Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 2025 r.

Sąd Rejonowy w Sanoku IV Wydział Pracy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Aldona Helińska – Hanus

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2025 r. w Sanoku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. B.

przeciwko Skarbowi Państwa –K. (...) w R.

o zapłatę

I.  z a s ą d z a od pozwanego Skarbu Państwa –K. (...) w R. na rzecz powoda M. B. kwotę 3.762,33 zł (trzy tysiące siedemset sześćdziesiąt dwa złote trzydzieści trzy grosze) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 11.12.2024 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa –K. (...) w R. na rzecz powoda M. B. kwotę 900,00 zł (dziewięćset złotych)

tytułem zwrotu kosztów procesu,

III.  odstępuje od obciążenia pozwanego kosztami postępowania należnymi Skarbowi Państwa – Sądowi Rejonowemu w Sanoku.

Sędzia Aldona Helińska – Hanus

Sygn. akt IV P 238/24

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 24 czerwca 2025 r.

W pozwie skierowanym do Sądu Rejonowego w Sanoku w dniu 27.11.2024 r. powód M. B. domagał się zasądzenia od pozwanego Skarbu Państwa – K. (...) kwoty 3.762,33 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód wskazywał, że w dniu 10.04.2017 r. zakończył służbę funkcjonariusza Policji – K. w U.. Twierdził, iż z faktu zakończenia służby przysługiwał mu ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy. Według jego relacji pozwany ustalił ten ekwiwalent w nieprawidłowej wysokości. Decyzja pozwanego w tym zakresie, utrzymująca w mocy decyzję pozwanego K. w U., została zaskarżona przez powoda w drodze skargi do sądu administracyjnego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w R. wyrokiem z dnia 14 lipca 2021 r. sygn. akt (...) miał uwzględnić skargę powoda i wskazać pozwanemu właściwą podstawę wyliczenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy (1/21 części miesięcznego uposażenia powoda zamiast 1/30 części). W związku z tym pozwany po oddaleniu jego skargi kasacyjnej przez Naczelny Sąd Administracyjny miał wypłacić powodowi w dniu 8.04.2024 r. ekwiwalent w prawidłowej wysokości, tj. w kwocie 6.632,26 zł. Niemniej pozwany, wypłacając mu ten ekwiwalent, nie uwzględnił odsetek ustawowych należnych mu za spełnienie świadczenia z opóźnieniem. Powód wskazywał, że na dzień 8.04.2024 r. odsetki, liczone od w/w kwoty od dnia 10.04.2017 r. wynosiły 3.762,33 zł. Pomimo wezwania pozwany miał odmówić ich wypłaty powodowi. (pozew – k. 3-4v.)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany przyznał, że po oddaleniu skargi kasacyjnej przez Naczelny Sąd Administracyjny wypłacił powodowi kwotę 6.632,26 zł netto tytułem wyrównania wypłaconego ekwiwalentu pieniężnego. Twierdził, że dochodzone przez powoda odsetki za okres od 10.04.2017 r. do 8.04.2024 r. nie zostały uznane i wypłacone ponieważ brak jest podstawy prawnej do ich wypłaty. Wskazywał, że w aktualnie obowiązującej ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 145) brak jest wyraźnych przepisów prawnych przyznających funkcjonariuszowi Policji prawo do żądania odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty świadczenia. Pozwany twierdził, iż powyższa argumentacja znajduje oparcie a contrario w regulacjach prawnych zawartych w pragmatykach służbowych innych służb. Według niego na prawo do żądania odsetek ustawodawca wyraźnie wskazał np. w: art. 111a ustawy o Państwowej Straży Pożarnej z dnia 24 sierpnia 1991 r., art. 111 ust. 4 ustawy z 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, art. 227 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej, przez co brak takiej regulacji w ustawie o policji uniemożliwia organowi Policji, który działa w graniach prawa, uznanie roszczenia powoda co do zapłaty odsetek. Poza powyższym pozwany podnosił, że nawet przy przyjęciu, że powodowi należne są odsetki za opóźnienie w zapłacie wyrównania ekwiwalentu pieniężnego, to w pozwie błędnie wskazano dzień wymagalności roszczenia albowiem niemożliwym jest do przyjęcia, że pozostaje w opóźnieniu w zapłacie wyrównania kwoty wypłaconego ekwiwalentu od dnia zwolnienia powoda ze służby, skoro w tym dniu wyliczenia wysokości należnego ekwiwalentu za niewykorzystany urlop dokonano o wskaźnik 1/30 w obowiązującym wówczas brzmieniu art. 115 a ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji. Jak wskazywał pozwany w następstwie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15 z dniem 6 listopada 2018 r. art. 115 a ustawy o Policji utracił moc obowiązującą w części dotyczącej wskaźnika w wymiarze 1/30 za 1 dzień niewykorzystanego urlopu. Wobec powyższego nawet przy hipotetycznym przyjęciu, że pozostaje on w opóźnieniu w zapłacie wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop – terminem wymagalności zapłaty wyrównania ekwiwalentu jest dzień następny po opublikowaniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r., sygn. akt K 7/15, to jest dzień 7 listopada 2018 r., a nie dzień zwolnienia powoda ze służby 10.04.2017 r. (odpowiedź na pozew – k. 25-26)

