Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

VIII U 4480/14 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Poznaniu z 2016-06-07

sygn. akt VIII U 4480/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: del. SSR Maciej Nawrocki

Protokolant: protokolant sądowy Agnieszka Szymkowiak

po rozpoznaniu dnia 24 maja 2016 r. w P.

odwołania (...) spółka z o.o. w K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 31 sierpnia 2015 r., znak (...)

1.  nr (...), dotyczącej E. A.,

2.  nr (...), dotyczącej M. A. (A.),

3.  nr (...), dotyczącej K. B.,

4.  nr (...), dotyczącej M. J.,

5.  nr (...), dotyczącej B. M.,

6.  nr (...), dotyczącej S. D.,

7.  nr (...), dotyczącej R. D.,

8.  nr (...), dotyczącej A. D.,

w sprawie (...) spółka z o.o. w K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

przy udziale ubezpieczonych: E. A., M. A. (A.), K. B., M. J., B. M., S. D., R. D., A. D.

o podstawę wymiaru składek

1.  zmienia zaskarżoną decyzję nr (...), w ten sposób, że w okresie od 02/2011 do 12/2012 nie dolicza do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. wynagrodzenia uzyskiwanego przez E. A. z tytułu wykonywania w okresie od 3 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółka z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,

2.  zmienia zaskarżoną decyzję nr (...), w ten sposób, że w okresie od 02/2011 do 12/2012 nie dolicza do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. wynagrodzenia uzyskiwanego przez M. A. z tytułu wykonywania w okresie od 3 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółka z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,

3.  zmienia zaskarżoną decyzję nr (...), w ten sposób, że w okresie od 06/2012 do 09/2012 oraz od 11/2012 do 12/2012 nie dolicza do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. wynagrodzenia uzyskiwanego przez K. B. z tytułu wykonywania w okresie od 1 maja 2012 r do 31 grudnia 2012 r. w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółka z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,

4.  zmienia zaskarżoną decyzję nr (...), w ten sposób, że stwierdza, iż w okresie od dnia 1 do 4 września 2011 r. M. J. nie podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania pracy na rzecz płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. oraz w ten sposób, że w okresie od 10/2011 do 12/2012 nie dolicza do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. wynagrodzenia uzyskiwanego przez M. J. z tytułu wykonywania w okresie od 1 września 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółka z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,

5.  zmienia zaskarżoną decyzję nr (...), w ten sposób, że w okresie od 10/2011 do 12/2012 nie dolicza do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. wynagrodzenia uzyskiwanego przez B. M. z tytułu wykonywania w okresie od 1 września 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółka z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,

6.  zmienia zaskarżoną decyzję nr (...), w ten sposób, że w okresie od 02/2011 do 12/2012 nie dolicza do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. wynagrodzenia uzyskiwanego przez S. D. z tytułu wykonywania w okresie od 3 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółka z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,

7.  zmienia zaskarżoną decyzję nr (...), w ten sposób, że w okresie od 08/2012 do 12/2012 nie dolicza do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. wynagrodzenia uzyskiwanego przez R. D. z tytułu wykonywania w okresie od 1 lipca 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółka z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,

8.  zmienia zaskarżoną decyzję nr (...), w ten sposób, że stwierdza, iż w okresie od dnia 3 do 31 stycznia 2011 r. A. D. nie podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania pracy na rzecz płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. oraz w ten sposób, że w okresie od 03/2011 do 12/2012 nie dolicza do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. wynagrodzenia uzyskiwanego przez A. D. z tytułu wykonywania w okresie od 3 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółka z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,

9.  oddala odwołania w pozostałym zakresie,

10.  zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w P. na rzecz odwołującej spółki kwotę 480 zł (czterysta osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu (kosztów zastępstwa procesowego)

Maciej Nawrocki

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 sierpnia 2014 r., nr (...), skierowaną do płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. oraz ubezpieczonej E. A. , Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. (dalej także: organ rentowy), działając na podstawie art. 91 ust. 5 i art. 83 ust. 1 pkt 1, 3 w zw. z art. 38 ust. 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a, lit. c, pkt 6, art. 8 ust. 2a, art. 18 ust. 1 i 1a oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.; dalej także: ustawa systemowa), stwierdził, że E. A. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym, chorobowemu, wypadkowemu, w okresie od dnia 3 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. jako pracownik, w związku z wykonywaniem w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółki z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia w okresie od 02/2011 do 12/2012 ustaloną od łącznej kwoty przychodów osiągniętych z tytułu stosunku pracy w (...) spółka z o.o. w K. i z tytułu umowy cywilno – prawnej w (...) spółka z o.o. w P..

Decyzją z dnia 31 sierpnia 2014 r., nr (...), skierowaną do płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. oraz ubezpieczonej M. A., organ rentowy, działając na podstawie przepisów powołanych powyżej, przy referowaniu decyzji dotyczącej E. A., stwierdził, że M. A. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym, chorobowemu, wypadkowemu, w okresie od dnia 3 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. jako pracownik, w związku z wykonywaniem w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółki z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia w okresie od 02/2011 do 12/2012 ustaloną od łącznej kwoty przychodów osiągniętych z tytułu stosunku pracy w (...) spółka z o.o. w K. i z tytułu umowy cywilno – prawnej w (...) spółka z o.o. w P..

Decyzją z dnia 31 sierpnia 2014 r., nr (...), skierowaną do płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. oraz ubezpieczonej K. B., organ rentowy, działając na podstawie przepisów powołanych powyżej, przy referowaniu decyzji dotyczącej E. A., stwierdził, że K. B. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym, chorobowemu, wypadkowemu, w okresie od dnia 1 maja 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. jako pracownik, w związku z wykonywaniem w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółki z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia w okresie od 06/2012 do 09/2012 oraz od 11/2012 do 12/2012 ustaloną od łącznej kwoty przychodów osiągniętych z tytułu stosunku pracy w (...) spółka z o.o. w K. i z tytułu umowy cywilno – prawnej w (...) spółka z o.o. w P..

Decyzją z dnia 31 sierpnia 2014 r., nr (...), skierowaną do płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. oraz ubezpieczonej M. J., organ rentowy, działając na podstawie przepisów powołanych powyżej, przy referowaniu decyzji dotyczącej E. A., stwierdził, że M. J. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym, chorobowemu, wypadkowemu, w okresie od dnia 1 września 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. jako pracownik, w związku z wykonywaniem w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółki z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia w okresie od 10/2011 do 12/2012 ustaloną od łącznej kwoty przychodów osiągniętych z tytułu stosunku pracy w (...) spółka z o.o. w K. i z tytułu umowy cywilno – prawnej w (...) spółka z o.o. w P..

Decyzją z dnia 31 sierpnia 2014 r., nr (...), skierowaną do płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. oraz ubezpieczonego B. M., organ rentowy, działając na podstawie przepisów powołanych powyżej, przy referowaniu decyzji dotyczącej E. A., stwierdził, że B. M. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym, chorobowemu, wypadkowemu, w okresie od dnia 1 września 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. jako pracownik, w związku z wykonywaniem w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółki z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia w okresie od 10/2011 do 12/2012 ustaloną od łącznej kwoty przychodów osiągniętych z tytułu stosunku pracy w (...) spółka z o.o. w K. i z tytułu umowy cywilno – prawnej w (...) spółka z o.o. w P..

Decyzją z dnia 31 sierpnia 2014 r., nr (...), skierowaną do płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. oraz ubezpieczonego S. D., organ rentowy, działając na podstawie przepisów powołanych powyżej, przy referowaniu decyzji dotyczącej E. A., stwierdził, że S. D. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym, chorobowemu, wypadkowemu, w okresie od dnia 3 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. jako pracownik, w związku z wykonywaniem w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółki z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia w okresie od 02/2011 do 12/2012 ustaloną od łącznej kwoty przychodów osiągniętych z tytułu stosunku pracy w (...) spółka z o.o. w K. i z tytułu umowy cywilno – prawnej w (...) spółka z o.o. w P..

Decyzją z dnia 31 sierpnia 2014 r., nr (...), skierowaną do płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. oraz ubezpieczonej R. D., organ rentowy, działając na podstawie przepisów powołanych powyżej, przy referowaniu decyzji dotyczącej E. A., stwierdził, że R. D. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym, chorobowemu, wypadkowemu, w okresie od dnia 1 lipca 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. jako pracownik, w związku z wykonywaniem w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółki z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia w okresie od 08/2012 do 12/2012 ustaloną od łącznej kwoty przychodów osiągniętych z tytułu stosunku pracy w (...) spółka z o.o. w K. i z tytułu umowy cywilno – prawnej w (...) spółka z o.o. w P..

Decyzją z dnia 31 sierpnia 2014 r., nr (...), skierowaną do płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. oraz ubezpieczonej A. D., organ rentowy, działając na podstawie przepisów powołanych powyżej, przy referowaniu decyzji dotyczącej E. A., stwierdził, że A. D. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym, chorobowemu, wypadkowemu, w okresie od dnia 3 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. u płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. jako pracownik, w związku z wykonywaniem w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółki z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia w okresie od 03/2011 do 12/2012 ustaloną od łącznej kwoty przychodów osiągniętych z tytułu stosunku pracy w (...) spółka z o.o. w K. i z tytułu umowy cywilno – prawnej w (...) spółka z o.o. w P..

W niemal identycznie brzmiących uzasadnieniach wszystkich ośmiu decyzji organ rentowy podał, że płatnik składek w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i na ubezpieczenie zdrowotne we wskazanych w decyzjach okresach nie uwzględnił kwot wypłaconych ubezpieczonym z tytułu wykonywania umów o świadczenie usług na rzecz własnego pracodawcy w poszczególnych okresach w latach 2011 – 2012. W ramach tych umów zawartych z (...) spółka z o.o. w P., ubezpieczeni wykonywali usługi, których faktycznym odbiorcą – zdaniem organu rentowego – była (...) spółka z o.o. w K., czyli ówczesny pracodawca ubezpieczonych. (...) spółka z o.o. w K. jako zleceniodawca zawarła umowę o współpracy z (...) spółka z o.o. w P. w zakresie przygotowywania mebli do produkcji, zbijania stelaży drewnianych, szycia pokrowców, projektowania i wykonywania wzorów mebli, a także pomocy kadrowej, usług administarcyjno – biurowych. Za wykonanie usług następowała wypłata wynagrodzenia w oparciu o zestawienie wykonanych czynności. /vide: decyzje w aktach ZUS/

Od powyższych decyzji w przepisanym trybie i terminie odwołała się (...) spółka z o.o. w K. , wnosząc o ich zmianę i stwierdzenie, że ubezpieczeni nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom u odwołującej w okresach wskazanych w zaskarżonych decyzjach oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Odwołująca podniosła, że organ rentowy poczynił nieprawidłowe ustalenia, co skutkowało błędnym przyjęciem wobec ubezpieczonych konstrukcji z art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Podstawę ustaleń organu rentowego stanowiły następujące okoliczności: (1) zawarcie umowy o współpracy między (...) spółka z o.o. i (...) spółka z o.o., (2) zawarcie umów o świadczenie usług pomiędzy (...) spółka z o.o. i ubezpieczonymi, (3) stosunki pracy łączące ubezpieczonych i (...) spółka z o.o. Z przedmiotowych okoliczności organ rentowy wywiódł, że beneficjentem prac wykonywanych przez ubezpieczonych była odwołująca się Spółka.

Odwołująca podniosła, że z zeznań przesłuchanych pracowników nie wynika, by rezultat pracy uzyskała (...) spółka z o.o., a nadto zarzuciła, iż organ rentowy pominął przy wydawaniu zaskarżonej decyzji zeznania E. W. i A. S. (2). (...) spółka z o.o. zawarła dodatkowo umowę o współpracy z (...) J. K., który to przedsiębiorca nabył kompleks hal o łącznej powierzchni 12.000 m 2 wraz z budynkiem biurowym, położonych w K.. Obiekt ten był remontowany przez osoby, które podpisały umowy cywilnoprawne z (...) spółka z o.o. Jednocześnie w 2010 r. w (...) J. K. zrodził się pomysł mebli interaktywnych, który ostatecznie przybrał nazwę modalto. W ramach tego projektu potrzebna była pomoc w postaci m.in. przygotowania wykroi, prototypów poszyć i stelaży. W efekcie to (...) J. K., a nie odwołująca się Spółka uzyskała rezultat prac ubezpieczonego. /vide: odwołania w aktach sprawy/

W odpowiedziach na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, podtrzymując dotychczasową argumentację. /vide: odpowiedzi na odwołania w aktach sprawy/

Postanowieniem z dnia 9 czerwca 2015 r. Sąd na podstawie art. 477 11 § 2 k.p.c. wezwał do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanego (...) spółka z o.o. w P.. /vide: postanowienie k. 49v/

(...) spółka z o.o. w P. nie zajęła stanowiska w sprawie.

Ubezpieczeni wnosili tak, jak odwołująca spółka. /vide: wypowiedzi ubezpieczonych na rozprawie dnia 09.06.2015 r. – k. 49v i na rozprawie dnia 24.05.2016 r. – k. 103v/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołująca spółka jest od dnia 5 sierpnia 2009 r. wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS pod nr (...). W latach 2011-2103 udziałowcem odwołującej spółki i członkiem jej zarządu był J. K.. Początkowo spółka miała siedzibę i prowadziła działalność w S.. Później w latach 2012-2013 (proces ten trwał około 2 lata) spółka przeniosła swoją działalność i siedzibę do K., ul. (...). Przedmiotem działalności odwołującej spółki jest produkcja mebli.

(...) spółka z o.o. w P. jest od dnia 11 marca 2005 r. wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS pod nr (...). Jednym ze wspólników i członków zarządu tej spółki był J. K.. W 2014 r. J. K. ustąpił z zarządu, a stanowisko w tym organie objął E. J.. (...) spółka z o.o. mieści się w P. przy ul. (...).

dowód: odpisy z KRS (k. 8-10, 82); zeznania świadka J. K. (k. 52v-53, 104)

Ostatnią formą aktywności gospodarczej J. K. jest jego jednoosobowa działalność prowadzona pod firmą (...), w P., przy ul. (...).

J. K. (...) P. dysponuje trwającym od 15 czerwca 2012 r. prawem ochronnym nr (...) na znak towarowy Z- (...) „modalto” wydanym przez Urząd Patentowy RP.

dowód: kopia pisma Urzędu Patentowego (k. 44-45), zeznania świadka J. K. (k. 52v-53, 104)

Dnia 2 stycznia 2011 r. (...) spółka z o.o. zawarły umowę o współpracy. Jej przedmiotem są : przygotowanie wykroi meblowych do produkcji, zbijanie stelaży drewnianych, szycie pokrowców, projektowanie i wykonywanie wzorów mebli, ale także pomoc kadrowa, usługi administracyjno – biurowe, tłumaczenie dokumentów, jak i wszystkie niezbędne czynności porządkowo – eksploatacyjno – remontowe oraz związane z dozorem i zabezpieczeniem nieruchomości.

Dnia 3 stycznia 2011 r. (...) spółka z o.o. i (...) spółka z o.o. zawarły umowę o współpracy. Jej przedmiotem są: przygotowanie wykroi meblowych do produkcji, zbijanie stelaży drewnianych, szycie pokrowców, projektowanie i wykonywanie wzorów mebli, ale także pomoc kadrowa, usługi administracyjno – biurowe, tłumaczenie dokumentów.

dowód: kopie umów (k. 6666-6664, 6644-6642, t. XI akt organu rentowego znak (...))

Dnia 27 października 2011 r. J. K. jako osoba fizyczna nabył nieruchomość położoną w K. składającą się z gruntów ornych oraz gruntów rolnych zabudowanych. Początkowo miało tam powstać centrum monitoringu, później J. K. postanowił wyremontować znajdujący się na nieruchomości budynek i wynająć lokale.

Przed objęciem nieruchomości w K. przez J. K., na terenie tej nieruchomości mieściła się fabryka bombek. Cały obiekt był podzielony na szereg mniejszych pomieszczeń o powierzchni ok. 20 m 2, które należało wyremontować tak, by stworzyć duże powierzchnie pod wynajem. Efektem było stworzenie 8 hal do wynajmu. J. K. zlecił czynności remontowo – porządkowe (...) spółka z o.o., która z kolei czynności te zaoferowała do wykonania m.in. pracownikom spółki (...) spółka z o.o. ze S..

W dniach 1 stycznia 2013 r. oraz 1 stycznia 2014 r. zostały kolejno zawarte umowy najmu lokalu znajdującego się w budynku położonym na nieruchomości w K. – przedmiotem pierwszej był lokal o powierzchni 1.000 m 2 na parterze budynku z przynależnościami, a drugiej – lokal o powierzchni 5.000 m 2 wraz z przynależnościami. J. K. wynajął lokal mieszczący się na terenie tej nieruchomości odwołującej spółce. W umowach ustalono, że najemca ma prawo używać lokal na cele biurowe (pierwsza umowa), po czym na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą (druga umowa), w tym ma prawo wskazywać go jako adres swojej siedziby.

dowód: kopie umów najmu (k. 69, 70), wydruk z księgi wieczystej nieruchomości w K. (k. 37-43), zeznania świadka J. K. (k. 52v-53, 104)

W (...) J. K. zrodził się pomysł mebli interaktywnych, pomagających w opiece nad ludźmi starszymi. Obudowę konstrukcji tych mebli miał stanowić mebel tapicerowany, a wewnątrz miały się kryć maty, masażery i elementy monitorującej czynności życiowe. Realizacją poszczególnych fragmentów prototypów tych mebli, budową stelaży, przygotowaniem przekroju tych mebli, zszywaniem poszczególnych elementów pokrowca, oparć, siedzisk, zajmowała się (...) spółka z o.o., która konkretne czynności w oparciu o umowy zlecenia powierzała do wykonania pracownikom (...) spółka z o.o., chętnym na dorobienie, ale i specjalistom w swojej dziedzinie, którzy byli w stanie dobrać rodzaj poszycia, przeszycia. Problem w tym projekcie polegał na tym, iż bywało, że po połączeniu wykonanych elementów coś nie pasowało i trzeba było zmieniać fragmenty, konstruować nowe. Materiał, czyli tkaniny oraz elementy drewniane do realizacji zlecenia były dostarczane przez (...) J. K..

Stworzeniem wzorca umów zlecenia na powyższe prace, jak i ich wypełnieniem zajęła się E. W.. Świadek była od 2009 r. pracownikiem odwołującej spółki, a dodatkowo w oparciu o umowy zlecenia wykonywała czynności administracyjno – biurowe na rzecz (...) spółka z o.o. E. W. wypełniała kolejne umowy zlecenia na bazie stworzonego na początku szablonu nie przywiązując wagi na określenia przedmiotu umowy i to pomimo, że zlecane prace były różne w stosunku do różnych osób. Istotna była dla niej prawidłowość kwoty stanowiących wynagrodzenie za prace wykonane. Kwotę stanowiącą zapłatę za zleconą pracę świadek W. pozyskiwała od A. S. (2), która jednocześnie nie przekazywała informacji o tym, co konkretnie zostało zrobione przez danego ubezpieczonego. To A. S. (2), jako pracownik (...) J. K. zajmowała się w latach 2011 - 2012 roku organizacją prac związanych z realizacją prototypów, zlecaniem ich wykonania konkretnym osobom i odbiorem. To ona umawiała się z pracownikami odwołującej spółki, którzy z kolei zawierali umowy zlecenia z (...) spółka z o.o., odnośnie do tego, jaką prace mają wykonać, dostarczała materiał potrzebny do wykonania zlecenia, jak również odbierała gotowy produkt oraz rozliczała ich pracę.

dowód: zeznania świadków: A. S. (2) (k. 50-51), E. W. (k. 51v-52), J. K. (k. 52v-53, 104)

E. A. ma 50 lat, z zawodu jest krawcową. W odwołującej spółce jest zatrudniona od dnia 21 września 2009 r. i pracowała w S. jako krawcowa i szwaczka. Od dnia 3 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. była związana z (...) spółka z o.o. umowami zlecenia zawieranymi co miesiąc, zgodnie z którymi miała wykonywać prace polegające na przygotowaniu wykrojów do produkcji. W rzeczywistości ubezpieczona zajmowała się zszywaniem pokrowców meblowych razem z materiałem. Była to praca o podobnym charakterze jak ta, którą ubezpieczona wykonywała z tytułu zatrudnienia w odwołującej spółce. Prace wynikające z umowy zlecenia ubezpieczona wykonywała w domu, po godzinach i w weekendy. (...) do tej pracy otrzymywała w S. od M.. Z tytułu pracy wykonywanej na podstawie umów zlecenia ubezpieczona otrzymywała wynagrodzenie w kwotach wahających się od 258,24 zł (za (...)) do 1.327,47 zł (za (...)) – średnio około 500 zł miesięcznie.

bezsporne (fakt i okres zatrudnienia pracowniczego w odwołującej spółce); nadto dowód: umowy zlecenia i rachunki z lat 2011-2012 (k. 1962-1910, t. IV akt organu rentowego znak (...)), zeznania ubezpieczonej E. A. (k. 53v); zeznania świadków: A. S. (2) (k. 50-51), J. K. (k. 52v-53, 104)

M. A. ma 45 lat, z zawodu jest szwaczką. W odwołującej spółce jest zatrudniona od dnia 21 września 2009 r. i pracowała jako szwaczka. Od dnia 3 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. była związana z (...) spółka z o.o. umowami zlecenia zawieranymi co miesiąc, zgodnie z którymi miała wykonywać prace polegające na przygotowaniu wykrojów do produkcji. W rzeczywistości ubezpieczona zajmowała się projektowaniem modeli, tj. kształtu, sposobu szycia elementów mebli interaktywnych, np. podłokietnika. Była to praca inna niż ta, którą ubezpieczona wykonywała z tytułu zatrudnienia w odwołującej spółce. Efekty pracy ubezpieczonej nigdy nie były wykorzystywane w produkcji w odwołującej spółce. Prace wynikające z umowy zlecenia ubezpieczona wykonywała w domu, w nienormowanym czasie pracy, po godzinach i w weekendy. Praca nad jednym modelem praca nieraz nawet 2 tygodnie. Z tytułu pracy wykonywanej na podstawie umów zlecenia ubezpieczona otrzymywała wynagrodzenie w kwotach wahających się od 213,19 zł (za (...)) do 1.612,09 zł (za (...)) – średnio około 650 zł miesięcznie.

bezsporne (fakt i okres zatrudnienia pracowniczego w odwołującej spółce); nadto dowód: umowy zlecenia i rachunki z lat 2011-2012 (k. 2016-1966, t. IV akt organu rentowego znak (...)), zeznania ubezpieczonej M. A. (k. 53v-54); zeznania świadków: A. S. (2) (k. 50-51), J. K. (k. 52v-53, 104)

K. B. ma 31 lat, z zawodu jest krojczym. W odwołującej spółce jest zatrudniona od dnia 17 kwietnia 2012 r. i pracowała w K. jako krojczy. Od dnia 1 maja 2012 r. do dnia 30 września 2012 r. oraz od dnia 1 listopada 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. była związana z (...) spółka z o.o. umowami zlecenia zawieranymi co miesiąc, zgodnie z którymi miała wykonywać prace polegające na szyciu pokrowców. W rzeczywistości ubezpieczona zajmowała się sprzątaniem po remoncie pomieszczeń w K.. Były to pomieszczenia inne niż te, w których odbywała się bieżąca produkcja prowadzona przez odwołującą spółkę. Sprzątane pomieszczenia były przeznaczone pod wynajem, a nie dla odwołującej spółki. Z tytułu pracy wykonywanej na podstawie umów zlecenia ubezpieczona otrzymywała wynagrodzenie w kwotach wahających się od 160,44 zł (za (...)) do 532,97 zł (za (...)) – średnio około 200 zł miesięcznie.

bezsporne (fakt i okres zatrudnienia pracowniczego w odwołującej spółce); nadto dowód: umowy zlecenia i rachunki z 2012 r. (k. 2268-2255, t. IV akt organu rentowego znak (...)), zeznania ubezpieczonej K. B. (k. 54); zeznania świadków: A. S. (2) (k. 50-51), J. K. (k. 52v-53, 104)

M. J. ma 44 lata, z zawodu jest szwaczką. W odwołującej spółce jest zatrudniona od dnia 5 września 2011 r. i pracowała jako szwaczka – początkowo w S., a od 2012 r. w K.. Od dnia 1 września 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. była związana z (...) spółka z o.o. umowami zlecenia zawieranymi co miesiąc, zgodnie z którymi miała wykonywać prace polegające na przygotowaniu wykrojów do produkcji. W rzeczywistości ubezpieczona zajmowała się zszywaniem pokrowców do mebli. Była to taka sama praca jak ta, którą ubezpieczona wykonywała z tytułu zatrudnienia w odwołującej spółce. Prace wynikające z umowy zlecenia ubezpieczona wykonywała na terenie zakładu pracy. Za pracę wykonywaną w odwołującej spółce ubezpieczona była rozliczana według czasu pracy. Za pracę wykonywana na podstawie umów zlecenia od liczby zszytych pokrowców. Z tytułu pracy wykonywanej na podstawie umów zlecenia ubezpieczona otrzymywała wynagrodzenie w kwotach wahających się od 272,53 zł (za (...)) do 834,07 zł (za (...)) – średnio około 450 zł miesięcznie.

bezsporne (fakt i okres zatrudnienia pracowniczego w odwołującej spółce); nadto dowód: umowy zlecenia i rachunki z lat 2011-2012 (k. 3454-3423, t. VI akt organu rentowego znak (...)), zeznania ubezpieczonej M. J. (k. 54v); zeznania świadków: A. S. (2) (k. 50-51), J. K. (k. 52v-53, 104)

B. M. ma 38 lat, z zawodu jest tapicerem. W odwołującej spółce jest zatrudniony od dnia 1 września 2011 r. i pracował jako tapicer – początkowo w S., a później w K.. Od dnia 1 września 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. był związana z (...) spółka z o.o. umowami zlecenia zawieranymi co miesiąc, zgodnie z którymi miał wykonywać prace polegające na zbijaniu stelaży meblowych. W rzeczywistości ubezpieczony zajmował się wykrawaniem i klejeniem pianki na podłokietniki i zagłówki w meblach. Była to praca inna niż ta, którą wykonywał z tytułu zatrudnienia w odwołującej spółce. Odwołujący przygotowywał elementy mebli innych niż te, które są produkowane w odwołującej spółce. Prace wynikające z umowy zlecenia odwołujący wykonywała w domu, po godzinach w nienormowanym czasie pracy. Z tytułu pracy wykonywanej na podstawie umów zlecenia ubezpieczony otrzymywał wynagrodzenie w kwotach wahających się od 663,74 zł (za (...)) do 1.220,88 zł (za (...)) – średnio około 850 zł miesięcznie.

bezsporne (fakt i okres zatrudnienia pracowniczego w odwołującej spółce); nadto dowód: umowy zlecenia i rachunki z lat 2011-2012 (k. 4784-4753, t. VIII akt organu rentowego znak (...)), zeznania ubezpieczonego B. M. (k. 54v-55); zeznania świadków: A. S. (2) (k. 50-51), J. K. (k. 52v-53, 104)

S. D. ma 37 lat, z zawodu jest tapicerem. W odwołującej spółce jest zatrudniony od dnia 26 października 2009 r. i pracował jako tapicer meblowy – początkowo w S., a od około 2013 r. w K.. Od dnia 3 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. był związany z (...) spółka z o.o. umowami zlecenia zawieranymi co miesiąc, zgodnie z którymi miał wykonywać prace polegające na zbijaniu stelaży meblowych. W rzeczywistości ubezpieczony zajmował się pracami remontowo-budowlanymi w budynku w K.. W okresie, kiedy wykonywał te prace, odwołująca spółka działała jeszcze w S.. Ubezpieczony po wykonywaniu pracy na podstawie zatrudnienia w odwołującej pracy dojeżdżał do K. i tam wykonywał prace remontowo-budowlane. Remontowane pomieszczenia były przeznaczone pod wynajem, a nie dla odwołującej spółki. Z tytułu pracy wykonywanej na podstawie umów zlecenia ubezpieczony otrzymywał wynagrodzenie w kwotach wahających się od 679,12 zł (za (...)) do 1.447,25 zł (za (...)) – średnio około 1.000 zł miesięcznie.

bezsporne (fakt i okres zatrudnienia pracowniczego w odwołującej spółce); nadto dowód: umowy zlecenia i rachunki z lat 2011-2012 (k. 2664-2612, t. V akt organu rentowego znak (...)), zeznania ubezpieczonego S. D. (k. 55); zeznania świadków: A. S. (2) (k. 50-51), J. K. (k. 52v-53, 104)

A. D. ma 36 lat, z zawodu jest szwaczką. W odwołującej spółce jest zatrudniona od dnia 1 lutego 2011 r. i pracowała jako szwaczka – początkowo w S., a od około 2013 r. w K.. Od dnia 3 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. był związana z (...) spółka z o.o. umowami zlecenia zawieranymi co miesiąc, zgodnie z którymi miała wykonywać prace polegające na przygotowaniu wykrojów do produkcji. W rzeczywistości ubezpieczona zajmowała się sprzątaniem po remoncie pomieszczeń w K.. Były to pomieszczenia przeznaczone pod wynajem, a nie dla odwołującej spółki. Z tytułu pracy wykonywanej na podstawie umów zlecenia ubezpieczona otrzymywała wynagrodzenie w kwotach wahających się od 213,19 zł (za (...)) do 853,85 zł (za (...)) – średnio około 450 zł miesięcznie.

bezsporne (fakt i okres zatrudnienia pracowniczego w odwołującej spółce); nadto dowód: umowy zlecenia i rachunki z lat 2011-2012 (k. 2610-2558, t. V akt organu rentowego znak (...)), zeznania ubezpieczonej A. D. (k. 55v); zeznania świadków: A. S. (2) (k. 50-51), J. K. (k. 52v-53, 104)

R. D. ma 48 lat, z zawodu jest krawcową. W odwołującej spółce jest zatrudniona od dnia 25 czerwca 2012 r. i pracowała jako krawcowa, szyjąc komplety wypoczynkowe. Od dnia 1 lipca 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. była związana z (...) spółka z o.o. umowami zlecenia zawieranymi co miesiąc, zgodnie z którymi miała wykonywać prace polegające na przygotowaniu wykrojów do produkcji. W rzeczywistości ubezpieczona zajmowała się sprzątaniem po remoncie pomieszczeń w K.. Były to pomieszczenia inne niż te, w których odbywała się bieżąca produkcja prowadzona przez odwołującą spółkę. Sprzątane pomieszczenia były przeznaczone pod wynajem, a nie dla odwołującej spółki. Z tytułu pracy wykonywanej na podstawie umów zlecenia ubezpieczona otrzymywała wynagrodzenie w kwotach wahających się od 49,45 zł (za (...)) do 284,61 zł (za (...)) – średnio około 200 zł miesięcznie.

bezsporne (fakt i okres zatrudnienia pracowniczego w odwołującej spółce); nadto dowód: umowy zlecenia i rachunki z 2012 r. (k. 2414-2403, t. IV akt organu rentowego znak (...)), zeznania ubezpieczonej R. D. (k. 103v-104); zeznania świadków: A. S. (2) (k. 50-51), J. K. (k. 52v-53, 104)

W okresie od dnia 30 października 2013 r. do dnia 11 grudnia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. przeprowadził w odwołującej spółce kontrolę m.in. w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest Zakład, oraz zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Kontrolujący zgromadzili dokumentację w postaci zawieranych przez odwołującą się Spółkę umów zlecenia, umów o dzieło, umów o pracę, umów o współpracy, zbadali listy płac, składane deklaracje rozliczeniowe, przelewy bankowe, przesłuchali ówczesnego prezesa spółki oraz pracowników, w tym w szczególności E. W. oraz A. S. (2). Nadto zapoznali się z informacją inspektora kontroli ZUS II/O P. odnośnie kontroli przeprowadzonej w (...) spółka z o.o., w tym listą osób realizujących umowy zlecenia zawarte z tą spółką.

Następnie dnia 13 grudnia 2013 r. sporządzono protokół kontroli. Pismem z dnia 2 stycznia 2014 r. odwołująca spółka wniosła zastrzeżenia do ustaleń protokołu kontroli, a pismem z dnia 20 stycznia 2014 r. organ rentowy poinformował o sposobie rozpatrzenia zastrzeżeń do protokołu kontroli.

Dnia 17 kwietnia 2014 r. organ rentowy wydał zaskarżone decyzje, którymi stwierdził podleganie ubezpieczonych obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym u płatnika składek (...) spółka z o.o. w związku z wykonywaniem w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółki z o.o. w P. pracy na rzecz pracodawcy, z którym ubezpieczeni pozostawali w stosunku pracy, z podstawami wymiaru składek na ubezpieczenia w okresach związania umowami cywilnoprawnymi ustalonymi sumy kwot przychodów osiągniętych z tytułu stosunku pracy w (...) spółka z o.o. w K. i z tytułu umowy cywilno – prawnej w (...) Sp. z o.o. w P. – szczegółową treść poszczególnych decyzji przytoczono w części sprawozdawczej niniejszego uzasadnienia na str. 1-3.

bezsporne; nadto dowód: protokół pokontrolny z dnia 13.12.2013 r., zastrzeżenia do protokołu z dnia 02.01.2014 r., pismo organu rentowego z dnia 20.01.2014 r., skarżone decyzje (akta ZUS)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: dokumentów zgromadzonych w aktach ZUS, zeznań świadków: A. S. (2) (k. 50-51), E. W. (k. 51v-52), J. K. (k. 52v-53, 104) oraz zeznań ubezpieczonych: E. A. (k. 53v), M. A. (k. 53v-54), K. B. (k. 54), M. J. (k. 54v), B. M. (k. 54v-55), S. D. (k. 55), A. D. (k. 55v), R. D. (k. 103v-104).

Zgromadzonym w sprawie dokumentom Sąd dał wiarę, gdyż strony ich nie kwestionowały, a nie było podstaw, aby kwestionować je z urzędu. Fakt niekwestionowania przez strony treści kserokopii dokumentów pozwolił na potraktowanie tych kserokopii jako dowodów pośrednich istnienia dokumentów o treści im odpowiadającej.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków złożone przed organem rentowym i na rozprawach w dniach 9 czerwca 2015 r. i 24 maja 2016 r. Zeznania te wzajemnie się potwierdzają i uzupełniają tworząc zwartą i logiczna całość. W szczególności za wiarygodne uznał Sąd ich wypowiedzi odnośnie przedmiotu spornych umów zlecenia, czyli tego, iż w ramach tych umów ubezpieczeniu pracowali przy meblach interaktywnych, przygotowywanych do produkcji w oparciu o projekt objęty świadectwem ochronnym wydanym J. K., prowadzącemu działalność pod firmą (...), bądź przy remoncie pomieszczeń w budynku w K., będącym prywatną własnością J. K., nieprzeznaczonych dla odwołującej spółki.

Sąd dał również wiarę zeznaniom ubezpieczonych albowiem były szczere, spójne, logiczne i znajdowały potwierdzenie oraz uzupełnienie w pozostałym materiale dowodowym.

Wobec niestawiennictwa członków zarządu spółek – odwołującej i zainteresowanej – Sąd pominął dowód z ich zeznań.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Spór dotyczył tego, czy ubezpieczeni realizując kolejne umowy zlecenia zawierane z (...) spółka z o.o. w P. w poszczególnych okresach, różniących się indywidualnie, ale mieszczących się w zakresie od stycznia 2011 r. do grudnia 2012 r., świadczyli pracę na rzecz odwołującej spółki, w której byli wówczas zatrudnieni na podstawie stosunku pracy. Ustalenie, że tak w istocie było, pozwoliłby uznać ubezpieczonych – na potrzeby ubezpieczeń społecznych – za pracowników odwołującej spółki także w zakresie wykonywania przedmiotowych umów cywilnoprawnych (art. 8 ust. 2a ustawy systemowej), a to z kolei oznaczałoby, że w podstawie wymiaru jej składek na pracownicze ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne należy uwzględnić kwoty wynagrodzenia otrzymanego za wykonanie umów zlecenia – art. 18 ust. 1a i art. 20 ust. 1 ustawy systemowej oraz art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 581 ze zm.)

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy systemowej, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy systemowej, za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a. W myśl art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Na gruncie art. 8 ust. 2a ustawy systemowej w orzecznictwie wskazuje się (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 02.09.2009 r., II UZP 6/09), że rozszerza on pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy. Rozszerzenie to dotyczy dwóch sytuacji. Pierwszą jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z wymienionych w tym przepisie umów prawa cywilnego przez osobę, która umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy. Drugą, jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z tych umów przez osobę, która umowę taką zawarła z osobą trzecią, jednakże w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. W tej drugiej sytuacji, przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu ustawy systemowej jest to, że - będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą - jednocześnie świadczy na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z inną osobą. W konsekwencji, nawet gdy osoba ta (pracownik) zawarła umowę cywilnoprawną o świadczenie usług z osobą trzecią, to pracę w jej ramach wykonuje faktycznie dla swojego pracodawcy, który uzyskuje rezultaty tej pracy. Pracodawca jest w takiej sytuacji rzeczywistym beneficjentem pracy świadczonej przez pracownika-zleceniobiorcę bez względu na to, czy w trakcie jej wykonywania pracownik pozostawał pod faktycznym kierownictwem pracodawcy i czy korzystał z jego majątku (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 13.02.2013 r., III AUa 1142/12). Można też wskazać, że art. 8 ust. 2a dotyczy z reguły takiej pracy wykonywanej na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz pracodawcy, która mogłaby być świadczona przez jej wykonawcę w ramach stosunku pracy z tym pracodawcą, z tym że musiałby on wówczas przestrzegać przepisów o godzinach nadliczbowych, powierzeniu pracownikowi do wykonywania pracy innej niż umówiona (art. 42 § 4 k.p.) i innych ograniczeń i obciążeń wynikających z przepisów prawa pracy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24.10.2012 r., I UK 265/12).

Nadto w orzecznictwie wskazuje się, że zawarty w art. 8 ust. 2a ustawy systemowej zwrot „działać na rzecz” użyty został w innym znaczeniu niż w języku prawa, w którym działanie „na czyją rzecz” może się odbywać w wyniku istnienia określonej więzi prawnej (stosunku prawnego). Stosunkiem prawnym charakteryzującym się działaniem na rzecz innego podmiotu jest stosunek pracy, do którego istotnych cech należy działanie na rzecz pracodawcy (art. 22 k.p.). Również wykonujący zlecenie „działa na rzecz zleceniodawcy” (art. 734 k.c.). W kontekście przepisu art. 8 ust. 2a ustawy systemowej zwrot ten opisuje zatem sytuację faktyczną, w której należy zastosować konstrukcję uznania za pracownika. Jest nią istnienie trójkąta umów, tj. 1) umowy o pracę, 2) umowy zlecenia między pracownikiem, a osobą trzecią i 3) umowy o podwykonawstwo między pracodawcą i zleceniodawcą. Pracodawca w wyniku umowy o podwykonawstwo przejmuje w ostatecznym rachunku rezultat pracy wykonanej na rzecz zleceniodawcy, przy czym następuje to w wyniku zawarcia umowy zlecenia/świadczenia usług z osobą trzecią oraz zawartej umowy cywilnoprawnej między pracodawcą i zleceniodawcą. Konsekwencją konstrukcji uznania za pracownika jest konieczność opłacania przez pracodawcę składki na ubezpieczenia społeczne za osobę, z którą została zawarta umowa zlecenia, tak jak za pracownika. Zgodnie z art. 32 ustawy systemowej, pracodawcę obciąża zatem także obowiązek poboru i odprowadzenia do ZUS składki na ubezpieczenie zdrowotne za osobę „uznaną za pracownika” (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18.12.2012 r., III AUa 1031/12). Pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o świadczenie usług zawartej z osobą trzecią, jest bowiem płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy.

Z regulacją art. 8 ust. 2a koresponduje unormowanie zawarte w art. 18 ust. 1a i w art. 20 ust. 1 ustawy systemowej, dotyczące problematyki podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Skoro bowiem w sytuacjach, do których odnosi się art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, mamy do czynienia z jednym, szeroko ujętym pracowniczym tytułem obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym, to konsekwentnie w art. 18 ust. 1a i następczo w art. 20 ust. 1 ustawy systemowej nakazano w stosunku do tych ubezpieczonych uwzględnienie w podstawie wymiaru składek – obok przychodu z umowy o pracę - również przychodu z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło. Płatnikiem tych składek, w myśl art. 4 pkt 2a ustawy systemowej, jest pracodawca, który jest zobowiązany uwzględniać w podstawie wymiaru składek za swoich pracowników także przychody uzyskiwane przez tych pracowników z tytułu umów cywilnoprawnych, o ile prace w ramach tych umów wykonują w warunkach objętych dyspozycją art. 8 ust. 2a ustawy systemowej. Jednolite stanowisko w tej kwestii zostało zaprezentowane w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 r., II UZP 6/09 oraz w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09, z dnia 22 lutego 2010 r. I UK 259/09 oraz z dnia 18 października 2011 r., III UK 22/11.

Art. 81 ust. 1, 5 i 6 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych stanowią z kolei, że do ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników (zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a ww. ustawy - pracowników w rozumieniu ustawy systemowej, czyli również w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy systemowej) stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. A zatem, w sytuacji ustalenia, że daną osobę należy kwalifikować jako pracownika na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne zastosowanie znajdą przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 10.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych za osobę pozostającą w stosunku pracy składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza pracodawca.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 18 października 2011 r., III UK 22/11, Sąd Najwyższy wskazał ratio legis wprowadzenia regulacji art. 8 ust. 2a ustawy systemowej było dążenie do ograniczenia korzystania przez pracodawców z umów cywilnoprawnych celem zatrudnienia własnych pracowników dla realizacji tych samych zadań, które wykonują oni w ramach łączącego strony stosunku pracy, a to celem ominięcia w ten sposób ograniczeń wynikających z ochronnych przepisów prawa pracy (m.in. w zakresie czasu pracy) oraz obciążeń z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od tychże umów. Chodziło również o ochronę pracowników przed skutkami fluktuacji podmiotowej po stronie zatrudniających w trakcie procesu świadczenia pracy, polegającej na przekazywaniu pracowników przez macierzystego pracodawcę innym podmiotom (podwykonawcom), którzy zatrudniają tychże pracowników w ramach umów cywilnoprawnych w ogóle nieobjętych obowiązkiem ubezpieczeń społecznych (umowa o dzieło) lub zwolnionych z tego obowiązku w zbiegu ze stosunkiem pracy (umowa agencyjna, zlecenia lub inna umowa o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu). W cytowanym wyroku Sąd Najwyższy odniósł się także szczegółowo do mogących w praktyce występować trudności w pozyskiwaniu przez pracodawcę wiedzy o wysokości przychodu pracownika z tytułu umowy cywilnoprawnej zawartej z osobą trzecią dla ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, uznając, że w takich sytuacjach pracodawca ma prawo domagania się tego rodzaju informacji przede wszystkim od samego pracownika w ramach trójstronnego stosunku ubezpieczeń społecznych łączącego ubezpieczonego, płatnika składek oraz organ rentowy.

Art. 8 ust. 2a ustawy systemowej rozszerza pojęcie pracownika - o osobę, która wykonuje pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło), co uzasadnia wnioskowanie, iż to właśnie ta umowa jest źródłem obowiązku umownego - świadczenia, beneficjentem którego jest jej pracodawca. Czynnikiem decydującym o tym, na rzecz jakiego podmiotu praca była de facto wykonywana, jest finalny efekt tej pracy, a ściślej rzecz ujmując należy w takiej sytuacji badać, który podmiot osiąga w ostatecznym rozrachunku korzyść z wykonania umowy. Nie jest wymagane, aby pracownik wykonywał w ramach umowy zlecenia takie same czy nawet podobne czynności, jak w ramach stosunku pracy. Mogą być to nawet czynności o zupełnie odmiennym charakterze. Istotne jest, co należy ponownie podkreślić, że korzyści z tejże pracy uzyskuje pracodawca.

W ocenie Sądu, brak jest podstaw do stwierdzenia, że ubezpieczeni w ramach umów cywilnoprawnych zawartych z zainteresowaną (...) spółka z o.o. świadczyli faktycznie pracę na rzecz odwołującej spółki, której byli pracownikami. Istotne w sprawie było, co faktycznie było przedmiotem umów zlecenia zawieranych przez ubezpieczonych, to jakie prace wykonywali w rzeczywistości (w kilku przypadkach zachodziła wyraźna różnica pomiędzy zapisami umów zlecenia, a rodzajem świadczonych prac), oraz to, kto uzyskiwał z tego tytułu przysporzenie (kto był beneficjentem tych prac).

Z poczynionych ustaleń faktycznych wynika, że w latach 2011 – 2012 (...) J. K. zajmowała się meblami interaktywnymi, który wzory zostały zastrzeżone w urzędzie patentowym. Poszczególne czynności związane z konstruowaniem tych mebli, w tym szyciem ich poszycia zostały zlecone (...) spółka z o.o. zgodnie z umową z 2011 r. Z kolei do ich realizacji Spółka przyjmowała osoby, które na jej rzecz pracowały w oparciu o umowy zlecenia a które jednocześnie były pracownikami odwołującej spółki.

Strona pozwana nie wykazała tego, że (...) spółka z o.o. podwykonawcą odwołującej spółki, ani tego, że ubezpieczeni wykonując prace na podstawie umów zlecenia finalnie pracowali na rzecz odwołującej spółki. Do przyjęcia takiego założenia nie jest wystarczające ustalenie tego, że J. K. jest / był wspólnikiem w obu spółkach i że spółki łączyła umowa o współpracy zawarta w 2011 r.

Postępowanie dowodowe wykazało natomiast niezbicie, że beneficjentem prac wykonywanych przez ubezpieczonych E. A., M. A., M. J. i B. M. w zakresie projektowania, konstruowania, szycia elementów mebli była (...) J. K., jako przedsiębiorca trudniący się produkcją mebli interaktywnych, a nie odwołująca spółka. Brak również podstaw do przyjęcia jakoby beneficjentem prac remontowo – budowlanych w budynku w K., prowadzonych przez K. B., S. D., A. D. i R. D. miała być odwołująca spółka, która nie była i nie jest właścicielem tej nieruchomości (właścicielem jest J. K.), a dopiero od 1 stycznia 2013 r. ma jakikolwiek tytuł do tej nieruchomości, na podstawie umowy najmu.

Konkludując – organ rentowy nie sprostał ciężarowi dowodu spoczywającemu na nim z mocy art. 6 kc.

Powyższe ustalenia i rozważania implikowały uwzględnienie odwołań.

Odnośnie do wszystkich ubezpieczonych zasadne było uwzględnienie odwołań w zakresie, w jakim zakwestionowano przyjęcie do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne także wynagrodzenia uzyskiwanego przez ubezpieczonych z tytułu wykonywania umowy o świadczenie usług zawartej z (...) spółka z o.o. W tym zakresie zaskarżone decyzje należało zmienić, poprzez stwierdzenie, że wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu wykonywania umów o świadczenie usług w okresach indywidualnie sprecyzowanych nie dolicza do podstawy wymiaru składek pkt 1-8 wyroku.

Odnośnie do ubezpieczonych M. J. i A. D. należało również orzec odrębnie w przedmiocie podlegania ubezpieczeniom społecznym u płatnika składek – w odwołującej spółce w okresach od 1 do 4 września 2011 r. (M. J.) i od 3 do 31 stycznia 2011 r. (A. D.). W tych krótkich okresach ubezpieczone nie były jeszcze związane z odwołującą spółką umowami o pracę, a były już związane umowami o świadczenie usług z (...) spółka z o.o. Wobec powyższego brak podstaw do przyjęcia, że płatnikiem składek z tytułu ubezpieczenia M. J. i A. D. w tych okresach jest odwołująca spółka. W konsekwencji decyzje ustalające podleganie ubezpieczeniom w okresach od 1 do 4 września 2011 r. i od 3 do 31 stycznia 2011 r., w których to stosunkach ubezpieczenia płatnikiem składek miałaby być odwołująca spółka należało zmienić, stwierdzając, że M. J. i A. D. w stosownych okresach nie podlegały ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania pracy na rzecz płatnika składek (...) spółka z o.o. w K. pkt 4 i 8 wyroku. Nie było natomiast przedmiotem decyzji i w konsekwencji nie mogło być przedmiotem oceny Sądu to, czy M. J. i A. D. podlegały w tych okresach ubezpieczeniom społecznym, w których płatnikiem składek miałby być inny podmiot (np. (...) spółka z o.o.).

Odnośnie do wszystkich ubezpieczonych oddalono odwołania w zakresie, w jakim kwestionowano podleganie ubezpieczeniom społecznym w odwołującej spółce, w okresach pokrywania się zatrudnienia pracowniczego w (...) spółka z o.o. i zatrudnienia cywilnoprawnego w (...) spółka z o.o. pkt 9 wyroku.

W istocie wydaje się, że sformułowanie zawarte w petitum odwołań ( „wnoszę o zmianę zaskarżonej decyzji w całości i orzeczenie, co do istoty sprawy, poprzez stwierdzenie, że ubezpieczony nie podlegał wskazanym powyżej obowiązkowym ubezpieczeniom u odwołującego się w okresach wskazanych w zaskarżonej decyzji”) było swoistą niezręcznością, a intencją odwołującej spółki nie było zakwestionowanie podlegania ubezpieczeniom społecznym w tych okresach w ogóle, a jedynie podważenie doliczania do podstawy wymiaru składek wynagrodzenia uzyskiwanego przez ubezpieczonych z tytułu wykonywania umów na rzecz (...) spółka z o.o.

Odnośnie do ubezpieczonej A. D. odrębnie orzeczono także w zakresie dotyczącym dokonanej w zaskarżonej decyzji korekty podstawy wymiaru i wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne za (...). Była to zupełnie błaha korekta, należycie umotywowana w zaskarżonej decyzji i w żaden konkretny sposób nie zakwestionowana w odwołaniu. Uzasadnienie odwołania w ogóle nie traktuje o tym elemencie decyzji. Wobec powyższego, w tym zakresie odwołanie oddalono – pkt 9 wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z § 2 ust. 1 i 2, § 5 oraz § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 490), zasądzając od pozwanego organu rentowego na rzecz odwołującej spółki kwotę 480 zł [= 8 * 60 zł] tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, biorąc pod uwagę, że odwołująca spółka wygrała proces w przeważającej części – pkt 10 wyroku.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Janina Lichota
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Poznaniu
Osoba, która wytworzyła informację:  Maciej Nawrocki
Data wytworzenia informacji: