Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 12 marca 2024 roku

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Tomasz Turbak

Protokolant: Edyta Bełczowska

przy udziale prokuratora Łukasza Kuchno

po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 12 marca 2024 roku,

sprawy T. P.

podejrzanego o czyny z art. 207 § 1a kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

w przedmiocie zażalenia obrońcy z urzędu podejrzanego na postanowienie Sądu Rejonowego w Tarnobrzegu z dnia 12 lutego 2024 r. w sprawie sygn. II Kp (...) w przedmiocie zarządzenia badania psychiatrycznego podejrzanego połączonego z obserwacją w zakładzie leczniczym

na podstawie art. 437 § 2 kpk

p o s t a n o w i ł :

zmienić zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego w Tarnobrzegu z dnia 12 lutego 2024r. w sprawie sygn.. II Kp (...)w ten sposób, że odmówić uwzględnienia wniosku prokuratora o orzeczenie wobec T. P. badania stanu zdrowia psychicznego połączonego z obserwacją w zakładzie leczniczym –(...)

UZASADNIENIE

Prokuratura Rejonowa w Tarnobrzegu nadzoruje postępowanie przygotowawcze w sprawie sygn.(...)przeciwko T. P. podejrzanemu o popełnienie czynów z art. 207 § 1a kk i z art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

Wobec ujawnienia się uzasadnionych wątpliwości co do poczytalności podejrzanego Prokurator dopuścił dowód z opinii dwóch biegłych lekarzy psychiatrów i psychologa na okoliczność ustalenia stanu zdrowia psychicznego podejrzanego tak tempore criminis, jak i obecnie. W pisemnej opinii z dnia 4 grudnia 2023 r. biegli wskazali, że na podstawie jednorazowego badania nie są w stanie wydać kategorycznej opinii oraz zawnioskowali o zarządzenie obserwacji w zakładzie leczniczym.

Postanowieniem z dnia 12 lutego 2024 r. sygn. II Kp (...) Sąd Rejonowy w Tarnobrzegu, działając na wniosek oskarżyciela publicznego, na podstawie art. 203 § 1, 2 i 3 kpk zarządził przeprowadzenie wobec podejrzanego T. P. badania stanu zdrowia psychicznego połączonego z obserwacją w zakładzie leczniczym - (...) A. K. w J., przy ul. (...) - przez okres 4 tygodni.

Powyższe postanowienie zaskarżył zażaleniem obrońca z urzędu podejrzanego – adw. J. S., zaś zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucił:



art. 203 § 1,2 i 3 w zw z art. 259 § 1 i 2 kpk poprzez orzeczenie badania psychiatrycznego połączonego z obserwacją w zakładzie leczniczym w sytuacji gdy sprzeciwia się temu podejrzany, a obserwacja w zakładzie leczniczym pociągnęłoby dla podejrzanego zbyt ciężkie skutki, a także trudno oczekiwać, że podejrzanemu za zarzucane mu czyny Sąd może wymierzyć karę surowszą niż kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.



błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę postanowienia, a polegający na niewłaściwym przyjęciu, iż zebrane w sprawie dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że podejrzany popełnił przestępstwo.

Jednocześnie podnosząc powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i nie uwzględnienie wniosku Prokuratora o przeprowadzenie badania psychiatrycznego połączonego z obserwacją w zakładzie leczniczym.

Sąd zważył co następuje:

Zażalenie obrońcy podejrzanego zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 203 § 1 kpk, w razie zgłoszenia przez biegłych takiej konieczności, badanie stanu zdrowia psychicznego oskarżonego może być połączone z obserwacją w zakładzie leczniczym tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo. Przepis art. 259 § 2 stosuje się odpowiednio, chyba że oskarżony wnosi o poddanie go obserwacji. Stosownie zaś do treści art. 203 § 3 kpk obserwacja w zakładzie leczniczym nie powinna trwać dłużej niż 4 tygodnie; na wniosek zakładu sąd może przedłużyć ten termin na czas określony, niezbędny do zakończenia obserwacji; łączny czas trwania obserwacji w danej sprawie nie może przekroczyć 8 tygodni. O zakończeniu obserwacji biegli niezwłocznie zawiadamiają sąd.

O badaniu psychiatrycznym połączonym z obserwacją w zakładzie leczniczym orzeka się tylko wówczas, gdy wniosek (konieczność takiej formy badania) zgłoszą biegli, tak jak w przedmiotowej sprawie.

Okolicznością podlegającą badaniu i ocenie Sądu, przy rozważaniu zasadności umieszczenia podejrzanego na obserwacji psychiatrycznej, jest ponadto ustalenie stopnia społecznej szkodliwości zarzucanego czynu oraz rozważenie czy pomimo zagrożenia za tenże czyn karą izolacyjną istnieje wysokie prawdopodobieństwo orzeczenia w stosunku do osoby podejrzanego takiego rodzaju kary. Przesłanka ta nie zachodzi w przedmiotowej sprawie, co słusznie podnosi obrońca. Podejrzany jest osobą w zaawansowanym wieku, leczy się na liczne choroby, w tym złośliwy nowotwór, nie był dotychczas karany, nie nadużywa alkoholu, a w miejscu zamieszkania posiada pozytywną opinię /wywiad kuratora k. 99/. Nie ma podstaw do przyjęcia, że wobec niego orzeczona zostanie bezwzględna kara pozbawienia wolności. Należy zwrócić także uwagę, że Sąd Rejonowy w Tarnobrzegu odmówił uwzględnienia wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania /k. 78/, uznając jednocześnie, że wystarczające będzie zastosowanie wolnościowych środków zapobiegawczych, choć wniosek Prokuratora był oparty również o przesłankę obawy wymierzenia surowej kary /k. 69/.

Sąd ma świadomość, że odmowa uwzględnienia wniosku utrudni niewątpliwie prowadzącym postępowanie przygotowawcze ustalenie kwestii poczytalności podejrzanego, a tym samym wyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy, jednak wolą ustawodawcy było to, aby takie badanie nie było stosowane automatycznie, w każdym przypadku zgłoszenia przez biegłych takiej konieczności. W przeciwnym razie nie byłoby zastrzeżenia o możliwości uwzględnienia takiego wniosku tylko w przypadku orzeczenia kary bezwzględnej pozbawienia wolności. Niewątpliwie ma to dać lepsze gwarancje ochrony najważniejszych praw – wolności, a mianowicie, aby nie w każdej sprawie, tylko w przypadku przewidywania wymierzenia poważnej kary możliwe byłoby stosowanie takiego badania, które jest de facto pozbawieniem wolności.

Sąd zwraca także uwagę na fakt, podniesiony również przez obrońcę, braku przesłanki ogólnej do stosowania środków zapobiegawczych, a tym samym także wnioskowanego badania. Otóż okoliczności uzasadniające zarzut oparte są o zeznania pokrzywdzonej i jej córki. Tymczasem jak wynika z wywiadu kuratora /k. 98-99/ podejrzany w miejscu zamieszkania ma pozytywną opinię, nie nadużywa alkoholu, nie było interwencji Policji w związku z jego zachowaniem. Sąsiedzi nie słyszeli awantur, a także nie widzieli, aby pokrzywdzona była pobita, albo aby była ofiarą znęcania. Taki sam wniosek wynika z zeznań M. P. /k. 108/. Zaznaczyć należy, że według relacji pokrzywdzonej i jej córki do znęcania miało dochodzić bardzo długo, aż od 2005 r.! W jaki sposób wytłumaczyć to, że nikt oprócz tych dwóch osób nie ma żadnej wiedzy w tym przedmiocie. Nie ma też żadnej dokumentacji np. niebieskiej karty z tego poprzedniego okresu. Z drugiej strony z wywiadu kuratora wynika ponadto, że mogą być wątpliwości co do wiarygodności zeznań samej pokrzywdzonej, ponieważ wypowiadała się ona do kuratora „nielogicznie i niespójnie, żona podejrzanego często uciekała od odpowiedzi na pytania zadawane przez kuratora, zbaczała z tematu rozmowy, myliła fakty i wydarzenia” /k. 99/. Nie wyjaśniono czy nie cierpi na choroby, które mogą rzutować na wiarygodność jej wypowiedzi, a także ewentualnie należy rozważyć możliwość ponownego jej przesłuchania z udziałem biegłego. Okoliczności te stanowią dodatkową i niezależną przesłankę uzasadniającą zmianę zaskarżonego postanowienia.

Biorąc powyższe pod uwagę orzeczono, jak w sentencji.

Sędzia: