Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26.02.2016r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący; SSO Leszek Matuszewski

Protokolant: po. staż. J. T.

po rozpoznaniu w dniu 19.02.2016r. sprawy T. O. obwinionego z art. 114 ust1 ustawy z dnia 16.02.2007r o ochronie konkurencji i konsumentów, na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela posiłkowego od wyroku Sądu Rejonowego w Złotowie z dnia 10.11.2015r., sygn. akt IIW 900/15

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Złotowie do ponownego rozpoznania

L. M.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Złotowie, wyrokiem z dnia 10 listopada 2015 roku, sygn.. akt II W 900/15 uniewinnił obwinionego T. O. od zarzutu, że prowadząc przedsiębiorstwo (...) będąc zobowiązany w terminie 14 dni w okresie od dnia 6 marca do dnia 30 marca 2015 roku nie udzielił wyjaśnień na pismo (...).732.12.2015 Powiatowemu Rzecznikowi Konsumentów w Z., tj. od wykroczenia z art. 114 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Z powyższym wyrokiem nie zgodził się oskarżyciel posiłkowy Powiatowy Rzecznik Konsumentów, składając apelację. Skarżący zarzucił Sądowi I instancji błędną wykładnię przepisu art. 114 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 roku.

Autor apelacji wniósł o uchylenie wyroku Sądu Rejonowego w Złotowie z dnia 10 listopada 2015 roku do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżyciela zasługuje na uwzględnienie, skutkując uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy Sądowi Rejonowemu w Złotowie do ponownego rozpoznania.

Sąd odwoławczy nie podziela stanowiska Sądu I instancji, jak i poglądów wyrażonych w opracowaniach M. R.” Komentarz do ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów LEX”, M. K.-B.. „Komentarz do ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów red. T. S.” ,s. 430, R. Z.” Karnoprawna ochrona konkurencji w: Studia Prawa Prywatnego, że zakres zastosowania przepisu art. 114 ust.1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 roku ( zwanej dalej: ustawą) wyklucza możliwość pociągnięcia prezesa spółki z ograniczoną odpowiedzialności karnej za popełnienie wykroczenia z art. 114 ust.1 ustawy.

Sąd Rejonowy ma rację, że nie można pociągać do odpowiedzialności karnej osób prawnych. Jednakże w realiach niniejszej sprawy nie przemawia to za uniewinnieniem przedstawiciela osoby prawnej- prezesa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością od winy. Wykładnia przepisów tej ustawy prowadzi do wniosku, że odpowiedzialność za zarzucane wykroczenia może ponosić nie tylko przedsiębiorca-osoba fizyczna, ale osoba zobowiązana do działaj w imieniu przedsiębiorcy i to niezależnie od tego, czy przedsiębiorcą jest osobą prawna, czy też nie. Sąd Okręgowy przypomina, że czyn zabroniony zarzucony podsądnemu popełnia ten tylko , kto ( a nie tylko przedsiębiorca), wbrew przepisowi art. 42 ust. 4 ustawy, narusza obowiązek udzielenia rzecznikowi konsumentów wyjaśnień i informacji będących przedmiotem wystąpienia rzecznika lub obowiązek ustosunkowania się do uwag i opinii rzecznika

Zdaniem Sądu Okręgowego do adresatów normy sankcjonowanej zakazującej nieudzielania informacji Rzecznikowi Praw Konsumenta należy zaliczyć wszelkie upoważnione osoby wykonujące obowiązki w imieniu przedsiębiorcy. Należy podkreślić, że prawodawca nie ograniczył tych podmiotów poprzez wskazanie, że odpowiedzialność karną na podstawie ma ponosić jedynie przedsiębiorca-osobę fizyczną, czy inny oznaczony podmiot ( jak, np. w przepisie art. 586 k.s.h.) . W przepisie art. 114 ust. 1 ustawy posłużono się zaimkiem osobowym „kto”, który oznacza każdego człowieka zdolnego do ponoszenia odpowiedzialności karnej. Precyzyjne zrekonstruowanie okoliczności, w jakich wskazany człowiek może ponosić odpowiedzialność z uwagi na zaniechanie opisanego obowiązku wymaga uwzględnienia przepisu art.42 ust.4.ustawy. Stosownie do jego treści przedsiębiorca, do którego zwrócił się rzecznik konsumentów, działając na podstawie ust. 1 pkt 3 ustawy, jest obowiązany udzielić rzecznikowi wyjaśnień i informacji będących przedmiotem wystąpienia oraz ustosunkować się do uwag i opinii rzecznika. Autor apelacji słusznie podkreślił, że przedsiębiorcą jest także osoba prawna, a zatem spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Powiązanie treści obu przepisów prowadzi do wniosku, że przepis art. 114 ust. 1 ustawy ustanawia regułę, że każdy człowiek- zobowiązany do działania w tym zakresie imieniu przedsiębiorcy - może być podmiotem wykroczenia polegającego na nieudzieleniu wyjaśnień Rzecznikowi Praw Konsumenta., art.42 ust. 4 ustawy doprecyzowuje, że niezłożenie wyjaśnień i informacji stanowi zlekceważenie wezwania wystosowanego do przedsiębiorcy przez rzecznika konsumentów. Nie ma racjonalnych powodów, żeby pojęcie przedsiębiorcy zawężać tylko do osoby fizycznej. Czynności wobec innych podmiotów w imieniu przedsiębiorcy- osoby prawnej podejmują uprawnione osoby i to one są adresatami wezwania, o którym mowa w przepisie art. 42 ust. 4 ustawy.

Zdaniem Sądu Okręgowego, podmiotem rzeczonego przepisu jest zatem każda osoba upoważniona do działania w imieniu przedsiębiorcy, która zaniechała udzielenia informacji przez przedsiębiorcę. W zależności od formy, w jakiej funkcjonuje przedsiębiorstwo, może być to przedstawiciel spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjnej, czy przedsiębiorca będąca osobą fizyczną. W realiach przedmiotowej sprawy, prezes zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest osobą, która z mocy ustawy jest uprawniona do prowadzenia spraw spółki. Stosownie do przepisu art. Art. 204 . § 1 k.sh.. prawo członka zarządu do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. (podobnie W. Kotowski i B. Kurzępa w komentarzu „Wykroczenia pozakodeksowe. Komentarz. Warszawa 2008, s. 488).

Za taką wykładnią wskazanych przepisów przemawiają także względy celowościowe. Intencją ustawy jest przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym i godzącym w interesy konsumentów, które podejmują wszyscy przedsiębiorcy, niezależnie od tego, czy są osobami prawnymi, czy też nie ( zob. art. 1 ustawy, K. K., Komentarz do art. 1 ustawy, LEX . Praktyki antykonkurencyjne, czy monopolistyczne są podejmowane głównie przez przedsiębiorców działających w formie osób prawnych. Podzielenie stanowisko przyjętego przez Sąd I instancji oznaczałoby, że przepis art. 114 ust. 1 ustawy nie znajdowałby zastosowania w wypadku nieudzielania informacji przez podmioty odgrywające istotną rolę na wolnym rynku i zdolne do podejmowania skutecznych działań przeciwko prawom konsumenta.

Sąd II instancji nie rozstrzyga, czy podsądny popełnił przypisane mu wykroczenie. W toku ponownego postępowania Sąd Rejonowy biorąc pod uwagę wyniki powyższej wykładni, ponownie rozważy to, czy podsądny jest winnym zarzucanego mu wykroczenia.

SSO Leszek Matuszewski