III Ko 137/24 - zarządzenie Sąd Okręgowy w Poznaniu z 2024-06-28
4.
6.WYROK
3.1.W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 czerwca 2024 r.
7.Sąd Okręgowy w Poznaniu III Wydział Karny w składzie:
8.Przewodnicząca: sędzia Izabela Dehmel
9.Protokolant: stażysta Z. M.
10.przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Poznaniu F. Z.
11.po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 maja 2024 r. oraz w dniu 20 czerwca 2024 r.
12.sprawy z wniosku A. P. (A. P.)
o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie
w okresie od dnia 20 stycznia 2020 r. do dnia 02 listopada 2020 r. w sprawie zakończonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 01 grudnia 2022 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II K 212/20, utrzymanym w mocy przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 07 grudnia 2023 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II AKa 211/23
***
1. Na podstawie art. 552§4 k.p.k. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy A. P.:
a) tytułem odszkodowania kwotę 43.000 zł (czterdzieści trzy tysiące złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty,
b) tytułem zadośćuczynienia kwotę 142.500 zł (sto czterdzieści dwa tysiące pięćset złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty.
2. W pozostałym zakresie wniosek oddala.
3. Na podstawie art. 554 §4 k.p.k. oraz § 11 ust. 6 i §17 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r. poz. 1800) zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu na rzecz wnioskodawcy A. P. kwotę 288,00 zł (dwieście osiemdziesiąt osiem złotych) tytułem wydatków związanych z ustanowieniem pełnomocnika.
4. Na podstawie art. 554 §4 k.p.k. kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.
sędzia Izabela Dehmel
UZASADNIENIE |
||||
Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 28 czerwca 2024 r. |
Sygnatura akt |
III Ko 137/24 |
||
4. WNIOSKODAWCA |
||||
A. P. syn T. i D. |
||||
4.ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA |
||||
1. |
Odszkodowanie (kwota główna) |
Odsetki |
||
120.000 zł |
Odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od dnia uprawomocnienia się wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 07 grudnia 2023 r. sygn. akt II AKa 211/23 do dnia zapłaty |
|||
2. |
Zadośćuczynienie (kwota główna) |
Odsetki |
||
350.000 zł |
Odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od dnia uprawomocnienia się wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 07 grudnia 2023 r. sygn. akt II AKa 211/23 do dnia zapłaty |
|||
3. |
Inne |
|||
Zasądzenie od Skarbu Państwa kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. |
4.3. Ustalenie faktów |
||||||
0.1.3.1. Fakty uznane za udowodnione |
||||||
Lp. |
Fakt |
Dowód |
Numer karty |
|||
A. P. został zatrzymany w dniu 20 stycznia 2020r. o godz. 6.15, w związku z podejrzeniem popełnienia przez niego przestępstwa z art. 56 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 § 1 k.k. Sąd Rejonowy Poznań - Stare Miasto w P. postanowieniem z dnia 22 stycznia 2020 r. sygn. akt III Kp 35/20 zastosował wobec A. P. środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres 3 miesięcy, tj.(...). Następnie Sąd Okręgowy w Zielonej Górze postanowieniem z dnia 15 kwietnia 2020 r. sygn. akt II Kp 331/20, utrzymanym w mocy postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 04 czerwca 2020 r. sygn. akt II AKz 255/20 przedłużył stosowanie tymczasowego aresztowania do dnia (...) Dalej w/w środek zapobiegawczy został przedłużony na mocy postanowienia Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia (...)sygn. akt II Kp 568/20 na dalszy okres 3 miesięcy tj. do dnia (...) Sąd Apelacyjny w Poznaniu postanowieniem z dnia(...) sygn. akt II AKz 418/20 zmienił postanowienie Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia(...)sygn. akt II Kp 568/20 w ten sposób, że przedłużył wobec A. P. tymczasowe aresztowanie do dnia(...)tym zastrzeżeniem, że środek ulegnie zmianie na poręczenie majątkowe w kwocie 30.000 zł w przypadku wpłaty w/w kwoty w terminie 14 dni tj. do dnia 14 września 2020 r. na konto sum depozytowych Sądu Okręgowego w Zielonej Górze. Nadto w pkt 2 postanowienia wskazano, iż w wypadku realizacji zastrzeżenia w postaci złożenia poręczenia majątkowego dodatkowo zastosowano środki zapobiegawcze w postaci zakazu opuszczania kraju oraz dozoru Policji oraz zakazu kontaktowania się w jakiejkolwiek formie w toku postępowania przygotowawczego oraz ewentualnego postępowania sądowego z osobami, które miały udział w procederze będącym przedmiotem postępowania, a zwłaszcza ze współpodejrzanymi oraz świadkami przesłuchanymi w sprawie. Postanowieniem z dnia (...). sygn. akt II Kp 836/20 Sąd Okręgowy w Zielonej Górze zadecydował o dalszym stosowaniu tymczasowego aresztowania z zastrzeżeniem, że środek zapobiegawczy ulegnie zmianie na nieizolacyjne środki zapobiegawcze pod warunkiem złożenia poręczenia majątkowego w kwocie 15.000 zł. W dniu 02 listopada 2020 r. o godz. 14:45 A. P. został zwolniony z Aresztu Śledczego w P. po wpłaceniu poręczenia majątkowego. |
Zeznania wnioskodawcy A. P. |
k. 136-137v |
||||
3.1.1 |
1. |
protokół zatrzymania A. P. z 20.01.2020 r |
k. 143 |
|||
postanowienie SR Poznań – Stare Miasto w P. z dnia 22.01.2020 r. sygn. akt III Kp 35/20 |
k. 144-145v |
|||||
wydruk z systemu (...) |
k. 102-102v |
|||||
postanowienie SO w Zielonej Górze z dnia 15.04.2020 r. sygn. akt II Kp 331/20 |
k. 164-165v |
|||||
postanowienie SA w Poznaniu z dnia 04.06.2020 r. sygn. akt II AKz 255/20 |
k. 168-171v |
|||||
postanowienie SO w Zielonej Górze z dnia 14.07.2020 r. sygn. akt II Kp 568/20 |
k. 173-174v |
|||||
postanowienie SA w Poznaniu z dnia 31.08.2020 r. sygn. akt II AKz 418/20 |
k. 175-180 |
|||||
postanowienie SO w Zielonej Górze z dnia 12.10.2020 r. sygn. akt II Kp 836/20 |
k. 181-183 k. 184 |
|||||
zawiadomienie o zwolnieniu A. P. z AŚ w P. z dnia 02.11.2020 |
||||||
3.1.2. |
A. P. został uniewinniony na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia (...). sygn. akt II K 212/20, utrzymanego w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 07 grudnia 2023 r. sygn. akt II AKa 211/23. |
wyrok SO w Zielonej Górze z 01.12.2022 r. sygn. akt II K 212/20 wraz z uzasadnieniem |
k. 11-81 |
|||
wyrok SA w Poznaniu z 07.12.2023 r. sygn. akt II AKa 211/23 |
k. 82-82v |
|||||
3.1.3. |
A. P. ma córkę W. P., która w momencie aresztowania wnioskodawcy miała 12 lat. (wnioskodawca wobec córki posiada zobowiązania alimentacyjne). Wnioskodawca przed aresztowaniem pozostawał w konkubinacie z A. S.. Na skutek tymczasowego aresztowania A. P. miał ograniczony kontakt z rodziną: matką D. P., córką W. P. oraz konkubiną A. S., w związku z tym, że Prokurator w początkowej fazie postępowania odmawiał A. P. wydania zgody na kontakt telefoniczny z A. S. i zgodę taką wydał w stosunku do konkubiny w dniu (...)., zaś w stosunku do matki i córki w dniu 20 kwietnia 2020r. Nadto w związku z pobytem w Areszcie Śledczym i brakiem możliwości zarobkowych nie miał możliwości regulowania zobowiązania alimentacyjnego wobec córki, co skutkowało powstaniem zadłużeniem z tego tytułu. |
wniosek o wyrażenie zgody na kontakt telefoniczny |
k. 146, 149, 157-157v, 163, 166 |
|||
zarządzenie o zgodzie na kontakt telefoniczny |
k. 147-148, 150-151, 157, 167-167v |
|||||
zarządzenie o wyrażeniu zgody na jednorazowe widzenie |
152, 153, |
|||||
zeznania wnioskodawcy A. P. |
k. 136-137v |
|||||
3.1.4. |
A. P. ukończył szkodę zawodową, zarówno przed zatrzymaniem, jak i obecnie utrzymuje się z prac w branży budowlanej tj. wykonuje prace wykończeniowe budynków. W zależności od danego miesiąca zarobki A. P. oscylowały w granicach od 4.000 do 5.000 zł netto, a niekiedy dochodziły nawet do 7.000 zł. |
zeznania wnioskodawcy |
k. 136-137v |
|||
zeznania świadka M. W. |
k. 198v-199 |
|||||
3.1.5 |
W trakcie stosowania tymczasowego aresztowania tj. od dnia (...)(9 miesięcy i 13 dni) A. P. przebywał w Areszcie Śledczym w P.. W trakcie osadzenia przebywał w wieloosobowych celach (gdzie znajdowało się nawet około 8 osób), gdzie miał kontakt z osobami podejrzanymi o najcięższe przestępstwa, w tym również z osobami chorymi psychicznie, co dla niego jako osoby nigdy niekaranej, nie przebywającej wcześniej w izolacji rodziło szczególny dyskomfort i obawę. Nadto był zmuszony spożywać jedzenie nie najwyższej jakości, co również stanowiło dla niego dyskomfort. Wnioskodawca podczas stosowania wobec niego tymczasowego aresztowania nie był szykanowany przez funkcjonariuszy służby więziennej ani więźniów. A. P. w związku ze stosowaniem wobec niego tymczasowego aresztowania nie doznał uszczerbku na zdrowiu psychicznym (po opuszczeniu aresztu śledczego nie korzystał z pomocy psychiatrycznej ani psychologicznej). |
