytułu zawartej umowy kredytu. Co więcej, czy umowa kredytu została wypowiedziana lub rozwiązana oraz czy umowa ugody nr (...) z dnia 22 lutego 2013 r. zawarta pomiędzy stronami, została wypowiedziana.

Podnieśli, że umowa została zawarta w dniu 9 maja 2008 r. i wg takiego kursu franka szwajcarskiego powinien być przeliczany kapitał podlegający zwrotowi, a nie według kursu z dnia 10 maja 2016 r. Dodatkowo podnieśli, że odsetki, których domaga się powód ma charakter lichwiarski.

Pozwani wskazali, iż Spółka (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., której (...) zarządu jest J. D. (1), zaś B. D. wspólnikiem, również jest kredytobiorcą Banku (...) S.A. W imieniu swoim i spółki, złożyli dnia 15 grudnia 2015 r. wniosek, w formie pisemnej, o restrukturyzację zobowiązań jakie mają wobec Banku (...) S.A. z uwagi na pogorszenie sytuacji majątkowej Spółki, a co za tym następuje pozwanych. Mimo jednak trudności, w miarę swoich możliwości realizowali zawartą umowę ugody i dokonywali wpłat na poczet ustalonych rat (odpowiedź na pozew – k. 80-93).

Strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska aż do zamknięcia rozprawy w dniu 28 czerwca 2018 r. (skrócony protokół – k. 642).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. (dalej tez: Bank) w dniu 9 maja 2008 r. zawarła z B. D. i J.- D. umowę nr (...) kredytu gotówkowego (...). Na podstawie tej umowy Bank udzielił kredytu gotówkowego w walucie wymienialnej, w kwocie 232.907,95 CHF na okres do dnia 15 maja 2014 r. (§1 umowy kredytu ). W związku z udzielaniem kredytu, kredytobiorca zobowiązany był do ponoszenia kosztów jednorazowej prowizji oraz koszty z tytułu odsetek a okres korzystania z kredytu oraz inne prowizje i opłaty związane ze zmianą warunków umowy lub obsługą kredytu (§ 2 umowy kredytu).

W § 4 umowy postanowiono, iż zawarta pomiędzy stronami umowa nie jest umową o kredyt konsumencki, w rozumieniu ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 100, poz. 1081 z późn. zm.).

Kredyt miał być spłacony w 72 ratach miesięcznych liczonych według formy anuitetowej. Odsetki miały być spłacane w okresach miesięcznych, w wysokości i terminach ustalanych w planie spłaty kredytu i odsetek, zwanym „planem spłaty” (§ 8).

Spłata kredytu i odsetek miała być dokonywana poprzez potrącenie wymagalnych należności (...) SA z wierzytelnościami kredytobiorców z tytułu środków pieniężnych na rachunku kredytobiorców nr (...) równowartością w walucie polskiej kwoty rat kredytu i odsetek w walucie kredytu, zgodnie z kursem sprzedaży pieniądza (w przypadku formy gotówkowej) lub kursem sprzedaż dewiz (w przypadku spłaty w formie bezgotówkowej) zawartymi w Tabeli kursów (...) S.A. obowiązującej na dzień dokonania spłaty (§9). Kredytobiorcy zobowiązali się do zapewnienia środków na wskazanym rachunku na dzień spłaty raty.

Wypłata kredytu nastąpiła jednorazowo w dniu 9 maja 2008 r. przelewem na rachunek bankowy nr (...) w walucie polskiej, po przeliczeniu kwoty kredytu wyrażonej w walucie kredytu według kursu kupna dewiz, zgodnie z aktualną Tabelą kursów (...) SA, obowiązującą w dniu wypłaty kredytu po ustanowieniu zabezpieczeń spłaty kredytu, o których mowa w § 13 umowy (§3). (umowa kredytu – k. 248-250v wraz z załącznikami: oświadczenie o poddaniu się egzekucji-251, 252, wyciągiem z taryfy prowizji i opłat – k. 253-255, harmonogram spłat kredytu – k. 256-257, potwierdzenie uruchomienie kredytu – k. 270).

Na wniosek B. D. oraz J. D. (1) z dnia 11 maja 2009 r. zawarto w dniu 12 maja 2015 r. aneks do umowy kredytu. Na skutek zmiany umowy, spłata kredytu następowała poprzez potrącenie kwoty kredytu i odsetek ze środkami zgromadzonymi na rachunku bankowym kredytobiorców nr (...) . ( wniosek – k. 271, aneks nr (...) z dnia 12.05.2009 r. – k. 272 wraz z wyciągiem z taryfy prowizji i opłat – k. 273).

