II AKa 142/22 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Warszawie z 2024-03-08
Sygn. akt II AKa 142/22
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 marca 2024 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSA – Marzanna A. Piekarska - Drążek (spr.)
Sędziowie: SSA – Rafał Kaniok
SSA – Ewa Leszczyńska - Furtak
Protokolant Wiktoria Siporska
przy udziale prokuratora Stanisława Wieśniakowskiego
po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2024 r.
sprawy z wniosku Z. M.
przeciwko Skarbowi Państwa
w przedmiocie zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie
w dniu 8 grudnia 2020 r. w Warszawie
na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora Prokuratury Okręgowej
w Warszawie
od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 19 stycznia 2022 r., sygn. akt XVIII Ko 162/21
1. na podst. art. 439 § 1 pkt 2 kpk uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania w należytej obsadzie;
2. na podst. art. 554 § 4 kpk i § 11 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawczyni Z. M. kwotę 336 (trzystu trzydziestu sześciu) złotych z tytułu zwrotu kosztów ustanowienia pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym;
3. obciąża Skarb Państwa wydatkami za postępowanie odwoławcze.
UZASADNIENIE
UZASADNIENIE |
||||||||||||||||||||||
Sygnatura akt |
II AKa 142/22 |
|||||||||||||||||||||
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
|||||||||||||||||||||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
||||||||||||||||||||||
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||||
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 19 stycznia 2022 r., w sprawie sygn. akt XVIII Ko 162/21, uznający częściowo wniosek pełnomocnika Z. M. o zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie w dniu 8 grudnia 2020 r. w Warszawie. |
||||||||||||||||||||||
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
||||||||||||||||||||||
☒ prokurator |
||||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel posiłkowy |
||||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel prywatny |
||||||||||||||||||||||
☐ obrońca |
||||||||||||||||||||||
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
||||||||||||||||||||||
☐ pełnomocnik wnioskodawcy |
||||||||||||||||||||||
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||||||||||||||||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||||||||||||||||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść wnioskodawczyni |
☒ w całości |
|||||||||||||||||||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||||||||||||||||||
☐ |
co do kary |
|||||||||||||||||||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||||||||||||||||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||||||||||||||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu |
|||||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia |
|||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||||||||||||||||||
☐ |
||||||||||||||||||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||||||||||||||||||
1.4. Wnioski |
||||||||||||||||||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
|||||||||||||||||||
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
||||||||||||||||||||||
2.1. Ustalenie faktów |
||||||||||||||||||||||
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
||||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||||||||
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
||||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||||||||
2.2. Ocena dowodów |
||||||||||||||||||||||
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
||||||||||||||||||||
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
||||||||||||||||||||
. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||||||||||||||||||||||
Lp. |
Apelacja prokuratora |
|||||||||||||||||||||
I. zarzut naruszenia art. 552 § 4 kpk w zw. z art. 410 kpk w zw. z art. 7 i 424 kpk, II. zarzut błędu w ustaleniach faktycznych co do przyjęcia niewątpliwej niesłuszności zatrzymania wnioskodawczyni. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadne |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||||||||||||||||||||||
Zarzuty apelacji prokuratora nie zostały merytorycznie rozpoznane w postępowaniu odwoławczym, ponieważ Sąd Apelacyjny był zobligowany w pierwszej kolejności do oceny wyroku sądu I instancji pod kątem bezwzględnych podstaw odwoławczych z art. 439 § 1 kpk. Sąd apelacyjny, większością składu, ze zdaniem odrębnym SSA Rafała Kanioka, uznał, że Sąd Okręgowy w Warszawie w obsadzie sędziego sądu rejonowego delegowanego do orzekania w sądzie okręgowym, Piotra Maksymowicza, wydając zaskarżony wyrok, był sądem nienależycie obsadzonym, w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 kpk. Uzasadnienie takiego stanowiska znajduje się w dalszej części uzasadnienia. |
||||||||||||||||||||||
Wniosek |
||||||||||||||||||||||
1. o zmianę wyroku i oddalenie w całości wniosku o zadośćuczynienie. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny – w zakresie kosztów procesu ☐ niezasadny |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||||||||||||||||||||||
Wniosek prokuratora, podobnie jak zarzuty jego apelacji, nie podlegały ocenie z powodu uchylenia wyroku, z urzędu, na podstawie art. 439 § 1 pkt 2 kpk. Zatem, zarzuty i wnioski prokuratora nie miały żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sądu apelacyjnego i nie były, w najmniejszym stopniu, przyczynkiem do takiej decyzji procesowej sądu odwoławczego, bowiem okoliczności zatrzymania Pani Z. M., w dniu 8 grudnia 2020 r., w wyniku bezzasadnych decyzji prokuratora Michała Marcinkowskiego z Prokuratury Rejonowej Warszawa Śródmieście o wszczęciu dochodzenia (sygn. PR 4 Ds. 1540.2020.II) i przymusowym zatrzymaniu w charakterze podejrzanej o przestępstwo z art. 261 § 1 kodeksu karnego (także o przeszukaniu i oskarżeniu - sygn. Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia X K 641/21)), są niepodważalne. Jednoznaczne w tym względzie postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie, II Kp 196/21, z dnia 24 marca 2021r., o niezasadności zatrzymania, nie pozostawia pola do dywagacji o istocie roszczenia wnioskodawczyni. Otwartą pozostaje kwestia wysokości kwotowej zadośćuczynienia dla pokrzywdzonej, jak też ewentualnych konsekwencji służbowych funkcjonariuszy państwowych, którzy takie czynności zarządzili, w określonych uwarunkowaniach politycznych, w celu wywarcia przez służby takiej presji na demonstrujących pokojowo obywateli, by zaniechali swojego sprzeciwu. Nie należy więc utożsamiać uchylenia wyroku sądu okręgowego z racjami apelującego, a wyłącznie z ochroną podstawowych praw procesowych stron postępowania, do rozpoznania sprawy przez niekwestionowany sąd – sąd ustanowiony ustawą, którego powołanie i niezależność, nie zostaną podważone, ani w krajowym porządku prawnym, ani w międzynarodowym. |
||||||||||||||||||||||
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
||||||||||||||||||||||
Sąd Apelacyjny, większością składu, uznał, że udział w wydaniu wyroku sądu I instancji - Sądu Okręgowego w Warszawie - sędziego Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie, delegowanego do sądu okręgowego, stanowi przesłankę z art. 439 § 1 pkt 2 kpk, tj. bezwzględną podstawę do uchylenia zaskarżonego wyroku, z powodu nienależytej obsady sądu. Delegacja SSR Piotra Maksymowicza do Sądu Okręgowego w Warszawie, biegła częściowo równolegle z funkcją Wiceprezesa Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie (sprawuje ją do obecnej chwili), powierzoną przez ówczesnego ministra sprawiedliwości. Choć w chwili wydawania zaskarżonego wyroku sędzia Piotr Maksymowicz nie pełnił jeszcze tej funkcji, przyjął ją bowiem we wrześniu 2022 r., to orzekając w styczniu 2022 r., był już kandydatem do nominacji na sędziego sądu okręgowego, z rekomendacją niekonstytucyjnego organu, jakim jest Krajowa Rada Sądownictwa, utworzona w 2018 r., na podstawie ustawy z 8 grudnia 2017 r. Pan sędzia, od 2015 r, kilkakrotnie zabiegał o awans – nominację do sądów wyższych instancji, w tym z udziałem takiej właśnie, upolitycznionej, Rady. Pan