Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 24 stycznia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Anna Łosik

Protokolant:p.o. stażysty Anita Grześkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2018 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. N. (1), M. B., M. O., S. N. (1), P. N. (1), S. S. (1)

przeciwko (...) S.A. z siedzibą we W.

pozbawienie ewentualnie ograniczenie wykonalności tytułów wykonawczych ewentualnie ustalenie.

1.  Oddala powództwo w zakresie obejmującym żądanie pozbawienia wykonalności tytułów wykonawczych.

2.  Oddala powództwo w zakresie obejmującym żądanie ograniczenia wykonalności tytułów wykonawczych.

3.  W pozostałym zakresie postępowanie umarza.

4.  Nie obciąża powodów kosztami zastępstwa procesowego pozwanego.

5.  Kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.

SSO Anna Łosik

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 kwietnia 2017 roku (k. 1) powodowie J. N. (1), M. B., M. O., S. N. (1), P. N. (1), S. S. (1) wnieśli o:

1.  pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci:

a)  prawomocnego nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego (...) Wydział VI Cywilny z dnia 27 października 2011 roku sygnatura akt (...), opatrzonego klauzulą wykonalności nadaną postanowieniem referendarza sądowego z dnia 19 grudnia 2011 roku wydanego przeciwko powodom ad. 1-5 z uwagi na upływ terminu przedawnienia roszczenia pozwanej względem powodów ad. 1- 5 (art. 840 pkt. 2 kpc)

b)  prawomocnego nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego (...)Wydział VI Cywilny z dnia 18 kwietnia 2012 roku sygnatura akt (...), opatrzonego klauzulą wykonalności nadaną postanowieniem Referendarza Sądowego z dnia 22 czerwca 2012 roku wydanego przeciwko powódce S. S. (1) z uwagi na upływ terminu przedawnienia roszczenia pozwanej względem powódce S. S. (1) (art. 840 pkt 2 kpc);

ewentualnie

2.  ograniczenie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci prawomocnego nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego (...) Wydział VI Cywilny z dnia 27 października 2011 roku, sygnatura akt (...), opatrzonego klauzulą wykonalności nadaną postanowieniem Referendarza Sądowego z dnia 19 grudnia 2011 roku wydanego przeciwko powodom ad. 1-5 oraz prawomocnego nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego (...) Wydział VI Cywilny z dnia 18 kwietnia 2012 roku, sygnatura akt (...) opatrzonego klauzulą wykonalności nadana postanowieniem Referendarza Sądowego z dnia 22 czerwca 2012 roku wydanego przeciwko powódce S. S. (1) do możliwości egzekucji jedynie z udziałów wszystkich powodów prawie własności położonej w miejscowości B. przy ul. (...), powiat (...), województwo (...), dla której Sąd Rejonowy w (...)VI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w W. prowadzi księgę wieczystą pod oznaczeniem (...), na której to nieruchomości została ustanowiona hipoteka umowna kaucyjna na rzecz pozwanej w kwocie 540.232,26 zł (art. 840 pkt 1 kpc), a powodowie są współwłaścicielami nieruchomości w następujących częściach: powódka J. N. (1) w 8/32, powódka M. B. w 3/32, powódka M. O. w 3/32 części, powód S. N. (1) w 3/32 części, powódka P. N. (1) w 3/32 części, powódka S. spychała w 3/32 części;

ewentualnie

3.  ograniczenie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci prawomocnego nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego (...)Wydział VI Cywilny w dnia 27 października 2011 roku, sygnatura akt (...)opatrzonego klauzulą wykonalności nadaną postanowieniem Referendarza Sądowego dnia 19 grudnia 2011 roku wydanego przeciwko powodom ad. 1-5 oraz prawomocnego nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego (...) Wydział VI Cywilny z dnia 18 kwietnia 2012 roku, sygnatura akt (...) opatrzonego klauzulą wykonalności nadaną postanowieniem Referendarza Sądowego z dnia 22 czerwca 2012 roku wydanego przeciwko powódce S. S. (1) do wartości ustalonego w spisie inwentarza stanu czynnego spadku po I. N., zmarłym 29 marca 2009 roku, nabytym przez powodów z dobrodziejstwem inwentarza, który powodowie dziedziczą w następujących częściach powódka J. N. (1) w 1/4, powódka M. B. w 3/32, powódka M. O. w 3/32 części, powód S. N. (1) w 3/32 części, powódka P. N. (1) w 3/32 części, powódka S. S. (1) w 3/32 części (art. 840 pkt 1 kpc);

ewentualnie

a)  ustalenie, na podstawie art. 189 kpc , że powodom przysługuje prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego w postaci prawomocnego nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego (...) Wydział VI Cywilny z dnia 27 października 2011 roku, sygnatura akt(...)opatrzonego klauzulą wykonalności nadaną postanowieniem Referendarza Sądowego z dnia 19 grudnia 2011 roku wydanego przeciwko powodom ad. 1-5 oraz na podstawie tytułu wykonawczego w postaci prawomocnego nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego (...) Wydział VI Cywilny z dnia 18 kwietni 2012 roku, sygnatura akt (...) opatrzonego klauzulą wykonalności nadaną postanowieniem Referendarza Sądowego z dnia 22 czerwca 2012 roku wydanego przeciwko powódce S. S. (1), na ograniczenie ich odpowiedzialności wyłącznie z udziałów wszystkich powodów w prawie własności nieruchomości położonej w miejscowości B. przy ulicy (...) powiat (...), województwo (...), dla której Sąd Rejonowy w Chodzieży V zamiejscowy Widział Ksiąg Wieczystych w W. prowadzi księgę wieczystą pod oznaczeniem (...), na której to nieruchomości została ustanowiona hipoteka umowna kaucyjna na rzecz pozwanej w kwocie 540.232,26 zł, a powodowie są współwłaścicielami nieruchomości w następujących częściach: powódka J. N. (1) w 8/32, powódka M. B. w 3/32, powódka M. O. w 3/32 części, powód S. N. (1) w 3/32 części, powódka P. N. (1) w 3/32 części, powódka S. spychała w 3/32 części;

ewentualnie

4.  ustalenie na podstawie art. 189 kpc że powodom przysługuje prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego w postaci prawomocnego nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego (...) Wydział VI Cywilny z dnia 27 października 2011 roku, sygnatura akt (...) opatrzonego klauzulą wykonalności nadaną postanowieniem Referendarza Sądowego z dnia 19 grudnia 2011 roku wydanego przeciwko powodom ad. 1-5 oraz na podstawie tytułu wykonawczego w postaci prawomocnego nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego (...) VI Cywilny z dnia 18 kwietnia 2012 roku, sygnatura akt (...), opatrzonego klauzulą wykonalności nadaną postanowieniem Referendarza Sądowego z dnia 22 czerwca 20102 roku wydanego przeciwko powódce S. S. (1), na ograniczenie ich odpowiedzialności wyłącznie do wartości ustalonego w spisie nabytym przez powodów z dobrodziejstwem inwentarza, który powodowie dziedziczą w następujących częściach: powódka J. N. (1) w 1/4, powódka M. B. w 3/32, powódka M. O. w 3/32 części, powód S. N. (1) w 3/32 części, powódka P. N. (1) w 3/32 części, powódka S. S. (1) w 3/32 części.

Ponadto powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanej na rzecz z każdego z powodów zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kwoty po 17 zł tytułem opłaty skarbowej od udzielonych pełnomocnictw oraz o zwolnienie na podstawie art. 102 ust.1 uksc od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w całości z uwagi na fakt, że powodowie nie są w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Nadto powodowie złożyli wniosek o udzielenie zabezpieczenia poprzez:

a)  zawieszenie do czasu prawomocnego zakończenia niniejszej sprawy postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko powodom ad 1-5 na wniosek pozwanej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym wW. K. O. ( kancelaria (...) w C., (...)-(...) C., ulica (...)), sygnatura akt (...)

b)  zawieszenie do czasu prawomocnego zakończeni niniejszej sprawy postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko powódce S. S. (1) na wniosek pozwanej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w W. K. O. ( Kancelaria (...) w C., (...)-(...) C., ul. (...)), sygnatura akt(...).

W uzasadnieniu powodowie podnieśli, że są spadkobiercami I. N., który zawarł z (...) Bank S.A. we W. w dniu 27 marca 2007 roku umowę kredytu hipotecznego. Kredyt został udzielony na zakup nieruchomości. Powodowie spadek nabyli z dobrodziejstwem inwentarza, a właściwe postępowanie toczyło się przed Sądem Rejonowym(...) i J. w P. pod sygnatura akt(...), przed tym samym Sądem było też prowadzone postępowanie o spis inwentarza. Pozwana w dniu 14 lipca 2011 roku wytoczyła powództwo przeciwko J. N. (1), M. B., M. O., S. N. (1), P. N. (1) w elektronicznym postępowaniu upominawczym, natomiast powództwo przeciwko S. S. (1) zostało wytoczone w dniu 29 marca 2012 roku. W w/w sprawach wydano nakazy zapłaty, którym następnie nadano klauzule wykonalności. Na ich podstawie wszczęto i prowadzono na wniosek pozwanej egzekucje przez Komornika Sądowego przy Sadzie Rejonowym w W. K. O. pod sygnaturą(...) Pozwana w (...) pominęła, że nabycie spadku po I. N. nastąpiło z dobrodziejstwem inwentarza. Ponadto powodowie nie zdawali sobie sprawy, że przeciwko nim pozwana wytoczyła powództwo w elektronicznym postępowaniu upominawczym oraz że Sąd wydał nakazy zapłaty, a następnie opatrzono je w klauzule wykonalności. J. N. (1) jest alkoholiczką, a pozostali powodowie są upośledzeni umysłowo z zaburzeniami psychicznymi. Powodowie nie potrafią wyciągać logicznych wniosków z czynności podejmowanych przeciwko nim, w tym także pism kierowanych do nich. Powodowie nie potrafią samodzielnie bronić swoich praw i interesów, część powodów poza podpisaniem się imieniem i nazwiskiem nie potrafi nawet czytać i pisać.

Postanowieniami z dnia 02 sierpnia 2017 roku referendarz sądowy oddalił wnioski powodów P. N. (1) (k. 224-225), S. S. (1) (k. 226-227), S. N. (2) (k. 228-229), M. O. (k. 230-231), M. B. (k. 232-233) o zwolnienie od kosztów sądowych. Natomiast powódka J. N. (1) postanowieniem z dnia 02 sierpnia 2017 roku (k. 234) została zwolniona od kosztów sądowych w całości. Pismem z dnia 16 sierpnia 2017 roku (K. 241) skargę na orzeczenie referendarza sądowego złożyli M. B., M. O., S. N. (1), paulina N., S. S. (1) zaskarżając je w całości.

Sąd postanowieniem dnia 31 sierpnia 2017 roku (k. 251) zmienił postanowienie referendarza sądowego z dnia 02 sierpnia 20174 roku, w ten sposób, że zwolnił powodów P. N. (2), S. S. (1), S. N. (1), M. O. i M. B. od obowiązku uiszczenia opłaty od pozwu, a w pozostałym zakresie utrzymał zaskarżone postanowienie w mocy.

Postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2017 roku (k. 245) Sąd zabezpieczył powództwo poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w(...), pod sygnaturą(...), z wniosku (...) S.A. we W. przeciwko J. N. (1), M. B., M. O., S. N. (1) i P. N. (2), a w pozostałym zakresie wniosek o zabezpieczenie oddali.

Pozwany (...) S.A. w odpowiedzi na pozew z dnia 28 września 2017 roku (k. 263) wniósł o oddalenie powództwa w całości; zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych.

Na rozprawie w dniu 15 listopada 2017 roku (k. 303) pełnomocnik powodów cofnął pozew w zakresie punktu 3 i 4 pozwu bez zrzeczenia się roszczenia, a w pozostałym zakresie podtrzymał swoje stanowisko procesowe.

W piśmie procesowym z dnia 07 grudnia 2017 roku (k. 313) strona pozwana wyraziła zgodę na cofnięcie pozwu bez zrzeczenia się roszczenia co do żądań ewentualnych zawartych w punkcie 3 i 4 pozwu i jednocześnie na podstawie art. 203 §3 kpc wniosła o przyznanie kosztów w związku z cofnięciem.

Sąd ustalił, co następuje:

I. N. w dniu 27 marca 2007 roku zawarł z (...) Bank S.A. z siedzibą we W. umowę kredytu hipotecznego. Kredyt w kwocie 270.116,13 zł został udzielony z przeznaczeniem na zakup nieruchomości zabudowanej domem jednorodzinnym położonej w B., ulica (...) oraz sfinansowania remontu domu jednorodzinnego. W celu zabezpieczenia wierzytelności banku ustanowiono min. hipotekę kaucyjną do wysokości 540.232,26 zł.

Dowody: okoliczność bezsporna, umowa kredytu hipotecznego nr (...) (k. 277- 281)

I. N. zmarł w dniu 29 marca 2009 roku. Postanowieniem z dnia 28 lipca 2010 roku Sad Rejonowy (...) i J. w P. stwierdził, że spadek po nim nabyli na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza żona J. N. (1) w 1/4 części, córka M. O. w 3/32 części, córka S. S. (1) w 3/32 części, córka M. B. w 3/32 części, syn S. N. (1) w 3/32 części, córka P. N. (1) w 3/32 części, małoletni syn K. N. w 3/32 części, małoletnia córka A. N. w 3/32 części, małoletni syna P. N. (3) w 3/32 części. Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego (...) z dnia 25 stycznia 2011 roku dokonano spisu inwentarza wchodzącego w skład majątku spadkowego po zmarłym I. N., nadto postanowieniem z dnia 23 stycznia 2011 roku uzupełniono spis inwentarza.

Dowody: kopia postanowienia z dnia 28 lipca 2010 roku (k. 25), kopia postanowienia z dnia 25 stycznia 2011 (k. 26- 26verte), kopia postanowienia z dnia 23 stycznia 2011roku (k. 27- 27verte)

(...) S.A. w dniu 14 lipca 2011 roku złożył pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko M. B., M. O., S. N. (1), P. N. (1), J. N. (1). Z powołaniem się na zobowiązanie I. N. wobec (...) Bank S.A wynikające z wyżej opisanej umowy kredytowej, umowę cesji wierzytelności z dnia 31 marca 2009 roku zawartą pomiędzy Bankiem a powodem (pozwanym w sprawie niniejszej ) oraz postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po I. N., domagał się zasądzenia od pozwanych na swoją rzecz kwoty 150.000zł wraz z odsetkami i kosztami postępowania. W dniu 27 października 2011 roku został wydany nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym w sprawie o sygnaturze (...) w którym Sąd Rejonowy – L. (...) w L. nakazał pozwanym J. N. (2), M. N., P. N. (1), S. N. (1), M. O., aby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu solidarnie zapłacili kwotę 150.000 zł z odsetkami od dnia 31 marca 2009 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 5.475 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższe orzeczenie uprawomocniło się bez zaskarżenia.

Następnie postanowieniem z dnia 19 grudnia 2011 roku referendarz sądowy opatrzył powyższy nakaz klauzulą wykonalności nie zastrzegając jednak pozwanym prawa powołania się w toku egzekucji na ograniczenie ich odpowiedzialności do ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku.

Postanowieniem z dnia 15 maja 2017 roku utrzymał w mocy wyżej wymienione orzeczenie referendarza sądowego o nadaniu klauzuli wykonalności.

W dniu 29 marca 2012 roku (...) S.A. z siedzibą we W. złożył pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko S. S. (1) powołując się na analogiczne okoliczności jak w pierwszej sprawie przeciwko spadkobiercom. Nakazem zapłaty z dnia 18 kwietnia 2012 roku wydanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym w sprawie o sygnaturze (...) Sąd Rejonowy – L. (...) w L. nakazał pozwanej S. S. (1), aby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaciła powodowi kwotę 150.000 zł z odsetkami od dnia 29 marca 2012 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 5.475 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Pozwana S. S. (1) (powódka w sprawie niniejszej) nie zaskarżyła sprzeciwem tego orzeczenia.

Postanowieniem z dnia 22 czerwca 2012 roku referendarz sądowy opatrzył powyższy nakaz klauzulą wykonalności, nie zastrzegając jednak pozwanym prawa powołania się w toku egzekucji na ograniczenie ich odpowiedzialności do ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku.

Postanowieniem z dnia 15 maja 2017 roku utrzymał w mocy wyżej wymienione orzeczenie referendarza sądowego o nadaniu klauzuli wykonalności.

Na mocy w/w tytułów wykonawczych na wniosek (...) S.A. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w W. K. O. wszczął egzekucję przeciwko pozwanym.

Postanowieniem w sprawie VI Nc-e (...) z dnia 08 czerwca 2017 roku Sąd Rejonowy (...) uzupełnił postanowienie z dnia 15 maja 2017 roku w ten sposób, że zastrzegł prawo powoływania się przez pozwanych w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie ich odpowiedzialności względem powoda do stanu czynnego spadku po I. N. ustalonego w spisie inwentarza. Postanowieniem w sprawie VI Nc-e (...) z dnia 04 września 2017 roku Sąd Rejonowy(...) uzupełnił postanowienie z dnia 15 maja 2017 roku w ten sposób, że zastrzegł prawo powoływania się przez pozwaną S. S. (1) w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie jej odpowiedzialności względem powoda (...) S.A. do stanu czynnego spadku po I. N. ustalonego w spisie inwentarza.

Dowody: okoliczności bezsporne kopia pozwu z dnia 14 lipca 2011 roku (k. 28-28verte), kopia nakazu zapłaty z dnia 27 października 2011 roku (k. 29), kopia postanowienia z dnia 19 grudnia 2011 roku (k. 30), kopia nakazu zapłaty z dnia 18 kwietnia 2012 roku (k. 31), kopia postanowienia z dnia 22 czerwca 2012 rok, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji z dnia 27 listopada 2013 roku (k. 33-33verte, 35- 35 verte), zawiadomienie o wszczęciu egzekucji z nieruchomości z dnia 27 listopada 2013 roku (K. 34), postanowienie z dnia 04.09.2017 roku (k. 309), postanowienie z dnia 08 czerwca 2017 roku (k. 308)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów, bądź ich kopii. Istotny dla rozstrzygnięcia sprawy stan faktyczny, stwierdzony powołanymi dowodami, był pomiędzy stronami całkowicie bezsporny.

Sąd oddalił wnioski dowodowe strony powodowej o zwrócenie się do S. C. Bank o przesłanie dokumentów wypowiedzenia umowy i przeprowadzenia dowodu z tego dokumentu, o przesłuchanie świadka T. N. i przesłuchania stron, a nadto wniosek o zwrócenie się do Sądu Rejonowego o akta sprawy o stwierdzenie nabycia spadku i sporządzenia spisu inwentarza. Okoliczność, iż powodowie nabyli spadek z dobrodziejstwem inwentarza została dowiedziona, a pozostałe dowody Sąd uznał jako nieprzydatne dla ustalenia okoliczności faktycznych istotnych dla wydania rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie, a przeprowadzanie powyższych dowodów zmierzałoby jedynie do przewlekłości postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powodowie wywiedli swe żądania z treści art. 840 § 1 kpc, który stanowi że dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli:

- przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście (pkt 1);

-po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne (pkt2);

Domagając się w pierwszej kolejności pozbawienia wykonalności tytułów wykonawczych, z powołaniem się na treść art.840§1 pkt 2 kpc, powodowie podnieśli zarzut przedawnienia roszczenia wynikającego z umowy kredytowej. Nadto kwestionowali skuteczność wypowiedzenia kontraktu przez S. C. Bank ich poprzednikowi prawnemu oraz skuteczność przelewu wierzytelności pomiędzy Bankiem a pozwanym w sprawie niniejszej.

W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że istotą powództwa opozycyjnego z art. 840 kpc, jest wykazanie, że sam tytuł wykonawczy nie odpowiada istotnemu i rzeczywistemu stanowi rzeczy. Powództwo to może jednak nie prowadzić do ponownego merytorycznego rozpoznania sprawy zakończonej prawomocnym orzeczeniem sądowym. Celem powództwa opozycyjnego jest pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, a nie podważenie treści orzeczenia sądowego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Przedmiotem sporu jest zatem wykonalność tytułu wykonawczego. Zasadność roszczenia stwierdzonego orzeczeniem sądowym może być rozpatrywana tylko na podstawie zdarzeń, które nastąpiły po wydaniu orzeczenia sądowego. W oparciu o przepis art. 840 kpc nie jest możliwe dokonanie merytorycznej zmiany uprzednio wydanego prawomocnego orzeczenia, w tym wypadku nakazów zapłaty wydanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Sąd nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego nakazami zapłaty. Niniejsze powództwo nie może być nowym postępowaniem rozpoznawczym i zmierzać do wydania innego rozstrzygnięcia aniżeli to zapadłe w sprawach VI Nc-e (...), VI Nc-e (...) toczących się przed Sądem Rejonowym (...). Powództwo przeciwegzekucyjne nie stanowi nadzwyczajnego środka zaskarżenia.

W niniejszym postępowaniu powodowie mogli powoływać się wyłącznie na zdarzenia, które nastąpiły po wydaniu nakazów zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Tymczasem chronologia zdarzeń była następująca.

Postanowienie o stwierdzeniu nabyciu spadku zostało wydane w dniu 28 lipca 2010 roku, a uprawomocniło się ono w dniu 19 sierpnia 2010 roku, następnie na mocy postanowienia z dnia 25 stycznia 2011 roku dokonano spisu inwentarza, który później został uzupełniony. (...) S.A. został złożony w dniu 14 lipca 2011 roku, zatem już na etapie postępowania przed Sądem Rejonowym (...)powodowie mogli podnosić zarzuty dotyczące przedawnienia, ograniczenia ich odpowiedzialności, czy też mogli kwestionować roszczenie co do zasady jak i co do wysokości. Powodowie mogli powoływać przedmiotowe zarzuty w sprzeciwach od nakazów zapłaty i wówczas byłyby rozpoznane przez Sąd Rejonowy (...). Powodowie mogli zająć stanowisko procesowe i przedstawić swoje twierdzenia, fakt że tego nie uczynili jest wynikiem ich zaniedbania. Wszystkie okoliczności wskazywane przez stronę powodową wystąpiły przed wydaniem nakazów zapłaty i były wówczas powodom znane.

Nie mogły doprowadzić do pozbawienia wykonalności tytułów wykonawczych okoliczności, z powodu których powodowie nie zaskarżyli nakazów zapłaty. Fakty, że powodowie są osobami nieporadnymi, nie posiadają elementarnej wiedzy, czy cierpią na dysfunkcje psychiczne mogły stanowić podstawę skarg o wznowienie postępowań, nie zaś powództwa przeciwegezkucyjnego.

Odnosząc się do treści art. 840 §1 pkt. 1 kpc (na który powołali się powodowie domagając się ograniczenia wykonalności tytułów wykonawczych) należy stwierdzić, że na okoliczności w nim wskazane można powoływać się w drodze wyjątku, a uprawnień wynikających z treści tego przepisu nie należy rozciągać ponad takie tytuły jak akt notarialny, bankowy tytuł egzekucyjny, ugoda sądowa albo ugoda zawarta przed sądem polubownym. W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z prawomocnymi nakazami zapłaty. Ich treść chroni powaga rzeczy osądzonej (res iudicata), zawisłość sporu, zatem powodowie nie mogą bez ograniczeń powoływać się na zarzuty zmierzające do zaprzeczenia obowiązkowi spełnienia na rzecz wierzyciela (...) S.A. świadczenia wskazanego w tytule wykonawczym.

Zaprzeczenie zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności może dotyczyć treści tytułu egzekucyjnego oraz innych zdarzeń. Zdarzeniami, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, są zdarzenia będące podstawą świadczenia wynikającego z zobowiązania dłużnika objętego tytułem egzekucyjnym, który sąd dopuścił generalnie w klauzuli wykonalności do egzekucji, lub będące podstawą klauzuli wykonalności w wypadkach określonych w art. 786, 788–789, 791. Dłużnik może się powoływać zarówno na zdarzenia, które zaszły przed powstaniem tytułu egzekucyjnego, jak i na zdarzenia zaszłe pomiędzy powstaniem tytułu egzekucyjnego a nadaniem temu tytułowi klauzuli wykonalności. W pierwszym wypadku istota zarzutów podnoszonych przez dłużnika sprowadza się do zaprzeczenia treści tytułu egzekucyjnego. Wymieniona podstawa powództwa opozycyjnego może zostać skutecznie zastosowana tylko wtedy, gdy nie stoi temu na przeszkodzie niedopuszczalność drogi sądowej (np. nie jest dopuszczalne zaprzeczenie przez dłużnika obowiązkowi stwierdzonemu w administracyjnym tytule wykonawczym, który z mocy art. 777 § 1 pkt 3 był w danej sprawie tytułem egzekucyjnym, gdyż sąd powszechny nie może badać zasadności ani wymagalności tego rodzaju obowiązku), powaga rzeczy osądzonej (z której na mocy art. 365 § 1 korzystają prawomocne orzeczenia sądu) ani zawisłość sprawy (w odniesieniu do orzeczeń natychmiast wykonalnych). Powództwo opozycyjne nie może zatem zostać oparte na faktach objętych prekluzją wynikającą z prawomocności materialnej wyroku. Jeżeli natomiast dłużnik zwalcza tytuł egzekucyjny, którego treści nie chroni powaga rzeczy osądzonej ani zawisłość sporu, może bez ograniczeń powoływać się na zarzuty zmierzające do zaprzeczenia obowiązkowi spełnienia na rzecz wierzyciela świadczenia wskazanego w tytule. Dotyczy to takich tytułów jak akt notarialny, bankowy tytuł egzekucyjny, ugoda sądowa albo ugoda zawarta przed sądem polubownym. Przyjmuje się, że w odniesieniu do takich tytułów, powództwo może być oparte na zarzutach braku zdolności procesowej, braku pełnomocnictwa osoby, która w imieniu dłużnika złożyła oświadczenie woli, wad oświadczenia woli, nieważności aktu notarialnego lub jego bezskuteczności (por. Komentarz do KPC, T.II pod redakcją Jankowskiego, wydanie 2, komentarz do art.840).

Wobec powyższego żądania pozwu nie zasługiwały na uwzględnianie, dlatego Sąd powództwo oddalił o czym orzekł jak w punkcie 1 i 2 sentencji wyroku.

Powództwo zostało cofnięte w części co do żądań pkt 3 i 4 pozwu, na co wyraziła zgodę strona pozwana, wobec czego należało w pozostałym zakresie postępowanie umorzyć, o czym Sąd orzekł jak w punkcie 3 sentencji wyroku.

Sąd kierując się zasadą słuszności wynikającą z przepisu art. 102 kpc z uwagi na okoliczności, które stanowiły podstawę zwolnienia powodów od opłaty od pozwu, a powódki J. N. (1) od kosztów sądowych w całości oraz charakter niniejszej sprawy Sąd nie obciążył powodów kosztami postępowania poniesionymi przez pozwanego, o czym orzekł w punkcie 4 sentencji wyroku.

Mając na uwadze powyższe Sąd kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa, o czym orzekł jak w punkcie 5 sentencji wyroku.

SSO Anna Łosik