Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 stycznia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta Krzywonos

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Misiuda

po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2020 r. w Rzeszowie

sprawy z wniosku W. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania W. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 19/10/2018 r. znak (...)

I.zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 19/10/2018 r , znak: (...)w ten sposób, że nakazuje organowi rentowemu uwzględnienie w wyliczeniu emerytury W. G. wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia w okresie od 10 stycznia 1980r do 31 października 1981r na podstawie druku Rp 7 z 29 maja 2019r przy przyjęciu wynagrodzenia za

1980 rok w kwocie 23 333 złotych / słownie : dwadzieścia trzy tysiące, trzysta trzydzieści trzy / i za 1981 rok w kwocie 28 000 złotych / słownie : dwadzieścia osiem tysięcy / oraz ustala brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji

II.w pozostałej części oddala odwołanie

III. nie obciąża W. G. kosztami zastępstwa procesowego poniesionymi przez organ rentowy.

Sygn. akt IV U 1875/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 9 stycznia 2020 r.

Decyzją z dnia 19.10.2018r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R., po rozpoznaniu wniosku z dnia 16.10.2018r., odmówił W. G. prawa do przeliczenia wysokości emerytury z uwzględnieniem minimalnego wynagrodzenia. W uzasadnieniu wskazał, iż za okres zatrudnienia w (...) W. od 10.01.1980r. do 31.10.1981r. nie przyjęto minimalnego wynagrodzenia, bowiem wnioskodawczyni pracowała jako ajent, a nie na umowie o pracę. Podał, iż nie został także uwzględniony okres zatrudnienia w (...) S. od 18.02.1983r., gdyż nie został on wystarczająco udowodniony.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła W. G. podnosząc, iż jest ona krzywdząca.

W odpowiedzi na odwołanie (...) Oddział w R. wniósł o jego oddalenie. Wskazywał, iż nie został uwzględniony okres pracy od 18.02.1983r. do 05.03.1986r. w (...) S., bowiem wnioskodawczyni wykonywała prace w ramach umowy nakładczej i brak jest informacji o wysokości osiąganego wynagrodzenia. Natomiast sam fakt zawarcia umowy o pracę nakładczą i wykonania takiej pracy w ściśle oznaczonym czasie nie może stanowić podstawy do zaliczenia tego okresu do okresu składkowego bez udokumentowania, że nakładca otrzymał wynagrodzenie wynoszące co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia obowiązującego w tym okresie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W. G. urodziła się (...)

Decyzją z dnia 3 października 2017r (...) Oddział w R. ustalił wnioskodawczyni kapitał początkowy na dzień 01.01.1999r. Do ustalenia wysokości kapitału początkowego przyjęto podstawę wymiaru w kwocie 108,05 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 01.01.1974r. do 31.12.1983r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 8,85%. Łączny okres składkowy wyniósł 4 lata 10 miesięcy i 18 dni, tj. 58 miesiące, zaś okres nieskładkowy- 3 lata 10 miesięcy i 4 dni. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił okresu sprawowania opieki nad dzieckiem od 18.07.1979r. do 09.01.1980r., gdyż przekraczał długość przewidzianą w przepisach oraz okresów od 10.01.1980r. do 31.10.1981r. i od 18.02.1983r. do 04.05.1989r., gdyż nie został wystarczająco udowodniony – brak wynagrodzenia.

Decyzją z dnia 4 października 2017r. została przyznana wnioskodawczyni emerytura, obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadczenie wyniosło 515,25 zł brutto.

Decyzją z dnia 6 listopada 2017r. organ rentowy ponownie ustalił wnioskodawczyni kapitał początkowy. Okresy składkowe wyniosły 7 lat 2 miesiące i 24 dni, a nieskładkowe 6 lat. Organ rentowy uwzględnił okres pracy w Gminnej Spółdzielni (...) w Wiśniowej od 10.01.1980r. do 31.10.1981r. Uwzględnił również jako okres składkowy okres urlopu macierzyńskiego od 06.03.1986r. do 11.06.1986r. oraz jako okres nieskładkowy – okres urlopu wychowawczego od 12.06.1986r. do 27.03.1989r.

Konsekwencją powyższego w dniu 7 listopada 2017r. ZUS przeliczył W. G. emeryturę, która wyniosła 636,55 zł.

W dniu 16 października 2018r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego wnosząc o przyjęcie do obliczenia emerytury wynagrodzenia minimalnego za okresy, w których pozostawała w stosunku pracy, ale nie udokumentowała zarobków.

W dniu 19 października 2018r. (...) Oddział w R. wydał decyzję będącą przedmiotem niniejszego postępowania.

W. G. w okresie od 10 stycznia 1980r. do 31 października 1981r. pracowała jako ajent w Gminnej Spółdzielni (...) Oddział w Wiśniowej na stanowisku G. Klubu (...) w S.. Pomimo prowizyjnego wynagrodzenia osiągała w każdym miesiącu minimalne wynagrodzenie: w 1980r. – po 2 000,00 zł miesięcznie, w 1981r. w styczniu – 2 000,00 zł, od lutego do marca – 2 400,00 zł, w kwietniu – 2 900,00 zł + wyrównanie 1 500,00 zł, od maja do października – 2 800,00 zł. Od wynagrodzenia odprowadzana była składka na ubezpieczenia społeczne. Z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 29.05.2019r. wynika, że w 1980r. otrzymała wynagrodzenie 23 333,00 zł, a w 1981r. – 28 000,00 zł. Nie korzystała z zasiłków chorobowych, ani z urlopu bezpłatnego.

W oparciu o dokumentację organ rentowy dokonał ponownego przeliczenia świadczenia i wysokość emerytury na dzień przyznania świadczenia wyniosła 681,49 zł, a po waloryzacjach od 01.03.2018r. – 701,80 zł, a od 01.03.2019r. – 721,87 zł.

W okresie od 18 lutego 1983r. do 4 maja 1989r. wykonywała pracę nakładczą w Wytwórni (...) w S.. Otrzymywała wynagrodzenie akordowe. Brak jest dokumentacji osobowej i płacowej z tego okresu. Jedynym dokumentem jest świadectwo pracy z 04.05.1989r.

(dowód: dokumentacja osobowa wnioskodawczyni z okresu zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) Oddział w Wiśniowej, wykaz miesięcznych zarobków wnioskodawczyni w latach 1980-1981 k. 42, druk Rp-7 k. 43, pismo ZUS k. 52-53, dokumentacja w aktach ZUS)

Sąd dał wiarę zebranym w sprawie dokumentom, bowiem sporządzane zostały przez uprawnione osoby w zakresie ich kompetencji. Nie były one kwestionowane przez strony postępowania.

Sąd, zgodnie z regułą zawartą w art. 233 § 1 k.p.c. dokonał oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, która przełożyła się na ostateczny wynik niniejszego postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Istotą sporu w przedmiotowej sprawie pozostawała odmowa przeliczenia wysokości emerytury W. G. z uwzględnieniem wynagrodzenia minimalnego za okres zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) Oddział w Wiśniowej od 10.01.1980r. do 31.10.1981r. oraz niezaliczenie okresu pracy nakładczej w (...) S. od 18.02.1983r. do 04.05.1989r.

Odnosząc się do okresu pracy w Gminnej Spółdzielni (...) Oddział w Wiśniowej, to zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 13 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2018r. poz. 1270 j.t.) za okresy składkowe uważa się przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne: pracy na obszarze Państwa Polskiego wykonywanej na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu takiej umowy:

a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki,

b) wykonywanej przed dniem 1 stycznia 1976 r., jeżeli umowa odpowiadała warunkom ubezpieczenia obowiązującym w tym dniu.

Okres zatrudnienia wnioskodawczyni od 10.01.1980r. do 31.10.1981r. został przez organ rentowy zaliczony jako okres składkowy, natomiast odmówił on przyjęcia minimalnego wynagrodzenia za w/w okres.

Zgodnie z treścią § 21 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenie emerytalno – rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Na etapie postępowania sądowego Prezes zarządu Gminnej Spółdzielni (...) w Wiśniowej przedłożył wykaz miesięcznych zarobków W. G., z podaniem kwoty odprowadzonych składek, jak też Zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, z którego jednoznacznie wynika, że wnioskodawczyni w 1980r. otrzymała 23 333,00 zł, zaś w 1981r. – 28 000,00 zł. Druk ten został sporządzony przez uprawnione osoby w zakresie ich kompetencji i nie budzi żadnych wątpliwości. Został on wystawiony w oparciu o listy płac.

Wysokość emerytury wnioskodawczyni została obliczona zgodnie z art. 26 ustawy emerytalno-rentowej, gdzie podstawę obliczenia stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

Mając powyższe na uwadze zasadnym zatem jest ponowne przeliczenie kapitału początkowego z uwzględnieniem faktycznie otrzymywanego wynagrodzenia od 10.01.1980r. do 31.10.1981r. i obliczenie wysokości emerytury.

Dlatego też Sąd zmienił decyzję z 19 października 2018r. w trybie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zobowiązując organ rentowy do uwzględnienia w wyliczeniu emerytury wnioskodawczyni wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w Wiśniowej od 10.01.1980r. do 31.10.1981r., tj. przy przyjęciu wynagrodzenia w kwocie 23 333,00 zł za 1980r. i 28 000,00 zł za 1981r.

Wobec faktu, iż ustalenie niezbędnych elementów skutkujących zmianą decyzji nastąpiło dopiero w postępowaniu sądowym wobec przedłożenia nowych dokumentów, Sąd stosując art. 118 ust.1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS ustalił brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Odnosząc się natomiast do drugiego spornego okresu, tj. pracy nakładczej w (...) S. od 18.02.1983r. do 04.05.1989r., należy zwrócić uwagę na treść art. 6 ust. 2 pkt 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zgodnie z którym za okresy składkowe uważa się również okresy wykonywania na obszarze Państwa Polskiego pracy nakładczej:

a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki,

b) przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia z tego tytułu,

jeżeli w tych okresach osoba wykonująca taką pracę uzyskiwała wynagrodzenie w wysokości co najmniej połowy obowiązującego najniższego wynagrodzenia, określonego na podstawie przepisów Kodeksu pracy.

Koniecznym zatem, do uwzględnienia okresu pracy nakładczej jako okresu składkowego jest udokumentowanie wysokości wynagrodzenia, które musi być w wysokości co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia. Na okres pracy w (...) S. od 18.02.1983r. do 04.05.1989r. wnioskodawczyni przedłożyła jedynie świadectwo pracy.

Sąd podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 9 stycznia 1998r., sygn. II UKN 440/97 (OSNP 1998/22/667), zgodnie z którym zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych.

Wnioskodawczyni nie udowodniła wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia z okresu pracy w (...) S.. Brak jest akt osobowych, dokumentacji płacowej.

Mając powyższe na uwadze stanowisko organu rentowego w tym zakresie było słuszne i znajdowało oparcie w przepisach ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, co skutkowało oddaleniem odwołania w tym zakresie w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., o czym Sąd orzekł w punkcie II wyroku.

Orzeczenie o kosztach uzasadnia art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Hipoteza przepisu art. 102 k.p.c., odwołująca się do występowania "wypadków szczególnie uzasadnionych", pozostawia sądowi orzekającemu swobodę oceny czy fakty związane z przebiegiem procesu, jak i dotyczące sytuacji życiowej strony, stanowią podstawę do nie obciążania jej kosztami procesu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007 r., I CZ 110/07). Do kręgu "wypadków szczególnie uzasadnionych" należą zarówno okoliczności związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. W ocenie Sądu sytuacja majątkowa wnioskodawczyni uzasadnia nie obciążanie jej kosztami zastępstwa procesowego organu rentowego w części oddalonego odwołania.