sędzia zgłosił się, po raz kolejny, na wolne miejsce w Sądzie Okręgowym w Warszawie ogłoszone w Monitorze Polskim z 2018 r. poz. 291 i uchwałą neo KRS z 8 czerwca 2021 r. został przedstawiony do powołania na to stanowisko. Otrzymał nominację na urząd sędziego sądu okręgowego w dniu 27 czerwca 2022 r., a zaledwie kilka tygodni później zgłosił się na delegację do Sądu Apelacyjnego w Warszawie, odpowiadając na ofertę nowych prezesów tego sądu (od lipca 2022 r.) Piotra Schaba i Przemysława Radzika, będących równocześnie specjalnymi Rzecznikami Dyscyplinarnymi Sędziów Sądów Powszechnych, powołanymi przez Ministra Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobrę, znanymi ze wszczynania licznych postępowań dyscyplinarnych wobec niezależnych sędziów orzekających zgodnie z Konstytucją RP, uchwałami i orzeczeniami SN i trybunałów europejskich. Należy przypomnieć, że w czasie orzekania na delegacji SSR Piotra Maksymowicza w Sądzie Okręgowym w Warszawie, prezesem tego sądu, od 2020 r., był również sędzia Piotr Schab, a wiceprezesem był jego zastępca dyscyplinarny SSR Przemysław Radzik, natomiast drugi zastępca rzecznika Michał Lasota otrzymał delegację do SO w Warszawie z Sądu Rejonowego w Nowym Mieście Lubaskim. Wszyscy trzej awansowali następnie do Sądu Apelacyjnego w Warszawie i orzekają aktualnie, razem z sędzią Piotrem Maksymowiczem, w VIII Wydziale Karnym Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Pan sędzia P. Maksymowicz ubiegając się o nominację do sądu apelacyjnego, zależałby ponownie od przychylności prezesów - opinii Kolegium Sądu Apelacyjnego, złożonego z prezesa apelacji i dwóch prezesów sądów okręgowych, z których jeden otrzymał nominację 6 grudnia 2023 r. (Pani Prezes SO w Warszawie Joanna Przanowska-Tomaszek), w błyskawicznym systemie awansów, z którego korzysta Pan sędzia P. Maksymowicz, zaś drugi ubiega się o awans (sędzia Michał Bukiewicz – Prezes SO Warszawa - Praga). Aktualny etap awansu do sądu apelacyjnego sędziego Piotra Maksymowicza, jak też innych sędziów delegowanych w czasie prezesury P. Schaba, nie był komunikowany sędziom sądu apelacyjnego i odbywał się w zamkniętym gronie prezesów, z wykorzystaniem ocen wizytatorów, które nie były prezentowane środowisku sędziowskiemu. Pan sędzia Piotr Maksymowicz wykonuje nieprzerwanie funkcję wiceprezesa sądu rejonowego. Wszystkie te okoliczności stały się, z urzędu, przedmiotem oceny składu Sądu Apelacyjnego w niniejszej sprawie, przed przystąpieniem do merytorycznej oceny zarzutów apelacji, zwłaszcza, że w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie zapadło już wcześniej, w innej sprawie, orzeczenie podważające niezależność sędziego P. Maksymowicza. Postanowieniem z 29 czerwca 2023 r., sygn. II AKa 97/22, Sąd Apelacyjny w Warszawie, na podst. art. 41 § 1 kpk, wyłączył sędziego delegowanego Piotra Maksymowicza od rozpoznania sprawy apelacyjnej, uznając, że droga jego awansu, w tym łączenie delegacji zależnej od ministra sprawiedliwości, z funkcją wiceprezesa sądu, powierzoną przez tego samego ministra, narusza gwarancje niezależności i bezstronności sądu z jego udziałem. Za wydanie takiego postanowienia oraz podobnych, w sprawach sygn. II AKa 121/22 i II AKa 99/22, sędzia Anna Kalbarczyk otrzymała zarzut dyscyplinarny sformułowany 16 września 2023 r. przez sędziego – zastępcę rzecznika dyscyplinarnego i Prezesa SO w Olsztynie - Michała Lasotę, ubiegającego się wówczas o nominację do SA w Warszawie, który uzyskał ją w październiku 2023 r. Obecnie sędzia M. Lasota orzeka w VIII Wydziale Karnym SA (będąc równocześnie zastępcą przewodniczącego II Wydziału Karnego SA w Warszawie i rzecznikiem dyscyplinarnym) razem z SSO del. P. Maksymowiczem i prezesem- rzecznikiem P. Schabem oraz z P. Radzikiem, niedawnym wiceprezesem sądów apelacyjnych w Warszawie i w Poznaniu i zastępcą rzecznika dyscyplinarnego P. Schaba, których wyroki są uchylane przez Sąd Najwyższy, z powodu nienależytej obsady sądu- art. 439 § 1 pkt 2 kpk – wadliwości powołań i braku niezależności. Są to przedstawiciele grupy sprawującej najwyższe funkcje w systemie dyscyplinarno – nadzorczym, ukształtowanym po 2017 r., w celu planowego niszczenia niezależności sądownictwa, grupy wzajemnie wspierającej swoje awanse, z pomocą neo KRS. Sąd Apelacyjny, wyłączając SSO del. P. Maksymowicza z udziału w wymienionych wcześniej sprawach, powołał się trafnie na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 16 listopada 2021 r. w sprawie C-748/19 do C-754/19, stwierdzający, że art. 19 ust. 1 akapit 2 TUE odczytany w świetle art. 2 i 6 ust. 1 i 2 dyrektywy 2016/343 należy interpretować w ten sposób, że ,, stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym, zgodnie z którymi minister sprawiedliwości może, na podstawie kryteriów, które nie zostały podane do publicznej wiadomości, z jednej strony delegować sędziego do sądu karnego wyższej instancji na czas nieokreślony, zaś z drugiej strony w każdym czasie na podstawie decyzji, która nie zawiera uzasadnienia, odwołać sędziego z tego delegowania…” Cytowany wyrok ma zastosowanie w prowadzonej tu ocenie niezależności sędziego delegowanego Piotra Maksymowicza, który tylko w roku 2022, korzystał z delegacji ministra do Sądu Okręgowego w Warszawie i Sądu Apelacyjnego w Warszawie, otrzymał nominację do pierwszego z sądów oraz funkcję Wiceprezesa Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie. Należy podkreślić, że Sąd Najwyższy wydał na bazie wyroku TSUE szereg orzeczeń kasatoryjnych w stosunku do orzeczeń sądów powszechnych, które zapadły z udziałem sędziów delegowanych, (np.wyrok SN z 19 kwietnia 2023 r., III KK 375/21), po stwierdzeniu, że delegacje i ubieganie się o awans do sądu wyższej instancji, przebiegały w powiązaniu z funkcjami w systemie dyscyplinarno- nadzorczym stworzonym po 2017 r. lub były w inny, specjalny, sposób powiązane z władzą zewnętrzną. Wypada zaznaczyć, że po ogłoszeniu wyroku TSUE z 16 listopada 2021r., jeden z doświadczonych sędziów Sądu Okręgowego w Warszawie, delegowany do Sądu Apelacyjnego w Wydziale II Karnym, zrezygnował z delegacji uzyskanej od ówczesnego ministra sprawiedliwości, powołując się na to rozstrzygnięcie Trybunału. Od tego czasu, a nawet już od ok. 2018 r., niezależni sędziowie z okręgów warszawskich nie ubiegali się o delegacje, a tym bardziej o nominacje do sądu apelacyjnego. Nie sposób też pominąć orzeczeń Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, opartych na orzeczeniach TSUE i ETPCz, w tym wyroku z 22 lipca 2021 r.- skarga R. pko Polsce, z 8 listopada 2021 r. D.-F. i O. pko Polsce, z 15 marca 2022 r. G. pko Polsce i innych, aż do wyroku pilotażowego z 23 listopada 2023 r. skarga 50849/21 Wałęsa pko Polsce, stwierdzających systemowe naruszenie prawa w Polsce od 2018 r. w procedurze powoływania sędziów z udziałem upolitycznionego organu, którym stała się Krajowa Rada Sądownictwa, po zmianach wprowadzonych ustawą z 8 grudnia 2017 r. (wykluczona z Sieci Europejskich Rad Sądownictwa za podporządkowanie polityczne i działanie przeciwko niezależności sądownictwa i niezawisłości sędziów). Pan sędzia Piotr Maksymowicz nie powziął refleksji nad przywołanymi orzeczeniami, ani uchwałami Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r. i 2 czerwca 2022 r., dotyczącymi niekonstytucyjności neo KRS, ani nad uchwałami zgromadzeń sędziowskich apelacji warszawskiej i okręgu warszawskiego z 2018 i 2019 r., wzywającymi sędziów do nieuczestniczenia w wadliwej procedurze nominacyjnej przed takim organem. Pan sędzia, kilkakrotnie, występował do tego organu o rekomendację do nominacji na urząd sędziego sądu wyższej instancji. Równocześnie, sprawuje funkcję wiceprezesa jednego z największych i najistotniejszych sądów rejonowych w kraju. W ciągu zaledwie kilkunastu miesięcy, sędzia Piotr Maksymowicz, z poparciem Piotra Schaba i innych wymienionych tu osób z jego otoczenia, zabiegał o awanse, obejmujące dwa najwyższe szczeble sądownictwa powszechnego. Przyspieszenie kariery Pana sędziego, po pozytywnej rekomendacji neo KRS z 2021r., połączone w 2022r. z funkcją wiceprezesa sądu i zależnością od prezesów sądu okręgowego i apelacyjnego, a równocześnie specjalnych rzeczników dyscyplinarnych byłego ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry, wywołuje uzasadnione obawy co do bezstronności i niezależności sądu utworzonego z udziałem sędziego. Zarzuty takie nie wymagają wykazania stronniczości w konkretnej sprawie i często nie ma takiej możliwości, zwłaszcza gdy wyrok wydaje się być korzystny dla strony pokrzywdzonej, ale w oglądzie zewnętrznym i w kategoriach bezstronności instytucjonalnej, sąd z udziałem sędziego, który osiąga spektakularne awanse, funkcje i inne profity zawodowe dzięki władzy zewnętrznej, która niszczyła odrębność sądownictwa, będzie postrzegany jako niespełniający standardu niezależnego sądu. Nie umniejszając doświadczenia zawodowego sędziego Piotra Maksymowicza, należy pamiętać, że w normalnych warunkach, w prawidłowej procedurze nominacyjnej (także ubiegając się o delegację), stanąłby on do konkursu z dużą grupą sędziów, o co najmniej porównywalnym poziomie zawodowym. Wielu wybitnych sędziów sądów rejonowych i okręgowych, dochowując warunków prawnych i standardów etycznych służby, zrezygnowało z awansu, nie stanęło do konkursów przed niekonstytucyjną i upolitycznioną Krajową Radą Sądownictwa, w postaci utworzonej po 2017r., zrezygnowało albo nie przyjęło delegacji do sądów wyższych instancji, w tym do Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Są to okoliczności dobrze znane sędziemu P. Maksymowiczowi, który był na delegacji w Sądzie Okręgowym w Warszawie w czasie, gdy rzecznicy dyscyplinarni - prezesi tego sądu- szykanowali sędziów tego sądu: Igora Tuleyę, Piotra Gąciarka, Annę Ptaszek, Annę Bator-Ciesielską czy Krzysztofa Chmielewskiego. Pan P. Maksymowicz, jako sędzia i Wiceprezes SR dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie, karnista, zna sprawę sędziego tego sądu, Łukasza Bilińskiego, który w czerwcu 2019r., został odsunięty od orzekania w sprawach karnych (pod pozorem likwidacji wydziału karnego i wzmocnienia wydziału rodzinnego), za wydawanie opartych na Konstytucji i prawach człowieka orzeczeń uniewinniających obywateli, demonstrujących przeciwko łamaniu praworządności. Sędzia Łukasz Biliński, jako jedyny karnista likwidowanego wydziału, został przeniesiony poza pion karny SR dla Warszawy Śródmieścia i do dzisiaj walczy w sądach krajowych oraz w Europejskim Trybunale Praw Człowieka o przywrócenie do pracy w wydziale karnym sądu kierowanego od 2022r. m.in. przez sędziego Piotra Maksymowicza. Bezskutecznie zabiega o przywrócenie u kolejnych prezesów sądu rejonowego. Sędzia Łukasz Biliński był jednym z pierwszych sędziów w Polsce, przeniesionych w latach 2018-2022 do innego wydziału, w ramach szykan za niezależne orzekanie i w odniesieniu do tego sędziego ten akt bezprawia trwa do dzisiaj. Przypadki wymienionych tu sędziów znane są w kraju i zagranicą, podobnie jak ci, którzy ich nękali, a od których zależała w dużej mierze kariera sędziego Piotra Maksymowicza w 2022 i 2023 r. (opinie prezesowskich kolegiów, propozycje i poparcie delegacji przez prezesów P. Schaba i P. Radzika, będących równocześnie najwyższymi rzecznikami dyscyplinarnymi sędziów). Biorąc pod uwagę opisane tu kwestie prawne i faktyczne, sąd apelacyjny uznał, że sąd I instancji w osobie sędziego Piotra Maksymowicza, nie spełniał konstytucyjnego i konwencyjnego standardu sądu, dlatego wyrok wydany w niniejszej sprawie został uchylony na podst. art. 439 § 1 pkt 2 kpk, niezależnie do granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu obsady sądu na treść rozstrzygnięcia. Mimo, iż wnioskodawczyni, której roszczenie zostało co do zasady uwzględnione, a częściowo, w zakresie kwoty zadośćuczynienia, nie odwołała się od wyroku sądu okręgowego, to jej prawo i prawo każdej strony do rozpatrzenia sprawy przez bezstronny sąd ustanowiony ustawą, gwarantowane w art. 6 ust.1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP i art. 47 Karty Praw Podstawowych UE, podlega bezwzględnej ochronie. Strażnikiem tego prawa są sądy odwoławcze i Europejski Trybunał Praw Człowieka. W interesie stron i całego porządku prawnego, leży