W piśmie procesowym z dnia 22.04.2025 r. pozwany kwestionując nadal co do zasady żądanie pozwu, podniósł równocześnie zarzut przedawnienia roszczenia powoda w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od dnia 7.11.2018 r. do dnia 26.11.2021 r. (k. 47-47v.). Zarzut ten rozszerzył następnie w piśmie z dnia 15.05.2025 r. – za okres od dnia 10.04.2017 r. (tj. od dnia zwolnienia powoda ze służby) do dnia 26.11.2021 r. (k. 48-48v.)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód M. B. pełnił służbę w Policji w okresie od dnia 20.11.1995 r. do dnia 10.04.2017 r. Rozkazem personalnym K. w U. Nr (...) z dnia 3 kwietnia 2017 r. został zwolniony ze służby w dniu 10.04.2017 r.

(dowody: świadectwo służby z 10.04.2017 r. – k. 300 akt osobowych powoda; rozkaz personalny nr (...) z dnia 3 kwietnia 2017 r. – k. 293 akt osobowych powoda)

W związku ze zwolnieniem ze służby powodowi wypłacono ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i urlop dodatkowy w łącznym wymiarze 96 dni, w kwocie ustalonej przy przyjęciu 1/30 miesięcznego uposażenia za jeden dzień niewykorzystanego urlopu.

(okoliczności bezsporne a także dowody: zaświadczenie dotyczące niewykorzystanych urlopów z 20.03.2017 r. – k. 298 akt osobowych powoda)

Wyrokiem z dnia 30 października 2018 r. wydanym w sprawie o sygn. akt K 7/15 Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności art. 115a ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji z art. 66 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 zdanie drugie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie ustalenia wysokości ekwiwalentu za jeden dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego w wymiarze 1/30 miesięcznego uposażenia. Wyrok ten został opublikowany w dniu 6 listopada 2018 r. (Dz. U. z dnia 6 listopada 2018 r., poz. 2102).

(okoliczność niesporna)

W związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego powód w dniu 7.11.2018 r. złożył K. w U. wniosek o wypłatę wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy w związku ze zwolnieniem ze służby w Policji. Decyzją z dnia 12.11.2020 r. nr (...) Komendant odmówił wypłaty żądanego wyrównania. Od tej decyzji powód wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w R., który wyrokiem z dnia 14 lipca 2021 r. sygn. akt (...) uchylił zaskarżoną decyzję Komendanta Powiatowego Policji z 12.11.2020 r. W uzasadnieniu wyroku Sąd tej wskazał właściwą podstawę wyliczenia powodowi ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz dodatkowy (1/21 części miesięcznego uposażenia zamiast 1/30 jego części). Pozwany zaskarżył wyrok Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który wyrokiem z dnia 16 stycznia 2024 r. oddalił jego skargę kasacyjną.

(okoliczności bezsporne a także dowody: poświadczone za zgodność z oryginałem kopie: wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w R. z 14.07.2021 r. sygn. akt (...) wraz z uzasadnieniem – k. 7-13v., wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16.01.2021 r. sygn. akt (...) – k. 14)

Ustawą z 14 sierpnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r., poz. 1610 ze zm.) dokonana została nowelizacja art. 115a ustawy o Policji. Zgodnie z nowym brzmieniem wskazanego przepisu ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego ustala się w wysokości 1/21 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego policjantowi na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym. Nowelizacja weszła w życie z dniem 1 października 2020 r. W art. 9 ust. 1 ustawy zmieniającej wskazano jednak, że nowe brzmienie przepisu nie ma zastosowania do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy policjantowi zwolnionemu ze służby przed dniem 6 listopada 2018 r.

(fakt znany Sądowi z urzędu)

W dniu 8.04.2024 r. pozwany wypłacił powodowi przelewem na jego kontro kwotę 6.632,26 zł netto tytułem wyrównania wypłaconego ekwiwalentu pieniężnego. Kwotę tę uregulowano bez odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia.

(okoliczność bezsporna a także dowód: potwierdzona za zgodność z oryginałem kopia wydruku potwierdzenia przelewu z 8.04.2024 r. – k. 6)

Pismem z dnia 27.06.2024 r. reprezentujący powoda pełnomocnik wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 3.762,33 zł stanowiącej ustawowe odsetki za opóźnienie od wypłaconego ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy w terminie 7 dni o dnia otrzymania pisma na wskazany rachunek bankowy powoda. Wezwanie to pozwany przekazał zgodnie z właściwością do K.w U.. W odpowiedzi na powyższe wezwanie K. w U. wskazał (powołując się na brak w ustawie o Policji regulacji dotyczących dochodzenia roszczeń s tytułu odsetek od nieterminowych wypłat uposażenia oraz innych świadczeń pieniężnych), że nie jest organem właściwym do rozstrzygania spraw dotyczących wypłaty jakichkolwiek odsetek od należności głównej.

(dowody: wezwanie do zapłaty z 27.06.2024 r. – k. 16-16v.; pismo K. w U. z 11.07.2024 r. – k. 17)

Sąd dokonał powyższych ustaleń faktycznych na podstawie całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego znajdującego się w aktach sprawy oraz aktach osobowych powoda. Sąd uznał za wiarygodne w całości dokumenty zebrane w toku postępowania, które nie budziły wątpliwości Sądu, co do ich zgodności z rzeczywistym stanem sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Należy zwrócić uwagę, że okoliczności sprawy w zasadniczych kwestiach nie były sporne pomiędzy stronami. Rozstrzygnięcia wymagała kwestia prawna.

Przedmiotem niniejszej sprawy było prawo do odsetek z tytułu opóźnienia w wypłacie wyrównania za okres od dnia 10.04.2017 r. a więc dnia odejścia powoda ze służby, do dnia 8.04.2024 r., kiedy doszło do jego wypłaty.

W sprawie przedmiotem wykładni nie są podstawowe administracyjnoprawne elementy stosunku służbowego funkcjonariuszy służb mundurowych, lecz skutki prawne wynikające z nieterminowego spełnienia świadczenia pieniężnego w postaci ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. Owa nieterminowość stanowi w takim wypadku zdarzenie prawne o charakterze cywilnoprawnym. Istnienie zaś takiego uprawnienia nie może aktualnie, wobec szeroko skomentowanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15, budzić wątpliwości.

W tym miejscu wskazać trzeba, iż prawo do ekwiwalentu wynika z art. 114 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2021 r. poz. 1882 tekst jedn. ze zm.), który stanowi, że policjant zwalniany ze służby otrzymuje m.in. ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane urlopy wypoczynkowe lub dodatkowe. Metodologię obliczania ekwiwalentu określa art. 115a ustawy o Policji, który od dnia 1 października 2020 r. stanowi, że ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego ustala się w wysokości 1/21 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego policjantowi na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym. Zmiana treści przepisu wywołana została wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15 (Dz. U. z 2018 r. poz. 2102), w którym Trybunał uznał, że art. 115a w zakresie, w jakim ustala wysokość ekwiwalentu pieniężnego za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego w wymiarze 1/30 części miesięcznego uposażenia jest niezgodny z art. 66 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 zdanie drugie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis w tym brzemieniu utracił moc z dniem 6 listopada 2018 r.

Sąd podziela wykładnię prawa, w myśl której powodowi przysługuje prawo do wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy mimo tego, że odszedł ze służby z dniem 10.04.2017 r., a więc przed wydaniem przez Trybunał Konstytucyjny wyroku w sprawie K 7/15, jak również przed nowelizacją art. 115a ustawy o Policji wprowadzoną ustawą zmieniającą, a także mimo treści art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zagadnienia te zostały w sposób kompleksowy przedstawione chociażby w przedłożonym przez powoda uzasadnieniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w R. z dnia 14 lipca 2021 r. sygn. akt (...)

W związku ze wskazanym wyrokiem oraz wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 stycznia 2024 r. pozwany ponownie przeliczył wypłacony powodowi ekwiwalent za urlop wypoczynkowy i dodatkowy stosując reguły wynikające z obecnej treści art. 115a ustawy o Policji. Na rzecz powoda w dniu 8.04.2024 r. została wypłacona kwota 6.632,26 zł netto (7.502,26 zł brutto).

Ustawa o Policji nie wskazuje w jakiej chwili staje się wymagalne roszczenie o zapłatę ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. W tym zakresie należy odwołać się do regulacji oraz poglądów doktryny i orzecznictwa dotyczących wymagalności tego roszczenia na gruncie Kodeksu Pracy. Wskazać więc należy, że bieg terminu przedawnienia roszczenia pracownika (oraz członka służby mundurowej) o ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy rozpoczyna się od dnia rozwiązania stosunku pracy (wyr. Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2001 r., sygn. I PKN 336/00, OSNP 2003, Nr 1, poz. 14 i z dnia 1 marca 2017 r., sygn. II BP 11/15, L. czy post. Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 1996 r., sygn. I PKN 34/96, OSNAPiUS 1997, Nr 13, poz. 237).

Należy przy tym podkreślić, że ustawa o Policji nie zawiera przepisu, który ustanawiałby prawo do odsetek w przypadku opóźnienia w wypłacie należności z tytułu służby, a podstawą materialnoprawą roszczeń w tym przedmiocie jest art. 481 § 1 k.c. Przepis ten stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Kwestia ta obecnie nie budzi już żadnych wątpliwości, a potwierdzenie tego stanowiska znajduje swoje uzasadnienie w orzecznictwie Sądu Najwyższego dotyczącym prawa funkcjonariuszy Policji oraz funkcjonariuszy Straży Granicznej do żądania odsetek z tytułu nieterminowego otrzymania uposażenia. Tytułem przykładu można przywołać m. in. uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 r., sygn. III PZP 1/05, OSNP 2006/15-16/227, która pomimo zmian ustawodawczych nie straciła aktualności w wyżej wymienionych kwestiach, czy uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2009 r., sygn. II PZP 7/09, OSNP 2006 nr 15-16, poz. 227, str. 618 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2013 r., sygn. II PK 294/12, Legalis nr 768548.

Przepis art. 481 k.c. nie przewiduje okoliczności egzoneracyjnych pozwalających dłużnikowi uwolnić się od obowiązku zapłaty odsetek za opóźnienie, nawet jeżeli nie ponosi winy w opóźnieniu albowiem działał w oparciu o obowiązujące przepisy prawa, których nie był uprawniony pominąć (bezprawie legislacyjne polegające na sprzecznej z ustawą zasadniczą metodologią obliczania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy). Strona pozwana jako statio fisci nie może skutecznie wywodzić, że w sposób niezawiniony nie wypłacono w terminie w pełnej wysokości należnego powodowi ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w sytuacji gdy opóźnienie wynikało z wadliwych działań Państwa polegających na wydaniu aktów normatywnych zawierających przepisy sprzeczne z ustawą zasadniczą. Odpowiedzialność z tytułu zapłaty odsetek ma charakter odpowiedzialności absolutnej, co oznacza że brak jest możliwości uchylenia się od ich zapłaty w sytuacji ustalenia, że dłużnik pozostaje w opóźnieniu.

Odnosząc się do czasokresu, za który powód domaga się odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, wskazać należy, że od daty opublikowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygn. akt K 7/15 nie występowały już przeszkody, które umożliwiałyby wypłatę ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy w prawidłowej wysokości, a więc wysokości obliczonej zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 115a ustawy o Policji. Uzupełnienie derogowanej treści art. 115a ustawy o Policji winno nastąpić przez przyjęcie wykładni ustalonej przez Trybunał w wyroku z dnia 30 października 2018 r., sygn. akt K 7/15. Należało więc zrekonstruować normę wyrażającą treść, że ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego oraz za każde rozpoczęte 8 godzin niewykorzystanego czasu wolnego przysługującego na podstawie art. 33 ust. 3 ustala się w wysokości przysługującego zwalnianemu ze służby policjantowi w danym okresie wynagrodzenia za jeden dzień roboczy.

W dniu 1 października 2020 r. weszła w życie ustawa zmieniająca, która dostosowała brzmienie art. 115a ustawy o Policji do wskazań wynikających z wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Art. 9 ust. 1 ustawy zmieniającej nie stanowił przeszkody do wypłaty na rzecz powoda wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy. Oznacza to, że w tym okresie pozwany pozostawał w opóźnieniu skutkującym ustaleniem na rzecz powoda prawa do odsetek ustawowych, o których mowa w art. 481 § 1 k.c.

W przedmiotowej sprawie wystąpił stan rzeczy, w którym powód nie miał możliwości korzystania ze swego kapitału z uwagi na bezprawie legislacyjne polegające na sprzecznej z ustawą zasadniczą metodologią obliczania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy. Poniósł więc realną szkodę, która wyrażała się w odsetkach ustawowych za opóźnienie.

Podstawą prawną wyrównania tego typu szkody jest art. 417 § 1 k.c. w zw. z art. 417 ¹ § 1 k.c. Przepisy te stanowią, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.

Opisane wyżej przesłanki zasadności uznania roszczenia powoda o odszkodowanie zostały spełnione. Powodowi wskutek wydania aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej wypłacono jedynie część należnego ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy. Aż do chwili, w której pozwany wypłacił na rzecz powoda ww. kwotę co miało miejsce po zakończeniu postępowania sądowoadministracyjnego, powód nie mógł korzystać z tego kapitału. Szkoda poniesiona przez powoda jest zatem szkodą realną. Gdyby nie doszło do wydania aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją RP powód mógłby korzystać z całego przysługującemu mu świadczenia już od dnia zwolnienia ze służby. W niniejszej sprawie powód wykazał, że art. 115a ustawy o Policji był sprzeczny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, czego dowodzi wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 r., sygn. akt K 7/15, który dla niniejszego postępowania ma charakter prejudykatu. Wymaga również podkreślenia, że wyrok ten spowodował przyznanie funkcjonariuszowi Policji prawa do wyższego ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop od chwili wejścia w życie ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o zmianie ustawy o Policji z dniem 19 października 2001 r. w odniesieniu do wprowadzonego, a następnie uznanego za niezgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej przepisu art. 115a ustawy o Policji. Nie ulega wątpliwości, że między tak określoną szkodą po stronie powoda a wyżej opisanym zdarzeniem szkodzącym występuje adekwatny związek przyczynowo – skutkowy.

Ocena przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku wydanym w sprawie o sygn. akt I K 7/15 badanej ustawy oraz stwierdzenie jej niekonstytucyjności w określonym zakresie miała moc wsteczną dlatego zasadnym jest przyjęcie, że odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa obejmuje również okres sprzed publikacji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Mając na względzie powyższe szkoda poniesiona przez powoda na skutek wydania aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, wyraża się w sumie odsetek ustawowych za opóźnienie z uwzględnieniem daty początkowej i końcowej ich naliczania wskazanych przez powoda, liczonych od kwoty wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy, a podstawę prawną dokonania kompensaty poniesionej przez powoda szkody stanowią art. 417 § 1 k.c. w zw. z art. 417 ¹ § 1 k.c., co doprowadziło Sąd do uznania powództwa wytoczonego za słuszne co do zasady jak i wysokości.

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.762,33 zł tytułem odszkodowania, biorąc pod uwagę treść przedłożonego przez powoda potwierdzenia przelewu kwoty wypłaconego wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop oraz zakreślone przez powoda daty naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie, o czym orzeczono w pkt I wyroku.

Uwzględnieniu podlegało również roszczenie odsetkowe. Jego podstawę prawną stanowił art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p., który statuuje, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Należność główna nie stanowiła wynagrodzenia za pracę, ale odszkodowanie, a zatem roszczenie o charakterze bezterminowym. Zgodnie z art. 455 k.c. w zw. z art. 300 k.p. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Wobec tego Sąd zasądził odsetki od uzasadnionego roszczenia objętego pozwem od dnia doręczenia odpisu pozwu stronie pozwanej.

Odnosząc się do zarzutu przedawnienia Sąd zwraca uwagę na treść art. 107 ustawy o Policji, który stanowi, że roszczenia z tytułu prawa do uposażenia i innych świadczeń oraz należności pieniężnych ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (ust. 1). Organ właściwy do rozpatrywania roszczeń może nie uwzględnić przedawnienia, jeżeli opóźnienie w dochodzeniu roszczenia jest usprawiedliwione wyjątkowymi okolicznościami (ust. 2).

Sposób redakcji art. 107 ust. 1 ww. ustawy, który wskazuje na roszczenia z tytułu „innych świadczeń oraz należności pieniężnych” pozwala uznać, iż regulacja ta odnosi się, oprócz roszczeń z tytułu prawa do uposażenia, także do roszczeń z tytułu świadczeń oraz należności pieniężnych, które wynikają ze stosunku służby w Policji, nie wyłączając z tego jakichkolwiek świadczeń lub należności pieniężnych.

Za wyjątkową okoliczność w rozumieniu art. 107 ust. 2 ustawy o Policji należy uznać stwierdzenie niekonstytucyjności normy prawnej stanowiącej podstawę wyliczenia ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. Taką okolicznością jest niewątpliwie wydanie w dniu 30 października 2018 r. wyroku Trybunału Konstytucyjnego o sygn. akt K 7/15, w którym stwierdzono niezgodność z Konstytucją art. 115a cytowanej ustawy. Konstrukcja i przesłanki art. 107 ust. 2 ustawy o Policji dotyczą konkretnych okoliczności występujących w indywidualnej sprawie i usprawiedliwiających odstępstwo od przedawnienia, a nie generalnej sytuacji wywołanej derogacją norm prawa materialnego na skutek stwierdzenia ich niekonstytucyjności przez Trybunał Konstytucyjny, którego orzeczenie wywołało skutek w postaci wykreowania prawa podmiotowego (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. z dnia 6 maja 2021 r., sygn. akt (...)) W ocenie Sądu pogląd ten można odnieść właśnie do odszkodowania za wydanie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, jeżeli opóźnienie w jego dochodzeniu przez powoda zostało spowodowane wyjątkowymi okolicznościami tak jak to miało miejsce w przedmiotowej sprawie.

Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. (art. 117 par. 1 i 2 k.c.) Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. (art. 118 zd. 2 k.c.) Zgodnie z art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. (art. 5 k.c.) Możliwe jest nieuwzględnienie przez sąd zarzutu przedawnienia roszczeń, jeżeli istnieją podstawy do oceny, że podniesienie takiego zarzutu stanowi w okolicznościach konkretnej sprawy, nadużycie prawa, o którym mowa w art. 5 k.c.

Pozwany wypłacił powodowi wyrównanie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy za okres wsteczny, jednak dopiero w wyniku wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 stycznia 2024 r.

Powód wystąpił z roszczeniem o skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie w nieodległym czasie po wydaniu przez Naczelny Sąd Administracyjny w/w wyroku oraz po dokonaniu przez pozwanego wypłaty na jego rzecz spornego świadczenia w dniu 8.04.2024 r. i właśnie te zdarzenia stanowiły przyczynę wystąpienia przez powoda z tym roszczeniem w ogóle oraz w tymże czasie. Powód oczekiwał aż zostanie ustalone prawomocnie i ostatecznie jego prawo w wyrównania ekwiwalentu za urlop, co nastąpiło styczniu 2024 r. a pozwany dokonał wypłaty dopiero w kwietniu 2024 r. Powód nie mógł zgłosić do pozwanego roszczenia o wypłatę odsetek ustawowych za opóźnienie łącznie z żądaniem wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy albowiem co roszczenia o odsetki nie przysługiwała mu droga administracyjna. Powód zdaniem Sądu mając na względzie specyficzne okoliczności sprawy niniejszej, w tym w szczególności zachowanie strony pozwanej zasadnie oczekiwał na rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej a następnie sądowoadministracyjnej. W ocenie Sądu powód ostatecznie dowiedział się o szkodzie – w tym o jej istnieniu oraz wysokości oraz osobie zobowiązanej do jej naprawienia dopiero z chwilą nastąpienia ww. dwóch zdarzeń łącznie. Powyższe powoduje, że podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia jest niezasadny z uwagi na wystąpienie wyjątkowych okoliczności.

O kosztach postępowania pomiędzy stronami Sąd orzekł jak w punkcie II wyroku na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1964).

W punkcie III wyroku Sąd –na podstawie art. 102 k.p.c. – odstąpił od obciążania pozwanego kosztami postępowania należnymi Skarbowi Państwa – Sądowi Rejonowemu w Sanoku.

Sędzia Aldona Helińska – Hanus