Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2021 roku

Sąd Rejonowy Poznań - Stare Miasto w P. Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Asesor sądowy Paulina Matysiak

Protokolant: prot. sąd. A. K.

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2021 roku w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.140,26 zł (trzy tysiące sto czterdzieści złotych dwadzieścia sześć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od następujących kwot i dat:

a)  od kwoty 1.147,47 zł od dnia 6 listopada 2019 r. do dnia zapłaty;

b)  od kwoty 455,10 zł od dnia 1 października 2019 r. do dnia zapłaty;

c)  od kwoty 1.537,69 zł od dnia 15 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.147,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  nakazuje zwrócić powodowi kwotę 158,12 zł tytułem niewykorzystanej zaliczki.

Asesor sądowy Paulina Matysiak

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 6 listopada 2019 r. (data nadania u operatora placówki pocztowej) powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 1.603,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty od kwot 1.100,00 zł i 47,47 zł, oraz od dnia 1 października 2019 r. do dnia zapłaty od kwoty 455,10 zł, a nadto o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, iż na skutek kolizji w dniu 20 lutego 2019 r. doszło do uszkodzenia pojazdu marki M. (...) o numerze rej. (...) stanowiącego przedmiot wspólności majątkowej małżeńskiej P. B. i J. B.. Sprawca kolizji posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym zakładzie ubezpieczeń. Szkodę zgłoszono pozwanemu w dniu 21 lutego 2019 r. Dalej powód podał, iż pozwany sporządził kosztorys naprawy i na tej podstawie wypłacił poszkodowanym kwotę 1.411,19 zł. Poszkodowany P. B. za zgodą J. B. zawarł z powódką umowę przelewu wierzytelności. Na zlecenie powódki została następnie sporządzona kalkulacja naprawy, z której wynika, iż koszty niezbędne dla przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody wynoszą 3.839,45 zł. Powód wskazał, że dochodzi zapłaty kwoty 1.100,00 zł tytułem częściowej dopłaty do powstałej szkody, kwoty 47,47 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie od kwoty 1.100,00 zł za okres od dnia 26 marca 2019 r. do dnia 5 listopada 2019 r. oraz kwoty 455,10 zł tytułem zwrotu kosztów sporządzenia opinii prywatnej.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany wskazał, iż po zgłoszeniu szkody przeprowadził postępowanie likwidacyjne ustalając, iż koszty naprawy uszkodzonego pojazdu przywracające go do stanu sprzed szkody wynoszą 1.411,19 zł brutto. Dalej pozwany wskazał, iż zapewnił on poszkodowanym możliwość dokonania realnej naprawy w granicach ustalonej przez siebie kwoty odszkodowania, gdyby się na to zdecydowali. Poszkodowani mimo propozycji nie skorzystali z oferty pozwanego, co w ocenie pozwanego stanowi przyczynienie się do zwiększenia rozmiaru szkody. Pozwany podkreślił, iż powód nie wykazał okoliczności świadczących o rzeczywiście poniesionych wyższych kosztach naprawy niż zaoferowane przez niego odszkodowanie. Podał, że w przypadku dokonania naprawy pojazdu rozmiar wyrządzonych szkód jest określony przez poniesione przez poszkodowanych koszty naprawy pojazdu i tylko takie koszty mogą przywrócić stan majątku poszkodowanego do stanu sprzed szkody. Ponadto pozwany wskazał, iż nie kwestionuje zasadności dokonania naprawy z użyciem części oryginalnych O, jeśli taka naprawa przywróci pojazd do stanu sprzed szkody. Jednocześnie podkreślił, iż w sprawie znaczenie ma faktyczna szkoda, jaką poniósł poszkodowany w związku z wyborem konkretnego sposobu naprawy. Odnosząc się do żądania obejmującego zwrot kosztów sporządzenia prywatnej kalkulacji, pozwany wskazał, iż odpowiedzialność wynikająca z art. 361 k.c. ogranicza się jedynie do normalnych następstw działania lub zaniechania. W ocenie pozwanego nie ma dostatecznych podstaw dla uznania kosztów sporządzenia prywatnej kalkulacji za normalne następstwa zdarzenia wywołującego szkodę. Pozwany podał, iż powódka dobrowolnie poniosła te koszty i w żaden sposób nie wykazała zasadności ich poniesienia.

W piśmie procesowym z dnia 14 sierpnia 2020 r. stanowiącym replikę na odpowiedź na pozew powódka podtrzymała dotychczasowe wnioski i twierdzenia zawarte w pozwie. Ponadto powódka odnosząc się do zarzutu pozwanego w przedmiocie rezygnacji przez poszkodowanego z oferty naprawy pojazdu przez pozwanego wskazała, iż poszkodowany nie ma obowiązku naprawy uszkodzonego pojazdu i może dokonać wyboru sposobu naprawienia szkody pomiędzy żądaniem przywrócenia do stanu poprzedniego albo zapłaty odszkodowania. W ocenie powódki, zarzuty przyczynienia się do zwiększenia szkody przez nieskorzystanie z oferty naprawy w warsztacie pozwanego pozostają bez znaczenia dla sprawy. Odnosząc się do zarzutu pozwanego dotyczącego nieprzedstawienia dowodów na poniesienie wyższych kosztów naprawy niż wypłacone odszkodowanie, powódka wskazała, iż szkoda powstaje w chwili wypadku komunikacyjnego i podlega naprawieniu przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej i nie jest uzależniona od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odnośnie zarzutu wykorzystania części oryginalnych o jakości O powódka wskazała, iż naprawa pojazdu z zastosowaniem takich części ma przywrócić pojazd do stanu sprzed szkody, a pojazd nie może stanowić zagrożenia w ruchu drogowym. Odnośnie żądania zwrotu kosztów wykonania prywatnej ekspertyzy powódka wskazała, iż nie posiada wiedzy specjalistycznej i dla oceny rozmiaru szkody konieczne było jej sporządzenie. Ponadto była ona niezbędna dla określenia wysokości wartości przedmiotu sporu i opłaty od pozwu.

Pismem z dnia 15 stycznia 2021 r. powódka rozszerzyła powództwo o kwotę 1.537,69 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 lutego 2019 r. w P. miało miejsce zdarzenie drogowe, na skutek którego uszkodzeniu uległ pojazd marki M. (...) o numerze rej. (...) stanowiący własność P. B. i J. B.. Sprawca zdarzenia w dniu zdarzenia posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym (...) Spółka Akcyjna. Szkoda została zgłoszona pozwanemu w dniu 21 lutego 2019 r.

Okoliczności bezsporne, a nadto dowód: dowód rejestracyjny pojazdu (k. 28), podsumowanie zgłoszenia szkody (k. 30-32), oświadczenie sprawcy kolizji drogowej (k. 34), odpowiedź na zapytanie do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (k. 36), zeznania świadka P. B. (k. 112-113)

Pozwany w dniu 26 lutego 2019 r. sporządził kosztorys naprawy i oszacował koszty naprawy pojazdu na kwotę 1.411,19 zł brutto, na którą składały się kwoty: 175,07 zł tytułem kosztów części zamiennych, 294,83 zł tytułem prac blacharskich i mechanicznych, 521,00 zł tytułem prac lakierniczych oraz 420,29 zł tytułem kosztów prac lakierniczych. W trakcie oględzin dokonanych przez pracowników pozwanego stwierdzono, iż reflektor z kierunkowskazem i część prosta konstrukcji posiadają cechy, które uzasadniają zastosowanie części o jakości innej niż O.

W piśmie z dnia 27 lutego 2019 r. skierowanym do poszkodowanego P. B. pozwany zaproponował poszkodowanemu wysokość odszkodowania w kwocie 1.411,19 zł. W piśmie tym pozwany zaoferował poszkodowanemu przeprowadzenie naprawy pojazdu w warsztacie naprawczym należącym do Sieci Naprawczej (...). Ponadto pozwany poinformował poszkodowanego, iż w przypadku dokonania naprawy w innym warsztacie niż należący do Sieci Naprawczej (...), pozwany zastrzega sobie możliwość weryfikacji kosztów dokonanej naprawy na podstawie wystawionych faktur z możliwością obniżenia ich do uzasadnionych i celowych kosztów naprawy.

Decyzją z dnia 13 marca 2019 r. pozwany przyznał poszkodowanemu kwotę 1.411,19 zł tytułem odszkodowania.

Dowód: decyzja pozwanego z dnia 15 marca 2019 r. (k. 38-39), ustalenie wysokości szkody wraz z kalkulacją naprawy pozwanego (k. 41-46), pismo pozwanego z dnia 27 lutego 2019 r. (akta szkody na płycie CD k. 77v), zeznania świadka P. B. (k. 112-113)

Poszkodowani nie są płatnikami podatku VAT.

Dowód: umowa przelewu wierzytelności (k. 15-22)

W dniu 8 sierpnia 2019 r. poszkodowany P. B. za zgodą żony J. B. zawarł z powódką umowę przelewu wierzytelności, na podstawie której przelał na powódkę (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. wierzytelność z tytułu szkody powstałej w pojeździe marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...).

Pismem z dnia 8 sierpnia 2019 r. poszkodowany zawiadomił pozwanego o dokonaniu przelewu wierzytelności.

Dowód: umowa przelewu wierzytelności (k. 15-22), pismo poszkodowanego z dnia 8 sierpnia 2019 r. (k. 23), zgoda na dokonanie czynności dotyczącej majątku wspólnego (k. 25), zeznania świadka P. B. (k. 112-113)

W dniu 26 sierpnia 2019 r. na zlecenie powódki została sporządzona kalkulacja naprawy numer 42/08/19CL, zgodnie z którą koszty przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody wynosiły 3.839,45 zł brutto. Za sporządzoną na zlecenie powódki kalkulację w dniu 29 sierpnia 2019 r. została wystawiona faktura VAT numer (...) obejmująca pod pozycją 5. sporządzenie kalkulacji szkody w pojeździe marki M. (...) o numerze rej. (...) na kwotę 455,10 zł brutto.

Dowód: kalkulacja naprawy numer 42/08/19CL (k. 48-52), faktura VAT numer (...) (k. 55)

Pismem z dnia 29 sierpnia 2019 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 455,10 zł tytułem zwrotu kosztów sporządzenia opinii biegłego sądowego do spraw motoryzacji, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania.

W odpowiedzi pozwany pismem z dnia 3 września 2019 r. odmówił wypłaty powódce zwrotu kosztów sporządzenia prywatnej kalkulacji naprawy, wskazując, iż koszty te nie pozostają w normalnym związku przyczynowym ze szkodą.

Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 29 sierpnia 2019 r. (k. 54), pismo pozwanego z dnia 3 września 2019 r. (akta szkody na płycie CD k. 77v)

Poszkodowany P. B. zakupił pojazd w 2014 r. kiedy pojazd miał 10 lat i był pierwszym właścicielem pojazdu w Polsce. (...) w momencie zakupu przez poszkodowanych było bezwypadkowe. W chwili jego zakupu przez P. B. auto miało zamontowane części oryginalne. Poszkodowany nie dokonał naprawy pojazdu. Poszkodowany P. B. w dalszym ciągu jest właścicielem pojazdu.

Dla przywrócenia pojazdu marki M. (...) o numerze rej. (...) do stanu sprzed szkody, bez uszczerbku dla jego wartości oraz nie przyczyniając się do wzrostu jego wartości po naprawie, do naprawy należy użyć części pochodzących z sieci dealerskiej M. oraz części Q, a także średniej stawki roboczogodziny w wysokości 130 zł netto. Przy przyjęciu zakresu uszkodzeń wynikających z akt sprawy koszt naprawy uszkodzeń samochodu wynosi 3.888,76 zł brutto. Naprawa pojazdu przy zastosowaniu części pochodzących z sieci dealerskiej M. i Q jest technicznie i ekonomicznie zasadna z uwagi na wiek pojazdu wynoszący 15 lat.

Dowód: zeznania świadka P. B. (k. 112-113), opinia biegłego M. C. (k. 119-137)

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie wskazanych wyżej dowodów. Dokumenty prywatne Sąd uznał za przydatne, bacząc jednak, iż zgodnie z art. 245 k.p.c. stanowią one jedynie dowód tego, iż osoby, które je podpisały złożyły oświadczenia o treści zawartej w dokumentach. Za wiarygodne Sąd uznał wydruki komputerowe oraz akta szkody znajdujące się na płycie CD, przyjmując, że odzwierciedlają one treść rzeczywistych danych. Żadna ze stron nie podniosła zarzutu niezgodności danych zawartych w aktach szkody z rzeczywistym stanem rzeczy.

Zeznaniom świadka P. B. Sąd dał wiarę w całości, bowiem zeznania te znajdowały potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym. Światek opisał proces zgłoszenia i likwidacji szkody, a nadto podał, iż uszkodzony pojazd był bezwypadkowy i posiadał zamontowane części oryginalne. Brak było również podstaw, aby odmówić świadkowi wiary w zakresie, w jakim świadek podał, iż nie dokonał naprawy pojazdu.

Podstawą rozstrzygnięcia Sąd uczynił pisemną opinię sporządzoną przez biegłego sądowego z dziedziny techniki samochodowej, M. C.. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2000 roku ( sygn. akt. I CKN 1170/98, OSNC 2001, nr 4, poz. 64) opinia biegłego podlega ocenie – przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c. – na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (por. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2002 roku, V CKN 1354/00).

Sąd uznał, że przedmiotowa opinia została sporządzona w sposób rzetelny, jasny i spójny, przez osobę posiadającą odpowiednie kompetencje do jej przygotowania. Wskazuje metodykę opracowania, sposób badań, które doprowadziły biegłego do wysnucia ostatecznych wniosków. Żadna ze stron nie zakwestionowała sporządzonej opinii, a i Sąd nie znalazł podstaw, by kwestionować ją z urzędu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne.

Jako podstawę swojego roszczenia powód wskazał umowę przelewu wierzytelności zawartą z poszkodowanym. Zgodnie z art. 6 k.c. w takiej sytuacji to na nim spoczywał ciężar dowodu w zakresie wykazania że doszło do zawarcia ważnej umowy cesji oraz że przelewana wierzytelność przysługiwała cedentowi.

Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania, natomiast w myśl § 2 omawianego przepisu wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Przelew wierzytelności (cesja) polega na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej pomiędzy zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Przeniesienie wierzytelności z majątku cedenta do majątku cesjonariusza jest skutkiem rozporządzenia tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela. Kodeks cywilny nie definiuje wprawdzie pojęcia wierzyciel explicite, niemniej jednak z treści art. 353 § 1 k.c., który stanowi, że zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić, wynika, iż wierzycielem jest osobą uprawnioną do żądania spełnienia świadczenia od dłużnika. Powód niewątpliwie wykazał, że doszło do skutecznej cesji wierzytelności na podstawie przedłożonej umowy z dnia 8 sierpnia 2019 r. Pozwany nie kwestionował przeniesienia wierzytelności w drodze umowy cesji.

W przedmiotowej sprawie powódka dochodziła dopłaty do przyznanego poszkodowanemu odszkodowania za szkodę powstałą na skutek zdarzenia drogowego z dnia 20 lutego 2019 r.

Podstawę prawną roszczenia powódki stanowiły przepisy art. 822 i nast. k.c. Zgodnie z art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający. Natomiast w myśl art. 822 § 4 k.c. uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej regulują przepisy szczególne. Aktualnie jest to ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. nr 124, poz. 1152 ze zm.). W szczególności, stosownie do treści art. 4 tej ustawy, ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, a zgodnie z jej art. 23 ust. l, posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez siebie pojazdu. Odszkodowanie z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest m.in. zniszczenie lub uszkodzenie mienia (art. 34 ust. l powołanej ustawy).

Stosownie do art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 k.c. posiadacz samoistny pojazdu mechanicznego ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego pojazdu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznej winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą posiadacz pojazdu nie ponosi odpowiedzialności.

W niniejszej sprawie nie budziło wątpliwości, iż kierujący pojazdem ubezpieczonym u pozwanego wyrządził szkodę, za którą w oparciu o umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, odpowiada również pozwany, a nadto to, że w pojeździe stwierdzono powstanie szkody częściowej. Sporna była jedynie wysokość należnego odszkodowania oraz zasadność żądania zwrotu kosztów sporządzenia opinii prywatnej.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., dokonujący likwidacji szkody, w dniu 26 lutego 2019 r. sporządził kosztorys naprawy na kwotę 1.411,19 zł brutto i decyzją z dnia 13 marca 2019 r. przyznał poszkodowanemu P. B. odszkodowanie za szkodę częściową w kwocie 1.411,19 zł. Powód sporządził natomiast własny kosztorys naprawy, w którym oszacował koszty naprawy pojazdu na kwotę 3.839,45 zł brutto.

Na podstawie art. 34 ust. 1 z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. nr 124, poz. 1152 ze zm.) można ustalić, że z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Podobnie jak w przypadku wszystkich rodzajów ubezpieczeń OC, zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za powstałą szkodę jest uzależniony od zakresu odpowiedzialności ubezpieczonego - posiadacza lub kierującego pojazdem. Zakład ubezpieczeń zamiast niego naprawia wyrządzone szkody. Odszkodowanie ubezpieczeniowe ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem. Jego wysokość (o ile nie przekracza kwoty sumy gwarancyjnej) winna odpowiadać wysokości odszkodowania należnego od ubezpieczonego na podstawie ogólnych zasad odpowiedzialności, zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania. Poszkodowany jest uprawniony do odszkodowania w pełni pokrywającego szkodę wyrządzoną ruchem pojazdu mechanicznego. Obejmuje ono zarówno straty, jakie poszkodowany poniósł, jak i korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody. Nie ma również znaczenia, czy jest to wywołana wypadkiem pojazdu mechanicznego szkoda na osobie (uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia lub śmierć) czy też szkoda na mieniu (utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia).

Odnosząc się do twierdzenia pozwanego, że w przypadku naprawy pojazdu szkodę stanowią koszty rzeczywiście poniesione, a nie hipotetycznie wyliczone należy wskazać, że zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego roszczenie o świadczenia należne od zakładu ubezpieczeń w ramach ustawowego ubezpieczenia komunikacyjnego odpowiedzialności cywilnej (OC) z tytułu kosztów przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu pierwotnego jest wymagalne niezależnie od tego, czy naprawa została już dokonana, a wysokość świadczeń obliczać należy na podstawie ustaleń co do zakresu uszkodzeń i technicznie uzasadnionych sposobów naprawy, przy przyjęciu przewidzianych kosztów niezbędnych materiałów i robocizny według cen z daty ich ustalenia. Naprawa pojazdu przed uzyskaniem świadczeń z ubezpieczenia i jej faktyczny zakres nie ma zasadniczego wpływu na powyższy sposób ustalenia ich wysokości (w yrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 1988 r., I CR 151/88). Również w wyroku z dnia 12 kwietnia 2018 r. Sąd Najwyższy ( sygn. akt II CNP 41/17) wskazał, że jakkolwiek obowiązek ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej polega na zapłacie odszkodowania, a więc na spełnieniu świadczenia pieniężnego (art. 822 § 1 k.c.), to jednak judykatura przyjmuje, że poszkodowany może, według swojego wyboru, żądać od ubezpieczyciela zapłaty kosztów hipotetycznej restytucji albo zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej ustalonej zgodnie z metodą różnicy.

Przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z art. 363 § 1 k.c. jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji. Powstanie tego roszczenia, a tym samym zakres odszkodowania, nie zależą od tego, czy poszkodowany dokonał restytucji i czy w ogóle ma taki zamiar. Ponadto w cytowanym wyroku II CNP 41/17 Sąd Najwyższy wskazał, że za wyjątkiem sytuacji kiedy szkoda jest szkodą całkowitą, niezgodnym z prawem jest ustalanie wysokości odszkodowania inaczej niż na podstawie hipotetycznych kosztów naprawy pojazdu.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż szkodą poniesioną przez poszkodowanego jest sam fakt pogorszenia stanu należącego do niego pojazdu, a wysokość szkody uzależniona jest jedynie od ekonomicznych kosztów naprawy bez względu na to czy naprawa ta w ogóle nastąpiła lub ma nastąpić. Szkodą nie jest poniesiony przez poszkodowanego wydatek na naprawę pojazdu, lecz szacunkowa wysokość tych wydatków, przy czym żadne przepisy prawa nie nakładają na poszkodowanego obowiązku naprawienia uszkodzonego pojazdu. Poszkodowany może również pojazd sprzedać bez uprzedniej naprawy, co nie zmienia faktu, iż odszkodowanie winno być równe kosztom przywrócenia pojazdowi jego wartości sprzed wypadku.

Poniesione wydatki na naprawę pojazdu będą zatem wyznaczać wysokość odpowiedniego odszkodowania, tylko wtedy, gdy odpowiadają kosztom niezbędnym i ekonomicznie uzasadnionym. Jeżeli faktycznie poniesione koszty naprawy w stosunku do kryterium kosztów niezbędnych i ekonomicznie uzasadnionych będą zawyżone lub zaniżone nie stanowią one podstawy określenia należnego poszkodowanemu odszkodowania. Analizując różnorodne stany faktyczne mające miejsce w tego typu sprawach Sąd Najwyższy zwracał uwagę, że dokonanie przez poszkodowanego naprawy sposobem gospodarczym, w niepełnym zakresie lub przy użyciu części niższej jakości, nie powoduje naprawienia szkody w całości, co uzasadnia przyznanie mu tytułem odszkodowania również różnicy między kosztorysową ceną naprawy, a kosztem faktycznie poniesionym. Analogicznie, w przypadku dokonania przez poszkodowanego naprawy w większym zakresie niż technicznie uzasadnione uszkodzeniami z danego wypadku lub zwiększenia wartości pojazdu na skutek użycia do naprawy nowych części, o wysokości odszkodowania nie decydują faktycznie poniesione koszty naprawy, lecz celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty, które pozostają w związku przyczynowym ze zdarzeniem wywołującym szkodę i powinny zostać wydatkowane na przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego. Hipotetyczne koszty naprawy są zatem wyznacznikiem wysokości należnego poszkodowanemu odszkodowania, skoro niezależnie od naprawy pojazdu, powinno ono odpowiadać kosztom przywrócenia pojazdowi jego wartości sprzed wypadku. Każdorazowo zatem będzie niezbędna odpowiednia selekcja kosztów naprawy i ich weryfikacja na podstawie zobiektywizowanych kryteriów z perspektywy kosztów celowych i ekonomicznie uzasadnionych ( por. uzasadnienie wyroków Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 1988 r., I CR 151/88, z dnia 20 lutego 1981 r., I CR 17/81, z dnia 20 listopada 1970 r., II CR 452/72, OSNC 1973, Nr 6, poz. 111, uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r., III CZP 80/01 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/03).

Odnosząc powyższe do analizowanej sprawy, wskazać należy, że na podstawie opinii biegłego sądowego M. C., Sąd ustalił, że koszt naprawy pojazdu marki M. (...) o nr rej. (...) w zakresie koniecznym do przywrócenia jego stanu technicznego sprzed dnia powstania szkody przy wykorzystaniu części zamiennych o jakości (...) wynosi 3.888,76 zł brutto i taka naprawa jest technicznie i ekonomicznie uzasadniona z uwagi na wiek pojazdu wynoszącego 15 lat. Skoro zatem pozwany z tytułu powstałej szkody wypłacił odszkodowanie w kwocie 1.411,19 zł, to winien jest dokonać dopłaty w wysokości 2.477,57 zł.

Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w orzecznictwie Sądu Najwyższego odszkodowanie za szkodę poniesioną przez podatnika podatku VAT na skutek zniszczenia lub uszkodzenia rzeczy (samochodu) nie obejmuje podatku VAT mieszczącego się w cenie nabycia rzeczy lub usługi w zakresie, w jakim poszkodowany mógłby obniżyć należny od niego podatek o kwotę podatku naliczonego przy nabywaniu rzeczy lub usługi ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r., III CZP 14/87, OSNC 1997, z. 8, poz. 103 oraz uchwała Sądu Najwyższego (7 sędziów) z dnia 17 maja 2007 r. III CZP 150/06, OSNC 2007/10/144). Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności z oświadczenia poszkodowanego, nie jest on płatnikiem podatku VAT, zatem należna kwota odszkodowania winna zawierać podatek VAT.

Powód dochodził ponadto zapłaty kwoty 455,10 zł tytułem zwrotu kosztów sporządzenia opinii prywatnej.

Zwrócić należy uwagę na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2004 r., sygn. akt CZP 24/04, w której Sąd Najwyższy wskazał, że odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, może – stosownie do okoliczności sprawy – obejmować także koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego. Jednocześnie w uzasadnieniu cytowanej uchwały Sąd Najwyższy zaznaczył, że ocena, czy poniesione koszty ekspertyzy sporządzonej na zlecenie poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym są objęte odszkodowaniem przysługującym od ubezpieczyciela z umowy odpowiedzialności cywilnej, musi być dokonana przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy, a w szczególności w zależności od ustalenia, czy zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem tego wydatku a wypadkiem oraz czy poniesienie tego kosztu było obiektywnie uzasadnione (art. 361 k.c.). W okolicznościach sprawy, to nie poszkodowany lecz strona powodowa zleciła prywatną ekspertyzę w zakresie wyceny kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, tym samym istotnym pozostawało ustalenie czy w ramach umowy cesji powód nabył rzeczoną wierzytelność (art. 509 k.c.).

W zakres zbywanej wierzytelności, wyznaczającej wysokość należnego odszkodowania wchodziły wierzytelności wynikające z kolizji z dnia 20 lutego 2019 r. oraz inne prawa, w tym bezwarunkowe i warunkowe, istniejące i przyszłe. Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem) ( Ciepła Helena. art. 509. W: Gudowski Jacek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, wyd. II WKP 2018). Analiza zapisów umowy cesji prowadzi do wniosku, iż na rzecz powódki zostały zbyte wszelkie prawa i wierzytelności istniejące w chwili zawarcia umowy, jak również przyszłe wierzytelności powstałe w związku ze szkodą. Baz wątpienia sporządzona kalkulacja pozostaje w związku ze szkodą. Pomimo tego, iż powódka jest podmiotem profesjonalnie trudniącym się nabywaniem wierzytelności i dochodzeniem ich zapłaty, to jednocześnie nie posiada specjalistycznej wiedzy z dziedziny motoryzacji, która pozwoliłaby w pełni określić wysokość powstałej szkody, a co za tym idzie wysokość kwoty dochodzonej w postępowaniu cywilnym. Racje należy przyznać stronie powodowej, iż wartość powstałej szkody można określić jedynie za pomocą wyceny sporządzonej przez specjalistę.

Skoro zatem umowa cesji przewidywała dochodzenie przyszłych wierzytelności rozważyć należało, czy sporządzenie prywatnej kalkulacji pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym. W ocenie Sądu, na tle stanu faktycznego przedmiotowej sprawy, stwierdzić należy, że istnieje adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem – kolizją drogową a szkodą w postaci nie tylko wydatków związanych z naprawą uszkodzonego pojazdu, ale również kosztów prywatnej opinii rzeczoznawcy zleconej przez powoda (art. 361 k.c.). W sytuacji, gdy zakład ubezpieczeń zaprzecza swojemu obowiązkowi wypłaty pełnej wysokości odszkodowania, strona poszkodowana niejako zmuszona zostaje do poparcia swoich roszczeń opinią rzeczoznawcy.

W ocenie Sądu, w stanie faktycznym niniejszej sprawy koniecznym było więc przed wystąpieniem z powództwem zwrócenie się do osoby posiadającej fachową wiedzę o sporządzenie odpowiedniej ekspertyzy, w oparciu o którą powódka była w stanie określić wysokość wierzytelności, a w konsekwencji oznaczyć wysokość żądania pozwu. Koszt przedmiotowej ekspertyzy stanowi obecnie stratę w majątku powódki, która pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z działaniem sprawcy polegającym na spowodowaniu szkody i odmowie zakładu ubezpieczeń wypłacenia pełnej wysokości odszkodowania poszkodowanemu ( por. glosa E. Tomaszewskiej do uchwały SN z dnia 18 maja 2004 r., sygn. akt III CZP 24/04). Koszt sporządzenia prywatnej ekspertyzy, w której na żądanie powódki ustalono koszty naprawy uszkodzonego pojazdu, uznać należało zatem za ekonomicznie uzasadniony wydatek i nie można tego kosztu utożsamiać z bezpodstawnym wzbogaceniem. Odszkodowanie z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody za szkody powinno tym samym obejmować także i ten wydatek poniesiony przez powódkę.

Podstawę prawną roszczenia odsetkowego w niniejszej sprawie stanowił art. 481 k.c. w zw. z art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2214 z późn. zm.). Stosownie do art. 481 § 1 k.c., wierzyciel może żądać odsetek, jeżeli dłużnik opóźnił się ze spełnieniem świadczenia. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne, także wówczas, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia. Zgodnie z ogólną regułą (art. 455 k.c.) dotyczącą wymagalności roszczenia związanego z opóźnieniem się dłużnika ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Z kolei zgodnie z ust. 2 art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, gdyby wyjaśnienie w terminie 30 dni od zgłoszenia okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń lub wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od wyjaśnienia tych okoliczności.

W niniejszej sprawie pozwany pozostawał w opóźnieniu w zapłacie kwoty 1.100,00 zł co najmniej od 16 marca 2019 r., tj. od dnia następującego po dniu wydania decyzji o przyznaniu kwoty bezspornej. Skoro bowiem pozwany winien był podjąć decyzję o wypłacie odszkodowania to z całą pewnością w tym dniu dysponował już zgłoszeniem szkody oraz do tego dnia wyjaśnił już okoliczności niezbędne do ustalenia swojej odpowiedzialności w tym zakresie. Strona powodowa dokonała kapitalizacji odsetek od dnia 26 marca 2019 r. do dnia 5 listopada 2019 r. naliczając je od kwoty 1.100,00 zł i wyliczając je na kwotę 47,47 zł, a zatem żądanie zasądzenia skapitalizowanych odsetek Sąd uznał za zasadne. Za zasadne Sąd nadto uznał żądanie zasądzenia skapitalizowanych odsetek od kwoty 1.377,57 zł za okres od dnia 26 marca 2019 r. do dnia 14 stycznia 2021 r., bowiem, jak już wskazano, pozwany dysponując dokumentacją mógł przyznać pełna kwotę odszkodowania już na etapie wydawania decyzji o likwidacji szkody.

Mając na względzie powyższe uznać należało żądanie zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 1.147,47 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 1.537,69 zł od dnia 15 stycznia 2021 r. (dnia rozszerzenia powództwa) do dnia zapłaty.

Ponadto Sąd uznał za zasadne żądanie zapłaty odsetek od kwoty 455,10 zł od dnia 1 października 2019 r. do dnia zapłaty. Zgodnie z ogólnymi zasadami wyrażonymi w art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Wezwaniem do zapłaty z dnia 29 sierpnia 2019 r. powódka wyznaczyła pozwanemu 30-dniowy termin do zapłaty kwoty 455,10 zł, który upływał z dniem 30 września 2019 r.

Mając na względzie całość powyższych rozważań Sąd orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 2 wyroku na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty procesu zasądzone od pozwanego na rzecz powódki złożyły się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 230,00 zł, wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika wynoszące 900,00 zł, kwota 17,00 zł stanowiąca równowartość opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwota 841,88 zł tytułem wydatków poniesionych w związku z wykonaniem opinii w niniejszy postępowaniu przez biegłego sądowego M. C.. Koszty wynagrodzenia pełnomocnika ustalono w oparciu o § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 z późn. zm.). Łącznie koszty poniesione przez powoda wynoszą 1.988,88 zł (omyłkowo wskazano kwotę 2.147,00 zł).

W punkcie 3 wyroku nakazano zwrócić powodowi niewykorzystaną zaliczkę w kwocie 158,12 zł na podstawie art. 84 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Asesor sądowy Paulina Matysiak