Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Renata Bober

Sędziowie: SO Anna Walus-Rząsa

SO Beata Hass-Kloc (spraw.)

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Zawiło

po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2017 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: L. I Niestandaryzowany (...) (dawniej (...) Finanse I (...) Fundusz (...)z siedzibą w K.) z siedzibą w K.

przeciwko: A. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie V Wydziału Gospodarczego z dnia 7 lipca 2016 r., sygn. akt V GC 110/16

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od powoda L. I Niestandaryzowany (...) (dawniej (...) Finanse I (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K.) z siedzibą w K. na rzecz pozwanej A. K. kwotę 2.400 zł (dwa tysiące czterysta złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

sygn. akt VI Ga 373/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 23 lutego 2017r

Sąd Rejonowy w Rzeszowie V Wydział Gospodarczy wyrokiem z dnia 7 lipca 2016r , sygn. akt V GC 110/16 oddalił powództwo wniesione przez (...) Finanse I (...) Fundusz (...) z siedzibą w K. przeciwko A. K. o zapłatę kwoty 13.222,67 zł wraz z kosztami procesu.

W uzasadnieniu powyższego podał ,że powód (...) Finanse i (...) Fundusz (...) z siedzibą w K. domagał się zasądzenia od pozwanej A. K. kwoty 13 222,67 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty 11 350,04 zł od dnia 19 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz z kosztami postępowania.

Pozwana w wniesionym od nakazu zapłaty sprzeciwie zaskarżyła go całości wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania. Przyznała, iż łączyła ją umowa odnawialnego limitu kredytowego na rachunku (...). Podniosła jednak zarzut przedawnienia opierając się na trzyletnim terminie przedawnienia z art. 118 kc. Wskazała również, że uzgadniała z powodem przedłużony termin spłat zaległości z tego tytułu. Zaznaczyła także, iż od 2016 r. przepisy o bankowych tytułach egzekucyjnych zostaną uchylone.

Ustalając stan faktyczny Sąd rejonowy wskazał, że w dniu 19 lutego 2009 r. strony (...) Bank S.A. z siedzibą w W. zawarł z pozwaną A. K. umowę nr (...) odnawialnego limitu kredytowego w rachunku (...). Na mocy umowy zgodnie z § 2 pkt 1 bank udzielił kredytobiorcy odnawialnego limitu kredytowego w kwocie 15 000,00 zł na okres od dnia 19 lutego 2009 r. do dnia 18 lutego 2010 r. Stosownie do § 5 pozwana była zobowiązana do zapłaty odsetek kapitałowych oraz w przypadku w przypadku opóźnienia w spłacie odsetek karnych w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP.

W Aneksie nr (...) do Umowy odnawialnego limitu kredytowego w rachunku (...) strony dokonały restrukturyzacji zadłużenia przy jednoczesnym wydłużeniu okresu kredytowania. W dniu zawarcia aneksu nr (...) z dnia 1 marca 2010 r. pozwana była zobowiązana do zapłaty na rzecz banku kwoty 14 992,43 zł (tytułem kapitału), odsetek umownych w kwocie 56,59 zł oraz odsetek karnych w kwocie 83,30 zł. Pozwana w pkt I ust 3 oświadczyła, ze uznaje dług. (k. 64).

Kredytodawca w dniu 5 stycznia 2012 r. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr 100 (...) obejmujący zobowiązanie dłużniczki A. K. w kwocie 13 266,11 zł r. Na płatne i wymagalne zadłużenie składały się kwoty: należność główna 11 350,04 zł, odsetki umowne 587,93 zł, odsetki karne 1 284,70 zł, opłaty i prowizje 43,44 zł. (k.72)

Postanowieniem z dnia 31 stycznia 2012 r., w sprawie I Co 133/12 Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Dębicy nadał bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) klauzulę wykonalności z ograniczeniem egzekucji do kwoty 30 000,00 zł.

Na podstawie niniejszego (...) przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w Przemyślu U. B. toczyło się postępowanie egzekucyjne w sprawie (...) z wniosku (...) Bank S.A. w W..

Postanowieniem z dnia 18 września 2012 r. postępowanie w sprawie (...)umorzono wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.

Na skutek połączenia Bank (...) S.A. stał się następcą prawnym i wstąpił we wszystkie prawa oraz obowiązki (...) Banku S.A.

W dniu 18 grudnia 2013 r. strony Bank (...) S.A. oraz (...) FINANSE I (...) Fundusz (...) zawarły umowę sprzedaży wierzytelności.

Pismem z dnia 10 lutego 2014 r. Bank (...) S.A. poinformował, iż dokonał sprzedaży przysługującej mu wierzytelności na rzecz (...) Finanse I (...) Fundusz (...), zaś pismem z dnia 15 maja 2015 r (...) Finanse I (...) Fundusz (...) poinformował o nabyciu wierzytelności pozwanej i wezwał ją do uregulowania zaległości w łącznej kwocie 14 899,06 zł. Termin zapłaty powód wyznaczył w ciągu 3 dni od daty otrzymania wezwania.

Powyższych ustaleń faktycznych dokonano na podstawie oświadczeń stron, co do okoliczności między nimi bezspornych oraz na podstawie dowodów z dokumentów.

Rozważania prawne Sąd rejonowy rozpoczął od wskazania ,że powód wywodzi swoje roszczenie z umowy o kredyt zawartej przez (...) Bank S.A. z siedzibą w W. z A. K. w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej pod nazwą (...). Powód dochodzi roszczenia, jako nabywca wierzytelności.

W niniejszej sprawie istotna była kwestia wymagalności roszczenia – rzutująca na datę przedawnienia oraz kwestia ewentualnego przerwania biegu przedawnienia. Pozwana nie kwestionowała, bowiem faktu zadłużenia oraz jego wysokości wskazanej w pozwie.

Następnie Sąd Rejonowy przywołał treść art. 118 kc i 119 kc. Podniósł ,że w świetle art. 123 § 1 pkt. 1 k.c. złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nie tylko powoduje przerwanie biegu przedawnienia, ale też jego zawieszenie aż do czasu zakończenia postępowania wywołanego tym wnioskiem (art. 124 § 2 k.c.), czyli przez okres, w którym uprawniony nie ma możliwości podejmowania innych środków w celu realizacji roszczenia (tak też Sąd Najwyższy w Uchwale z dnia 16 stycznia 2004 roku, III CZP 101/03, LEX nr 82431). Jednak taka przerwa ma skutek tylko w stosunku do pierwotnego wierzyciela.

Okoliczności sprawy, jak zauważył Sąd Rejonowy , nie zmienia wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 kwietnia 2015 r. w sprawie P 45/12, uznający art. 96 ust. 1 i 97 ust. 1 pr. bankowego za niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP.

W tym miejscu jednak stwierdził, iż przerwanie biegu przedawnienia nastąpiło tylko w stosunku do banku, a nie w stosunku do powoda, jako nabywcy wierzytelności (tak też SN w wyroku z dnia 19 listopada 2014 roku, II CSK 196/14, LEX nr 1622306).

Następnie podał ,że po raz drugi w niniejszej sprawie bieg terminu przedawnienia, – ale tylko wobec banku - został przerwany na skutek złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z powodu bezskuteczności egzekucji.

Niezależnie od powyższego Sąd Rejonowy stwierdził , iż skutki przerwania biegu przedawnienia następowały tylko w relacjach bank –pozwana. Nabywca wierzytelności niebędący bankiem , zdaniem Sądu Rejonowego ,nie może wystąpić o nadanie klauzuli wykonalności na rzecz nabywcy wierzytelności i powinien uzyskać odrębny sądowy tytuł .Nie może on korzystać ze skutków postępowania, w którym nie mógłby wziąć udziału. Fundusz sekurytyzacyjny, nabywający wierzytelność od banku, nie ma uprawnienia do kontynuowania wszczętego wcześniej przez inny podmiot postępowania.

Reasumując, w ocenie tego Sądu, przerwanie biegu przedawnienia roszczeń banku na skutek złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nie odnosi skutku wobec nabywcy wierzytelności niebędącego bankiem. Nabywca wierzytelności nie może, bowiem odnosić korzyści z tej części postępowania egzekucyjnego, w której nie może być stroną.

Co do początku biegu terminu przedawnienia to w myśl art. 120kc, jak podniósł to Sąd Rejonowy, jest nim dzień w którym roszczenie stało się wymagalne. Brak w aktach wypowiedzenia umowy. (...) wystawiony był w dniu 5.01.2012 i odsetki liczone są od dnia 29.10.2010r. Zdaniem Sądu Rejonowego z powyższego wynika, że wymagalność roszczenia to 29.10.2010r Jak wynika z powyższego termin przedawnienia trzyletni liczony od daty wymagalności roszczenia upłynął w dniu 29.10.2013r a pozew został wniesiony w dniu 24.06.2015r. , a więc powództwo podlega oddaleniu jako wniesiony po upływie terminu przedawnienia.

Zatem, przy niekwestionowanej wysokości zadłużenia pozwanej, powództwo należało w ocenie Sądu Rejonowego , oddalić z uwagi na przedawnienie roszczenia, w tym również w zakresie odsetek. W orzecznictwie utrwalone jest stanowisko, że roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego ,a powód nie wykazał, by pozwana zrzekła się zarzutu przedawnienia.

Podniósł też ,że podniesienie zarzutu przedawnienia nie było w realiach niniejszej sprawy sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Zauważył bowiem, że do umowy sprzedaży wierzytelności doszło przed upływem terminu przedawnienia to jednak powód wystąpił z pozwem po długim czasie.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości powód. Zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego tj.;

- art. 509 par 2 kc w zw. z art. 123 par 1 pkt 1 kc poprzez błędną wykładnię i uznanie ,że wraz z przejściem wierzytelności na powoda nie przysługuje mu przywilej w postaci przerwania biegu przedawnienia w związku z dokonanymi przez poprzedniego wierzyciela czynnościami skutkujących jego przerwaniem, co doprowadziło do oddalenia powództwa, podczas gdy na cesjonariusza przechodzą wraz z wierzytelnością wszelkie prawa z nią związane , wszelkie jej właściwości , przywileje i braki , a zatem również przywilej powołania się na przerwę biegu terminu przedawnienia;

- art. 124 par 2 kc w zw. z art. 123par 1 pkt 1 kc poprzez błędne przyjęcie , iż postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności na bte oraz postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji wydane na podstawie art. 824 par 1 pkt 3 kpc nie są czynnościami powodującymi przerwę biegu terminu przedawnienia w stosunku do cesjonariusza;

- art. 5 kc na skutek niezastosowania zasad ustanowionych w w/w normie prawnej, albowiem wyjątkowy charakter przedmiotowej sprawy nakazywał nie uwzględnić podniesionego zarzutu przedawnienia w kontekście nadużycia prawa przez pozwaną.

Opierając się na tych zarzutach wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie roszczenia od pozwanej na rzecz powoda zgodnie z żądaniem pozwu oraz zasądzenie kosztów procesu oraz kosztów postępowania apelacyjnego.

W pisemnym uzasadnieniu tak sformułowanych zarzutów obszernie z powołaniem orzecznictwa SN podniósł argumenty na ich poparcie.

Pozwana w odpowiedzi na apelację powoda wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy mając na uwadze powyższe zważył co następuje:

Apelacja strony powodowej nie zasługuje na uwzględnienie.

Oceniając zarzuty apelacji nie można odmówić racji powodowemu nabywcy wierzytelności, że zarówno złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, jak też wszczęcie egzekucji na wniosek wierzyciela przerywa bieg okresu przedawnienia, co powoduje, że okres przedawnienia biegnie na nowo od dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego – to jednak, zgodnie na najnowszym orzecznictwem Sądu Najwyższego, nabywca wierzytelności nie będący bankiem – nie może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. W przypadku bowiem wierzytelności objętej bankowym tytułem wykonawczym sytuacja prawna cesjonariusza kształtuje się odmiennie od sytuacji prawnej nabywcy wierzytelności objętej innym tytułem wykonawczym. Uprawnienie do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przysługiwało jedynie bankom i tylko na ich rzecz mogła być nadana klauzula wykonalności, nadanie klauzuli na rzecz cesjonariusza nie będącego bankiem nie było dopuszczalne. Cesjonariusz nie mógł więc kontynuować egzekucji wszczętej przez bank, bo w postępowaniu egzekucyjnym nie ma zastosowania art. 192 pkt 3 kpc.

Wniosek o wszczęcie egzekucji wywołuje zatem skutek przerwy wtedy, gdy pochodzi od wierzyciela wskazanego w tytułu egzekucyjnym, na rzecz którego została wydana klauzula wykonalności. Nabywca wierzytelności nie będący bankiem natomiast nabywa wierzytelność w swej treści przedmiocie tożsamą z wierzytelnością zbywającego banku – ale nie wchodzi w sytuację prawną zbywcy wywołaną przerwą biegu przedawnienia i rozpoczęciem jego biegu na nowo ( tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 29.06.2016r. sygn. III CZP 29/16 jak i wyroku z dnia 19.11.2014r, sygn. akt II CSK 196/14).

W tej sytuacji więc powoływanie się przez powoda na przerwy biegu terminu przedawnienia – nie mogło odnieść skutku w postaci przerwy biegu terminu przedawnienia roszczenia.

Skoro więc umowa kredytowa została zawarta, jak wynika z twierdzeń powoda i załączonych do pozwu dowodów z dokumentów w dniu 19.02.2009r r (bankowy tytuł egzekucyjny wystawiony został 5 stycznia 2011r., a postanowienie Sądu Rejonowego w Dębicy o nadaniu mu klauzuli wykonalności wydane zostało w dniu 31 stycznia 2012r.) – to uwzględniając trzyletni termin przedawnienia roszczenia (który zresztą wskazuje sam powód), należało przyjąć, iż w dacie wniesienia pozwu w sprawie, co miało miejsce 24 czerwca 2015r. – roszczenie było w świetle art. 118 kc - przedawnione , co słusznie wywiódł Sąd Rejonowy.

Przechodząc do zarzutu pozwanego naruszenia przez powoda art. 5 k.c. Sąd Okręgowy uznał, że nie może on zostać podzielony.

Dodać należy, że konstrukcja nadużycia prawa może być stosowana wobec wszystkich podmiotów, także przedsiębiorców w relacjach z ich partnerami w działalności gospodarczej (wyrok SN z dnia 26 listopada 2004 r.,
I CK 279/04, Lex nr 277859; oraz uzasadnienie wyroku SN z dnia 12 lutego 2010 r., I CSK 357/09, Lex nr 583729).

Ujęte w art. 5 k.c. klauzule - społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa
i zasad współżycia społecznego należy traktować jako normy społeczne ogólne, odnoszące się do wszystkich możliwych przypadków, gdy powoływanie się na prawo podmiotowe nie stanowi jego wykonywania, lecz jego nadużywanie, które nie jest społecznie aprobowane i w związku z tym nie korzysta z ochrony prawnej. Ponadto skoro stan nadużycia prawa prowadzi do redukcji bądź unicestwienia prawa podmiotowego, rozstrzygnięcia w tej materii wymagają
z jednej strony ostrożności, a z drugiej wnikliwego rozważenia wszystkich aspektów konkretnego wypadku. Zasady współżycia społecznego w rozumieniu art. 5 k.c. są bowiem pojęciem pozostającym w nierozłącznym związku
z całokształtem okoliczności danej sprawy i w takim całościowym ujęciu wyznaczają podstawy, granice i kierunki jej rozstrzygnięcia w wyjątkowych sytuacjach, które przepis ten ma na względzie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 11 kwietnia 2012 r., I ACa 552/11, LEX nr 1162846; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2011 r., I PK 48/11, LEX nr 1125243; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 15 lutego 2012 r., I ACa 1121/11, LEX nr 1133334).

Zdaniem Sądu Okręgowego podniesienie przez pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia wobec powoda , w realiach niniejszej sprawy nie może być uznane za nadużycie przez nią prawa . Powód jest profesjonalistą w zakresie nabywania wierzytelności i podjął określoną decyzję biznesową. W tej sytuacji trudno przyjąć ,że mamy do czynienia z naruszeniem art. 5 kc.

Mając na uwadze powyższe apelację należało oddalić stosownie do treści art. 385 kpc, a kosztach orzec na podstawie art. 98 kpc i 108 kpc oraz w zw.

z § 2 pkt.5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r. , poz. 1804 ).