II AKa 342/20 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2021-10-26
Sygn. akt II AKa 342/20
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 26 października 2021 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: Sędzia SA – Jerzy Leder
Sędziowie: SA – Dorota Radlińska (spr.)
SO (del.) – Anna Nowakowska
Protokolant: st. sekr. sądowy Marzena Brzozowska
przy udziale Prokuratora Justyny Brzozowskiej po rozpoznaniu w dniu 26.10.2021r.
sprawy:
1. F. T. (1), s. W. I J., ur. (...) w W. ;
2. I. T., c. Z. i S., ur. (...) w S.
oskarżonych o czyny z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i in.
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego F. T. (1), a wobec oskarżonej I. C. na podstawie art. 435 k.p.k.
od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 9 lipca 2020 r. sygn. akt XVIII K 269/19
I. Zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnia oskarżonych F. T. (1) i I. T. od popełnienia zarzuconych im czynów;
I. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz r. pr. M. T. Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 738,00 (siedemset trzydzieści osiem 00 / 100 ) zł w tym VAT z tytułu zwrotu kosztów obrony z urzędu w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie;
II. na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. koszty procesu ponosi Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
II AKa 342/20 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 9.07. 2020 r. sygn. akt XVIII K 269/19 . |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☒ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☒ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
2.1. Ustalenie faktów |
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.2. Ocena dowodów |
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
1. |
1. obrazy art. 5§2 k.p.k., art. 7 kpk, art. 4 kpk, w zw. z art. 410 kpk; 2. błędu w ustaleniach faktycznych. |
☒ zasadny ☐częściowo zasadny ☐ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Zarzuty skarżącego były zasadne i zasługiwały na uwzględnienie, co w konsekwencji doprowadziło do uniewinnienia F. T. (1) od popełnienia zarzuconych /jak też przypisanych/ mu czynów. W pierwszej kolejności wskazać należy na normę wynikającą z przepisu art.5§2 k.p.k. Zgodnie z tą normą niedające się usunąć wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść oskarżonego. Norma ta stanowi jedną z podstawowych gwarancji w myśl której, za winną uznać można tylko taką osobę w stosunku do której wina udowodniona została w stu procentach. W ocenie Sądu Apelacyjnego w przedmiotowej sprawie nie było podstaw do przypisania F. T. (1) winy, tj. materiał dowodowy, który zgromadzony został w sprawie nie dawał takiej stu procentowej pewności, że oskarżony był sprawcą zarzuconych /także przypisanych/ mu czynów. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji wskazał szereg okoliczności, które pozostawały poza sporem w przedmiotowej sprawie. Poza sporem pozostawał fakt, że dokumenty w postaci - kopii wniosku z dnia 17 stycznia 1949r. o przyznanie prawa własności czasowej do nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), oraz kopii formularza pokwitowania wpłaty asygnacji przychodowej nr (...) datowany na dzień 17 stycznia 1949r. były dokumentami podrobionymi. Poza sporem także pozostawał fakt, iż oskarżony posłużył się przedmiotowymi dokumentami przedkładając je przed organami wskazanymi w akcie oskarżenia. Podstawą przypisania oskarżonemu przestępstw z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 294§1 k.k. / pkt 1 i 3 wyroku/ stanowiło ustalenie, że oskarżony zachowaniem swoim wypełnił znamiona z art. 270§1 k.k. Oczywiście tylko takie ustalenie uzasadniałoby przypisanie F. T. (1) czynów wskazanych w punktach 1 i 3 wyroku. Jako że przestępstwo wskazane w art. 270§1 k.k. popełnić można tylko umyślnie, to w każdym przypadku, kiedy fakt posłużenia się podrobionym dokumentem /jak w przedmiotowej sprawie/ pozostaje poza sporem, należy wykazać, że osoba posługująca się takim dokumentem ma świadomość i wiedzę, iż nie jest on autentyczny. Nie zawsze bowiem z samego faktu posłużenia się takim nieautentycznym dokumentem, nawet jeżeli posługuje się nim oczywisty beneficjent treści dokumentu /jak w przedmiotowej sprawie/ wywieźć można świadomość tej osoby co do tego, że dokument jest podrobiony. Przedmiotowa sprawa jest tego najlepszym przykładem. F. T. (1) twierdził, iż przedmiotowe /wskazane powyżej/ dokumenty dostał od Z. C. w 2007r., który zmarł 6 stycznia 2008r. i okoliczność podawana przez oskarżonego nie mogła zostać zweryfikowana w toczącym się postępowaniu przygotowawczym, co oczywiste także przed sądowym. Z. C. należał do rodziny I. T., tj. do rodziny po której oskarżony wraz z żoną dochodzili swoich roszczeń. Czy zatem można było jednoznacznie wykluczyć fakt, że Z. C. był w posiadaniu różnych dokumentów po swoich przodkach? Odpowiedź jest oczywista – mógł on być w posiadaniu różnych dokumentów dotyczących rodziny C.. Kolejne pytanie- czy mógł on przekazać jakieś dokumenty F. T. (1) ? W sytuacji, kiedy Z. C. nie żyje, to nasuwa się twierdząca odpowiedź na to pytanie. Jednakże w przedmiotowym postępowaniu na etapie przygotowawczym prokurator, a później Sąd I instancji doszli do stu procentowego przekonania, że F. T. (1) na pewno nie uzyskał przedmiotowych dokumentów od Z. C.. Podstawą do takich ustaleń były zeznania M. C., która przesłuchana została jedynie w postępowaniu przygotowawczym. Świadek nie mogła być przesłuchana przed Sądem I instancji, gdyż zmarła. Obrońca wskazywał w apelacji, iż zeznania M. C. z postępowania przygotowawczego charakteryzowały się dużą ogólnością stwierdzeń. Faktycznie analiza tych zeznań nie daje podstaw do uznania zarzutu obrońcy w tym zakresie jako niezasadny. W tym przypadku brak wypełnienia zasady bezpośredniości / z przyczyn niezależnych od Sądu I instancji/ nie mogło pozostawać bez wpływu na treść rozstrzygnięcia zważywszy na rangę tego dowodu, którą nadał mu Sąd Okręgowy. Nie sposób także nie zgodzić się z krytyką tego stanowiska Sądu I instancji, której dokonał obrońca oskarżonego w złożonej apelacji. Przede wszystkim zeznania M. C. co do możliwości przekazania dokumentów F. T. (1), telefonicznych kontaktów panów, oraz tego, czy jej zmarły mąż posiadał dokumenty nawet jeżeli uznać je za stanowcze – nie mogły stanowić dowodu, który mógłby jednoznacznie wykluczyć wersję oskarżonego. Kierując się zasadami logicznego rozumowania, zeznania M. C. dotyczyły jej wiedzy, tj. mogły mieć co najwyżej charakter oceny w stosunku do twierdzeń F. T. (1). Nawet przesłuchanie M. C. przez Sąd I instancji / co z przyczyn nie leżących po stronie Sądu nie było to możliwe/ nie uczyniłoby z niej bezpośredniego świadka zdarzenia i w dalszym ciągu zeznania jej stanowiłyby jedynie dowód pośredni. Oparcie ustaleń faktycznych w ich najistotniejszej części na zeznaniach M. C., których Sąd I instancji nie mógł bezpośrednio przeprowadzić, bądź zweryfikować w oparciu o inny dowód nie było zgodne z zasadami rządzącymi procedurą karną. Oceniając zeznania M. C. Sąd I instancji wskazał- „zeznania wiarygodne korespondujące z pozostałym materiałem dowodowym, obdarzonym przymiotem wiarygodności w postaci wniosków opinii z zakresu badań pisma ręcznego.” Z oceną taką nie sposób się zgodzić. W sposób oczywisty twierdzenie Sądu I instancji nie jest uprawnione. W żadnym bowiem razie zeznania M. C. nie dotyczą materii, którą zajmował się biegły z zakresu badań pisma ręcznego. Analizując okoliczności, na które zeznania składała M. C. w żadnym razie nie sposób uznać, aby ich treść korespondowała z wnioskami opinii z zakresu badań pisma ręcznego. Rzecz właśnie w tym, że zeznania M. C. /dowód pośredni/ nie znajdowały potwierdzenia w żadnym innym dowodzie wśród tych, które zgromadzone zostały w przedmiotowej sprawie. Zeznania M. C. stanowić mogły jedynie jedną z poszlak w przedmiotowej sprawie, choć w żadnym razie nie wystarczająca do przypisania świadomości oskarżonemu w zakresie braku autentyczności dokumentów, którymi się posługiwał. Fakt, że F. T. (1) nie przedłożył wspomnianych /podrobionych/ dokumentów w dniu 25 lipca 2008r., a uczynił to 12 sierpnia 2008r. także nie mogło stanowić jednoznacznie okoliczności świadczącej o tym, że oskarżony wiedział, iż posługuje się podrobionymi dokumentami. Za zupełnie nielogiczną uznać należało konstatację Sądu I instancji, iż – „/…/ F. T. (1) był bardzo zaangażowany przed złożeniem przedmiotowych dokumentów w proces związany z odzyskaniem przedmiotowej nieruchomości, zapoznawał się z aktami postępowania administracyjnego, miał zatem świadomość co do tego, że takie dokumenty nie istniały. /…/” Gdyby faktycznie z akt postępowania administracyjnego wynikało, iż dokumenty /którymi posłużył się F. T./ nie istniały, a sam oskarżony taką posiadał wiedzę, to trudno uznać za logiczne, że posłużyłby się dokumentami, co do których posiadałby wiedzę, że są podrobione. Reasumując, zdaniem Sądu Apelacyjnego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dał podstaw do tego, aby zakwestionować twierdzenie oskarżonego, iż nie miał wiedzy, że dokumenty, którymi się posługiwał, tj. kopia wniosku z dnia 17 stycznia 1949r. o przyznanie prawa własności czasowej do nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), oraz kopia formularza pokwitowania wpłaty asygnacji przychodowej nr (...)datowany na dzień 17 stycznia 1949r. były dokumentami podrobionymi. Zarówno pojedyncze zgromadzone w sprawie dowody, jak też całość materiału dowodowego, oceniona zgodnie z dyrektywami z art. 7 k.p.k. w żadnym razie nie dała podstaw do uznania, że F. T. (1) zachowaniem swoim wypełnił znamiona z art. 270 §1 k.k. W tej sytuacji brak było także podstaw do przypisania mu popełnienia przestępstw oszustwa z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 294§1 k.k. |
||
Wnioski |
||
o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego. |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Wobec uznania w całości zarzutów apelacyjnych za zasadne- także wnioski uznać należało w całości za zasadne . |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
Na podstawie art. 435 k.p.k. orzeczenie należało zmienić także wobec oskarżonej I. T. w zakresie przypisanych jej czynów. |
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
Oskarżonym przypisane zostały przestępstwa w oparciu o ten sam materiał dowodowy, nadto działając wspólnie i w porozumieniu, zatem w sposób oczywisty także I. T. pomimo braku skutecznej apelacji na jej korzyść należało uniewinnić. |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
Wyrok w całości poprzez uniewinnienie oskarżonych. |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
Wobec uwzględnienia zarzutów apelacyjnych wobec oskarżonego i z urzędu na tej samej podstawie wobec oskarżonej. |
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
Nie dotyczy |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Nie dotyczy |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Nie dotyczy |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
Nie dotyczy |
|||
4.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Nie dotyczy |
|||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
Nie dotyczy |
|||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
Brak |
|||
6. Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
2. 2. |
zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz r. pr. M. T. Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 738,00 (siedemset trzydzieści osiem 00/100) zł w tym VAT z tytułu zwrotu kosztów obrony z urzędu w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie; na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. koszty procesu ponosi Skarb Państwa. |
7. PODPIS |
Jerzy Leder Anna Nowakowska Dorota Radlińska |
1.3 Granice zaskarżenia |
|||||||
Wpisać kolejny numer załącznika 1 |
|||||||
Podmiot wnoszący apelację |
Obrońca oskarżonego F. T. (1) |
||||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 9.07.2020r. sygn. akt XVIII K 269/19 |
||||||
1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒w całości |
||||||
☐w części |
☐ |
co do winy |
|||||
☐ |
co do kary |
||||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||||
1.3.2 Podniesione zarzuty |
|||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji. |
|||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||||
☐ |
|||||||
☐ |
brak zarzutów |
||||||
1.4. Wnioski |
|||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Jerzy Leder, Anna Nowakowska
Data wytworzenia informacji: