Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 marca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Piotr Królikowski

Protokolant: stażysta Aleksandra Sieńczewska

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2025 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa A. B.

przeciwko B. K.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej B. K. na rzecz powoda A. B. kwotę 135.000,00 zł (sto trzydzieści pięć tysięcy złotych 00/100) oraz ustawowe odsetki za opóźnienie liczone od:

a)  kwoty 15.000,00 zł (piętnaście tysięcy złotych 00/100) od dnia 8 października 2019 r. do dnia zapłaty;

b)  kwoty 20.000,00 zł (dwadzieścia tysięcy złotych 00/100) od dnia 8 października 2019 r. do 20 grudnia 2019 r.;

c)  kwoty 15.000,00 zł (piętnaście tysięcy złotych 00/100) od dnia 8 października 2019 r. do 30 grudnia 2019 r.;

d)  kwoty 70.000,00 zł (siedemdziesiąt tysięcy złotych 00/100) od dnia 31 października 2019 r. do dnia zapłaty;

e)  kwoty 5.000,00 zł (pięć tysięcy złotych 00/100) od dnia 1 października 2019 r. do dnia 13 listopada 2019 r.;

f)  kwoty 30.000,00 zł (trzydzieści tysięcy złotych 00/100) od dnia 31 października 2019 r. do 13 listopada 2019 r.;

g)  kwoty 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych 00/100) od dnia 31 października 2019 r. do dnia 29 listopada 2019 r.;

h)  kwoty 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych 00/100) od dnia 31 października 2019 r. do dnia 20 grudnia 2019 r;

i)  kwoty 50.000,00 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych 00/100) od dnia 16 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanej B. K. na rzecz powoda A. B. kwotę 10.168,30 zł (dziesięć tysięcy sto sześćdziesiąt osiem złotych 30/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty – tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  w pozostałym zakresie powództwo oddala.

sędzia Piotr Królikowski

Sygn. akt: I C 394/22

UZASADNIENIE WYROKU

z 17 marca 2025 r. (k. 116)

Pozwem skierowanym od Sądu Okręgowego w Warszawie 25.02.2022 r. (data stempla pocztowego k. 22) A. B. domagał się zasądzenia na jego rzecz od B. K. w postępowaniu nakazowym kwoty:

1)  70.000. zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 30.10.2019 r. do dnia zapłaty,

2)  50.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 30.10.2019 r. do dnia zapłaty,

3)  80.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 30.09.2019 r. do dnia zapłaty,

4)  50.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 30.10.2019 r. do dnia zapłaty,

5)  50.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 15.12.2019 r. do dnia zapłaty

wraz z kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego (pozew k. 3 – 21).

W uzasadnieniu powód wskazał, że zawarł z pozwaną szereg umów pożyczek, których nie spłaciła w umówionym terminie. Powód wezwał pozwaną do dobrowolnej spłaty zadłużenia, jednakże pozwana nie odpowiedziała na to wezwanie. Pozwana sporządziła pokwitowania otrzymania kwot pożyczek, oznaczając termin zwrotu każdej z nich – co wyznacza także terminy wymagalności każdej z dochodzonych kwot.

W odpowiedzi na pozew B. K. wnosiła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych (odpowiedź na pozew k. 56 – 69).

Pozwana zakwestionowała przedstawione wraz z pozwem pokwitowania. Ponadto wskazała, że w dniu 06.08.2019 r. otrzymała od powoda kwotę 80.000 zł którą spłaciła w całości w dniu 13.11.2019 r. tym samym żądanie zapłaty 80.000 zł jest bezzasadne. Odnośnie zaś kwoty 50.000 zł to została ona spłacona w całości 20.12.2019 r. łącznie z kwotami 20.000 zł oraz 15.000 zł. Zatem jedyną kwotą jakiej może dochodzić powód jest 70.000 zł z 06.07.2019 r. oraz 50.000 zł z 09.10.2019 r. przy czym pozwana stwierdziła, że w istocie otrzymała od powoda jedynie kwotę 35.000 zł w dniu 24.07.2019 r. W związku z wytoczeniem powództwa pozwana złożyła powodowi oświadczenie o zarachowaniu dokonanych przez siebie wpłat. Pozwana także zakwestionowała sposób obliczania odsetek jak ostatni dzień terminu wpłaty.

Powód negował w swoim stanowisku aby przedstawione przez pozwaną pokwitowania dotyczyły spłaty dochodzonych pozwem pożyczek, ponadto powoływał się na treść ustaleń z pozwaną, że spłaci całą kwotę 300.000 zł. (pismo procesowe k. 74 – 76).

W toku postępowania strony podtrzymywały swoje stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Strony poznały się w 2018 r. kiedy powód i mąż pozwanej zaczęli współpracę. Powód w tym czasie prowadził działalność gospodarczą w zakresie obrotu nieruchomościami – kupował nieruchomości do remontu, a następnie po ich pełnej renowacji sprzedawał z wysokim zyskiem. Pozwana zaś zajmowała się wyszukiwaniem nieruchomości do nabycia po okazyjnych cenach i przeprowadzała przez proces ich zakupu, aż do podpisania aktu notarialnego – za co uzyskiwała prowizję. Pierwszą transakcję strony zrealizowały w 2018, zaś współpraca trwała do 2020 r. – w tym okresie strony zrealizowały ok 5-7 projektów. W 2019 r. pozwana zaproponowała powodowi zapłatę prowizji za transakcje, które jeszcze nie doszły do skutku. Powód skierował takie oddzielne pozwy bezpośrednio do podmiotów, które reprezentowała pozwana (w sposób nieformalny) w zakresie umów, które nie doszły do skutku. W tym też czasie pozwana zaczęła u powoda zaciągać pożyczki, na swoje prywatne potrzeby, których powód w żaden sposób nie zabezpieczał, nie były też spisywane umowy. (zeznania powoda k. 113v – 114 znacznik 00:05:28 – 00:16:50, zeznania pozwanej k. 114 – 114v znacznik 00:19:04 – 00:25:18).

A. B. w dn. 08.07.2019 r. udzielił pozwanej pożyczki w wysokości 70.000 zł – strony ustaliły zgodnie po zmianach, że termin spłaty pożyczki upływa z dniem 30.10.2019 r. (pokwitowanie k. 94).

Następnie 24.07.2019 r. powód udzielił B. K. pożyczki w kwocie 50.000 zł, której termin spłaty strony zmodyfikowały ostatecznie określając go na 07.10.2019 r. (pokwitowanie k. 95).

Powód w dniu 06.08.2019 r. udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 80.000 zł z terminem zapłaty do 30.09.2019 r. (pokwitowanie k. 93). Skreślenia na pokwitowaniach były dokonywane przez A. B., w czasie spotkań z pozwaną i odzwierciedlały wspólne ustalenia stron (zeznania powoda k. 113v – 114 znacznik 00:05:28 – 00:16:50).

Kolejno powód w dniu 20.09.2019 r. udzielił B. K. pożyczki w kwocie 50.000 zł z terminem zwrotu ustalonym na 30.10.2019 r. (pokwitowanie k. 92).

Ostatniej pożyczki A. B. udzielił pozwanej w dniu 09.10.2019 r. w kwocie 50.000 zł z terminem spłaty do 15.12.2019 r. (pokwitowanie k. 96).

Pozwana dokonywała spłat zadłużenia w następujących kwotach i terminach:

1)  35.000 z 30.08.2019 r. (k. 60),

2)  40.000 zł z 25.09.2019 r. (k. 61),

3)  35.000 zł z 13.11.2019 r. (k. 62),

4)  10.000 zł z 29.11.2019 r. (k. 63),

5)  30.000 zł z 20.12.2019 r. (k. 64),

6)  15.000 zł z 30.12.2019 r. (k. 65).

Na koniec 2019 r. pozwana zadeklarowała powodowi spłatę istniejącego zadłużenia w marcu 2020 r. czego nie dotrzymała. Na spotkaniu pod koniec 2021 r. pozwana ponowiła deklarację ale również nie dotrzymała tego zobowiązania (zeznania powoda k. 113v – 114 znacznik 00:05:28 – 00:16:50, zeznania pozwanej k. k. 114 – 114v znacznik 00:19:04 – 00:25:18).

W toku postępowania B. K. złożyła oświadczenie o zarachowaniu spłat na poczet wskazanych przez siebie pożyczek (oświadczenie z 10.10.2022 r. k. 66 - 67).

Na rozprawie w dniu 21.02.2025 r. powód złożył poświadczony notarialnie dokument, w którym rozpisano spłatę w ratach kwoty 132.500 zł oraz wskazano kwoty 250.00 i 300.000 zł (k. 112).

Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny w pierwszej kolejności na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy których autentyczności i rzetelności finalnie nie kwestionowała żadna ze stron – powód przedstawił oryginały pokwitowań sporządzonych przez pozwaną w związku z utaleniami pomiędzy stronami. Ich moc dowodowa nie była podważana, jedynie strony odmiennie interpretowały ich treść.

Sąd Okręgowy oparł się częściowo na zeznaniach stron – A. B. (protokół k. 113v – 114 znacznik 00:05:28 – 00:16:50) oraz B. K. (k. 114 – 114v znacznik 00:19:04 – 00:25:18) w zakresie w jakim nie były one objęte dyspozycją art. 74 §1 k.c. Sąd dał wiarę zeznaniom stron w zakresie w jakim spójnie i zgodnie relacjonowały o okolicznościach podjęcia przez nie współpracy, dokonywaniu w przeszłości różnych transakcji i rozliczeń pomiędzy nimi, prowadzeniu rozmów w celu polubownego rozwiązania sporu. Powód w sposób bardzo ogólny opisywał relacje finansowe z pozwaną w okresie sprzed 08.07.2019 r., pozwana zaś wskazywała, że nie pamięta żadnych szczegółów łączących strony transakcji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Roszczenie zasługiwało na uwzględnienie w części.

Pomiędzy stronami finalnie niekwestionowany był fakt zaciągnięcia pożyczek bez odpłatności dla powoda za ich udzielenie, w wysokości wynikającej z oświadczeń sporządzonych przez pozwaną oraz wydania tychże kwot B. K., natomiast osią sporu było określenie czy pokwitowania przedstawione przez pozwaną stanowią potwierdzenie spłaty kwoty objętej pozwem czy też - jak twierdził A. B. – innych rozliczeń między stronami, z wcześniejszego okresu.

Pożyczka jest umową konsensualną, polegającą na zgodnym oświadczeniu woli stron, dającego i biorącego pożyczkę, przez którą dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę, określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić taką samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W przypadku, gdy kwota pożyczki przekracza 1.000 zł niezbędne jest dla celów dowodowych zachowanie formy dokumentowej (art. 720 k.c.). W przypadku umów pożyczek przenoszących wskazaną kwotę znajdują zastosowanie ograniczenia dowodowe wynikające z art. 74 k.c. Natomiast niezachowanie formy dokumentowej nie wpływa na ważność umowy. Przez pojęcie formy dokumentowej rozumie się czynność prawną, która została złożona w postaci dokumentu (art. 77 ² k.c.), ale w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Przez pojęcie natomiast samego dokumentu rozumie się nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią (art. 77 ³ k.c.). Również obowiązek zwrotu pożyczki jest przedmiotowo istotnym elementem umowy pożyczki, bez którego nie ma umowy pożyczki - obowiązek oddania pożyczki przez biorącego zachodzi tylko wtedy, gdy jej przedmiot został wydany przez dającego, a także że między wydaniem a zwrotem pożyczki upłynął określony czas potrzebny na uczynienie użytku z pożyczonych pieniędzy lub rzeczy. (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 18.3.2015 r., I ACa 1017/14, Legalis).

W niniejszym postępowaniu powód dowodził, iż należność objęta pozwem jest wymagalna w całości natomiast pozwana finalnie wskazywała, że pożyczka w przynajmniej w zakresie złożonych przez nią pokwitowań została spłacona, zatem wierzytelność istnieje co najwyżej w kwocie 135.000 zł, a zatem niższej niż wynikało to z twierdzeń strony powodowej.

Powód w sposób niebudzący wątpliwości wykazał udzielenie pożyczek pozwanej, która także nie przeczyła, iż kwoty zostały jej wypłacone oraz iż nastąpiło to tytułem nieoprocentowanych pożyczek z terminami wynikającymi z zapisów poczynionych na treści pokwitowań. Strony także zgodnie zeznawały, że przed zwarciem ww. umów prowadziły ze sobą różne rozliczenia, które zostały zamknięte. Powód w związku z tym twierdził, że pokwitowania spłat przedstawione przez pozwaną dotyczą nie pożyczki objętej pozwem lecz wcześniejszych rozliczeń. Zeznał też, że dokumenty dotyczące tych wcześniejszych transakcji zniszczył, uznając że nie będą już potrzebne – biorąc pod uwagę, iż powód prowadzi od lat działalność gospodarczą, to takie zachowanie przed odzyskaniem całego długu od pozwanej, przy niespisaniu umów musi budzić wątpliwości. Zeznania powoda w odniesieniu do okresu sprzed pierwszej pożyczki objętej pozwem były bardzo ogólne i nie sposób było ustalić na podstawie jakie konkretnie kwoty, kiedy i z jakiego tytułu przekazał pozwanej, także pozwana nie pamiętała żadnych szczegółów odnośnie do tego okresu. Przy czym to na powodzie spoczywał ciężar dowodu w zakresie wykazania istnienia roszczenia także w części, w jakiej pozwana przedstawiła dokumenty dotyczące spłat. Z tego też względu Sąd nie dał wiary twierdzeniom powoda o tym, że pokwitowania dotyczą innej, znacznie wcześniejszej transakcji niż pożyczki zaciągane przez pozwaną, a objęte pozwem. W pierwszej kolejności wynika to z treści art. 720 §2 k.c. w zw. z art. 74 §1 k.c. Skoro jest wymagana przepisem forma dokumentowa, to Sąd nie znalazł podstaw, aby uwzględnić stanowisko powoda, oparte jedynie na jego ogólnych i niesprecyzowanych twierdzeniach bez zaczątku dowodu na piśmie. Ustalenia takie Sąd mógł poczynić tylko w zakresie w którym powód uprawdopodobnił zawarcie umowy dokumentem podpisanym przez pozwaną. Podkreślić wypadnie, iż powód jako osoba prowadząca działalność gospodarczą winien zdawać sobie sprawę z wymogów formalnych dotyczących umowy pożyczki tak w zakresie formy jak i obowiązku związanego z podatkiem od czynności cywilno-prawych, okoliczność ich nie dochowania nie może prowadzić do pominięcia normy z art. 74 § 1 k.p.c. i wymogów dowodowych, a nawet gdyby je pominąć to lakoniczność zeznań powoda w tym zakresie uniemożliwia przyjęcie, że dowód z przesłuchania go stanowi wystarczająca podstawę do zasądzenia kwoty 165.000 zł.

Także fakt, że spłata jednej z pożyczek nastąpiła w tydzień po jej udzieleniu też nie stoi w logicznej sprzeczności z dokumentacją zgromadzoną w aktach sprawy, biorąc pod uwagę charakter działalności zawodowej pozwanej czy też jej męża, z których miały pochodzić środki na spłaty, skoro pozwana – czemu powód też nie przeczył – utrzymywała się z prowizji od sfinalizowanych transakcji.

Dokument złożony przez powoda na rozprawie 21.02.2025 r. nie mógł zostać uznany za wiarygodne wykazanie uznania długu przez B. K., w kwocie dochodzonej pozwem – jest to szczątkowe rozpisanie spłaty w ratach kwoty 132.500 zł oraz innych kwot, niepodpisane, bez daty. Nie można z jego treści wywieść oświadczenia woli, ani osoby go sporządzającej, które by świadczyło o wymagalności całej kwoty objętej pozwem. Samo poświadczenie notarialne potwierdza jedynie jego zgodność z oryginałem okazanym notariuszowi, ale nie sanuje wyżej wskazanych braków.

Z tych przyczyn Sąd Okręgowy uwzględnił zarzuty pozwanej, odnośnie do niewykazania przez powoda, iż jego roszczenie w zakresie kwoty 165.000 zł zostało niewykazane i w tym zakresie powództwo podlegało oddaleniu o czym orzeczono jak w sentencji w punkcie 3.

W pozostałej części Sąd uwzględnił powództwo dokonując rozliczenia przyjmując że:

1)  pożyczka z 24.07.2019 r. w kwocie 50.000 zł, której termin spłaty upływał 07.10.2019 r. została spłacona w ten sposób że 20.000 zł w dniu 20.12.019 r. oraz 15.000 zł w dniu 30.12.2019 r.

2)  pożyczka z 08.07.2019 r. w kwocie 70.000 zł z terminem spłaty do 30.10.2019 r. nie została spłacona,

3)  pożyczka z 06.08.2019 r. w kwocie 80.000 zł w zakresie kwoty 35.000 zł oraz 40.000 zł została spłacona w terminie natomiast w zakresie kwoty 5.000 zł zapłacono 13.11.2019 r.,

4)  pożyczka z 20.09.2019 r. w kwocie 50.000 zł z umówionym terminem spłaty do 30.10.2019 r. została spłacona w zakresie kwoty 30.000 zł w dniu 13.11.2019 r., 10.000 zł 29.11.2019 r. oraz 10.000 zł w dniu 20.12.2019 r.

5)  pożyczka z 09.10.2019 r. w kwocie 50.000 zł z umówionym terminem spłaty na 15.12.2019 r. nie została spłacona.

Sąd uwzględnił także zarzut strony pozwanej odnośnie do poszczególnych dat wskazanych jako termin wymagalności – zasadnie pozwana wskazała, że ostatni dzień kiedy była możliwa spłata nie jest dniem wymagalności roszczenia a dopiero dzień następny (art. 481 k.c. w zw. z art. 120 §1 k.c.).

Z tych względów orzeczono jak w sentencji w punkcie 1.

O kosztach postepowania orzeczono na podstawie art. 108 §1 k.p.c. .w zw. z art. 100 k.p.c. i art. 98 §1 ¹ k.p.c. Wobec częściowego oddalenia powództwa Sąd uznał, iż powód wygrał sprawę w 45%, zatem powinien ponieść jej koszty w 55%.

Na zasądzone kwoty złożyły się – opłata od pozwu w wysokości 15.000 zł, koszty zastępstwa procesowego obu stron w wysokości 10.800 zł obliczone na podstawie §2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz po 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictw. Z tych względów postanowiono jak w sentencji w punkcie 2.

Sędzia Piotr Królikowski