Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 27 lipca 2015 r.

Sąd Rejonowy w Krośnie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący : SSR Małgorzata Gałuszka

Protokolant : Katarzyna Skrzęta

po rozpoznaniu w dniu 27 lipca 2015 roku w Krośnie

na rozprawie sprawy

z wniosku J. L. i K. L.

o stwierdzenie nabycia spadku po J. L.

p o s t a n a w i a

I.  stwierdzić, że spadek po J. L. s. B. i R., zmarłym dnia 29 grudnia 2012 roku w K., ostatnio stale zamieszkałym w K. na podstawie testamentu własnoręcznego z dnia 14 lipca 1998 roku nabył bratanek J. L. PESEL (...), zam. Ł., ul. (...) w całości;

II.  obciążyć opłatą od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku wnioskodawców po połowie i w związku z tym zwrócić z należności Skarbu Państwa wnioskodawcy K. L. kwotę 75 zł (siedemdziesiąt pięć złotych), a wnioskodawcy J. L. kwotę 25 zł (dwadzieścia pięć złotych) tytułem nadpłaty;

III.  ustalić koszty postępowania związane w opiniami biegłych na kwotę 3240,50 zł (trzy tysiące dwieście czterdzieści złotych 50/100) i obciążyć nimi wnioskodawcę K. L.;

IV.  nakazać kasie Sądu Rejonowego w Krośnie ściągnąć od wnioskodawcy K. L. kwotę 380,50 zł (trzysta osiemdziesiąt złotych 50/100) tytułem uzupełnienia zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłych.

Sygn. akt I Ns 120/13

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 27 lipca 2015 r.

Wnioskiem z dnia 1 lutego 2013 r. J. L. zamieszkały w Ł. wystąpił o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym dnia 29 grudnia 2012 r. J. L., przed śmiercią zamieszkałym w K.. W uzasadnieniu wniosku wskazał, że spadkodawca pozostawił testament, zmarł będąc rozwiedzionym i pozostawił spadkobiercę ustawowego K. L.. Do wniosku dołączył oryginał testamentu własnoręcznego z dnia 14 lipca 1999 r.

Wnioskiem z dnia 12 lutego 2013 r. wnioskodawca K. L. wniósł o stwierdzenie nabycia spadku po ojcu J. L. zmarłym dnia 29 grudnia 2012 r., przed śmiercią zamieszkałym w K.. W uzasadnieniu wniosku podał, iż ojciec zmarł będąc rozwiedzionym, pozostawił jednego syna i testament.

Postanowieniem z dnia 26 lutego 2013 r. połączono do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy z wniosku J. L., zarejestrowaną pod sygn. I Ns 120/13, ze sprawą z wniosku K. L. – o stwierdzenie nabycia spadku po J. L..

Wnioskodawca J. L. na rozprawie dnia 23 maja 2013 r. wniósł o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu, natomiast wnioskodawca K. L. oświadczył, że testament jest nieważny i wniósł o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy (k. 30).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. L., syn B. i R., urodził się (...) w P., a zmarł 29 grudnia 2012 r. w K.. Spadkodawca w chwili śmierci był rozwiedziony. Miał jedno dziecko – syna K. L. (dowód: odpis skrócony aktu zgonu – k. 3, odpis skrócony aktu urodzenia – k. 11, zapewnienia spadkowe wnioskodawców – k. 30v-31).

Nikt nie zrzekał się dziedziczenia, nie odrzucał spadku po zmarłym, ani nie został uznany za niegodnego dziedziczenia.

W dniu 14 lipca 1999 r. spadkodawca sporządził testament własnoręczny, w którym przeznaczył wszystkie należące do niego przedmioty majątkowe J. L. – bratankowi – zamieszkałemu w Ł.. Wymieniony w testamencie majątek wyczerpuje cały spadek.

Oprócz rozporządzenia majątkiem, w testamencie znalazło się wyjaśnienie spadkodawcy o tym, że ma syna, który się nim nie interesuje oraz wyjaśnienie powodów sporządzenia testamentu na bratanka.

W testamencie testator nie podał imienia i nazwiska syna (dowód: oryginał testamentu – k. 4).

Testament własnoręczny został otwarty i ogłoszony na rozprawie w dniu 29 maja 2013 r. (dowód: protokół – k. 34).

Testament sporządzony przez spadkodawcę J. L. pochodził w całości od niego (dowód: opinia biegłych: k. 44-52, 83-85, 126-135, 164v-165, 213-232).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy oraz w oparciu o zapewnienia spadkowe wnioskodawców. Sąd powołał również – na wniosek wnioskodawcy K. L. – biegłych: z zakresu ekspertyzy dokumentów (T. K.) i kryminalistycznych badań dokumentów (M. G.) ze względu na kwestionowanie autentyczności testamentu własnoręcznego spadkodawcy. Prawdziwość i wiarygodność pozostałych dokumentów, które posłużyły Sądowi do rozstrzygnięcia, a zostały powołane wyżej, nie była kwestionowana w toku postępowania.

W ocenie Sądu, wszystkie opinie wydane przez biegłych udzielają wyczerpujących odpowiedzi na zadane pytania, są logiczne, spójne, pozbawione nieścisłości. Nie zachodzą przy tym żadne powody osłabiające zaufanie do wiedzy, kompetencji bezstronności biegłych. Zauważyć należy, iż opinia biegłego T. K. nie została zakwestionowana przez wnioskodawcę K. L., a wnioskodawca J. L. nie zakwestionował żadnej z wydanych w sprawie opinii.

Dokonując ustaleń faktycznych co do kręgu uczestników, tj. spadkobierców ustawowych po J. L., Sąd zgodnie z treścią art. 3 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego z dnia 28 listopada 2014 r. (Dz. U. z dnia 8 grudnia 2014 r.) oparł się na odpisach skróconych aktów stanu cywilnego: odpisie skróconym aktu zgonu spadkodawcy (k. 3), odpisie skróconym aktu urodzenia wnioskodawcy K. L. (k. 11). Na ich podstawie ustalono, iż spadkodawca był w chwili śmierci rozwiedziony i miał syna K. L..

Sąd zważył, co następuje:

Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku ma na celu ustalenie, czy osoba wskazana we wniosku jako spadkodawca zmarła oraz kto i na jakiej podstawie jest jej spadkobiercą. Stosownie do art. 922 § 1 k.c., prawa i obowiązki zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów księgi niniejszej. Zgodnie z dyspozycją art. 926 § 1 k.c., powołanie do spadku wynika albo z ustawy, albo z testamentu. Ustawa daje pierwszeństwo porządkowi dziedziczenia określonemu przez spadkodawcę w testamencie (art. 926 § 2 k.c.). W przypadku powołania do spadku z testamentu oprócz stwierdzenia pozostawienia takiego dokumentu, konieczne jest jego otwarcie i ogłoszenie, a także zbadanie zarzutów kwestionujących jego ważność. Sąd nie bada, jakie składniki wchodzą w skład spadku.

Kodeks cywilny wprowadza dwa rodzaje formy testamentu: testamenty zwykłe i testamenty szczególne. Testament musi spełniać wszelkie wymogi ważności czynności prawnej oraz wymogi ustalone w przepisach prawa spadkowego. Przy ocenie ważności testamentu, należy wziąć pod uwagę przepisy dotyczące zdolności testowania, wad oświadczenia woli, formy testamentu i jego treść.

W niniejszej sprawie Sąd zważył, że testament zawiera jednoznaczne stwierdzenie, że spadek przypada na rzecz wnioskodawcy J. L. i nie ma wątpliwości, iż ostatnią wolą spadkodawcy było przekazanie mu całego swojego majątku, bowiem spadkodawca wyjaśnił powody swojego rozrządzenia.

Wnioskodawca K. L. kwestionował autentyczność testamentu własnoręcznego spadkodawcy, wnosząc o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego – grafologa (k. 32).

Zgodnie z zapisami art. 949 § 1 k.p.c., spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą. Testament ten jest podstawową formą testamentu zwykłego, przy czym jego konstrukcja opiera się na rygorystycznie traktowanych przesłankach formalnych, które muszą być zachowane pod rygorem nieważności. Testament ten dla swej ważności musi być sporządzony pismem ręcznym testatora, podpisany oraz opatrzony datą, przy czym brak daty nie zawsze prowadzi do nieważności testamentu. Brak zaś jednej z dwóch pierwszych przesłanek zawsze powoduje nieważność testamentu.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, że testament z dnia 14 lipca 1999 r. został napisany i podpisany przez J. L.. Okoliczność ta wynika z opinii biegłych, którzy wydali opinię w oparciu o materiał porównawczy dostarczony przez wnioskodawcę K. L..

Ponadto testament nie odzwierciedla obecności zaburzeń procesu myślenia, orientacji czy rozpoznawania w swojej sytuacji. Został on napisany w sposób wewnętrznie spójny, szczegółowo określił wolę testatora.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzono nabycie spadku po J. L. zmarłym 29 grudnia 2012 r. jak w pkt I postanowienia.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 k.p.c., zgodnie z którym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie (§ 1). Zgodnie z § 2 powołanej regulacji, jeżeli uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy są sprzeczne, Sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub nałożyć na jednego z uczestników w całości. W kontekście powyższego, Sąd nałożył obowiązek kosztów związanych ze sporządzeniem opinii biegłych na wnioskodawcę K. L.. To on kwestionował ważność testamentu, wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych z zakresu grafologii (ekspertyzy pisma). Koszty związane z przeprowadzeniem tych dowodów powstały więc wyłącznie w związku z wnioskami tego wnioskodawcy, wobec czego to on jest obowiązany ponieść te wydatki wobec przeprowadzenia wnioskowanych dowodów.

Dlatego też Sąd rozstrzygnął o powyższym w pkt III i IV postanowienia.

W pozostałym zakresie Sąd postanowił, iż wnioskodawcy ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie (pkt II postanowienia).

Sędzia:

ZARZĄDZENIE

1)  Odpis postanowienia z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy – adw. H. S..

2)  K.. 14 dni.

K., dnia 17 sierpnia 2015r.