Na wniosek B. D. z dnia 23 lipca 2009 r. o wydłużenie okresu kredytowania, w dniu 19 sierpnia 2009 r. zawarto pomiędzy stronami aneks do umowy kredytu, zgodnie z którym spłata kredytu została wydłużona do 96 rat miesięcznych do dnia 15 maja 2016 r. Strony zgodnie oświadczyły, ze na ten dzień stan zadłużenia wynosi 189.651,06 CHF (wniosek – k. 274, aneks nr (...) z dnia 19.08.2009 r. – k. 275-275v wraz z harmonogramem spłat – k. 276-277).

W dniu 7 września 2010 r. J. D. (1) wniósł o zawieszenie spłaty trzech rat. Bank przychylił się do prośby, zawierając z pozwanym w dniu 14 września 2010 r. aneks do umowy kredytu. Strony zgodnie oświadczyły, ze stan zadłużenia wynosi 164.616, 16 CHF (podanie – k. 278, aneks nr (...) z dnia 14.09.2010 r. – k. 279-279v wraz z harmonogramem spłat – k. 280-280v).

Kredytobiorcy początkowo wywiązywali się ze swojego zobowiązania z tytułu zawartej umowy kredytu gotówkowego.

Z uwagi na zaprzestanie terminowego wywiązywania się z postanowień umowy kredytu oraz utrzymującego się zadłużenia Bank pismem z dnia 17 września 2012 r. wezwał do zapłaty B. D. i J. D. (1) zaległych należności w terminie 7 dni. W przypadku niedokonania wpłat ze skutkiem wypowiedzenia umowy nr (...) w zakresie warunków spłaty, co oznaczało obowiązek spłaty całej kwoty zadłużenia w terminie wypowiedzenia 30 dni.

Zaległości wynosiły razem 121167,51 CHF oraz 0.00 PLN (w tym należność główna – 120291,75 CHF, odsetki – 700 CHF, odsetki za nieterminową spłatę – 175,76 CHF, opłaty bankowe – 0,00 PLN).

Wezwanie B. D. odebrała w dniu 26 września 2012 r., natomiast J. D. (2) w dniu 27 września 2012 r. (wezwanie dla B. D. – k. 281, potwierdzenie odbioru – k.282-283, wezwanie dla J. D. (1) – k. 284, potwierdzenie odbioru – k. 285-286, historia operacji na kontrakcie kredytowym nr (...) – k. 287-300, historia operacji na kontrakcie kredytowym nr (...) – k. 301-315, historia operacji na kontrakcie kredytowym nr (...) – k. 316-331).

W dniu 13 listopada 2012 r. B. D. oraz J. D. (1) złożyli do Banku wniosek o zawarcie ugody proponując restrukturyzację umowy kredytu, w ten sposób, że spłata zadłużenia nastąpiłaby w ratach w wysokości 1.000 CHF przez okres 24 miesięcy, a kolejne raty w wysokości 1.700 CHF, z jednoczesnym wydłużeniem okresu spłaty kredytu do marca 2021 r wraz z oprocentowaniem 3% (wniosek wraz z formularzem informacyjnym dot. umowy restrukturyzacji – k. 476-478).

W dniu 22 lutego 2013 r. została zawarta pomiędzy Bankiem (...)-D. oraz J. D. (1) umowa ugody nr (...). Przedmiotem ugody było określenie nowych zasad spłaty zadłużenia z tytułu kredytu odnawialnego w walucie wymienialnej.

Stan zadłużenia z tytułu umowy kredytu na dzień zawarcia ugody wynosił: 120.291,75 CHF – kapitał, 2.874,85 CHF – odsetki, 18,22 CHF – koszty, łącznie: 139.243,00 CHF.

Stwierdzono, że do umowy stosuje się przepisy ustawy o kredycie konsumenckim w zakresie w niej określonym.

Ugoda została zawarta na 98 miesięcy. W ramach umowy spłata kredytu została ustalona, iż nastąpi w ratach miesięcznych liczonych według formuły annuitetowej, płatnych do 28-go dnia każdego miesiąca w okresie od lutego 2013 r. do marca 2021 r. zgodnie z harmonogramem spłaty, z tym, że:

- od lutego 2013 r. do stycznia 2015 r. zawiesza się spłatę odsetek, w tym czasie spłacie podlegać będzie kapitał. Spłata zawieszonych odsetek zostanie rozłożona na pozostałe raty zgodnie z harmonogramem;

- od lutego 2015 r. do marca 2021 r. spłata zadłużenia w ratach kapitałowo-odsetkowych.

Oprocentowanie od chwili zawarcia umowy ugody miało być wg stałej stopy procentowej wynoszącej 3% .

