Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 148/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 1 lutego 2021 r., sygn. VIII Ko 103/16

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny - pełnomocnik wnioskodawczyni

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.1

Zarzut obrazy przepisów postępowania

Art. 4 kpk w zw. z art. 7 kpk w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 kpk polegający na dowolnej ocenie materiału dowodowego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Nie sposób uznać za zasadny zarzut dowolności oceny zeznań M. G. co do następstw tymczasowego aresztowania dla jej kondycji zdrowotnej, skoro jest ona wynikiem weryfikacji przeprowadzonej w drodze specjalistycznych opinii medycznych (biegłego psychiatry oraz biegłego ortopedy) opartych na badaniu wnioskodawczyni oraz analizie dokumentacji lekarskiej.

Subiektywne oceny wnioskodawczyni są dalece niewystarczające do podważenia wniosków wynikających z opinii specjalistów co do stopnia pogorszenia stanu jej zdrowia psychicznego oraz braku takich następstw tymczasowego aresztowania w zakresie schorzeń ortopedycznych

Dokumentacja odnośnie stanu psychicznego M. G. datuje się w zasadzie od dnia 7 lipca 1995 r., przyjmując postać zaświadczenia wystawionego na jej prośbę na 5 dni przed tymczasowym aresztowaniem wnioskodawczyni jako podejrzanej w postępowaniu prowadzonym przez Prokuraturę Rejonową (...) 3 Ds. 2005/95/VII.

Brak wcześniejszego zorganizowanego leczenia psychiatrycznego, na co wskazywali kolejni lekarze psychiatrzy, nie stwarzał asumptu do bezkrytycznego zaakceptowania diagnozy wynikającej z zaświadczenia wydanego w szczególnych uwarunkowaniach, bez wskazania jakichkolwiek faktycznych i medycznych podstaw jej sformułowania (brak dokumentacji leczenia, wyników badań, bądź obserwacji).

Stąd za miarodajną podstawę oceny ówczesnego stanu psychicznego wnioskodawczyni słusznie przyjęto w zaskarżonym wyroku wyniki badania sądowo-psychiatrycznego połączonego z obserwacją w Wojewódzkim Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych im prof. dr J. M. PZOZ w P.-T., gdzie M. G. poddana została obserwacji w okresie do dnia 04 grudnia 1995 r. do dnia 26 lutego 1996 r.

W wydanej na skutek tak pogłębionych badań opinii datowanej 13 marca 1996 r. biegli wykluczyli organiczne uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego i nie potwierdzili istnienia choroby psychicznej, w tym wynikającej z przywołanego wyżej zaświadczenia cyklofrenii, stwierdzając jedynie nieprawidłową osobowość badanej.

Psychozy afektywnej-dwubiegunowej nie potwierdziła u wnioskodawczyni również opinia sądowo-psychiatryczna sporządzona w toku postępowania karnego w 2000 r., wskazując w rozpoznaniu wyłącznie zaburzenia osobowości oraz opinia biegłej lekarza psychiatry B. S., która analizując dostępną dokumentację medyczną podkreślała, iż w historiach choroby nie odnotowano stanów charakterystycznych dla psychozy, w tym objawów wytwórczych, fazowości, zaburzeń rytmów biologicznych. Natomiast stany depresyjne wnioskodawczyni biegła wprost wiązała z dolegliwościami fizycznymi i sytuacją życiową, umiejscawiając diagnozę w szerokim spectrum zaburzeń afektywnych dwubiegunowych i konkludując, że pobyt w areszcie spowodował pogorszenie stanu zdrowia w postaci łagodnych zmian adaptacyjnych.

Biegła klarownie opiniowała, że zaostrzenia takiego stanu podlegają własnemu wewnątrzustrojowemu przebiegowi a czynniki reaktywne mogą wprawdzie modyfikować jego przebieg, ale tylko w okresie do kilku miesięcy od zadziałania czynnika urazowego. W koherencji z tymi wskazaniami pozostaje fakt hospitalizacji M. G. na przestrzeni kilku miesięcy po zwolnieniu jej z aresztu. Biegła lekarz psychiatra jasno przy tym wskazała, że to areszt mógł mieć wpływ na wystąpienie dwóch zaostrzeń stanu psychicznego wnioskodawczyni, skutkujących hospitalizacją krótko po jego uchyleniu, przy czym czynnikiem równoległym wpływającym na pogorszenie stanu psychicznego była jej sytuacja życiowa – tocząca się sprawa karna.

Natomiast późniejsze okresy złego samopoczucia wiążą się ze stanem somatycznym, sytuacją życiową, w tym trwającą nadal po opuszczeniu aresztu sprawą karną i śmiercią ojca oraz zmianami OUN, które rozpoczęły się od 2000 r. a zatem po 4 latach od opuszczenia aresztu, w wyniku naturalnego przebiegu choroby, nie zaś jako następstwo pozbawienia wolności. W tym kontekście biegła posiłkowała się dokumentacją medyczną z aresztu śledczego, gdzie wnioskodawczyni pozostawała pod opieką lekarza psychiatry, będąc wielokrotnie konsultowaną. Stwierdzony wówczas łagodny stan depresyjny, nie wymagający zaopatrzenia antydepresantami a jedynie lekami uspokajającymi koresponduje z wnioskami sporządzonej w postępowaniu karnym opinii sądowo-psychiatrycznej poprzedzonej obserwacją.

Dokumentacja leczenia M. G. w oddziale psychiatrycznym szpitala w B. pozwoliła w szczególności wykluczyć zespół stresu pourazowego, jaki miałoby wywołać u niej tymczasowe aresztowanie, skoro nie zawiera ona takiego rozpoznania, a jedynie wskazuje na podwyższony nastrój.

Biegła logicznie wykluczyła również pogłębienie się zespołu organicznego w następstwie tymczasowego aresztowania, skoro zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym pojawiły się dopiero w 2000 r.

Biegła lekarz psychiatra w sposób spójny z opinią sądowo-psychiatryczną sporządzoną w śledztwie, podkreślała natomiast nieprawidłowe cechy osobowości wnioskodawczyni, w tym egocentryzm, przyjęcie postawy narzekania, nieposzukiwanie pozytywnej zmiany.

Tym samym miarodajne dla oceny stanu zdrowia psychicznego M. G. stwierdzenia specjalistów w dziedzinie psychiatrii pozostają w opozycji do tez samej wnioskodawczyni, co nie pozwala przyjąć tych ostatnich za podstawę ustaleń faktycznych w powyższym zakresie.

Natomiast późniejsze opinie sądowo-psychiatryczne oceniające zdolność M. G. do udziału w postępowaniu (którymi biegła dysponowała), odnoszą się do dalszego przebiegu choroby wnioskodawczyni, do którego - obok jej naturalnego rozwoju - dołączyły się uszkodzenia OUN, stres związany z toczącym się postępowaniem karnym, śmiercią ojca, pogarszającym się stanem somatycznym i takąż sytuacją życiową, nie mają bezpośredniego wpływu na ocenę skutków tymczasowego aresztowania w tym obszarze zdrowia M. G..

Opinia sądowo-psychiatryczna wywołana przez Sąd I instancji podyktowana została fachową wiedzą i doświadczeniem biegłej, dokumentacją lekarską i wskazaniami wiedzy, logiki oraz życiowego doświadczenia, podczas gdy twierdzenia wnioskodawczyni jedynie jej subiektywnym przekonaniem i interesem procesowym.

Nie kwestionując zatem, że stan psychiczny M. G. uległ pogorszeniu w wyniku niewątpliwie niesłusznego - w rozumieniu art. 552 § 4 kpk - tymczasowego aresztowania, Sąd I instancji w umocowany dowodami i dyrektywami art. 7 kpk sposób ustalił, że nie było to pogorszenie drastyczne i trwałe, jak twierdziła wnioskodawczyni.

Twierdzenie obrońcy co do skali pogorszenia stanu psychicznego wnioskodawczyni w związku z pobytem w areszcie nie znajduje zatem umocowania zarówno w dokumentacji medycznej, jak i opinii specjalistycznej, zaś przekonanie, jakoby wiązać się ono miało również z takimż wywołanym aresztowaniem pogorszeniem stanu ortopedycznego, wprost koliduje z opinią biegłego lekarza ortopedy-traumatologa.

W bardzo szczegółowej - opartej na bezpośrednim badaniu i wnikliwej analizie całej dostępnej dokumentacji - opinii z zakresu traumatologii i ortopedii, biegły S. M. jednoznacznie i stanowczo stwierdził brak medycznych podstaw do przyjęcia, że pobyt w areszcie miał wpływ na pogorszenie stanu zdrowia w zakresie schorzeń ortopedycznych wnioskodawczyni, w szczególności stwierdzonego skrzywienia kręgosłupa piersiowego. Biegły, analizując m.in. dokumentację wielokrotnych konsultacji i badań wykonanych w areszcie oraz przeprowadzając własne badanie M. G. w dniu 14 lipca 2017 r., zmiany w obrębie kręgosłupa ocenił jako samoistne, występujące w naturalnym przebiegu idiopatycznej skoliozy o charakterze przeciążeniowym, inwolucyjnym, wskazując przy tym, iż dolegliwości zgłaszane przez wnioskodawczynię są charakterystyczne dla tej choroby. Pobyt w areszcie w opinii biegłego nie pogłębił tych zmian, wszak postępują one naturalnie na skutek starzenia i czynników wynikających z codziennych funkcji życiowych.

Trzeba w tym kontekście podnieść, że z zeznań matki wnioskodawczyni, świadka Z. G., jednoznacznie wynika, iż problemy ortopedyczne jej córki datowały się od dzieciństwa („ Miała bardzo skrzywiony kręgosłup od dziecka. To jest poważne schorzenie, czego nie da się wyleczyć” - k. 701), co wobec braku czynników zewnętrznych powodujących uszkodzenia w czasie pobytu w areszcie, wspiera wnioski opinii, iż zmiany w tym obszarze stanowią naturalne postępy choroby.

Natomiast zeznania M. G. nacechowane są elementami hiperbolizacji, czego przejawem są nieznajdujące żadnego medycznego potwierdzenia zapewnienia wnioskodawczyni, jakoby po opuszczeniu aresztu była „głucha” i źle widziała (k. 368), co jednocześnie wskazywała jako przyczynę utrzymywania się z pomocy społecznej, jak też forsowanie w kolejnych zeznaniach tezy o niesygnalizowanym wcześniej nowotworze piersi, jako następstwie badań rentgenologicznych wykonanych w areszcie – „prześwietleń” (k. 1059). Treść zeznań wnioskodawczyni wpisuje się zatem we wnioski opinii psychiatrycznej odnośnie cech osobowości M. G., obrazując tendencję do upatrywania w tymczasowym aresztowaniu źródła wszelkich niepowodzeń i wyolbrzymiania ich.

Jakkolwiek zatem niewątpliwie niesłuszne – z racji umorzenia postępowania karnego z powodu przedawnienia karalności zarzucanych czynów - tymczasowe aresztowanie, spowodowało pogorszenie stanu psychicznego wnioskodawczyni, to był to skutek czasowy i wynikający nie tylko z faktu owej izolacji, ale również z faktu jednoczesnego prowadzenia przeciwko M. G. postępowania karnego, w którym była ona podejrzana o popełnienie poważnych przestępstw przeciwko mieniu i dokumentom. Oba te czynniki niewątpliwie miały stresogenny charakter i nie były obojętne dla kondycji psychicznej, niemniej skutki samego tymczasowego aresztowania w tym obszarze, wnioskodawczyni w swoich zeznaniach wyraźnie eskalowała.

Podnosząc kwestię rozmiaru swoich cierpień zdrowotnych, wnioskodawczyni jednocześnie sama przyznała na rozprawie, że była dowożona raz albo dwa razy w tygodniu do szpitala, na własną prośbę konsultowana medycznie, w tym u ortopedy, który badał jej kręgosłup i przepisywał lekarstwa. Świadczy to o właściwej opiece medycznej nad tymczasowo aresztowaną, w szczególności jeśli weźmie się pod uwagę, że A. G. nie dostarczyła dokumentacji wcześniejszego leczenia schorzenia kręgosłupa, choć z relacji jej matki wynika, że datowało się ono od dzieciństwa. Tym samym wnioskodawczyni nie wykazała, aby w okresie poprzedzającym aresztowanie miała zapewnioną właściwą opiekę lekarską w tym zakresie.

Co zaś się tyczy zeznań A. G. odnośnie jej sytuacji majątkowej, to twierdzenie jakoby fakt tymczasowego aresztowania spowodował jej istotne pogorszenie również nie zostało w żaden sposób wykazane, zaś Sąd I instancji trafnie wskazał na szereg dowodów przeciwnych.

W tym kontekście „na marginesie” podnieść wypada, że sama wnioskodawczyni podczas przesłuchania w charakterze podejrzanej w dniu 12 lipca 1995 r. oświadczyła, iż jest bez majątku, nie ma miejsca zameldowania, ale zamieszkuje u brata w Ł. i pomaga matce prowadzić sklep, zaś działalność jej firmy jest od stycznia 1995 r. zawieszona, rok 1994 zakończył się dla niej stratą ok 5.000.000 zł netto, a na obu posiadanych przez firmę rachunkach brak jest środków (k 280 verte ujawnionych na rozprawie akt postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową (...) 3 Ds. 2005/95/VII).

Podzielić należy logikę wnioskowania Sądu Okręgowego, że odmiennie przedstawiona dla potrzeb dochodzenia roszczeń odszkodowawczych kondycja finansowa firmy wnioskodawczyni, nie znajduje żadnego umocowania w dostępnym materiale dowodowym. Brak jest bowiem dokumentacji księgowej, której fakt niezachowania się podnosiła sama wnioskodawczyni. Z informacji Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia XX Wydział Gospodarczy wynika, że w aktach rejestrowych (...) Sp. z o.o. nie ma sprawozdań finansowych za 1994 r. tego podmiotu (k. 1111 akt sprawy głównej). Brak jest również uchwał o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego oraz o pokryciu straty z działalności spółki za rok 1993 r., która wyniosła 322.988.800 zł (przed denominacją).

Zapewnienia wnioskodawczyni o dobrej kondycji finansowej spółki dezawuuje, prawidłowo ustalony przez Sąd Okręgowy, fakt zajęcia przez komornika w dniu 16 listopada 1994 r. mienia ruchomego spółki (...) w postępowaniu egzekucyjnym i jego częściowej sprzedaży oraz wystąpienia w dniu 11 lipca 1994 r. przez wierzyciela spółki - firmę (...) z wnioskiem o ogłoszenie jej upadłości.

Sformułowane w ramach zarzutów apelacji przekonanie skarżącego, jakoby funkcjonowanie linii technologicznej do produkcji kawy, na którą wnioskodawczyni poczyniła duże nakłady, miało w przyszłości przynieść jej znaczne przychody, co zniweczyło tymczasowe aresztowanie, jawi się całkowicie dowolnym: po pierwsze wobec braku jakichkolwiek miarodajnych w tym zakresie dowodów, a po wtóre w świetle okoliczności, że linia stanowiła własność Banku (...) S.A. w G. Ekspozytura w W., który w dniu 14 grudnia 1994 r. wypowiedział umowę jej przewłaszczenia na zabezpieczenie z dnia 22 lipca 1994 r. wobec niewywiązywania się wnioskodawczyni z umów kredytowych, żądając spłaty zadłużenia a w dniu 24 marca 1995 r., wobec braku spłaty, zażądał wydania przedmiotu zabezpieczenia (k. 119 akt IV K 204/01).

Natomiast zaprezentowane przez wnioskodawczynię na rozprawie odwoławczej twierdzenie, jakoby w czasie jej aresztowania skradziono należącą do niej maszynę do prażenia kawy, nie tylko nie znajduje dowodowego potwierdzenia, ale przeczy mu fakt, że maszyna do prażenia kawy stanowiła przedmiot leasingu operacyjnego pomiędzy (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o. we W. na podstawie umowy z dnia 28 lutego 1994 r., która w dniu 17 września 1994 r. została rozwiązana bez wypowiedzenia z jednoczesnym przejęciem przedmiotu leasingu oraz żądaniem zapłaty zaległych zobowiązań umownych, zaś 12 maja 1994 r. leasingodawca złożył oświadczenie o przejęciu również zasypu kawy, stanowiącego przedmiot odrębnej umowy leasingowej z dnia 13 grudnia 1993 r. (k. 135 i 136 akt IV K 204/01).

Fragmentaryczne dokumenty, do których odwołuje się skarżący, w opinii biegłej z zakresu rachunkowości i finansów nie pozwalały - wobec barku ksiąg rachunkowych - ustalić przychodów, kosztów oraz wyniku finansowego spółki.

Przedstawiając 3 warianty przyszłych dochodów biegła opierała wyniki na prognozach sporządzonych przez wnioskodawczynię, tudzież na deklaracjach podatku dochodowego od osób prawnych CIT za okres od 1 stycznia do 30 czerwca 1994 r., zastrzegając, że tylko te ostatnie są dokumentami datowanymi a brak dokumentacji księgowej nie pozwala na ustalenie przychodów, kosztów oraz wyniku finansowego, co decyduje o nieprzydatności opinii, która ma wyłącznie hipotetyczny charakter. Nie sposób również opierać jakiekolwiek ustalenia na deklaracjach CIT, skoro nie znalazły one żadnego potwierdzenia nie tylko w księgach finansowych, których wnioskodawczyni nie przedstawiła, ale też w sprawozdaniu (...) Sp. z o.o., które nie zostało złożone do rejestru. Tym samym, co podnosiła sama biegła, nie sposób zweryfikować zgodności deklaracji CIT z księgami finansowymi.

Trzeba przy tym podnieść, że według opinii biegłej, nawet przy przyjęciu zysku według deklaracji CIT, nie wystarczyłby on na pokrycie straty za poprzedni rok obrachunkowy (brak jest też uchwał o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego oraz o pokryciu straty z działalności spółki za rok 1993 r.). Natomiast prawdopodobieństwo generowania dochodu z funkcjonowania maszyny do prażenia kawy w kolejnym roku, opierało się na założeniu, że taki dochód wypracowałaby w roku 1994, czego wszak nie sposób było stwierdzić wobec braku dokumentacji pozwalającej obliczyć wynik finansowy (brak operacji dotyczących przychodów i kosztów), a czemu przeczy fakt wypowiedzenia umów leasingowych i kredytowych na urządzenia technologiczne do produkcji kawy i przejęcia tych sprzętoprzez wierzycieli.

Mając zatem na uwadze brak dokumentów źródłowych pozwalających na wydanie miarodajnej opinii, jak też fakt ujemnego wyniku finansowego (...) Sp. z o.o. za rok 1993, zadłużenie w ZUS, US i w bankach, niewywiązywania się przez spółkę wnioskodawczyni z zobowiązań finansowych wobec wierzycieli, skutkującego wnioskiem o upadłość dłużnika, zajęciem komorniczym majątku spółki, wypowiedzeniem umów kredytowych oraz leasingowych i przejęciem leasingowanych urządzeń produkcyjnych, jeszcze na wiele miesięcy przed tymczasowym aresztowaniem M. G., wbrew wskazaniom wiedzy, logicznego rozumowania i życiowego doświadczenia (by nie rzec – wbrew fundamentalnym regułom zdrowego rozsądku) byłoby przyjęcie, że to tymczasowe aresztowanie wnioskodawczyni spowodowało problemy finansowe jej firmy, doprowadzając do utraty dochodów z działalności gospodarczej. Całokształt okoliczności ujawnionych na rozprawie wskazuje wszak, że firma ponosiła straty i nie spłacała swoich zobowiązań oraz utraciła uprawnieni do narzędzi produkcyjnych zanim M. G. została tymczasowo aresztowana.

W każdym razie wnioskodawczyni nie przedstawiła, poza subiektywnymi twierdzeniami, żadnych dowodów pozwalającym przyjąć, że tymczasowe aresztowanie wywołało niekorzystną różnicę pomiędzy stanem majątkowym, jaki zaistniał po opuszczeniu przez nią aresztu, a tym, jaki by istniał, gdyby tymczasowe aresztowanie nie było stosowane, a zatem nie wykazała niekorzystnych następstw tymczasowego aresztowania w swoim majątku, zarówno w postaci uszczerbku w nim, jak i utraty korzyści.

Czym innym jest fakt, że będąc tymczasowo aresztowaną, wnioskodawczyni nie mogła podejmować i realizować decyzji związanych ze swoim życiem, również w sferze majątkowej, co samo w sobie nie implikuje jednak przyznania jej odszkodowania, gdy szkodę stąd wynikającą można postrzegać wyłącznie w kategoriach hipotetycznych teorii, a nie stanu rzeczywistego. To zaś - w sposób nierozerwalny powiązane z niewątpliwie niesłusznym tymczasowym aresztowaniem - ograniczenie swobody decyzyjnej i swobody działania, jest kompensowane w drodze zadośćuczynienia.

Konkludując, Sąd I instancji procedował bez obrazy art. 7 kpk w zw. z art. 4 kpk.