to, by sprawa była osądzona w taki sposób, by jej wynik był później niepodważalny. W sytuacji, gdy wadę wyroku, o randze bezwzględnej przesłanki odwoławczej z art. 439 § 1 kpk, można skorygować przed prawomocnym zakończeniem sprawy, to sąd II instancji nie może się uchylić od obowiązku wydania orzeczenia kasatoryjnego i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, w celu naprawy wadliwego procesu i wydania orzeczenia w prawidłowym składzie. Dopiero takie rozstrzygnięcie, zrealizuje podstawowe prawo procesowe stron – prawo do rozpoznania sprawy przez sąd niezależny, ustanowiony ustawą. Należy brać pod uwagę to, że strony mogą dopiero w kasacji podnieść zarzut nienależytej obsady sądu. Po zmianie ustroju sądów, jaka nastąpiła w latach 2015-2022 i wprowadzeniu nadzwyczajnej izby w Sądzie Najwyższym i nadzwyczajnych środków odwoławczych, przewidzianych dla prokuratury, nie można wykluczyć, że, nieoczekiwanie dla pokrzywdzonej, dojść może do próby podważenia orzeczenia dotkniętego nieważnością z art. 439 § 1 kpk, w trybie skargi nadzwyczajnej - wyroku, którego utrzymanie w postępowaniu apelacyjnym, uznałby prokurator za niekorzystne dla Skarbu Państwa i prokuratury, broniącej w apelacji stanowiska o legalności i zasadności zatrzymania Pani Z. M. w dniu 8 grudnia 2020 r w Warszawie. Korzystny, w pewnym stopniu, dla niej wyrok, może okazać się niestabilny i wprowadzić stronę w stan niepewności prawnej. W celu uniknięcia takich ryzyk procesowych, a przede wszystkim dla zagwarantowania stronom prawa podstawowego - do rozpoznania sprawy przez niezależny, ustanowiony ustawą sąd, zaskarżony wyrok należało uchylić i sprawę przekazać do rozpoznania przez sąd należycie obsadzony. Sprawa powinna otrzymać niezwłocznie bieg, bacząc na to, że wnioskodawczyni nazbyt długo oczekuje na prawidłowe rozstrzygnięcie takiego sądu. |
||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
||||||||||||||||||||||
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
||||||||||||||||||||||
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||||
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
||||||||||||||||||||||
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||||
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach zmiany |
||||||||||||||||||||||
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
||||||||||||||||||||||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
||||||||||||||||||||||
1.1. |
Przyczynę uchylenia wyroku wskazano w pkt 4 |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
||||||||||||||||||||||
4.1. |
||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
||||||||||||||||||||||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
||||||||||||||||||||||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
||||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||||||||||
6. Koszty Procesu |
||||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||||||||||
Pkt 2 |
Sąd Apelacyjny obciążył wydatkami za postępowanie odwoławcze Skarb Państwa, zgodnie z art. 554 § 4 kpk. Wniosek pełnomocnika wnioskodawczyni, o zwrot na rzecz Z. M. kosztów pomocy prawnej udzielonej w postępowaniu odwoławczym, był zasadny, ponieważ pełnomocnik reprezentował wnioskodawczynię na rozprawach apelacyjnych. Podstawą zasądzenia zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 336 zł, było Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. o stawkach za czynności adwokackie. |
|||||||||||||||||||||
7. PODPISy |
||||||||||||||||||||||
SSA Marzanna A. Piekarska – Drążek SSA Ewa Leszczyńska-Furtak SSA Rafał Kaniok – zd. odr. |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
Prokurator |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 19 stycznia 2022r., sygn. XVIII Ko 162/21 |
|||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☐ |
co do kary |
|||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.4. Wnioski |
||||||
☐ |
Uchylenie |
☒ |
zmiana |
Zwięzłe uzasadnienie V.S. SSA Rafała Kanioka do wyroku
Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 8 marca 2024 r.