Spłata zadłużenia miała nastąpić na rachunek bankowy nr (...) przeznaczony wyłącznie do spłaty przedmiotowego kredytu (umowa ugody – k. 479-480v wraz z harmonogramem spłat – k. 481-483).

Z uwagi na nieterminową spłatę zobowiązań umownych i utrzymujący się stan zadłużenia ( historia operacji na kontrakcie kredytowym nr (...) – k. 332-338) bank w dniu 29 czerwca 2015 r. wypowiedział warunki spłaty kredytu gotówkowego (...)nr (...) z dnia 9 maja 2008 r. w brzmieniu nadanym umową ugody nr (...) z dnia 22 lutego 2013 r. – w części dot. warunków spłaty kredytu. Pisma zostały odebrane w dniu 10 lipca 2015 r. (wypowiedzenie umowy kredytu dla B. D. – k. 484, potwierdzenie odbioru – k. 488-489, wypowiedzenie umowy kredytu dla J. D. (3) – k. 487, potwierdzenie odbioru – k. 485-486).

Ostatnia spłata raty kredytu nastąpiła 24 lipca 2015 r. (k. 338).

W dniu 13 listopada 2015 r. B. D. i J. D. (1) złożyli kolejne wniosek o zawarcie umowy restrukturyzacyjnej, na które Bank w dniu 26 listopada 2015 r. wydał decyzję odmowną (pismo – k. 490, 491, wniosek – k. 492-494).

Pismem z dnia 23 października 2015 r. Bank wezwał B. D. oraz J. D. (1) do dobrowolnego uregulowania zadłużenia w terminie 7 dni od dnia otrzymania pisma, które zostały pokwitowane w dniu 29 października 2015 r. przez J. D. (1) oraz w dniu 30 października 2015 r. przez B. D. (wezwania - k. 8, 9, potwierdzenia odbioru – k. 10, 11).

Na podstawie ksiąg stwierdzono, że na dzień 10 maja 2016 r. wymagalne zadłużenie wobec B. D. oraz J. D. (1) solidarnie zobowiązanych do spłaty z tytułu ugody nr (...) wynosi:

- należność główna w wysokości 93.786,09 CHF, co stanowi wg kursu sprzedaży dewiz w (...) SA z dnia 10.05.2016 r. kwotę 386.023,55 zł

- odsetki do dnia 9 maja 2015 r. (włącznie) 15.896,81 CHF, co stanowi wg kursu sprzedaży dewiz w (...) SA z dnia 10.05.2016 r. kwotę 65.431,27 zł

- prowizje i opłaty bankowe w wysokości 7,70 CHF, co stanowi wg kursu sprzedaży dewiz w (...) SA z dnia 10.05.2016 r. kwotę 31,69 zł (wyciąg z ksiąg bankowych nr (...) – k. 7).

Obecnie prognozowana kwota zadłużenia (kapitał na datę zaprzestania spłaty + suma niespłaconych odsetek w ratach + suma odsetek karnych od kapitału zapadłego w ratach) wynosi 445.730,15 PLN (tabela wyliczenia kwoty kredytu k. 614-615v).

B. D. i J. D. (1) prowadzili działalność gospodarczą (...) sp. z o.o. w W.. J. D. (1) był (...) zarządu, zaś B. D. wspólnikiem. Do 2013 r. posiadali po połowie udziałów, później B. D. przekazała je J. D. (1). (...) sp. z o.o. miała trudną sytuację finansową, nie miała zdolności kredytowej.

B. D. i J. D. (1) złożyli w dniu 9 maja 2008 r. wniosek o udzielenie kredytu gotówkowego jako osobom fizycznym. Zawarta umowa kredytu oraz dołączone aneksy zostały przez nich przeczytane i ich treść była dla nich zrozumiała. Pieniądze uzyskane z kredytu miały zostać przeznczone na prowadzenie tejże działalności gospodarczej. Obecnie spółka jest w trakcie likwidacji (przesłuchanie pozwanej – k. 563, przesłuchanie pozwanego – k. 642).

Powyższy stan faktyczny znalazł potwierdzenie w ww. dokumentach załączonych przez powoda do pozwu oraz do pisma z dnia 28 października 2016 r. Pozwani nie zakwestionowali prawdziwości dokumentów przedstawionych przy tym ostatnim piśmie.

Jednocześnie należy podkreślić, że wyciąg z ksiąg bankowych złożony w niniejszej sprawie stanowi wyłącznie dokument prywatny i nie wiąże się z nim domniemanie prawne, że stwierdzona w nim wierzytelność istnieje – zgonie z art. 95 ust 1 a ustawy Prawo bankowe.

