Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu IV Wydział Karny – Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Sławomir Jęksa

Sędziowie: SSO Hanna Bartkowiak (spr.)

SSO Jarosław Ochocki

Protokolant:prot. sąd. Katarzyna Szymanek

przy udziale Wojciecha Kiszki Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Poznaniu

po rozpoznaniu w dniu 16 października 2018 r.

sprawy Ł. S. (1)

oskarżonego z art. 270 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gnieźnie

z dnia 28 maja 2018 r., sygn. akt II K 495/17

1.  Zmienia zaskarżony wyrok i uniewinnia oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu przestępstwa z art. 270 § 1 kk.

2.  Kosztami procesu w sprawie obciąża Skarb Państwa.

Jarosław Ochocki Sławomir Jęksa Hanna Bartkowiak

UZASADNIENIE

Ł. S. (1) został oskarżony o to, że w nieustalonym czasie do dnia 20 czerwca 2013 r. w miejscowości B. wspólnie i w porozumieniu z E. C. podrobił w celu użycia za autentyczną umowę kupna sprzedaży pojazdu marki L. (...) o nr rej. (...), tj. przestępstwo z art. 270 § 1 kk.

Sąd Rejonowy w Gnieźnie, wyrokiem z dnia 28 maja 2018 r. wydanym w postępowaniu przeprowadzonym pod sygn. akt II K 495/17 uznał oskarżonego Ł. S. (1) za winnego zarzucanego mu czynu, tj. przestępstwa z art. 270 § 1 kk, popełnionego w sposób wyżej opisany z tą jedynie zmianą, że przyjął, iż oskarżony dopuścił się ww. czynu nie wcześniej niż w styczniu 2011 r. i nie później niż 30 kwietnia 2011 r. i za to na podstawie wymienionego przepisu wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Ponadto Sąd obciążył oskarżonego kosztami procesu i wymierzył mu opłatę (k. 228).

Powyższy wyrok zaskarżył obrońca oskarżonego w całości. Apelujący podniósł zarzut obrazy przepisów prawa procesowego, tj. art. 7 kpk w zw. z art. 4 kpk oraz zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, który mógł mieć wpływ na treść wydanego rozstrzygnięcia, a także obrazę prawa materialnego, tj. art. 4 § 1 kk w zw. z art. 69 § 1 kk. Z ostrożności procesowej obrońca wskazał także na zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej kary pozbawienia wolności.

Podnosząc w ten sposób skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego bądź ewentualnie wymierzenie mu kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania (k. 244-249).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego okazała się uzasadniona i doprowadziła do wnioskowanej zmiany zaskarżonego orzeczenia co do istoty sprawy poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 270 §1 kk.

Na wstępie Sąd Okręgowy będąc do tego ustawowo zobligowany, zbadał czy nie wystąpiły uchybienia, o których mowa w art. 439 kpk i art. 440 kpk, powodujące konieczność ingerencji w zaskarżony wyrok niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów, po czym stwierdził, że w sprawie nie ujawniły się żadne takie uchybienia o charakterze nadzwyczajnym.

Przechodząc do oceny zasadności podniesionych w apelacji zarzutów Sąd odwoławczy nie zgodził się ze skarżącym, że doszło do naruszenia art. 7 kpk w zw. z art. 4 kpk. Kontrola odwoławcza zaskarżonego wyroku prowadzi bowiem do wniosku, że dokonana przez Sąd Rejonowy ocena całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jest zgodna z art. 7 kpk i uwzględnia w odpowiednim stopniu wskazania wiedzy, logicznego myślenia i zasady doświadczenia życiowego. Sąd I instancji wyraźnie wskazał, którym dowodom, bądź ich częściom, przyznał przymiot wiarygodności, a którym cechy tej odmówił oraz podał powody przemawiające za takim ukształtowaniem oceny dowodów. Zdaniem Sądu odwoławczego tok rozumowania Sądu Rejonowego jest jasny, zrozumiały i przekonujący, wobec tego zasługiwał na aprobatę Sądu II instancji. Apelujący nie podważył w skuteczny sposób przeprowadzonej oceny dowodów, ponieważ ograniczył się do przedstawienia swojego subiektywnego stanowiska co do wiarygodności poszczególnych dowodów. Nie przekonał aby ocena dowodów przeprowadzona przez Sąd I instancji naruszała zasady prawidłowego rozumowania, wskazania wiedzy, czy doświadczenia życiowego, tj. reguły wyznaczające organowi orzekającemu granice swobodnej oceny dowodów. W szczególności wartościowe dowodowo pozostawały zeznania świadka R. M. (1) – sprzedającego samochód marki L. (...), z którego relacji popartej dowodami w postaci opinii biegłego grafologa i zeznań E. C. wynikało, że Ł. S. (1) aktywnie uczestniczył w nabyciu tego pojazdu, dostarczając też zbywcy umowę kupna sprzedaży z wypełnioną już częścią co do osoby kupującej. Niewiarygodnie zaś brzmiały wyjaśnienia oskarżonego, w których zaprzeczał aby finalizował umowę z R. M. (1), a przy tym jego wyjaśnienia nie korelowały z zeznaniami świadka obrony M. Ś..

Sąd Okręgowy uznał za konieczne podkreślenie, że Sąd niższej instancji w oparciu o prawidłowo wykonaną ocenę zebranego materiału dowodowego, w znacznej części dokonał również prawidłowych ustaleń faktycznych co do przebiegu zdarzeń będących w zainteresowaniu organów prowadzących to postępowanie. Pomimo tego doszło jednak do popełnienia przez Sąd Rejonowy jednego, ale za to istotnego dla odpowiedzialności karnej podsądnego, błędu w ustaleniach faktycznych. Uchybienie to zostało słusznie wytknięte w apelacji obrońcy oskarżonego. Sąd I instancji przyjął bowiem, że Ł. S. (1) działając wspólnie i w porozumieniu z E. C. dokonał podrobienia umowy kupna sprzedaży pojazdu marki L. (...) o nr rej. (...). Natomiast w ocenie Sądu Okręgowego, w oparciu o znajdujące się w aktach sprawy materiały, przypisanie oskarżonemu czynności sprawczej w postaci podrobienia dokumentu, było całkowicie bezzasadne. Niezbędne jest w tym miejscu odniesienie się do kilku kluczowych w tej kwestii dowodów. Jak wynika z wiarygodnych zeznań E. C. to ona osobiście wypisała dane osobowe E. M. w rubryce (...) umowy kupna sprzedaży samochodu osobowego marki L. (...) o nr rej. (...). E. C. została prawomocnie skazana za czyn z art. 270 § 1 kk wyrokiem Sądu Rejonowego w Gnieźnie z dnia 25 sierpnia 2017 r., sygn. akt II K 582/17. Nie ulega również wątpliwości, że zarówno dane osobowe R. M. (1) w rubryce (...) wspomnianej umowy, jak i jego podpis zostały nakreślone przez R. M., gdyż sam to przyznał w swoich zeznaniach. Nie było żadnych podstaw by podważać prawdomówność tego świadka co do jego wskazań o własnoręcznym wypełnieniu i podpisaniu tej części umowy. Nie można również zapominać, że Sąd I instancji dopuścił w przedmiotowej sprawie opinię biegłego z dziedziny badań dokumentów w celu ustalenia kto nakreślił podpis E. M. na umowie kupna-sprzedaży. Z treści tej opinii jednoznacznie wynika, że podpisu E. M. na umowie nie nakreśliły E. C., czy E. M.. Ponadto biegły wykluczył także by podpis ten został złożony przez Ł. S. (1) (k. 80-103). Sąd pomimo tego, że uznał wspomnianą opinię biegłego za jasną rzeczową i wyczerpującą to jednocześnie, z niewiadomych przyczyn, przyjął, iż oskarżony Ł. S. jest sprawcą sfałszowania tego dokumentu. Tymczasem wnioskowanie na podstawie treści opinii biegłego, a także uznanych przez Sąd Rejonowy za wiarygodne zeznań E. C. i R. M. (1) prowadzi wprost do konkluzji, że Ł. S. (1) nie brał udziału w sporządzaniu umowy kupna-sprzedaży samochodu marki L. (...) w żadnym jej elemencie, a tym samym nie podrobił tej umowy. Umowa została podrobiona przez nieustaloną osobę w zakresie nakreślonego podpisu o treści (...). Natomiast odnośnie wypisania danych osobowych strony kupującej pojazd, co wykonała E. C. można mówić o działaniu wspólnie i w porozumieniu z fałszerzem podpisu E. M..

W związku z powyższym Sąd II instancji zgodził się z apelującym, że Sąd Rejonowy dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na przyjęciu, że Ł. S. (1) działając wspólnie w porozumieniu z E. C. podrobił umowę kupna sprzedaży pojazdu marki L. (...). Ustalenie to było bowiem dowolne i sprzeczne z zebranymi w sprawie wiarygodnymi dowodami. Ponadto Sąd niższej instancji w treści uzasadnienia wyroku nie potrafił wyjaśnić z czego wynikał jego wniosek o działaniu Ł. S. (1) wspólnie i w porozumieniu z E. C. przy podrobieniu umowy kupna sprzedaży, a pomimo tego uznał, że wszystkie znamiona przestępstwa z art. 270 § 1 kk zostały przez niego wyczerpane.

Sąd odwoławczy widział jednocześnie potrzebę zasygnalizowania, że zachowanie Ł. S. (1) powinno było i mogło być rozpatrywane jako przestępstwo z art. 270 § 1 kk ale polegające na użyciu jako autentyczny podrobionego dokumentu przedmiotowej umowy kupna-sprzedaży pojazdu. Jednakże, z uwagi na fakt, że taka czynność sprawcza oskarżonego nie została, z niezrozumiałych dla Sądu przyczyn, w postępowaniu rozpoznawczym przyjęta, obecnie procesowo wydaje się to niemożliwe. Oskarżyciel publiczny nie zaskarżył bowiem wyroku w tym zakresie, a ustalenie Sądu I instancji, że Ł. S. (1) użył sfałszowanego dokumentu (strona 8 uzasadnienia wyrku, k. 238) nie znalazło odzwierciedlenia w opisie czynu przypisanego mu w wyroku z dnia 28 maja 2018 r.

Wobec wszystkich wyprowadzonych w trakcie kontroli odwoławczej wniosków Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że w przedmiotowej sprawie Ł. S. (1) nie popełnił przestępstwa z art. 270 § 1 kk w sposób określony w wyroku. Dla przypisania zarzuconego mu czynu konieczne byłoby ustalenie, że oskarżony dokonał podrobienia umowy kupna sprzedaży pojazdu marki L. (...) w celu użycia tego dokumentu za autentyczny. Tymczasem, jak już była mowa powyżej, zgromadzone w sprawie dowody nie pozwalały na przyjęcie, że pierwsze z tych znamion, a mianowicie podrobienie dokumentu, zostało przez oskarżonego wypełnione. Konsekwencją takich ustaleń była konieczność zmiany zaskarżonego wyroku przez Sąd Okręgowy co do istoty sprawy poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu (pkt 1 wyroku).

Mając na uwadze treść art. 436 kpk Sąd Okręgowy ograniczył rozpoznanie środka odwoławczego jedynie do zarzutów, których rozpoznanie pozwoliło na wydanie wyroku zmieniającego orzeczenie Sądu I instancji i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzuconego mu czynu. Dokonana zmiana wyroku Sądu Rejonowego doprowadziła do tego, że rozpoznawanie pozostałych zarzutów podniesionych w apelacji stało się bezprzedmiotowe.

O kosztach procesu Sąd II instancji orzekł w punkcie 2 wyroku. Na podstawie art. 632 pkt 2 kpk w zw. z art. 634 kpk, wobec orzeczenia uniewinniającego, kosztami całego postępowania karnego w niniejszej sprawie obciążył Skarb Państwa.

Jarosław Ochocki Sławomir Jęksa Hanna Bartkowiak