sygn. akt II AKa 142/22
Nie zgadzam się z zakwestionowaniem w niniejszej sprawie bezstronności sędziego orzekającego w postępowaniu pierwszoinstancyjnym w oparciu m.in. o fakt brania udziału w procedurze nominacyjnej z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 roku o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018r. poz. 3 ze zm.). Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 23.01.2020 r., stanowiącą wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 19 listopada 2019 roku w sprawach C-585/18, C-624/18 i C-625/18:, „nienależyta obsada sądu w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. albo sprzeczność składu sądu z przepisami prawa w rozumieniu art. 379 pkt 4 k.p.c. zachodzi także wtedy, gdy w składzie sądu bierze udział osoba powołana na urząd sędziego w sądzie powszechnym albo wojskowym na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r.,poz. 3), jeżeli wadliwość procesu powoływania prowadzi, w konkretnych okolicznościach, do naruszenia standardu niezawisłości i bezstronności w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.” Stwierdzić zatem należy, że wprowadzone przez Sąd Najwyższy uchwałą z 23.01.2020 r. kryteria oceny nienależytej obsady sądu odwołują się do badania niezawisłości i bezstronności sędziego nie tylko w perspektywie przebiegu procesu nominacyjnego, ale również w okolicznościach danej sprawy. W mojej ocenie fakt, że sędzia Piotr Maksymowicz został powołany w ramach w/w procedury na urząd sędziego Sądu Okręgowego w Warszawie, w realiach przedmiotowego postępowania, nie daje podstaw do uznania orzeczeń przez niego wydanych jako wadliwych w stopniu opisanym przez art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. Tym bardziej, że w dacie wydania zaskarżonego wyroku orzekał on jedynie w ramach delegacji do Sądu Okręgowego tj.przed uzyskaniem nominacji na sędziego tego Sądu.
Na podstawie przebiegu dotychczasowej służby Sędziego, uznać należy, iż brak jest danych, które w tej konkretnej sprawie, uzasadniałyby uznanie, że S nie daje gwarancji bezstronności i niezawisłości, zarówno ze względu na przebieg jego kariery po wydaniu w/w wyroku – w tym udział w procesie nominacyjnym przed wadliwie ukształtowaną KRS – jak też z uwagi na okoliczności, iż w momencie wydania tegoż orzeczenia był on sędzią delegowanym przez Ministra Sprawiedliwości, który jednocześnie pełnił funkcję Prokuratora Generalnego.
Godzi się zauważyć, iż Sąd Okręgowy( orzekając w przedmiotowej sprawie w składzie jednoosobowym) wydał wyrok co do zasady sprzeczny ze stanowiskiem Prokuratora, zaś sędzia sprawozdawca w wyczerpujących pisemnych motywach wyroku, w sposób konsekwentny i rzeczowy podważał argumentację prezentowaną w niniejszej sprawie przez Prokuraturę.
W sprawie niniejszej nie zaistniały zatem okoliczności, wskazujące na zaistnienie bezwzględnej przesłanki odwoławczej z art. 439 § 1 pkt. 2 k.p.k. Tym samym brak było podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku bez merytorycznego rozpoznania wniesionej apelacji. Jednocześnie zostało w ten sposób zdecydowanie osłabione prawo strony(składającej wniosek o zadośćuczynienie) do uzyskania rozstrzygnięcia sprawy w rozsądnym terminie, tym bardziej, że strona ta nie zakwestionowała wyroku Sądu Okręgowego, przyznającego w/w zadośćuczynienie na jej rzecz.
Rafał Kaniok
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Marzanna A. Piekarska-Drążek, Rafał Kaniok , Ewa Leszczyńska-Furtak
Data wytworzenia informacji: