Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA Ewa Stefańska (spr.)

Sędziowie: SA Marcin Strobel

SO del. Marian Kociołek

Protokolant: Katarzyna Łopacińska

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2016r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. w B.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o ustalenie wysokości korekty kosztów gazu

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z dnia 3 lutego 2015 r.

sygn. akt XVII AmE 102/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w całości w ten sposób, że:

a)  w punkcie pierwszym – oddala odwołanie;

b)  w punkcie drugim – zasądza od (...) S.A. w B. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

II.  zasądza od (...) S.A. w B. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 270 zł (dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym;

III.  nakazuje pobrać od (...) S.A. w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w W. kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem opłaty od apelacji, od której pozwany był zwolniony.

Sygn. akt VI ACa 537/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 lipca 2013 r. znak (...) wydaną na podstawie art. 46 ust. 1 w związku z art. 44 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej (Dz. U. Nr 130, poz. 905 ze zm., zwanej dalej „ustawą o rozwiązaniu KDT”) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki ustalił na rok 2012 dla (...) S.A. z siedzibą w B. wysokość korekty rocznej kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego i nieodebranego gazu ziemnego, powstałych w jednostkach opalanych gazem ziemnym, o których mowa w art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT, w wysokości 11.134.154 zł.

W uzasadnieniu decyzji Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wyjaśnił, że ponieważ przewidziana w ustawie o rozwiązaniu KDT pomoc publiczna nie miała na celu zapewnienia możliwości funkcjonowania wytwórcy na rynku konkurencyjnym jedynie w krótkim okresie, właściwą podstawą do ustalenia kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny energii elektrycznej zgodnie z art. 46 ust. 5 ustawy o rozwiązaniu KDT jest suma kosztów stałych i zmiennych produkcji energii elektrycznej podzielna przez wielkość tej produkcji. W koszcie wytworzenia nie należało natomiast uwzględnić kosztów zarządu czy kosztów sprzedaży, gdyż nie wchodzą one w skład kosztów stałych i kosztów zmiennych wytwarzania energii elektrycznej. Ponadto koszty zarządu są związane z zarządzaniem jednostką jako całością i w związku z tym nie są one bezpośrednio związane z produkcją energii elektrycznej. Tego typu koszty mogą stać się jedynie podstawą do kalkulacji kosztów osieroconych, lecz nie udzielenia pomocy publicznej na pokrycie kosztów gazu, o których mowa w art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT.

Powód (...) S.A. z siedzibą w B. wniósł odwołanie, w którym zaskarżył powyższą decyzję w całości i wnosił o jej zmianę poprzez ustalenie wysokości korekty rocznej kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego i nieodebranego gazu ziemnego powstałych w jednostkach opalanych gazem ziemnym, o których mowa w art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT, dla powoda dla roku 2012 w wysokości 18.548.800 zł oraz zmianę uzasadnienia decyzji poprzez uwzględnienie w kalkulacji jednostkowego kosztu wytworzenia, o którym mowa w art. 46 ust. 5 ustawy o rozwiązaniu KDT, kosztów zarządu Oddziału (...) wynoszących w 2012 roku 4.515,9 tys. zł, a w konsekwencji ustalenie, że łączne koszty wytworzenia przez powoda w ramach Oddziału (...) energii elektrycznej w jednostce opalanej gazem ziemnym wyniosły w roku 2012 166.413,3 tys. zł, co oznacza, że jednostkowy koszt wytworzenia wyniósł w 2012 roku 297,83 zł/MWh. Ewentualnie powód wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości. Zaskarżonej decyzji powód zarzucił naruszenie:

1) art. 46 ust. 1 w związku z art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT poprzez błędną wykładnię polegająca na przyjęciu, że podstawą kalkulacji rocznej korekty gazowej jest ilość energii elektrycznej wytworzonej przez danego wytwórcę w danym roku, wynikająca z ilości gazu ziemnego nabytego w ramach obowiązku zapłaty za określoną ilość gazu ziemnego, niezależnie od ilości pobranego gazu („minimalna ilość gazu” lub „ minimum take”), podczas, gdy zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT podstawą kalkulacji tej korekty jest - w przypadku gdy faktyczna ilość gazu zakupionego na podstawie umowy z dostawcą paliwa gazowego, obowiązującej w tym roku jest wyższa od minimalnej ilości gazu - ilość energii elektrycznej wytworzonej przez danego wytwórcę w danym roku, wynikająca z ilości gazu faktycznie zakupionego na podstawie umowy z dostawcą paliwa gazowego, obowiązującej w tym roku (definicja symbolu „Ai-1), a nie tylko z minimalnej ilości gazu, co skutkowało błędnym ustaleniem w decyzji wysokości rocznej korekty gazowej dla powoda (jako następcy prawnego (...)) dla roku 2012 w kwocie 11.134.154 zł, podczas gdy prawidłowa kwota tej korekty wynosi 18.548.800 zł;

2) naruszenie art. 46 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT poprzez ustalenie w decyzji wysokości rocznej korekty gazowej dla powoda dla roku 2012 na podstawie współczynnika korygującego (Wg), o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT, którego wartość nie została udowodniona przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, pomimo spoczywającego na nim ciężaru dowodu w tym zakresie, co doprowadziło do ustalenia wysokości rocznej korekty gazowej dla powoda dla 2012 roku na poziomie, którego prawidłowość nie może zostać zweryfikowana przez powoda bez przedstawienia przez pozwanego dodatkowych danych i informacji;

3) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający na uznaniu, że średnioroczny faktyczny koszt gazu na jedną megawatogodzinę produkcji w roku 2012 poniesiony przez powoda w Oddziale (...), obliczony z uwzględnieniem całości opłat poniesionych w roku 2012 na rzecz dostawcy gazu oraz kosztów przesyłu gazu (Jkg(i-1)), o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT, wyniósł 219,31 zł/MWh, podczas gdy prawidłowa wartość tego współczynnika wyniosła 220,38 zł/MWh, co doprowadziło do nieprawidłowego ustalenia wysokości rocznej korekty gazowej dla powoda dla 2012 roku;

4) naruszenie art. 7 k.p.a., art. 9 k.p.a., art. 11 k.p.a., art. 77 § 1 k.p.a. oraz art. 107 § 3 k.p.a. poprzez brak uzasadnienia pominięcia w decyzji wskazywanej przez powoda prawidłowej wartości średniorocznego faktycznego kosztu gazu na jedną megawatogodzinę produkcji w roku 2012 poniesionego przez powoda w Oddziale (...), obliczonego z uwzględnieniem całości opłat poniesionych w roku 2012 na rzecz dostawcy gazu oraz kosztów przesyłu gazu (Jkg(i-1)), o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT, w wysokości 220,38 zł/MWh i przyjęcie w decyzji wartości tego współczynnika w błędnej wysokości 219,21 zł/MWh, a także brak udowodnienia i uzasadnienia faktycznego przyjętej w decyzji wartości współczynnika korygującego Wg, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT, a przez to naruszenie obowiązku dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego (art. 7 k.p.a.), obowiązku należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego (art. 9 k.p.a.), obowiązku wyjaśniania stronom zasadności przesłanek, którymi Prezes Urzędu Regulacji Energetyki kierował się przy załatwianiu sprawy (art. 11 k.p.a.), obowiązku zebrania i rozpatrzenia w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego (art. 77 § 1 k.p.a.) oraz obowiązku uzasadnienia faktycznego decyzji przez wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej (art. 107 § 3 k.p.a.), co doprowadziło do nieprawidłowego ustalenia wysokości rocznej korekty gazowej dla powoda dla 2012 roku, a także do ustalenia wysokości tej korekty na poziomie, którego prawidłowość nie może zostać zweryfikowana przez powoda bez przedstawienia przez pozwanego dodatkowych dokumentów i informacji;

5) naruszenie art. 46 ust. 5 ustawy o rozwiązaniu KDT poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że koszt wytworzenia przez powoda jednej megawatogodziny energii elektrycznej w jednostce opalanej gazem ziemnym, o którym mowa w powyższym przepisie, nie obejmuje kosztów zarządu związanych z wytworzeniem energii elektrycznej w tej jednostce, co doprowadziło do błędnego określenia w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji wartości jednostkowego kosztu wytworzenia w Oddziale (...) w 2012 roku.

Pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wnosił o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 3 lutego 2015 r. Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił dla powoda dla roku 2012 wysokość korekty rocznej kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego i nieodebranego gazu ziemnego, powstałych w jednostkach opalanych gazem ziemnym, o których mowa w art. 44 ustawy KDT, w wysokości 18.548.800 zł.

Wyrok Sądu Okręgowego został wydany w oparciu o poniższe ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

Powód jest przedsiębiorstwem prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej, działającym na podstawie ustawy - Prawo energetyczne. (...) S.A. z siedzibą w B. (dawniej funkcjonująca jako (...) S.A.) powstała z dniem 1 września 2010 r. w wyniku realizacji programu konsolidacji grupy kapitałowej (...). Spółka przejęła składniki majątkowe innych wytwórców, tj. (...) S.A., (...) S.A., (...) S.A., (...) spółki z o.o., (...) S.A. i (...) S.A. Wchodząc w prawa i obowiązki (...) S.A., (...) S.A. i (...) spółki z o.o., powód stał się wytwórcą objętym programem pomocy publicznej na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej (Dz. U. Nr 130, poz. 905 ze zm., zwanej dalej „ustawą KDT”).

Załącznik nr 8 do ustawy o rozwiązaniu KDT dla roku 2012 zawiera dane o zaliczkach na poczet kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego i kosztów nieodebranego gazu ziemnego, powstałych w jednostkach opalanych gazem ziemnym, o których mowa w art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT, jedynie dla (...) S.A. Dlatego pismem z dnia 30 sierpnia 2011 r. powód złożył do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki wniosek o wypłatę zaliczki na rok 2012 w kwocie 15.130.913 zł, dotyczącej jednostek wytwórczych wchodzących w skład byłej (...) S.A.

Podstawą ustalenia przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki wysokości rocznej korekty kosztów, o której mowa w art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT, była średnia cena sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym za rok 2012, która wyniosła 201,36 zł/MWh, oraz koszt wytworzenia jednej megawatogodziny energii elektrycznej z paliwa gazowego w (...) S.A., który wyniósł [ informacja utajniona, punkt 4 załącznika do decyzji]. Koszt wytworzenia jednej megawatogodziny energii elektrycznej w (...) S.A. był wyższy od średniej ceny energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym. W związku z tym Prezes Urzędu Regulacji Energetyki ustalił dla powoda na rok 2012 wysokość korekty rocznej kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego i nieodebranego gazu ziemnego, powstałych w jednostkach opalanych gazem ziemnym, w wysokości 11.134.154 zł.

Zdaniem Sądu Okręgowego odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że ustawa o rozwiązaniu KDT wdrożyła program pomocy publicznej, mający na celu rekompensowanie wytwórcom kosztów osieroconych, powstałych w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych, wynikających z braku możliwości odzyskania poniesionych nakładów inwestycyjnych w ramach działalności wytwórców na konkurencyjnym rynku energii elektrycznej, a także zużycia odebranego gazu ziemnego i kosztów nieodebranego gazu ziemnego, powstałych w związku z obowiązkiem odbioru zakontraktowanej ilości gazu ziemnego przez wytwórców wytwarzających energię elektryczną z wykorzystaniem tego paliwa.

Sąd Okręgowy wskazał, że z art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT wynika, iż tylko dla wytwórców wymienionych w załączniku nr 8 do ustawy, będących stroną umowy rozwiązującej, którzy zawarli długoterminowe umowy na dostawę gazu ziemnego przed dniem 1 maja 2004 r., w związku z obowiązkiem odbioru gazu ziemnego na poziomie wynikającym z zakontraktowanej ilości tego paliwa, ustalono kwoty oznaczone symbolem „KOgaz”, na pokrycie kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego i kosztów nieodebranego gazu ziemnego, obliczane według wzoru: KOgaz=A(Jkg-Jkw)Wg. W załączniku nr 8 do ustawy wskazano dane do obliczenia zaliczki na poczet tych kosztów za 2012 r. dla (...) S.A.

Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dokonał ostatecznego rozliczenia kwot przeznaczonych w 2012 r. na pokrycie kosztów, o których mowa w art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT, otrzymując tzw. korektę roczną kosztów ΔKOgaz(i-1), obliczając ją według wzoru: ΔKOgaz(i-1)=KOgaz(i-1)-KOgazf(i-1), gdzie KOgaz(i-1) to kwota kosztów, o których mowa w art. 44 ustawy o KDT, obliczana według wzoru: KOgaz(i-1)=Ai-1[(Jkg(i-1) - Jkw(i-1))-(Cg(i-1) - Cw(i-1))]Wg. Sąd Okręgowy wskazał, że mechanizm korekty rocznej kosztów jest niezbędny, ponieważ wypłacane uprawnionym wytwórcom zaliczki określane są na podstawie wartości prognozowanych, zaś dokonywane jest korektą ostateczne rozliczenie kosztów gazowych uwzględnia faktyczne ilości energii i rzeczywiście poniesione koszty.

Zdaniem Sądu Okręgowego wprawdzie Prezes Urzędu Regulacji Energetyki słusznie przyjął, że powodowi przysługuje kwota z tytułu korekty rocznej kosztów, jednakże obliczył ją nieprawidłowo, kierując się klauzulą „ minimum take”, zamiast wartością wynikającą z rzeczywistych kosztów produkcji energii elektrycznej wytworzonej w danym roku. Takie stanowisko Sąd pierwszej instancji uznał za wadliwe, odwołując się do argumentacji zawartej w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 września 2013 r. (sygn. akt VI ACa 367/12).

Według Sądu pierwszej instancji zastosowana przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki metoda obliczenia kwoty korekty gazowej według klauzuli „ minimum take” nie ma uzasadnienia. Z porównania bowiem definicji współczynników: A (ilość energii elektrycznej możliwej do wytworzenia przez wytwórcę wymienionego w załączniku nr 8 do ustawy z gazu ziemnego nabytego w ramach obowiązku zapłaty za określoną ilość gazu ziemnego, niezależnie od ilości pobranego gazu) i Ai-1 (ilość energii elektrycznej wytworzoną przez danego wytwórcę w roku „i-1” wynikająca z ilości gazu zakupionego na podstawie umowy z dostawcą paliwa gazowego, obowiązującej w roku „i-1”) oraz Jkg (średnioroczny koszt gazu ziemnego nabytego w ramach obowiązku zapłaty za określoną jego ilość, niezależnie od ilości pobranego gazu na podstawie umowy zawartej przed dniem 1 maja 2004 r., obliczony z uwzględnieniem poniesionych kosztów jego dostarczania) i Jkg(i-1) (średnioroczny faktyczny koszt gazu na jedną megawatogodzinę produkcji w roku „i-1” poniesiony przez wytwórcę, obliczony z uwzględnieniem całości opłat poniesionych na rzecz dostawcy gazu oraz kosztów przesyłu gazu) wynika, że na etapie ustalenia korekty należy uwzględnić nie „ minimum take”, lecz całość poniesionych przez wytwórcę w danym roku kosztów związanych z dostawami gazu. Zawarta w art. 46 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT definicja współczynnika Ai-1 jednoznacznie bowiem wskazuje, że współczynnik ten ma oznaczać inną ilość energii niż wytworzona z ilości „ mimum take”.

Zdaniem Sądu Okręgowego art. 46 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT zawiera odniesienie do art. 44 tej ustawy, ponieważ korekta dotyczy kosztów, o których mowa w art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT, czyli kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego i kosztów nieodebranego gazu ziemnego. Skoro więc w dacie wydania decyzji określającej wysokość korekty rocznej znane jest rzeczywiste zużycie paliwa gazowego w roku, którego dotyczy korekta, decyzja powinna być wydana na podstawie faktycznie poniesionych kosztów zakupu paliwa gazowego oraz całkowitej wielkości energii elektrycznej, zgodnie z wzorem z art. 46 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT. Gdyby intencją ustawodawcy było odniesienie art. 46 ustawy o rozwiązaniu KDT do minimalnej ilości gazu, odwołałby się jedynie do art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT, zamiast wprowadzać w art. 46 ustawy inne czynniki i odmiennie je określić. Ponadto ograniczenie rekompensaty kosztów gazowych jedynie do ilości energii elektrycznej wytworzonej z ilości gazu zakontraktowanego jako minimalna ilość gazu odrywa rekompensatę od rzeczywistej sytuacji wytwórcy, co nie pozwala na osiągnięcie celu ustawy. Dlatego - w ocenie Sądu pierwszej instancji - uznać należy, że uregulowanie zawarte w art. 46 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT dotyczy ilości faktycznie wyprodukowanej energii elektrycznej z faktycznie zakupionego w danym roku gazu.

Sąd Okręgowy stwierdził ponadto, że Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w uzasadnieniu korekty rocznej kosztów wskazał, iż ustalając koszty wytworzenia uwzględnił koszty zmienne i koszty stałe wytwarzania energii elektrycznej, pomijając koszty zarządu, będące kosztami ogólnoadministracyjnymi (m.in. sprawozdawczymi, nadzorczymi, kontrolnymi, kierowniczymi). Tymczasem - według powoda - koszty te obejmują głównie koszty wynagrodzeń i świadczeń na rzecz utrzymania służb finansowo- księgowych. Nie można zatem wykluczyć, że wskazane przez powoda koszty zarządu zostały wygenerowane w związku z wytworzeniem energii elektrycznej.

Ponadto skoro średnia cena jednej megawatogodziny na rynku konkurencyjnym zawiera wkalkulowane w nią wszelkie koszty wytworzenia, to na potrzeby ustalenia jednostkowego kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny energii przez powoda należy uwzględnić także te koszty zarządu, które są bezpośrednio związane z wytworzeniem energii.

Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że autonomiczne pojęcie „kosztów wytworzenia” z ustawy o rozwiązaniu KDT nie jest tożsame z „kosztem wytworzenia”, o którym mowa w art. 28 ust. 3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 330 ze zm.). Przemawia to przeciwko posiłkowemu stosowaniu przepisów ustawy o rachunkowości, które byłyby podstawą do wyeliminowania kosztów zarządu z kosztów wytworzenia energii elektrycznej. Ponadto koszt, o którym mowa w art. 46 ust. 5 ustawy o rozwiązaniu KDT, nie jest ustalany w ramach wyceny aktywów i pasywów, której dotyczy art. 28 ust. 3 ustawy o rachunkowości, lecz na użytek stosowania mechanizmu wsparcia dla wytwórców energii elektrycznej. Dlatego - w ocenie Sądu Okręgowego - „koszty wytworzenia” z ustawy o rozwiązaniu KDT obejmują nie tylko koszty pozostające w bezpośrednim związku z samym produktem, lecz także uzasadnioną część kosztów związanych z wytworzeniem tego produktu. Dlatego Sąd pierwszej instancji zaliczył koszty podane przez powoda do kosztów wytworzenia energii elektrycznej.

Ponadto Sąd Okręgowy uznał, że jednostkowy koszt wytworzenia powinien zostać ustalony w oparciu o wolumen energii sprzedanej, a nie cały wolumen energii wytworzonej. Wyjaśnił, że ma to uzasadnienie w konieczności zapewnienia porównywalności jednostkowego kosztu wytworzenia do średniej ceny jednej megawatogodziny energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym. Zdaniem Sądu pierwszej instancji w przyjętej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki metodologii obliczenia korekty gazowej wystąpiły także inne błędy. Organ regulacyjny przyjął, że ilość energii elektrycznej wytworzona przez powoda w 2012 r. w Oddziale Elektrociepłowni (...), wynikająca z ilości gazu zakupionego na podstawie umowy z dostawcą paliwa gazowego obowiązującej w 2012 r. (Ai-1), wynosi 451.894 MWh, przy czym uwzględnił ilość energii elektrycznej wynikającą jedynie z minimalnej ilości gazu, a nie z pełnej ilości gazu zakupionego na podstawie umowy z dostawcą paliwa gazowego, która wynosiła 574.445 MWh. Co więcej, ustalił na 219,31 zł/MWh średnioroczny faktyczny koszt gazu na jedną megawatogodzinę produkcji, obliczony z uwzględnieniem całości opłat poniesionych w roku 2012 na rzecz dostawcy gazu oraz kosztów przesyłu gazu (J.(i-1)), przy czym nie uwzględnił wartości J.(i-1) wskazanej przez powoda w wysokości 220,38 MWh. Nieprawidłowo została ustalona też wartość zmiennej średniej ceny energii elektrycznej wytworzonej przez powoda w 2012 roku (Cg(i-1)).

Sąd pierwszej instancji jako poprawne ocenił przedstawione przez powoda wyliczenie wartości jednostkowego kosztu wytworzenia dla roku 2012 na kwotę 297,83 zł/MWh, stąd za właściwie wyliczoną uznał kwotę rocznej korekty gazowej w wysokości 18.548.800 zł. Dlatego Sąd Okręgowy uwzględnił odwołanie w całości, zmieniając zaskarżoną decyzję.

Od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie apelację wniósł pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki.

Apelacją pozwany zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w całości, wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie odwołania, ewentualnie poprzez oddalenie odwołania w części zmierzającej do zmiany sentencji zaskarżonej decyzji, a tym samym o ustalenie dla roku 2012 należnej powodowi wysokości korekty rocznej kosztów powstałych w jednostkach opalanych gazem ziemnym, o których mowa w art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT, na kwotę 11.134.154 zł. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie:

1) art. 46 ust. 1 w związku z art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że podstawą kalkulacji korekty rocznej kosztów powstałych w jednostkach opalanych gazem ziemnym, o których mowa w art. 44 ustawy, jest ilość energii elektrycznej wytworzonej przez danego wytwórcę, w danym roku, wynikająca z całej ilości gazu ziemnego faktycznie nabytego przez wytwórcę na podstawie długoterminowej umowy na dostawę gazu ziemnego, zawartej przed dniem 1 maja 2004 r., podczas gdy prawidłowa wykładnia poniższych przepisów powinna prowadzić do przekonania, iż podstawą kalkulacji przedmiotowej korekty jest ilość energii elektrycznej wytworzonej przez danego wytwórcę w danym roku, wynikająca z ilości gazu nabytego na podstawie umowy w ramach obowiązku zapłaty za określoną ilość gazu ziemnego, niezależnie od ilości pobranego gazu (tzw. minimalna ilość gazu lub „ minimum take”), co skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji i ustaleniem dla powoda błędnej wysokości korekty rocznej kosztów powstałych w jednostkach opalanych gazem ziemnym, o których mowa w art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT, dla 2012 r. w kwocie 18.548.800 zł;

2) art. 46 ust. 5 ustawy o rozwiązaniu KDT poprzez błędną wykładnię skutkującą przyjęciem, że przy obliczaniu kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny energii elektrycznej w jednostce opalanej gazem ziemnym, o którym mowa w art. 46 ust. 5 ustawy, powinny zostać uwzględnione ogólne koszty zarządu poniesione przez wytwórcę w okresie, którego dotyczyła dana korekta roczna kosztów powstałych w jednostkach opalanych gazem ziemnym, o których mowa w art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT i w konsekwencji uwzględnienie przy ustalaniu dla powoda kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny energii elektrycznej w jednostce opalanej gazem ziemnym, o którym mowa w art. 46 ust. 5 ustawy, kosztów zarządu w kwocie 4.515.900 zł, co z kolei skutkowało ustaleniem, iż przedmiotowy koszt wytworzenia wyniósł dla powoda w 2012 r. 297,83 zł/MWh;

3) art. 46 ust. 5 ustawy o rozwiązaniu KDT poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że koszt wytworzenia przez powoda jednej megawatogodziny energii elektrycznej w jednostce opalanej gazem ziemnym, o którym mowa w art. 46 ust. 5 ustawy, powinien zostać ustalony w oparciu o wolumen energii elektrycznej sprzedanej przez danego wytwórcę, nie zaś w oparciu o wolumen energii elektrycznej przez tego wytwórcę wytworzonej;

4) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający na uznaniu, że średnioroczny faktyczny koszt gazu na jedną megawatogodzinę produkcji w roku 2012 poniesiony przez powoda w Oddziale Elektrociepłownia (...), obliczony z uwzględnieniem całości opłat poniesionych w roku 2012 na rzecz dostawcy gazu oraz kosztów przesyłu gazu („J.(i-1)”), o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT, wyniósł 220.38 zł/MWh, podczas gdy prawidłowa wartość tego kosztu wyniosła 219,31 zł/MWh.

Powód (...) S.A. z siedzibą w B. wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja pozwanego zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy dokonał w większości prawidłowych ustaleń faktycznych i Sąd Apelacyjny przyjmuje je za własne. Natomiast rozważania prawne Sądu pierwszej instancji są częściowo wadliwe.

Ma rację pozwany zarzucając Sądowi pierwszej instancji naruszenie art. 46 ust. 1 w związku z art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT poprzez ich błędną wykładnię polegającą na bezpodstawnym przyjęciu, że podstawą kalkulacji korekty rocznej kosztów powstałych w jednostkach opalanych gazem ziemnym, o których mowa w art. 44 ustawy, powinna być ilość energii elektrycznej wytworzonej przez wytwórcę w danym roku, wynikająca z całej ilości gazu ziemnego faktycznie nabytego przez wytwórcę na podstawie długoterminowej umowy na dostawę gazu ziemnego, zawartej przed dniem 1 maja 2004 r., zamiast ilości energii elektrycznej wytworzonej przez wytwórcę w danym roku, wynikającej z ilości gazu nabytego na podstawie umowy w ramach obowiązku zapłaty za określoną ilość gazu ziemnego, niezależnie od ilości pobranego gazu (tzw. minimalna ilość gazu lub „ minimum take”).

Słusznie twierdzi apelujący, że przepis art. 46 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT nie powinien być wykładany w oderwaniu od brzmienia art. 44 ustawy, który stanowi: „dla wytwórców wymienionych w załączniku nr 8 do ustawy będących stroną umowy rozwiązującej, którzy zawarli długoterminowe umowy na dostawę gazu ziemnego przed dniem 1 maja 2004 r., ustala się, w związku z obowiązkiem odbioru gazu ziemnego na poziomie wynikającym z zakontraktowanej ilości tego paliwa, kwoty na pokrycie kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego i kosztów nieodebranego gazu ziemnego, obliczane według wzoru (…)”. Zdaniem Sądu Apelacyjnego z art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT jednoznacznie wynika, że ustawodawca przewidział przekazywanie kwot na pokrycie kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego i kosztów nieodebranego gazu ziemnego w związku z obowiązkiem odbioru gazu ziemnego na poziomie wynikającym z zakontraktowanej ilości tego paliwa, a nie całej ilości gazu ziemnego faktycznie nabytego przez wytwórcę na podstawie długoterminowej umowy na dostawę gazu ziemnego.

Trafnie argumentuje pozwany, że korekta roczna kosztów prognozowanych i wpisanych do załącznika nr 8 ustawy o rozwiązaniu KDT jest dokonywana na podstawie wzoru wskazanego w art. 46 ustawy. Niezasadne byłoby, aby prognoza kosztów gazu, a następnie ich rozlicznie (korekta) dokonywane były w oparciu o inną podstawę wielkości produkcji energii elektrycznej wytworzonej z paliwa gazowego, tj. na podstawie art. 44 ustawy o rozwiązaniu KDT - w oparciu o ilość produkcji energii elektrycznej z paliwa gazowego zakupionego według klauzuli „ minimum take”, a na podstawie art. 46 ustawy o rozwiązaniu KDT - w oparciu o ilość produkcji energii elektrycznej z paliwa gazowego wynikającą z całej (faktycznej) ilości gazu zakupionego na podstawie umowy z dostawcą paliwa. Dlatego uzasadniony jest pogląd, że ustawa o rozwiązaniu KDT ogranicza rekompensatę na pokrycie kosztów gazu do „ minimum take”.

Zasadnie wskazuje apelujący, że powyższa konkluzja wynika również z relacji treściowych art. 44 oraz kolejnych ustępów art. 46 ustawy o rozwiązaniu KDT. Koszt „KOgaz(i-1)” z art. 46 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT stanowi bowiem uszczegółowienie kosztu „KOgaz” z art. 44 ustawy. Ponadto w art. 46 ust. 2 ustawy o rozwiązaniu KDT wskazano, że „w obliczeniach korekt (…) nie uwzględnia się kosztów wynikających ze zmian wprowadzonych do umowy długoterminowej na dostawę gazu, o której mowa w art. 44, po dniu wejścia w życie ustawy, skutkujących zwiększeniem ilości gazu ziemnego podlegającego obowiązkowi zapłaty za tę ilość gazu, niezależnie od ilości pobranego gazu.” Gdyby przyjąć za prawidłowe stanowisko Sądu Okręgowego, stosowanie powyższego przepisu pozbawione byłoby sensu. W konsekwencji trafny okazał się także zarzut błędnych ustaleń faktycznych w zakresie średniorocznego faktycznego kosztu gazu na jedną megawatogodzinę produkcji poniesionego przez powoda w roku 2012. Mając na uwadze zasadność apelacji w tym zakresie, Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok poprzez oddalenie odwołania do decyzji.

Natomiast nie ma racji pozwany twierdząc w apelacji, że poniesione przez powoda koszty zarządu bezwzględnie nie mogą mieścić się w kosztach wytworzenia przez powoda jednej megawatogodziny energii elektrycznej w jednostce opalanej gazem ziemnym, o którym mowa w art. 46 ust. 5 ustawy o rozwiązaniu KDT. W uzasadnieniu uchwały z dnia 15 stycznia 2013 r. (sygn. akt III SZP 1/12, publ. OSNP 2013, nr 17-18, poz. 216) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że przepis art. 46 ust. 5 ustawy o rozwiązaniu KDT jest jedynym przepisem tego aktu prawnego, w którym pojawia się pojęcie „kosztów wytworzenia”, jednakże ustawa nie zawiera definicji legalnej tego pojęcia. Jest to pojęcie nieostre, któremu w zależności od kontekstu można nadać różne znaczenie. Koszt wytworzenia produktu jest pewną wąską kategorią kosztów działalności przedsiębiorcy, w skład których zalicza się: koszty przetworzenia surowców (materiałów) w sprzedawany produkt, koszty zakupu surowców, ewentualnie koszty użycia maszyn i personelu niezbędnych do wytworzenia jednostki produktu (tzw. „płace bezpośrednio produkcyjne”). Inne koszty ponoszone przez przedsiębiorcę nie stanowią kosztów wytworzenia produktu, aczkolwiek powinny znaleźć odzwierciedlenie w kalkulacjach dokonywanych na użytek ustalenia ceny sprzedaży w postaci różnego rodzaju marż, dodawanych do kosztów wytworzenia produktu. Zasadniczo więc o tym, jakie koszty wejdą w skład kosztów wytworzenia, decyduje przyjęta metoda kalkulacji oraz jej cel.

Sąd Najwyższy słusznie wskazał, że przepis art. 46 ust. 5 ustawy o rozwiązaniu KDT ma na celu zapobieganie zjawisku uzyskiwania przez uprawnionych wytwórców energii elektrycznej z gazu ziemnego „nadmiernej kompensaty” w stosunku do rzeczywiście poniesionych kosztów. Wyłącza on zastosowanie mechanizmu, o którym mowa w art. 44 ustawy, tylko w danym roku kalendarzowym i tylko względem konkretnego wytwórcy wymienionego w załącznika 8 do ustawy, jeżeli zajdzie określona w nim relacja między dwiema wartościami, tj. „kosztami wytworzenia 1 MWh u danego wytwórcy” (jednostkowy koszt wytworzenia) oraz „średnią ceną 1 MWh na rynku konkurencyjnym” (cena referencyjna). Dlatego o zasadności zaliczenia kosztów zarządu do kosztów wytworzenia energii elektrycznej powinien decydować wynik szczegółowej analizy tych kosztów, pozwalający na udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy i w jakim zakresie są one związane z wytworzeniem produktu.

Ma natomiast rację pozwany wskazując w apelacji, że w przedmiotowej sprawie ewentualne wliczenie kosztów zarządu do kosztów wytworzenia energii elektrycznej pozostaje bez wpływu na wysokość korekty rocznej dla powoda za 2012 r., albowiem niezależnie od tego, czy koszt ten wyniósłby 281,83 zł/MWh (według organu regulacyjnego), czy 297,83 zł/MWh (według powoda), jest on wyższy od średniej ceny jednej megawatogodziny energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym. W tej sytuacji nie ziści się przesłanka z art. 46 ust. 5 ustawy o rozwiązaniu KDT, skutkująca brakiem rekompensaty w danym roku.

Trafny jest także podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 46 ust. 5 ustawy o rozwiązaniu KDT poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że koszt wytworzenia przez powoda jednej megawatogodziny energii elektrycznej w jednostce opalanej gazem ziemnym, o którym mowa w art. 46 ust. 5 ustawy, powinien zostać ustalony w oparciu o wolumen energii elektrycznej sprzedanej przez danego wytwórcę, nie zaś w oparciu o wolumen energii elektrycznej przez tego wytwórcę wytworzonej. Słuszna jest argumentacja, że „koszty wytworzenia” powstają już w momencie wytworzenia energii elektrycznej, przy czym energia ta może być wykorzystana na potrzeby własne, sprzedana lub wymieniona (umowa barterowa). Jednakże sposób rozliczenia ekwiwalentu za energię elektryczną nie powinien mieć wpływu na określenie wysokości kosztu jej wytworzenia. Koszt ten nie powinien zmieniać się w zależności od udziału energii przeznaczonej przez wytwórcę na własne potrzeby w całym wolumenie wyprodukowanej energii.

Podstawą orzeczenia Sądu Apelacyjnego był art. 386 § 1 k.p.c. O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c.