Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 08 grudnia 2023 r.

Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu V Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Lidia Mierzyńska

po rozpoznaniu w dniu 08 grudnia 2023 r. w(...)

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa

K. N.

przeciwko

(...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  kosztami postępowania obciąża powoda i na tej zasadzie zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 917 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

sędzia Lidia Mierzyńska

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 26 maja 2022 r. powód K. N. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 4.823,52 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 14 grudnia 2020 r. miała miejsce kolizja drogowa, w wyniku której uszkodzony został pojazd S. (...) nr rej. (...). Poszkodowanym właścicielem pojazdu był K. A.. Sprawca kolizji objęty był ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych udzielonym przez (...) S.A. z siedzibą w W. (obecnie: (...) S.A. z siedzibą w W.). W dniu zdarzenia pojazd został odholowany do zakładu powoda, a dnia następnego poszkodowanemu wydano auto zastępcze.

Ubezpieczyciel wszczął postępowanie likwidacyjne, uznał swoją odpowiedzialność, a następnie wypłacił odszkodowanie w kwotach:

- 4.498,11 zł tytułem najmu pojazdu zastępczego za okres 53 dni według stawki 69 zł netto/84,87 zł brutto dziennie ,

- 1.400 zł tytułem przechowywania pojazdu uszkodzonego przez okres 40 dni według stawki 35 zł brutto dziennie.

Powód nabył w drodze cesji wierzytelność przysługującą poszkodowanemu od pozwanego w związku z przedmiotową szkodą i w ramach niniejszego powództwa domaga się zasądzenia kwot:

- 3.173,40 zł, tj. odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego, według stawki uznanej przez pozwanego w toku likwidacji szkody,

- 805,37 zł, tj. odszkodowania z tytułu kosztów parkowania, według stawki uznanej przez pozwanego w toku likwidacji szkody,

- 212,18 zł tytułem kosztów przygotowania pojazdu do oględzin,

- 282,90 zł tytułem kosztów obsługi szkody (tj. łącznie 4.473,85 zł),

- 349,67 zł tytułem odsetek skapitalizowanych od kwoty 4.473,85 zł za okres od 04 marca 2021 r. do dnia 04 maja 2022 r.

W odpowiedzi na pozew z dnia 18 października 2022 r. (k.140) pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany zakwestionował roszczenie co do zasady, a z ostrożności procesowej – także co do wysokości. Uzasadniając swe stanowisko, pozwany podniósł, że w chwili zaistnienia przedmiotowej kolizji pojazd sprawcy nie był objęty obowiązkowym ubezpieczeniem OC, albowiem ochrona, udzielana uprzednio przez (...) E. (...), wygasła z dniem 06 grudnia 2020 r. Dopiero po kolizji sprawca wypadku zawarł kolejną umowę ubezpieczenia OC - z pozwanym. Pozwany omyłkowo przyjął odpowiedzialność za zdarzenie i wypłacił odszkodowanie. Jednak decyzją z dnia 14 marca 2020 r. (...) dokonał refundacji całości wypłaconego odszkodowania w związku z ustaleniem, iż w chwili zdarzenia pojazd sprawcy nie był objęty obowiązkowym ubezpieczeniem w jakimkolwiek towarzystwie ubezpieczeniowym.

Z ostrożności pozwany zakwestionował okres najmu oraz parkowania pojazdu uszkodzonego, a także zasadność refundacji kosztów obsługi szkody. Wskazał nadto, że zweryfikował stawkę najmu do kwoty 69 zł netto/84,87 zł brutto dziennie, albowiem najem wedle takich cen zaproponował na etapie likwidacji szkody.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 grudnia 2020 r. o godzinie 18:25 miała miejsce kolizja drogowa, w wyniku której uszkodzony został pojazd marki S. (...) nr rej. (...). Poszkodowanym właścicielem pojazdu był K. A..

Sprawcą wypadku była A. C., kierująca pojazdem marki H. (...) nr rej. (...).

A. C. w dacie zdarzenia była posiadaczem pojazdu marki H. (...) nr rej. (...). Dane ubezpieczyciela oraz nr polisy ubezpieczenia OC, jakie wpisała w oświadczeniu o okolicznościach kolizji ( (...) SA nr polisy (...)), przekazał jej telefonicznie właściciel tego pojazdu – N. S..

W chwili zdarzenia dla pojazdu marki H. (...) nr rej. (...) nie obowiązywała żadna umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Ochrona ubezpieczeniowa udzielana przez (...) S.A. na podstawie umowy potwierdzonej polisą nr (...) ustała z dniem 06 grudnia 2020 r. Obejmowała bowiem okres od 07 grudnia 2019 r. do 06 grudnia 2020 r.

W dniu 14 grudnia 2020 r. o godzinie 19:41 A. C. zawarła z pozwanym, uprzednio występującym pod firmą (...) S.A. z siedzibą w W., kolejną umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych dla pojazdu marki H. (...) nr rej. (...).

Wskazany w polisie nr (...) okres ubezpieczenia to 14 grudnia 2020 r. godz. 19:41 do 13 grudnia 2021 r.

dowód: zgłoszenie szkody - k. 18, zeznania świadka A. C. - k. 193 [00:07:10- 00:11:29], zeznania świadka K. R. - k. 193 [00:14:35 - 00:16:52], oświadczenie z dnia 14.12.2020 r. - k. 149, polisa nr (...) - k. 147.

W dniu 15 grudnia 2020 r. poszkodowany K. A. zlecił powodowi naprawę powypadkową pojazdu S. (...), a także zawarł umowę najmu pojazdu zastępczego S. (...) według stawki 172,20 zł brutto dziennie. Poszkodowany sporządził nadto oświadczenie o konieczności najmu pojazdu zastępczego.

dowód: zlecenie - k. 73, umowa najmu - k. 75, oświadczenie - k - 74

W dniu 16 grudnia 2020 r. powód, działając w imieniu poszkodowanego, dokonał zgłoszenia szkody pozwanemu. W zgłoszeniu podano nr polisy (...). W dacie zdarzenia pozwany oferował organizację najmu pojazdów zastępczych, o czym pozwany poinformował powoda już podczas zgłaszania szkody drogą internetową. W przypadku pojazdu segmentu kombivan, stawka wynosiła 99 zł netto, zaś w przypadku pojazdów segmentu minivan - 69 zł netto.

dowód: druk zgłoszenia szkody - k. 18, informacja o możliwości i zasadach najmu pojazdu zastępczego - k 20, podsumowanie zgłoszenia szkody - k. 156

W dniu 04 stycznia 2022 r. poszkodowany K. A., celem zaspokojenia wierzytelności obejmujących zwrot kosztów holowania, przygotowania do oględzin, obsługi szkody, wykonania opinii, kosztu najmu pojazdu (cedent) zawarł z powodem (cesjonariuszem) umowę cesji wierzytelności z tytułu szkody komunikacyjnej z dnia 14 grudnia 2020 r. powstałej w pojeździe marki S. (...).

dowód: umowa cesji wierzytelności - k. 131

Na podstawie decyzji z dnia 14 stycznia 2021 r. oraz z dnia 25 lutego 2021 r. pozwany wypłacił K. A. odszkodowanie z tytułu kosztów naprawy pojazdu R. w łącznej kwocie 4.637,89 zł.

dowód: decyzja - k. 154

W dniu 15 lutego 2021 r. poszkodowany K. A. odebrał z parkingu powoda swój pojazd w stanie uszkodzonym oraz zwrócił pojazd zastępczy.

dowód: oświadczenie - k - 74, umowa najmu - k. 75

W dniu 19 lutego 2021 r. powód wystawił fakturę nr FV VAT nr (...) na kwotę 11.149,18 zł brutto.

Na w/w wartość składały się:

- kwota 430,50 zł brutto tytułem wynagrodzenia za holowanie,

- kwota 212,18 zł tytułem wynagrodzenia za przygotowania pojazdu do oględzin,

- kwota 282,90 zł tytułem wynagrodzenia za obsługę szkody,

- kwota 269,23 zł tytułem kosztów opinii,

- kwota 2.205,37 zł za parking w okresie 63 dni od 14 grudnia 2020 r. do 15 lutego 2021 r. według stawki 35 zł brutto dziennie.

- kwota 7.749 zł brutto z tytułu czynszu najmu pojazdu zastępczego S. (...) w okresie 63 dni od 14 grudnia 2020 r. do 15 lutego 2021 r. według stawki 123 zł/dobę.

dowód: FV VAT - k. 88-89

W dniu 03 marca 2021 r. pozwany wydał decyzję o wypłacie odszkodowania:

- z tytułu kosztów holowania pojazdu w kwocie 430,50 zł,

- z tytułu opinii prywatnej w kwocie 269,23 zł.

dowód: decyzja - k. 124

W dniu 15 kwietnia 2021 r. pozwany wydał decyzję o wypłacie odszkodowania w łącznej kwocie 6.110,29 zł, w tym:

- z tytułu kosztów przygotowania pojazdu do oględzin w kwocie 212,18 zł,

- z tytułu parkowania w kwocie 1.400 zł, uznając za zasadny okres 40 dni od dnia szkody (14.12.2020 r.) do dnia dokonania dodatkowych oględzin i przekazania kosztorysu naprawy (tj. do dnia 22 stycznia 2022 r.), według stawki przyjętej przez powoda, tj. 35 zł.

- z tytułu najmu pojazdu zastępczego w kwocie 4.498,11 zł, uznając za zasadny okres 53 dni według stawki 69 zł netto dziennie.

Pozwany odmówił refundacji kosztów obsługi szkody.

dowód: decyzja - k. 124-126

Decyzją z dnia 14 marca 2022 r. (...) w W. ( (...)) - wobec ustalenia, że w chwili zdarzenia pojazd, którym poruszał się sprawca szkody, nie był objęty umową obowiązkowego ubezpieczenia OC w żadnym z towarzystw ubezpieczeniowych - zrefundował pozwanemu koszty odszkodowania wypłaconego w związku z przedmiotową kolizją.

okoliczność bezsporna, a nadto dowód: decyzja (...) k. 151

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków oraz przedstawionych przez strony dokumentów i ich kserokopii, świadczących o istnieniu dokumentów źródłowych o tej samej treści, uznając te ostatnie za w pełni wiarygodny i wartościowy dowód w sprawie. Ich autentyczność nie została bowiem zakwestionowana przez żadną ze stron, a Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków A. C. i K. R., albowiem były one jasne i logiczne, a przede wszystkim - spójne ze złożonymi do akt sprawy dokumentami.

Postanowieniem z dnia 24 października 2023 r. (k. 194) Sąd podstawie art. 235 ²§ 1 pkt 2 k.p.c. pominął wnioski o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, z zeznań świadków oraz wniosek zawarty w pkt. 4 pisma powoda z dnia 09 marca 2023 r. (k. 163). Okoliczności, na które miały być przeprowadzone te dowody, ostatecznie nie miały znaczenia dla wyniku niniejszego postępowania, wobec skutecznie podniesionego przez pozwanego zarzutu braku biernej legitymacji procesowej.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

Podstawę materialnoprawną zgłoszonego roszczenia stanowił art. 436 § 2 k.c. w zw. z art. 822 § 4 k.c. oraz art. 9 ust.1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003r. Nr 124 poz. 1152 z późn. zm.).

Na podstawie art. 436 § 2 k.c. w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody ich samoistni posiadacze mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych. Stosownie zaś do art. 822 § 4 k.c. uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Kluczową w niniejszej sprawie nie pozostawała jednak kwestia przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, ani też wysokości dochodzonego roszczenia (wokół której ogniskował się spór stron), lecz wyprzedzający je problem dotyczący legitymacji procesowej pozwanego.

W tym miejscu należy wyjaśnić, iż przez pojęcie legitymacji procesowej rozumieć należy wynikające z norm prawa materialnego uprawnienie konkretnego podmiotu do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu konkretnemu podmiotowi (por. H. Pietrzykowski, Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, wyd.4 LexisNexis 2009, s. 126). Stwierdzenie jej braku zawsze skutkuje oddaleniem powództwa bez potrzeby, a dokładniej bez możliwości, merytorycznej oceny roszczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 r. sygn. akt II PK 78/09, LEX nr 558307).

Okoliczność, że legitymacja procesowa czynna lub bierna stanowi przesłankę warunkującą przesądzenie przez sąd kwestii zasadności przedstawionego mu pod osąd roszczenia, powoduje to, że jej brak sąd musi zawsze brać pod uwagę z urzędu, niezależnie od tego, czy strona podniesie w tym zakresie zarzuty (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26.10.2017 r. sygn. akt II CSK 790/16).

Na gruncie niniejszej sprawy bierną legitymację procesową pozwanego powód wywodził z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego kierowanego przez sprawcę powyższej szkody, zawartej w dniu 14 grudnia 2020 r. o godz. 19:41, potwierdzonej polisą nr (...).

Zgodnie z art. 805 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę; świadczenie ubezpieczyciela przy ubezpieczeniu majątkowym polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku.

Zasady zawierania i wykonywania umów obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zostały szczegółowo uregulowane w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003r. Nr 124 poz. 1152 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 9 ust.1 cyt. ustawy, umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność cywilną podmiotu objętego ubezpieczeniem za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Odpowiedzialność ubezpieczyciela trwa przez okres wskazany w umowie i kończy się z upływem ostatniego dnia tego okresu, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie (art.12 ust.1). Wedle art. 39 ust. 1 cyt. ustawy odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy i zapłacenia składki ubezpieczeniowej lub jej pierwszej raty, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2 i 3 (które w niniejszej sprawie nie znajdują zastosowania).

Umowa ubezpieczenia obowiązkowego, w oparciu o którą powód wytoczył powództwo, została zawarta z pozwanym już po kolizji – zdarzenie miało miejsce w dniu 14 grudnia 2020 r. o godzinie 18:25 (por. zgłoszenie szkody – k. 18), a okres ubezpieczenia z tytułu umowy ubezpieczenia OC nr polisy (...) rozpoczął się w dniu 14 grudnia 2020 r. godz. 19:41 i kończył z dniem 13 grudnia 2021 r. (por. polisa – k. 147).

Zapis ten pozostaje w zgodzie z regulacjami ustawowymi, które koniec okresu ochrony wiążą z upływem ostatniego dnia obowiązywania umowy (art. 12 ust. 1), lecz jego początek wiążą nie z dniem, a z chwilą zawarcia umowy (art. 39 ust. 1).

Skoro więc sprawca szkody w chwili zdarzenia nie był objęty ochroną ubezpieczeniową udzielaną przez pozwanego na postawie umowy ubezpieczenia OC (nr polisy (...)), to oczywistym jest, że nie ponosi on odpowiedzialności gwarancyjnej za skutki tego zdarzenia.

Wobec faktu, że w dniu 14 grudnia 2020 r. o godzinie 18:25 pojazd marki H. (...) nr rej. (...) nie był objęty umową ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, odpowiedzialność gwarancyjną za jego skutki ponosi (...).

Potwierdza to załączona do akt sprawy decyzja (...) z dnia 14 marca 2022 r. – k. 151.

Braku biernej legitymacji procesowej pozwanego, wbrew podnoszonym przez powoda okolicznościom, nie sanuje przy tym fakt błędnego przyjęcia przez pozwanego odpowiedzialności za skutki zdarzenia w ramach prowadzonych przez niego czynności w związku ze zgłoszoną szkodą.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie powołanych przepisów orzekł jak w punkcie 1. wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł (pkt 2. wyroku) na podstawie art. 98 § 1, § 1 ¹ oraz § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., obciążając nimi powoda w całości. Na poniesione przez pozwanego koszty procesu składa się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 900 zł (§ 2 pkt 3) z dnia 22 października 2015 r. Rozp. Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych) oraz 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

sędzia Lidia Mierzyńska