Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 603/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 17 kwietnia 2025 r., sygn. akt VI K 45/25

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Rażąca niewspółmierność środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych poprzez orzeczenie tego środka wobec oskarżonego w minimalnym okresie 3 lat, w sytuacji gdy stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu, ocena okoliczności przedmiotowej sprawy oraz dyrektywa oddziaływania zapobiegawczego i wychowawczego na sprawcę, a także postulat oddziaływania na kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa przemawiają za orzeczeniem wobec oskarżonego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres przynajmniej 5 lat.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Należy pamiętać, iż rażąca niewspółmierność kary (lub środka karnego), uzasadniająca uwzględnienie zarzutu z art. 438 pkt 4 kpk, występuje wtedy, gdy kara (lub środek karny) orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą (zasłużoną). Tak orzeczona kara (lub środek karny) może być wynikiem bądź to nie dostrzeżenia występującej in concreto okoliczności istotnej z punktu widzenia dyrektywy wymiaru kary z art. 53 kk i nast. lub też nie nadania im adekwatnej wagi. ( wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 27 maja 2022 r., sygn. akt II AKa 489/21, Legalis nr 2714830).

Mając na względzie powyższe, Sąd Okręgowy zgodził się z prokuratorem, że orzeczony wobec oskarżonego M. A. (1) środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat jest rażąco łagodny do wagi i okoliczności osądzanego przypadku. Prokurator trafnie podkreślił, że w momencie prowadzenia pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym oskarżony znajdował się w stanie nietrzeźwości blisko 5-krotnie przekraczającym próg określony w przepisie art. 115 § 16 kk. Sąd Rejonowy orzekając o wymiarze środka karnego zbagatelizował tę istotną okoliczność. Tak wysoki stopień nietrzeźwości znacznie ograniczał percepcję oskarżonego i możliwość odpowiedniej reakcji w sytuacji powstania zagrożenia na drodze. Kierowanie pojazdem mechanicznym w takim stanie było skrajnie nieodpowiedzialne i niosło ogromne zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego. Nie ma przy tym znaczenia, że do zdarzenia doszło w niedzielę (co podkreślał w odpowiedzi na apelację obrońca oskarżonego) albowiem była to niedziela poprzedzająca Wigilię Świąt Bożego Narodzenia, sklepy tego dnia były czynne od rana i ruch na drogach nawet o tak wczesnej porze był znacznie większy niż w pozostałe niedziele roku. Istotne jest przy tym, że nie zaistniała żadna anormalna sytuacja, która zmuszałaby oskarżonego do kierowania samochodem w stanie nietrzeźwości. Jak sam podał, udał się on tego dnia do sklepu by kupić papierosy, co mógł uczynić również idąc do sklepu na piechotę – zwłaszcza, że oskarżony doskonale zdawał sobie sprawę, że po wieczornym spożywaniu sporej ilości alkoholu nadal znajduje się w stanie nietrzeźwości. Składając wyjaśnienia w postępowaniu przygotowawczym oskarżony tłumaczył się, że spożywał alkohol dlatego, że przed inkryminowanym zdarzeniem dowiedział się o tętniaku mózgu swojej żony. Warto w tym kontekście zaznaczyć, że zgodnie z dokumentacją medyczną żony oskarżonego załączoną do akt sprawy, diagnoza o tętniaku mózgu została postawiona już w lipcu 2024 r. (a więc 5 miesięcy przed inkryminowanym zdarzeniem). Powoływanie się na tę okoliczność jako mającą rzekomo uzasadniać sięgnięcie przez oskarżonego po alkohol w dniu 21/22 grudnia 2024 r. było zatem nietrafione. W każdym razie nie można tej okoliczności poczytywać jako uzasadniającej łagodny wymiar środka karnego orzeczonego wobec oskarżonego. Bez znaczenia w omawianym kontekście pozostaje również fakt, iż M. A. (1) pracuje jako monter i serwisant urządzeń klimatyzacyjnych, przy której to pracy potrzebne jest mu posiadanie prawa jazdy. Oskarżony w chwili kiedy zdecydował się na kierowanie pojazdem mechanicznym w ruchu lądowym wiedział w jakim miejscu jest zatrudniony i zdawał sobie sprawę z potrzeby posiadania w miejscu pracy uprawnień do prowadzenia pojazdów mechanicznych. Nie powstrzymało go to jednak od kierowania samochodem w stanie wysokiej nietrzeźwości, przez co teraz będzie musiał ponieść tego negatywne konsekwencje. Podobnie należało ocenić argumenty obrońcy oskarżonego przedstawione w odpowiedzi na apelację o konieczności dowożenia żony na badania w związku z jej problemami zdrowotnymi. Wobec nieodpowiedzialności zachowania podsądnego aby zapewnić żonie transport na miejsce badań zajdzie konieczność skorzystania z pomocy sąsiadów, rodziny, bądź firmy transportowej (taxi, Uber). Argumenty te w żadnym razie nie mogły zaważyć na łagodnym potraktowaniu oskarżonego i orzeczeniu wobec niego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w najniższym możliwym wymiarze. Okoliczności wymienione w apelacji oskarżyciela publicznego, przytoczone w niniejszym uzasadnieniu, znacznie liczniejsze niż okoliczności łagodzące (przyznanie się do winy i niekaralność), zdecydowanie przemawiały za zmianą wymiaru omawianego środka karnego na surowszy. Trzeba jeszcze dodać w tym miejscu, że przecenianie przez obrońcę oskarżonego okoliczności łagodzącej w postaci przyznania się do winy było nietrafione w sytuacji kiedy został on złapany „na gorącym uczynku”, zatrzymany do kontroli drogowej w związku z niesprawnym oświetleniem pojazdu. Rację miał prokurator, że oznaczenie okresu obowiązywania zakazu jedynie na 3 lata było orzeczeniem zbyt łagodnym do wagi i okoliczności kontrolowanej sprawy. Oskarżony winien być wykluczony z ruchu drogowego jako kierowca na dłuższy okres czasu, tj. 5 lat. Taki wymiar środka karnego spełni wszystkie cele stawiane karze oraz środkom karnym i unaoczni zarówno oskarżonemu, jak i całemu społeczeństwu, że prowadzenie pojazdów mechanicznych w stanie nietrzeźwości jest absolutnie niedopuszczalne i spotka się to z odpowiednio surową reakcją organów wymiaru sprawiedliwości, adekwatną do stopnia stworzenia zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym wynikającą z głębokiej nietrzeźwości kierującego.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego na postawie art. 42 § 2 kk w zw. z art. 43 § 1 kk środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 5 lat.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzut prokuratorski okazał się słuszny. Wobec stwierdzenia niewspółmiernej łagodności orzeczenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na ustawowe minimum 3 lat, Sąd Okręgowy zmodyfikował to rozstrzygnięcie zaostrzając wymiar tego środka karnego wobec oskarżonego M. A. (1) do 5 lat, czyli w 1/3 wysokości zagrożenia ustawowego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu I instancji utrzymano w mocy w pozostałej części (poza zmianami opisanymi w pkt 5.2.) – pkt 2 wyroku Sądu Okręgowego z dnia 16 września 2025 r.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powodem utrzymania wyroku w mocy w pozostałej części (poza zmianą opisaną w pkt 5.2.) był brak podstaw do dalszej ingerencji w treść zaskarżonego orzeczenia ponad modyfikację opisaną poniżej.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zaskarżony wyrok został zmieniony w ten sposób, że w punkcie 3 podwyższono wymiar środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych do 5 lat – pkt 1 wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 16 września 2025 r.

Zwięźle o powodach zmiany

Kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia doprowadziła do ustalenia, że środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych orzeczony wobec M. A. (2) przez Sąd Rejonowy został określony na rażąco łagodnym poziomie. Liczba i rodzaj okoliczności obciążających, w tym w szczególności wysoki stopień nietrzeźwości oskarżonego w czasie prowadzenia pojazdu mechanicznego, musiały zaważyć na zaostrzeniu wymiaru tego środka karnego poprzez wydłużenie okresu jego obowiązywania do 5 lat. Dopiero ukształtowanie środka karnego na takim poziomie pozwoli mu spełnić stawiane przed nim cele, zarówno w zakresie prewencji generalnej, jak i indywidualnej.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

Przepis art. 635 kpk stanowi, że niezależnie od tego, kto wniósł środek odwoławczy, jeżeli dojdzie do zmiany wyroku skazującego lub orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania na niekorzyść oskarżonego, koszty procesu za postępowanie odwoławcze ustala się na ogólnych zasadach.

Mając na względzie powyżej przytoczoną normę prawną oraz art. 627 kpk, Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa zwrot kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze w kwocie 40 zł (20 zł - ryczałt za doręczenie wezwań i innych pism, co wynika z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym; 20 zł – opłata za wydanie informacji o oskarżonym z Krajowego Rejestru Karnego w systemie teleinformatycznym, co wynika z § 3 ust. 2 ustawy z dnia 18 czerwca 2014 r. w sprawie opłat za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego). Sąd Okręgowy nie dostrzegł podstaw z art. 624 § 1 kpk, uzasadniających zwolnienie podsądnego z obowiązku zwrotu, stosunkowo niewielkich, kosztów sądowych.

7.  PODPIS

Hanna Bartkowiak