Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 15 stycznia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie Wydział VI Gospodarczy

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Andrzej Borucki

Sędziowie: SO Barbara Frankowska (spr.)

SO Beata Hass-Kloc

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Zawiło

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2015 r. w Rzeszowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa: Spółdzielni (...)w R.

przeciwko: (...) Spółce z o.o. w R.

o zapłatę

w przedmiocie zażalenia powoda na postanowienie co do kosztów procesu zawarte w pkt III wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie V Wydziału Gospodarczego z dnia 18 września 2014r., sygn. akt V GC 616/14

postanawia:

1.  z m i e n i ć zaskarżone postanowienie w ten sposób, że zasądzić od pozwanego (...) Sp. z o.o. w R. na rzecz powoda Spółdzielni (...)w R. kwotę 3.617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu;

2.  o b c i ą ż y ć strony poniesionymi kosztami postępowania zażaleniowego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 września 2014r. Sąd Rejonowy w Rzeszowie zasądził od pozwanego (...) Sp. z o.o. w R. na rzecz powoda Spółdzielni (...)w R. kwotę 1 163,03 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12 września 2013r. do dnia zapłaty (pkt I), oddalił powództwo w pozostałym zakresie – to jest co do kwoty 54 921,60 zł, jako zapłaconej przez pozwanego w toku procesu (pkt II) oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwoty 3 617 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt III).

W uzasadnieniu orzeczenia o kosztach procesu zawartego w pkt III powyższego wyroku Sąd Rejonowy wskazał, że orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. przyjmując, że powód utrzymał się ze swoimi żądaniami jedynie niewielkiej części. Zasadnym więc stało się obciążenie go kosztami procesu poniesionymi przez pozwanego w całości. Zasądzona kwota stanowi wynagrodzenie fachowego pełnomocnika wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w pkt III wyroku z dnia 18 września 2014r. zaskarżył powód zarzucając naruszenie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie faktu, że pozwany zapłacił należność główną częściowo przed wydaniem nakazu zapłaty, ale po złożeniu pozwu do sądu, dalszą część należności głównej po wydaniu nakazu zapłaty, a następnie wniósł sprzeciw do całości. Na tej podstawie powód wniósł o zmianę zaskarżonego rozstrzygnięcia i zasądzenie na jego rzecz od pozwanego zwrotu kosztów procesu, względnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Pismem z dnia 24 listopada 2014r. (k. 146) powód wskazał, że wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi 3 617 zł.

W uzasadnieniu zażalenia powód wskazał, że w pozwie dochodził kwoty 56 084,63 zł, zapłata należności nastąpiła po wniesieniu pozwu do sądu, przez co pozwany dał powód do wytoczenia procesu. Powód wyraził stanowisko, że zapłata należności po wniesieniu pozwu nie pozwalała na skuteczne oddalenie powództwa, bo postępowanie powinno być umorzone z uwagi na zaspokojenie roszczeń finansowych powoda. Sąd Rejonowy powinien też zasądzić od pozwanego na rzecz powoda zwrot kosztów procesu, w tym kosztów pełnomocnictwa.

Pozwany w odpowiedzi na zażalenie wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego wskazując, że pozwany spłacił w całości należność główną dochodzoną przez powoda. Wobec powyższego Sąd I instancji słusznie i stosownie do art. 100 zd. 2 k.p.c. nałożył obowiązek zwrotu kosztów procesu na powoda. Pozwany zakwestionował też istnienie podstaw do umorzenia postępowania w zakresie, w jakim roszczenie powoda zostało zaspokojone.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie powoda jest uzasadnione, chociaż nie można zgodzić się ze skarżącym, że wobec zapłaty spornej należności w toku procesu istniały podstawy do umorzenia postępowania w sprawie.

Okoliczności faktyczne sprawy nie budzą wątpliwości, a mianowicie, że powód w dniu 12 września 2013r. wniósł pozew o zapłatę przez pozwanego kwoty 56 084,63 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu.

W dniu 31 grudnia 2013 r. w sprawie został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Pozwany po wytoczeniu powództwa dokonał zapłaty spornej należności w następujących datach i kwotach:

6 listopada 2013r. – 20 678,85 zł

16 grudnia 2013r. – 11 109,16 zł

16 stycznia 2014r. – 12 179,16 zł

7 marca 2014r. – 10 954,43 zł, w sumie 54 912,60 zł.

Powód mimo częściowej zapłaty należności głównej nie cofnął pozwu w tym zakresie wnosząc jedynie o oddalenie sprzeciwu i zasądzenie kosztów procesu, oraz podtrzymując żądanie pozwu w pierwotnym kształcie (oświadczenie do protokołu rozprawy k. 127).

W praktyce sądowej uznać należy za utrwalone stanowisko, że jeżeli powód po spełnieniu świadczenia przez pozwanego po doręczeniu pozwu nie cofnął pozwu, sąd oddala powództwo. Sąd Najwyższy tej treści uchwałę podjął w dniu 26 lutego 2014r. sygn. akt III CZP 119/13 potwierdzając dotychczasową linię orzeczniczą, że samo zaspokojenie roszczenia bez cofnięcia pozwu wywołuje skutki materialnoprawne, prowadzące do oddalenia powództwa z powodu jego bezzasadności, nie zachodzi przeszkoda merytoryczna w rozpoznaniu sprawy (wyrok SN z dnia 9.06.1999r. sygn. akt III CKN 936/98 niepubl.). Tak więc zapłata w toku sporu z wolą zaspokojenia roszczenia powoda powoduje wygaśnięcie dochodzonego roszczenia, skutkujące odpadnięciem podstawy do uwzględnienia powództwa. Wobec nieistnienia wierzytelności powództwo ulega oddaleniu, chyba że powód cofnął pozew, bo wówczas dopiero można mówić o istnieniu podstaw do umorzenia postępowania.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że wbrew stanowisku skarżącego Sąd Rejonowy nie miał podstaw do umorzenia postępowania w sprawie, skoro powód nie złożył oświadczenia o cofnięciu pozwu. Nie oznacza to jednak, że zażalenie powoda jest bezzasadne. Wręcz przeciwnie. Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że w okolicznościach faktycznych tej sprawy zachodziły podstawy do zastosowania art. 98 § 1 k.p.c. i zasądzenia kosztów procesu zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sporu. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 20 sierpnia 1979 r. sygn. akt I CZ 92/79 przyjął, że pozwany, który płaci dochodzoną należność po wniesieniu pozwu, chociaż przed otrzymaniem jego odpisu, z punktu widzenia przepisów k.p.c. o kosztach procesu uważany jest za przegrywającego sprawę i w konsekwencji zobowiązany jest zwrócić powodowi poniesione koszty art. 98 § 1 k.p.c.) Stanowisko to zachowuje aktualność. Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu postanowieniem z dnia 30 listopada 2010r. sygn. akt I Acz 1895/10 przyjął, że zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sporu (art. 98 § 1 kpc) strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na wynik sprawy z reguły wskazuje porównanie części żądania uwzględnionego w rezultacie ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy z częścią żądania, które zostało oddalone. Za stronę przegrywającą sprawę w rozumieniu przepisów o kosztach procesu należy także uważać pozwanego, który w toku procesu spełnił dochodzone od niego świadczenie, czym zaspokoił roszczenie powoda wymagalne w chwili wytoczenia powództwa (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 listopada 1984 r. (IV CZ 196/84, LEK nr 8642), W tym przypadku stronie pozwanej należą się koszty procesu tylko wtedy, gdy nie dała ona powodu do wytoczenia procesu (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 21 lipca 1951 r., C 593/51, OSN 1952/2/49). Stanowisko to w pełni aprobuje Sąd Okręgowy w Rzeszowie, w składzie rozpoznającym zażalenie. Dodać należy, że powyższe orzeczenie wydane zostało w takim samym stanie faktycznym.

Reasumując skoro w sprawie nie budzi wątpliwości fakt, że zapłata przez pozwanego nastąpiła po wytoczeniu powództwa (w celu spełnienia świadczenia), to pozwany jest stroną przegrywającą sprawę i należy obciążyć go kosztami procesu. Mając na uwadze jednak, że powód zaskarżył rozstrzygnięcie o kosztach procesu jedynie w zakresie kwoty 3.617 zł, Sąd Okręgowy rozpoznając sprawę w granicach zaskarżenia (art. 378 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc) na podstawie art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie zasadzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.617 zł tytułem kosztów procesu za I instancję, o czym orzeczono w pkt I postanowienia.

Ponieważ powód w zażaleniu nie złożył wniosku o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego o kosztach tych orzeczono w oparciu o art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 109 § 1 k.p.c i art. 391 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.