Nie sposób też podzielić zarzut obrazy art. 424 § 1 pkt 1 kpk, gdy z treści zarzutu wynika, że skarżący upatruje jej w umotywowaniu przez Sąd I instancji stanowiska, które skarżący kontestuje. Zarzut tak sformułowany sprowadza się w istocie do zakwestionowania ocen przyjętych przez Sąd, a nie wykazuje niedostatków na płaszczyźnie motywacyjnej wyroku.

Godzi się też zauważyć, że nawet stwierdzenie wadliwości uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie mogłoby prowadzić do jego uchylenia, skoro następczy charakter pisemnych motywów sprawia, iż wykazanie ich wpływu na treść wyroku jest wręcz technicznie niemożliwe. O słuszności wyroku nie decydują bowiem jego pisemne motywy, ale całokształt okoliczności ujawnionych na rozprawie i mających swoje odzwierciedlenie w dokumentach sprawozdawczych z jej przebiegu, co wszak jest wystarczającą podstawą do skontrolowania - zarówno przez strony, jak i przez Sąd odwoławczy - prawidłowości wnioskowania o faktach.

Lp.2

Zarzut obrazy przepisów postępowania

Art. 322 kpc w zw. z art. 558 kpk poprzez jego niezastosowanie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W postępowaniu w przedmiocie odszkodowania z tytułu niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania ciężar udowodnienia wysuwanych roszczeń spoczywa na wnioskodawcy, jako stronie, która z określonego twierdzenia wywodzi określone skutki prawne. Tym samym to wnioskodawca, aby skutecznie dochodzić swoich roszczeń, musi udowodnić wszystkie okoliczności uzasadniające podstawę faktyczną i wysokość dochodzonego odszkodowania, ponosząc konsekwencje niepowodzenia w tym względzie.

Jakkolwiek przepis art. 322 kpc, który w zw. z art. 558 kpk może znaleźć zastosowanie w postępowaniu prowadzonym w oparciu o przepisy rozdziału 58 Kodeksu postępowania karnego, pozwalając Sądowi orzekającemu zasądzić odpowiednią sumę według swojej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy, jeżeli uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe, nader utrudnione lub oczywiście niecelowe, to warunkiem zastosowania art. 322 kpc jest przesądzenie istnienia szkody majątkowej (dochodzonej należności). Niemniej istnienie szkody, bądź to pod postacią rzeczywistego uszczerbku, bądź nieodniesionej korzyści, jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa musi być wykazana na zasadach ogólnych przy zastosowaniu reżimu dowodzenia przewidzianego w procedurze karnej, nie zwalniając jednocześnie wnioskodawcy z obowiązku wskazania środków dowodowych niezbędnych do udowodnienia wysokości dochodzonego roszczenia. Innymi słowy po rozwiązanie to, Sąd może sięgnąć dopiero wówczas, gdy poniesienie szkody zostanie wykazane, a jedynie ścisłe udowodnienie jej rozmiaru jest niemożliwe lub nader utrudnione.

Przepis art. 322 kpc w żadnym wypadku nie uzasadnia natomiast przyznania odszkodowania według oceny Sądu w sytuacji, gdy sam fakt powstania szkody nie został udowodniony.

Zważywszy, że w badanych realiach strona wnioskująca nie zdołała wykazać zaistnienia szkody majątkowej w następstwie niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania, zarzut obrazy art. 322 kpc musi zostać uznany za oczywiście bezpodstawny.

Lp.3

Zarzut obrazy przepisów postępowania

Art. 554 § 4 kpk – poprzez jego niezastosowanie i nieprzyznanie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy zwrotu wydatków z tytułu ustanowienia pełnomocnika, pomimo wniosku w tym zakresie.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przepis art. 554 § 4 kpk zasadą czyni, iż wnioskodawcy należy się od Skarbu Państwa zwrot poniesionych wydatków, w tym z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika, jeżeli roszczenie zostało uwzględnione choćby w części.

Nieprzyznanie wnioskodawczyni przez Sąd I instancji zwrotu wydatków z tytułu ustanowienia pełnomocnika w sytuacji częściowego uwzględnienie roszczenia odszkodowawczego koliduje z wyrażoną w tym przepisie zasadą, czyniąc zarzut apelacji w tym zakresie słusznym.

Lp.4

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych

Jak w punkcie 2 a, b, c apelacji

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

a. 

Wobec niezasadności zarzutu dotyczącego wadliwości ocen dowodowych, niezasadny jest również zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia i mogących mieć wpływ na jego treść. Ustalenie wszak – wbrew stanowisku skarżącego – że na skutek tymczasowego aresztowania nie nastąpiło drastyczne i trwałe pogorszenie stanu zdrowia psychicznego wnioskodawczyni, jak również wykazanie, że M. G. miała w areszcie właściwą opiekę lekarską (dokumentacja medyczna potwierdzająca konsultacje psychiatryczne i leczenie farmakologiczne, pobyt w szpitalu psychiatrycznym na badaniach połączonych z obserwacją), znajduje umocowanie w dowodach logicznie uznanych za wiarygodne, co zarzut oparty na podstawie art. 438 pkt 3 kpk czyni oczywiście bezzasadnym.

Natomiast pogorszenie ogólnego stanu psychicznego wnioskodawczyni na skutek długotrwałego, przewlekłego stresu związanego z izolacją (ale też toczącym się procesem karnym), które przełożyło się na potrzebę hospitalizacji po opuszczeniu aresztu, zostało uwzględnione przez Sąd I instancji, rzutując na wysokość kwoty zadośćuczynienia, czego wyrazem jest uzasadnienie zaskarżonego wyroku.

Kwota zadośćuczynienia ustalona przez Sąd I instancji na poziomie 10.000 zł za każdy miesiąc izolacji, należycie uwzględnia również jej ustalone warunki, a zatem pobyt w 10-osobowej celi z osobami palącymi.

Należy pamiętać, że zadośćuczynienie, stanowiące próbę przeliczenia na pieniądze fizycznego i psychicznego cierpienia związanego z wykonaniem izolacyjnego środka przymusu, musi być tak ukształtowane, aby spełniając rolę kompensacyjną, nie prowadziło do bezpodstawnego wzbogacenia. Ustalona kwota zadośćuczynienia jest bezspornie odczuwalna dla wnioskodawczyni a jednocześnie utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, jeśli uwzględnić, że jej średnia w przeliczeniu na każdy miesiąc pozbawienia wolności ponad dwukrotnie przekracza średnią krajową netto w sektorze przedsiębiorstw w całym 2021 r. (według GUS wyniosła ona 4240 zł netto przy zatrudnieniu na umowę o pracę).

b.  i c.

Wobec niewykazania przez wnioskodawczynię zaistnienia szkody majątkowej wynikającej z jej tymczasowego aresztowania, za to przy dowodowym potwierdzeniu rozlicznych nieregulowanych zobowiązań wnioskodawczyni w okresie poprzedzającym aresztowanie oraz mając na względzie fakt, że w zakresie prowadzonej przez M. G. działalności gospodarczej pod firmą (...) Sp. z o.o. wiarygodne udokumentowanie na płaszczyźnie majątkowej znajduje strata za 1993 r. (deklaracje CIT pozostają nieweryfikowalne wobec braku dokumentów księgowych, gdy tymczasem samo deklarowanie dochodów może mieć dla prowadzącego działalność gospodarczą znaczenie choćby przy zaciąganiu kredytów, czy zawieraniu umów leasingowych), poczynione ustalenia w zakresie braku podstaw odszkodowawczych uznać należy za prawidłowe.

Lp.5

Zarzut obrazy prawa materialnego

1.  Art. 445 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie (pkt 3a zrzutów apelacji);

2.  Art. 361 § 1 kc – poprzez jego niewłaściwe zastosowanie (pkt 3b zarzutów apelacji)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny 1 i 2

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. 1

W sytuacji, gdy przepis art. 445 § 1 kc normuje zadośćuczynienie jako świadczenie fakultatywne i nie zawiera żadnej normy stanowczej w zakresie kwoty przyznawanego zadośćuczynienia, swobodnej ocenie Sądu orzekającego pozostawiając jaka jej wysokość będzie w danym wypadku odpowiednią rekompensatą za krzywdę, to zarzut obrazy tego przepisu - wywodzony z nieadekwatności zasądzonego zadośćuczynienia do rozmiaru krzywdy - jest z gruntu chybiony, zaś zastrzeżenia w tym zakresie mogą być podnoszone wyłącznie w oparciu o zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, jeżeli mógł mieć wpływ na jego treść.

Tym samym podniesiony w apelacji zarzut obrazy art. 445 § 1 kc jest oczywiście bezzasadny.

Ad. 2

Przepis art. 361 § 1 kc określa zakres obowiązku odszkodowawczego zobowiązanego w sytuacji zaistnienia szkody stanowiącej źródło tego obowiązku.

Ustalenie przez Sąd I instancji, że szkoda taka nie została udowodniona, wyklucza rozważania w zakresie adekwatnej przyczynowości w rozumieniu tego przepisu, co zarzut jego obrazy czyni bezpodstawnym.

Wniosek o:

1.  zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawczyni dodatkowo kwoty 1.220.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku,

2.  zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawczyni kwoty 4.794.834,26 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku,

3.  zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawczyni zwrotu kosztów postępowania przed Sądem I instancji w tym kosztów ustanowienia pełnomocnika, według norm przepisanych.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny 3

☒ niezasadny 1 i 2

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ad. 1 i 2

Wobec niezasadności zarzutów podniesionych w apelacji, niezasadne są również powyższe wnioski podyktowane założeniem o słuszności zarzutów.

Ad. 3

Wobec zasadności zarzutu obrazy art. 554 § 4 kpk, zasadny jest również wniosek o zasądzenie zwrotu kosztów ustanowienia pełnomocnika w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.

Nie sposób natomiast odnaleźć faktyczną podstawę wniosku o zwrot wnioskodawczyni innych kosztów postępowania przed Sądem I instancji, skoro strona wnioskująca nie wskazała nawet tytułu ich poniesienia, nie wspominając o wysokości i zasadności.

1.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Omyłkowe ustalenie przez Sąd I instancji, że długość tymczasowego aresztowania M. G. w okresie od dnia 10 lipca 1995 r. do dnia 20 marca 1996 r.) sięga 7 miesięcy (część 6 pkt 2 uzasadnienia), podczas gdy przekracza ono 8 miesięcy.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Przedział czasowy od dnia 10 lipca 1995 r. do dnia 20 marca 1996 r. wynosi 8 miesięcy i 10 dni, a nie 7 miesięcy, jak błędnie przyjął Sąd I instancji.

Sąd ten, ustalając wysokość zadośćuczynienia, racjonalnie przyjął kwotę 10.000 zł za każdy miesiąc, w tym rozpoczęty, skoro wedle tych kryteriów za okres tymczasowego aresztowania przekraczający – wedle omyłkowego obliczenia – 7 miesięcy, zasądził na rzecz wnioskodawczyni kwotę 80.000 zł. Mając zatem na uwadze, że wedle prawidłowego obliczenia tymczasowe aresztowanie przekraczało w istocie okres 8 miesięcy, należało ponad orzeczoną zaskarżonym wyrokiem kwotę zadośćuczynienia dodatkowo zasądzić kwotę 10.000 (dziesięciu tysięcy) złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty.

2.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

w zakresie nieobjętym zmianą.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Jak w rubryce 4.

A nadto: zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawczyni M. G. kwotę 624 (sześciuset dwudziestu czterech) złotych tytułem zwrotu kosztów ustanowienia pełnomocnika w postępowaniu przed Sądem I instancji .

Zwięźle o powodach zmiany

Jak w rubryce 4.

A nadto: uwzględniając zarzut apelacji w zakresie niezasadnego niezwrócenia wnioskodawczyni kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem I instancji, Sąd Apelacyjny uwzględnił również wniosek apelacji w powyższym zakresie, biorąc pod uwagę przy ustaleniu należnej kwoty liczbę terminów rozprawy, na których pełnomocnik był obecny (w oparciu o protokoły rozprawy głównej).

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV i V

zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawczyni M. G. kwotę 288 (dwustu osiemdziesięciu ośmiu) złotych tytułem zwrotu kosztów ustanowienia pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym, mając na uwadze stawiennictwo pełnomocnika na dwóch terminach rozprawy odwoławczej (240 zł plus 20%) oraz ustalono, że koszty postępowania odwoławczego ponosi Skarb Państwa

2.  PODPIS

Ewa Leszczyńska-Furtak Dorota Tyrała Anna Zdziarska

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik wnioskodawczyni

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wysokość zadośćuczynienie, niezasądzenie odszkodowania,

niezasądzenie zwrotu wydatków z tytułu ustanowienia pełnomocnika.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana