Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

	Przewodniczący:	Sędzia SA Ewa Preneta-Ambicka
	Sędziowie SA :	Irena Mazurek (spr.) Józef Pawłowski
	Protokolant	st. sekr. sądowy Anna Kuźniar

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2019 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku E. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w J.

o rekompensatę

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w J.

od wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie

z dnia 15 czerwca 2018 r. sygn. akt IV U 249/18

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób , że oddala odwołanie.

Sygn. akt III AUa 546/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 19 grudnia 2019 r.

Decyzją z dnia 13 marca 2018 r Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. odmówił wnioskodawcy E. O. prawa do rekompensaty, dochodzonego wnioskiem z dnia 26 stycznia 2018 r. Powołując ogólnie w podstawie prawnej decyzji przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm.) a także art.2 i art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych ( tekst jednolity Dz.U. z 2015 r., poz. 965 ze zm.) organ rentowy stwierdził , że rekompensata przysługuje pracownikowi urodzonemu po dniu
31 grudnia 1948 r. jeżeli przed dniem 1 stycznia 2009 r. wykonywał przez co najmniej
15 lat pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 wyżej powołanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS , przy czym
w przypadku wnioskodawcy przedłożył on jedynie świadectwo wykonywania pracy
szczególnych warunkach na okres zatrudnienia w (...) od 6 grudnia 1993r. do 13 kwietnia 1997 r.

Wnioskodawca E. O. odwołał się od powyższej decyzji ZUS do Sądu Okręgowego w Krośnie. W odwołaniu z dnia 26 marca 2018 r. wnioskodawca , domagając się zmiany zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie prawa do rekompensaty zarzucił , że wbrew stanowisku pozwanego organu rentowego legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych , do którego należy także zaliczyć pracę w R.P.R.Z i SB (...) w R. od 1 kwietnia 1973 r. do 30 września 1981 r. na stanowisku maszynisty żurawia samojezdnego , czy w Spółdzielni Budownictwa (...) w B. od 1 października 1981 r. do stycznia 1987 r. kiedy to wykonywał prace operatora sprzętu ciężkiego , co dodatkowo ( poza kwalifikowanym świadectwem pracy z pierwszego ze wskazanych okresów zatrudnienia ) potwierdzić mieli – wnioskowani do przesłuchania - świadkowie.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 5 kwietnia 2018 r. pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. wniósł o oddalenie żądania wnioskodawcy z tego samego względu jaki powołany został w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji , przy czym wskazane zostało ,że ostateczny wymiar pracy w warunkach szczególnych odwołującego się wynosi 10l at,11 miesięcy i 18 dni , przy dodatkowym uznaniu okresu zatrudnienia wnioskodawcy w R.P.R.Z i SB (...)
w R. .

Sąd Okręgowy w Krośnie, po rozpoznaniu sprawy, wyrokiem z dnia
15 czerwca 2018 r.. (sygn. akt IV U 249/18 ) zmienił zaskarżoną decyzją ZUS przyznając wnioskodawcy E. O. prawo do rekompensaty. Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy w Krośnie ustalił, że wnioskodawca E. O. ur. (...) złożył w organie rentowym w dniu 26 stycznia 2018 r. wniosek o emeryturę z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego , domagając się równocześnie rekompensaty
z tytułu pracy w warunkach szczególnych , co skutkowało- zaskarżoną w niniejszym postępowaniu - decyzją odmowną Zakładu z dnia 13 marca 2018 r. Opierając się następnie tak na dowodach z dokumentów jak i dowodach osobnych z zenan świadków oraz wnioskodawcy ,sąd pierwszej instancji ustalił , że do E. O. już w 1978 r, uzyskał stosowne uprawnienia na operatora dźwigu i podejmując z dniem 1 października 1981 r. pracę w Spółdzielni Budownictwa (...) w B. został zatrudniony w tym charakterze , pracując stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako operator dźwigu samojezdnego na budowach realizowanych przez (...) w D. i w P. , aż do 1987 r. kiedy to objął stanowisko kierownika D. (...). Podobne zatrudnienie odwołujący się wykonywał uprzednio
w R.P.R.Z i SB (...) w R. w okresie od 1 kwietnia 1973 r. do 30 września 1981 r. , co potwierdzone zostało kwalifikowanym świadectwem pracy , jak
i następnie w (...) od 6 grudnia 1993r. do 13 kwietnia 1997 r. co także potwierdzone zostało świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Łącznie więc był to ponad 15 letni okres pracy wnioskodawcy jako operatora dźwigu ,a więc – jak uznał Sąd Okręgowy w Krośnie- pracy w warunkach szczególnych przewidzianej w Dziale V poz.3 Wykazu A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w (Dz.U. Nr 8 ,poz.43 ze zm.). W konsekwencji zaś powyższego Sąd Okręgowy stwierdził ,że odwołujący się E. O. spełnił wszystkie konieczne przestanki nabycia prawa do dochodzonej rekompensaty przewidziane w art.21 ustawy z dnia 19 grudnia
2008 r. o emeryturach pomostowych ( tekst jednolity Dz.U. z 2017 r., poz. 664) .
W podstawie prawnej wyroku powołany także został art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

Wyrok Sądu Okręgowego w Krośnie z dnia 15 czerwca 2018 r. zaskarżony został przez pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J., który
w apelacji z dnia 6 lipca 2018 r. zarzucając naruszenie prawa materialnego tj. art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych ( tekst jednolity Dz.U. z 2017 r., poz. 664 ) przez jego niezastosowanie , co skutkowało bezpodstawnym przyznaniem wnioskodawcy prawa do rekompensaty ,wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania E. O. . W uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego skarżący podnosił ,że nawet wykazanie przez odwołującego się 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych nie mogło prowadzić do nabycia przez niego prawa do rekompensaty w sytuacji ,gdy spełnił warunki nabyci prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych a jedynie z tego uprawnienia nie skorzystał , przywołując w tym zakresie orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie .

Wnioskodawca E. O. wniósł o oddalenie apelacji ( v .k- 30v, oświadczenie wnioskodawcy złożone na rozprawie apelacyjnej).

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie ,rozpoznając apelację pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w J. ,zważył co następuje;

Wniesiony przez pozwany organ rentowy środek odwoławczy skutkować musi wydaniem przez tut. Sąd orzeczenia reformatoryjnego.

Zgodzić się bowiem w zupełności ze skrzącym przyjdzie ,że wyrok Sądu Okręgowego Krośnie dnia 15 czerwca 2018 r. wydany został z naruszeniem prawa materialnego , przez pominięcie w ocenie prawnej sprawy art.2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych ( tekst jednolity Dz.U. z 2018 r.,poz. 1924 ) zawierającego legalną definicję pojęcia rekompensaty , w świetle której
i w okolicznościach faktycznych przedmiotowej sprawy , wnioskodawca nie mógł nabyć uprawnienia do dochodzonej rekompensaty Stosownie bowiem do przywołanego przepisu , który należy odkodować łącznie z brzmieniem art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych , rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszący co najmniej 15 lat, jeżeli nie nabył prawa do emerytury na podstawie przepisów wyżej powołanej ustawy emerytalno rentowej , przy czym rekompensata stanowi odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Z przytoczonej więc powyżej definicji rekompensaty wynika jednoznacznie, że ratio legis wprowadzenia tego rozwiązania było dążenie do wyrównania szkody poniesionej przez osoby legitymujące się 15 letnim stażem pracy
w warunkach szczególnych ,a nie spełniające innych warunków do przyznania im emerytury z tytułu takiego zatrudnienia tj. zarówno emerytury w obniżonym wieku (art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS , czy art. 32 w zw. z art. 46 tej ustawy ) jak i emerytury pomostowej. Podkreślić przy tym należy ,że omawiane rozwiązanie ( rekompensata ) wprowadzone zostało na skutek zmian legislacyjnych prowadzących do stopniowego wygaszania emerytur z tytułu pracy w warunkach szczególnych poprzez zastąpienie tych świadczeń emeryturami pomostowymi o surowszych kryteriach. Tak więc powołana wyżej potencjalna szkoda ubezpieczonych jaką ma rekompensować rekompensata musi powstać z powodu takich a nie innych działań prawodawcy ,a nie z powodu zaniechania przez ubezpieczonych realizacji uprawnień do omawianych świadczeń. Pamiętać przy tym należy, że stosownie do art. 100 ustawy o emeryturach i rentach z FUS prawo do świadczenia powstaje
z chwilą spełnienia się przesłanek warunkujących jego nabycie , przy jedynie deklaratoryjnych w tym wypadku decyzjach organu rentowego potwierdzających to uprawnienie. Wszystko to razem prowadzić więc musi do stwierdzenia ,że prawa do rekompensaty nie nabędzie ubezpieczony, który pomimo legitymowania się 15 latami pracy w warunkach szczególnych, spełnił warunki do przyznania mu z tego tytułu emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS , bez względu na to czy z uprawnienia tego skorzystał tj. czy prawo to zrealizował
( tak też w komentarzu do art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych autorstwa Kariny Jankowskiej i Inetty Jędrasik- Jankowskiej ) , bo to było tylko zależne od niego. Taki też pogląd jest konsekwentnie reprezentowanym w orzecznictwie tut. Sądu Apelacyjnego czego przykładem są wyroki : m.in. z dnia 23 listopada 2016 r.
, III AUa 425/16 , czy ten przywoływany przez ZUS z dnia 25 stycznia 2017 r.,
III AUa 842/16. Także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 maja 2019 r. III UK 119/18, Lex nr 2678295 w pełni zaaprobował ten pogląd oddalając skargę kasacyjną ubezpieczonego . Przenosząc zaś powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, stwierdzić z całą mocą należy ,że wnioskodawca E. O. spełnił wszystkie przesłanki nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych przewidziane w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (tekst jednolity Dz.U .z 2018 r., poz.1270) , tak więc prawo do rekompensaty mu nie przysługuje. Jeszcze bowiem z dniem 26 stycznia 2013r. wnioskodawca ukończył 60 rok życia , a na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał zarówno ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowy ( v. akt kapitałowe i decyzja ZUS z dnia 7 marca 2018 r. o ustaleniu wartości kapitału początkowego ) jak i 15 lat pracy w warunkach szczególnych ( wszystkie wykazywane przez odwołującego się okresy pracy w warunkach szczególnych przypadały przed ww. datą).

Z tych wszystkich więc wyżej naprowadzonych względów i na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzeczono jak w sentencji .

ZARZĄDZENIE

1/(...). (...) (...)

2/ (...)

3/ (...) – (...) – (...)