Sąd na rozprawie w dniu 5 października 2017 r. oddalił wniosek dowodowy pozwanych o przesłuchanie świadków A. C. i K. W.. Dowód ten nie był konieczny z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszego postępowania, gdyż okoliczności na jaki został zawnioskowany zostały w sprawie wykazane innymi dokumentami (skrócony protokół – k. 562).

Sąd na rozprawie w dniu 5 października 2017 r. oddalił wniosek dowodowy powoda zmierzający do ustalenia sposobu wyznaczenia kursu z uwagi na fakt, iż fakt ten powinien wynikać z umowy, a nie zostać ustalony poza nią . Pełnomocnik powoda złożył zastrzeżenie do protokołu w trybie art. 162 k.p.c. zarzucając naruszenie art. 227, 258 k.p.c. poprzez niezasadnie oddalenie dowodu z przesłuchania świadka osoby pracownika departamentu skarbu (...) S.A (skrócony protokół – k. 563).

Nie sposób zgodzić się z zarzutem pozwanej B. D. co do tego, że powód został pozbawiony możliwości złożenia dalszych wniosków dowodowych, zaś wszystkie dowodu powinien przedstawić wraz z pozwem. Brak jest bowiem normy prawnej stawiającej bezwzględną granicę tego rodzaju aktywności strony postępowania. Wskazać należy, że powód został zarządzeniem z dnia 29 września 2016 r. zobowiązany do złożenia pisma przygotowawczego, natomiast złożone przez niego dowodu w piśmie z dnia 28 października 2016 r. nie spowodowały opóźnień w rozpoznaniu sprawy, lecz służyły wyjaśnieniu. Nie doszło zatem do naruszenia normy z art. 207 § 6 k.p.c.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Powód dochodził w niniejszym postępowaniu zapłaty kwoty 109.690, 60 CHF wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, lecz nie większymi niż odsetki minimalne za opóźnienie, liczonymi od kwoty 93.786,09 CHF od dnia 10 maja 2016 r. do dnia zapłaty tytułem niespłaconego przez pozwanych J. D. (1) i B. M. D. kredytu gotówkowego nr (...), według ustalonym harmonogramem spłat w umowie ugody nr (...) z dnia 22 lutego 2013 r. Pozwani nie kwestionowali zawarcia umowy kredytu gotówkowego z dnia 9 maja 2008 r., a także zawartej pomiędzy stronami umowy ugody nr (...) z dnia 22 lutego 2013 r. Jednakże zakwestionowali rzeczywistą wysokość spoczywającego na nich zobowiązania.

Podstawą obowiązku zapłaty przez pozwanych jest zatem art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1876).

Zgodnie z przepisem przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Nadto w myśl art.69 ust. 2 pkt 2 prawa bankowego, umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności kwotę i walutę kredytu.

Wobec powyższego należy uznać, że umowa o kredyt gotówkowy zawarta pomiędzy stronami spełniała wszelkie niezbędne warunki do uznania jej za kredyt w rozumieniu wskazanego przepisu. Umowa ta kreowała kredyt wyrażony w walucie obcej.

Wskazać przy tym należy na pojęcie pojęcie kredytu denominowanego do waluty innej niż waluta polska zostało wprowadzone do polskiego ustawodawstwa na mocy ustawa z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 165 poz. 984, tzw. ustawa antyspreadowa). Ustawa ta weszła w życie z dniem z dniem 26 sierpnia 2011 r.

Kredyt denominowany do zwykłego kredytu udzielonego w walucie polskiej odróżnia jedynie to, że „kwota kredytu jest wyrażona w walucie obcej, natomiast przekazanie środków następuje w walucie polskiej z zastosowaniem właściwego kursu walutowego” (Z. Ofiarski, komentarz do art. 69 [w:] Prawo bankowe. Komentarz, red. Z. Ofiarski, Lex Omega 2013). Należy wskazać, że przepisy przejściowe ustawy antyspreadowej pozwalały na stosowanie uprawnień z niej wynikających również w odniesieniu do umów kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej (art. 4 ustawy antyspreadowej). Tym samym ustawodawca potwierdził, że umowy takie – niezależnie od daty ich zawarcia – uznaje się za umowy kredytu w rozumieniu art. 69 prawa bankowego. Ustawodawca uznaje również – jako jedną z cech tego rodzaju kredytu – to, że mogą być one udostępniane, tj. stawiane do dyspozycji kredytobiorcy w innej walucie niż waluta denominacji.

Ustawodawca chroniąc kredytobiorcę przyznaje mu prawo dokonywania spłaty rat kapitałowo-odsetkowych oraz spłaty przedterminowej pełnej lub częściowej kwoty kredytu bezpośrednio w tej walucie. W celu umożliwienia kredytobiorcy takiego działania, wymaga, aby w umowie o kredyt określone zostały także zasady otwarcia i prowadzenia rachunku służącego do gromadzenia środków przeznaczonych na spłatę kredytu oraz zasady dokonywania spłaty za pośrednictwem tego rachunku (por. art. 69 ust. 3). Kredytobiorca musi też znać zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu. Zasady te muszą być bowiem ustalone w umowie kredytu (art. 69 ust. 2 pkt 4a).

Ostatecznie zatem uznać trzeba, iż sporna umowa konstruowała kredyt wyrażony w walucie obcej, który ma cechy kredytu denominowanego, skoro został wypłacony w wpolskiej i w niej mógł, i rzeczywiście, był spłacany.

Zważyć także należy, iż art. 69 ust 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe już w pierwotnym brzmieniu ustalał jako jeden z elementów konstytutywnych umowy kredytu określenie jego kwoty i waluty, co w ocenie Sądu ostatecznie rozstrzyga o dopuszczalności udzielania kredytu w pieniądzu innym niż polski, także przed wejściem w życie powołanej ustawy z dnia 29 lipca 2011 r

Wobec powyższego należy uznać kredytodawca (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. mógł udzielić kredytobiorcom J. D. (1) i B. D. świadczenia pieniężnego w walucie obcej. Nie można na podstawie art. 58 § 1 i 2 k.c. uznać tej czynności prawnej za sprzeczną z ustawą albo by miała na celu obejście ustawy, a także by uznać ją za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego.

W toku sprawy podczas przesłuchania pozwanej na rozprawie w dniu 5 października 2017r. i pozwanego na rozprawie w dniu 28 czerwca 2018 r. zostało przez nich przyznane, że niezależnie od faktu, iż jako kredytobiorcy w umowie kredytu gotówkowego wskazani są J. D. (1) i B. D., to kredyt został zaciągnięty w celu wsparcia i rozwoju prowadzonej przez nich działalności gospodarczej - (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.. Przyznali, iż spółka nie miała zdolności kredytowej, wobec czego nie mogła uzyskać kredytu, dlatego też bank udzielił im kredytu jako osobom fizycznym.

Czyniąc zadość ciężarowi złożenia oświadczenia co do twierdzeń strony przeciwnej (art. 210 § 2 k.p.c.), strona może zaprzeczyć twierdzeniom o faktach powołanych przez stronę przeciwną jak również fakty te wyraźnie przyznać. Strona może także nie wypowiadać się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach. Zgodnie z art. 229 k.p.c. nie wymagają również dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości. Co do zasady, sąd pozostaje związany z przyznaniem faktów przez stronę, a fakty przyznane nie wymagają dowodzenia. Nie dotyczy to jednak sytuacji, w której przyznanie budzi wątpliwości.

Zatem należy wskazać, że pozwani zawierając przedmiotową umowę z bankiem, nie występowali jako konsumenci, lecz jako przedsiębiorcy.

Zgodnie z art. 43 ¹ k.c. przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33 ¹ § 1 prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 września 2010 r. poszukując odpowiedzi na pytanie czy konkretne roszczenie przedsiębiorcy jest związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, wskazał, że będzie tak zawsze wtedy, gdy wykazuje ono związek funkcjonalny z tą działalnością. Tylko gdyby dokonanie czynności lub dochodzenie roszczenia nie pozostawały w żadnym funkcjonalnym związku z przedmiotem prowadzonej przez przedsiębiorcy działalności, to należałoby uznać, że nie jest to czynność o charakterze gospodarczym, ani roszczenie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Natomiast, to czy dane roszczenie związane jest z działalnością gospodarczą przedsiębiorcy decyduje to na co przeznaczone są środki, a więc cel ich przeznaczenia. (III CZP 44/10, Lex nr 599797).

Pozwani, jak sami wskazali - środki z kredytu przeznaczyli na cele związane z działalnością gospodarczą – wsparcie i (...) sp. z o.o. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie pozwani zaciągnęli przedmiotowy kredyt w bezpośrednim związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie posiadali statusu konsumenta w rozumieniu art. 22 ¹ k.c. W związku z czym nie mogą oni korzystać z ochrony jaką daje art. 385 ¹ k.c., gdyż dotyczy on wyłącznie umów konsumenckich. Skutkuje to tym, że Sąd nie dokonuje analizy postanowień umowy pod względem ich abuzywności.

Należy podkreślić, że cechą działalności przedsiębiorcy jest prowadzenie działalności gospodarczej w warunkach ryzyka gospodarczego. Przedsiębiorca powinien liczyć się z nim, wykraczając poza racjonalne o nim wyobrażenie. Orzecznictwo wskazuje, że od przedsiębiorcy wymaga się należytej staranności, co uzasadnia zwiększone oczekiwania co do umiejętności, wiedzy, skrupulatności rzetelności, zapobiegliwości i zdolności przewidywania. Obejmuje także znajomość obowiązującego prawa oraz następstw z niego wynikających w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 sierpnia 1993 r., sygn. akt III CRN 77/93).

Zważyć także należy, iż art. 69 ust 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe już w pierwotnym brzmieniu ustalał jako jeden z elementów konstytutywnych umowy kredytu określenie jego kwoty i waluty, co w ocenie Sądu ostatecznie rozstrzyga o dopuszczalności udzielania kredytu w pieniądzu innym niż polski, także przed wejściem w życie powołanej ustawy z dnia 29 lipca 2011 rinformacje o jednostce

Zaciągnięcie przez pozwanych kredytu wyrażonego franka szwajcarskiego było ich zamierzoną decyzją wpisaną w ryzyko gospodarcze. Zostali poinformowani o możliwych ujemnych skutkach, jakie wiążą się z tego rodzaju kredytami, tj. o ryzyku wynikającym ze zmiany kursu walut (ryzyku walutowym) oraz o ryzyku zmiany stóp procentowych i ich konsekwencjach. Fakt przekazania tego rodzaju informacji pozwani potwierdzili już we wniosku kredytowym, oświadczając, że nie skorzystali z przedstawionej im w pierwszej kolejności przez (...) SA oferty w walucie polskiej i dokonali wyboru oferty w walucie wymienialnej, mając pełną świadomość ryzyka związanego z kredytem zaciągniętym w walucie wymienialnej, polegającej na tym, iż w przypadku wzrostu kursów walut podwyższeniu ulega zarówno rata spłaty, jak i kwota zadłużenia, wyrażone w walucie polskiej, przy wypłacie kredytu następuje przeliczenie według kursu kupna dla dewiz, a przy spłacie według kursu sprzedaży, a także oświadczyli, że zostali poinformowani o ryzyku zmiany stopy procentowej, która to zmiana może spowodować wzrost raty spłaty kredytu oraz fakt poniesienia ryzyka zmiany kursów walutowych i zmiany stóp procentowych (k. 243, 246). Tak samo oświadczyli powyższe w umowie kredytu gotówkowego z dnia 9 maja 2008 r. (§ 27 umowy, k. 250v). zawierając umowę o kredyt gotówkowy z powodowym bankiem, wykazali chęć jej zawarcia i przyjęcie wskazanych w niej postanowień.

Pozwani nie wykazali w toku postępowania, by zgłaszali jakiekolwiek wątpliwości odnośnie treści umowy. Zatem mając dostęp do odpowiednich informacji podjęli samodzielną i dobrowolną decyzję o zawarciu kredytu na warunkach wskazanych w umowie kredytu, czy później w umowie ugody.

Sąd stoi na stanowisku, iż konstrukcja przedmiotowej umowy kredytu, w odniesieniu do pozwanych, którym nie przysługiwał status konsumentów, nie zawierała żadnych elementów konstrukcyjnych, które mogłyby być niejasne bądź niezrozumiałe. Postanowienia umowy są jednoznaczne zarówno w zakresie tego, że kwota zadłużenia wyrażona jest w walucie obcej, jak i co do tego, iż spłata następować będzie w tej walucie albo w walucie polskiej według stosowanego przez bank kursu wymiany. Umowa ta nie różni się zatem w żaden sposób od różnego rodzaju umów w których wysokość świadczenia określono jako równowartość kwoty w walucie obcej. Z wykonywaniem tejże umowy nie wiąże się także żadne inne ryzyko poza normalnym ryzykiem kursowym, związanym ze zmianą kursów walut obcych. Zmienność kursów walut jest bowiem zjawiskiem powszechnie znanym, z którym przedsiębiorca zawierający umowę, w której wysokość świadczeń odniesiona jest do wartości waluty obcej winien być obeznany.

Co więcej, powodowie w przeprowadzonym postępowaniu dowodowym nie udowodnili niezasadnego zawyżenia przez bank kursu waluty w stosunku do kursu rynkowego, który stanowiłby adekwatną sytuację rynkową. Wskazać należy, że to przede wszystkim na nich ciążył powyższy obowiązek (art. 6 k.c.). Zadaniem Sądu nie jest bowiem wyręczanie stron procesu w przeprowadzaniu stosownej inicjatywy dowodowej.

Jeszcze raz wymaga podkreślenia, że zawarta między powodem a pozwanym umowa kredytu wyrażonego we franku szwajcarskim pozwalała kredytobiorcom wybór spłaty kredytu. Mieli w tym zakresie swobodną decyzję, pozwalającą na dokonanie spłaty zgodnie ze swoimi własnymi preferencjami. Mogła ona nastąpić w walucie obcej – tj. franka szwajcarskiego, bądź w walucie polskiej. Kredytobiorcy mogli zrezygnować z dokonania spłaty kredytu przy zastosowaniu kursów publikowanych w tabeli kursów Banku.

Bowiem zgodnie z treścią § 9 ust. 2 umowy kredytu: Jeżeli spłata rat kredytu i odsetek następuje w walucie polskiej, a nie w walucie kredytu:

a)  w formie gotówkowej – przeliczanie kwoty raty kredytu i odsetek wyrażonych w walucie kredytu na walutę polską następuje według kursu sprzedaży pieniędzy ,

b)  w formie bezgotówkowej – przeliczanie kwoty rat kredytu i odsetek wyrażonych w walucie kredytu na walutę polską następuje według kursu sprzedaży dewiz – zgodnie z aktualną tabelą kursów (...) S.A. obowiązującą w (...) S.A. w dniu spłaty.

Pozwani wybierając sposób spłaty kredytu ze środków w walucie polskiej zgromadzonych na rachunku, świadomie zgodzili z postanowieniami umowy w zakresie rozliczania poszczególnych kredytu według przyjętej przez bank tabeli kursów.

Wskazać należy, że gdyby pozwani dokonywaliby spłaty kredytu w walucie obcej – nie dochodziłoby do konieczności przeliczeń kwoty wyrażonej w walucie polskiej na walutę franka szwajcarskiego. Decyzja pozwanych, co do waluty spłaty na każdym etapie obowiązywania umowy mogła zostać zmieniona, a więc w każdym czasie pozwani mogli zacząć spłacać zobowiązanie według własnych preferencji. Sąd stoi, zatem na stanowisku, że skoro na mocy umowy, kredytobiorcy byli uprawnieni do spłacania kredytu w walucie obcej i tego nie robili, to uważali, że spłata kredytu w złotówkach jest dla nich korzystniejsza, a zatem nie sposób uznać, że postanowienie to jest nieskuteczne czy też nieważne, a przez nie cała umowa. Pozwani godzili się zatem na kształtowanie ich sytuacji kontraktowej w tym zakresie przez powoda, z czego jednak wobec nieprzysługiwania im statusu konsumenta nie można wyciągnąć dalej idących wniosków.

Nie sposób przyjąć ponadto za zasadny zarzut pozwanych co do lichwiarskiej wysokości odsetek ustalonych w umowie. Twierdzenie to nie zostało bliżej uzasadnione. Zważyć należy zatem tylko, iż oprocentowanie kredytu w chwili zawierania umowy wynosiło 5,67333% w stosunku rocznym, podczas gdy ówczesna wysokość odsetek ustawowych to 11,5 % zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13 października 2005 r. w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych

Czyniąc powyższe rozważania, Sąd wyraźnie zastrzega, iż przedstawiona ocena nie ma charaktery uniwersalnego, dotyczy wyłącznie realiów niniejszej sprawy i nie jest wykluczone, że mogłaby być ona inna, gdyby pozwani mieli status konsumenta.

Istnienie po stronie powoda uprawnienia do żądania zapłaty od pozwanych nie budziło wątpliwości. Bezsporną okolicznością był fakt, iż pozwani nie spłacali wymagalnych należności w stosunku do powodowego Banku. Sami przyznali, iż początkowo dokonywali spłat na poczet przedmiotowej umowy kredytu. Jednak z uwagi na pogarszającą się sytuację finansową prowadzonej przez nich działalności gospodarczej musieli podjąć działania zmierzające do restrukturyzacji kredytu, zawierając umowę ugody nr (...). Przyznano w niej, że stan zadłużenia na dzień 22 lutego 2013 r. wynosi 120.291,75 CHF – kapitał, 2.874,85 CHF – odsetki, 18,22 CHF koszty. W ten sposób oraz poprzez oświadczenia złożone w toku postępowania pozwani przyznali fakt istnienia zadłużenia wobec powoda. Incydentalnie twierdząc jednocześnie, iż wysokość jego jest inna winni przedstawić własne dowody potwierdzające dotychczasowe zapłaty na zasadzie pokwitowania z art. 462 k.c. i w ten sposób wykazać ewentualnie inną wysokość zadłużenia.

Pozwani wskazywali w toku postępowania, że dokonywali cześć spłat rat kredytu. Jednakże nie przedstawili na tą okoliczność żadnego dowodu, wskazującego, że nastąpiła jakakolwiek część spłaty wymaganej kwoty (art. 6 k.c.).

Jednakże z uwagi na brak spełniania świadczenia pieniężnego według ustalonego w ugodzie harmonogramu, uprawniało to bank do wypowiedzenia umowy kredytu, zgodnie z art. 75 ust. 1 ustawy Prawo bankowe. W konsekwencji wobec wypowiedzenia umowy kredytu pozwani zobowiązani byli do zwrotu wykorzystanego kredytu oraz zapłaty odsetek i prowizji.

Mimo wszystko należy uznać, że pewną część pozwani spłacili, bowiem powód kształtując swoje roszczenie przyznał jego mniejszą kwotę, niż ta która wynika z zawartej pomiędzy stronami ugody. Tym samym domagał się łącznie kwoty 109.690,60 CHF, w tym 93,786,09 CHF - należność główna, 7,70 CHF – koszty, 15.896,81 CHF – odsetki umowne naliczone do dnia 09 maja 2016 r.

Zgodnie z art. 359 § 1 k.c. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Zgodnie zaś z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Rozstrzygając o odsetkach umownych, Sąd mając na uwadze treść art. 481 § 2 ¹ k.c. zgodnie z którym maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie), określił, że wysokość odsetek umownych nie może przekraczać stopy odsetek maksymalnych za opóźnienie.

Wskazać należy, że Sąd analizując niniejszą sprawę rozważał możliwość rozłożenia zadłużenia wobec pozwanych na raty. Bowiem zgodnie z art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia – wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia. Stosując powyższy artykuł sąd powinien rozważyć wszystkie okoliczności danej sprawy, zarówno dotyczących pozwanego, jak i powoda.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 27 kwietnia 2016 r. (I ACa 72/16) rozłożenie na raty świadczenia jest racjonalne wówczas, gdy dłużnik wykaże, że dysponuje środkami umożliwiającymi wykonanie tak zmodyfikowanego obowiązku w sposób ekonomicznie odczuwalny przez wierzyciela.

W ocenie Sądu, mając na uwadze wysokość zadłużenia pozwanych wobec powoda i obecną sytuację finansową pozwanych (m.in. pozwani są dłużnikami także innych podmiotów z innych tytułów) zrealizowanie tej czynności prowadziłoby do nieefektywnej spłaty zadłużenia i byłoby czysto iluzoryczną pomocą dla J. D. (1) i B. D..

W związku z powyższym Sąd uwzględnił powództwo w całości, przy czym wyrok nie zawiera wskazanego w pozwie zobowiązania do przeliczenia zasądzonych kwot na walutę polską, albowiem należy to do postępowania o wydanie klauzuli wykonalności i znajduje podstawę w § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 sierpnia 2014 r. w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności.

Solidarność bierna w niniejszej sprawie wynika z art. 370 k.c.

Rozstrzygając istotę sprawy Sąd nie mógł wziąć pod uwagę zasadniczego argumentu pozwanych, a mianowicie braku po ich stronie rzeczywistej możliwości dokonania zapłaty z uwagi na sytuację finansową, albowiem nie stanowi to przesłanki zwalniającej dłużnika ze spełnienia świadczenia. Należy jeszcze raz wskazać, iż położenie pozwanych jest konsekwencją podjęcia ryzyka gospodarczego polegającego na uzyskaniu od powoda określonej sumy pieniężnej z obowiązkiem jej zwrotu – powiększonej o dodatkowe wartości wynikające z umowy. Ryzyko to zaś na skutek przyczyn niezależnych od powoda ziściło się.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt 2 wyroku na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., w myśl którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Powództwo zostało uwzględnione w całości, a zatem pozwani jako strona przegrywająca powinni zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty procesu. Koszty te zgodnie z art. 105 § 2 zd. 1 k.p.c. powinny być zwrócone solidarnie – pozwani są bowiem współuczestnikami sporu odpowiadającymi solidarnie co do istoty sprawy.

Strona powodowa była zastępowana przez adwokata, który wniósł o zasądzenie kosztów procesu na rzecz powoda. Zgodnie z art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Stąd też zasądzono solidarnie od pozwanych na rzecz powoda łącznie kwotę 33.392 zł. Na kwotę tę złożyły się następujące sumy: opłata od pozwu 22.575 zł (k. 45, 66), 17 zł – jedna stawka opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (k. 216), gdyż rzeczą i ryzykiem strony jest występowania więcej niż jednego pełnomocnika procesowego, 10.800 zł - należne wynagrodzenie dla pełnomocnika powoda, ustalone na podstawie § 2 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800).

Mając uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

(...)

01.08.2018 r. (urlop wypoczynkowy s. referenta 23-27.07.2018 r. )