zeznania wnioskodawcy |
k. 136-137v |
|||
0.1.3.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
||||||
Lp. |
Fakt |
Dowód |
Numer karty |
|||
3.2.1. |
Za nieudowodnione uznano twierdzenia zawarte we wniosku, że w wyniku tymczasowego aresztowania wnioskodawca poniósł szkodę z powodu braku możliwości zarobkowania większą, niż przyznane w wyroku odszkodowanie, a w szczególności, że utracił kwotę wskazaną we wniosku tj. 120.000 zł. |
wniosek z załącznikami |
k. 1-97 |
4. ocena DOWODów |
|||||||
0.1. 4.1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
|||||||
Lp. faktu z pkt 3.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
|||||
3.1.1-3.1.5. |
dokumenty zgromadzone w aktach: III Ko 137/24 II K 212/20 SO w Gorzowie Wielkopolskim |
W pełni wiarygodnymi były zgromadzone w toku całego postępowania dokumenty. Ich autentyczność, wiarygodność ani wartość dowodowa nie budziły wątpliwości Sądu, bowiem dokumenty te sporządzone zostały przez właściwe organy, w granicach ich kompetencji i w przewidzianej przepisami formie, dowodów tych nie kwestionowały także strony w toku procesu, a Sąd nie znalazł podstaw, aby czynić to z urzędu. |
|||||
3.1.1-3.1.5. |
zeznania wnioskodawcy A. P. |
Zeznania dotyczące okoliczności związanych z zatrzymaniem, okresem stosowania tymczasowego aresztowania oraz wydanym w sprawie orzeczeniem rzeczowe, znajdujące potwierdzenie w zgromadzonych w sprawie dokumentach, w szczególności pochodzących ze sprawy II K 212/20 Sądu Okręgowego w Zielonej Górze wiarygodne i jako takie bezsporne. Zeznania złożone na okoliczność warunków tymczasowego aresztowania, doznanych cierpień fizycznych i psychicznych związanych z pozbawieniem wolności, ograniczenia kontaktów z konkubiną A. S., córką W. P. oraz matką D. P. rzeczowe, spójne i logiczne, korespondujące z zasadami doświadczenia życiowego i jako takie wiarygodne, stanowiące podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. Zeznania dotyczące zatrudnienia i niemożności świadczenia pracy w okresie tymczasowego aresztowania oraz utraty w związku z tym dochodów rzeczowe, znajdujące co do zasady potwierdzenie w zeznaniach M. W., zgodne z zasadami doświadczenia życiowego i jako takie stanowiące podstawę ustaleń faktycznych. |
|||||
3.1.4. |
zeznania świadka M. W. |
Zeznania wiarygodne w zakresie, a jakim świadek potwierdził fakt zarobkowania A. P. przez zastosowaniem wobec niego tymczasowego aresztowania, co korespondowało z zeznaniami wnioskodawcy, jak również zgodne było z zasadami doświadczenia życiowego, w szczególności w odniesieniu do realiów świadczenia pracy w branży budowlanej i osiąganych dochodów. |
|||||
0.1.4.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów 0.2.(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów) |
|||||||
Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
|||||
3.2. |
częściowo zeznania świadka M. W. |
Zeznania niewiarygodne w zakresie wysokości uzyskiwanych przez A. P. dochodów w okresie poprzedzającym tymczasowe aresztowanie. Podawana przez świadka wysokość uzyskiwanego przez wnioskodawcę wynagrodzenia na poziomie 10.000 zł miesięcznie nie znalazła potwierdzenia w żadnych dokumentach, co więcej sprzeczna była nawet z zeznaniami samego wnioskodawcy, który wskazał, że w zależności od miesiąca jego zarobki wynosiły w granicach od 4.000 do 5.000 zł netto, a niekiedy dochodziły nawet do 7.000 zł. Tym samym Sąd uznał, że zeznania świadka w powyższym zakresie były niemiarodajne i jako takie nie mogły stanowić podstawy ustaleń faktycznych. |
|||||
5. PODSTAWA PRAWNA |
|||||||
Odszkodowanie |
|||||||
Kwota główna |
Odsetki |
||||||
120.000 zł |
|||||||
Zwięźle o powodach podstawy prawnej |
|||||||
Zgodnie z art. 552§4 k.p.k. w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania przysługuje odszkodowanie i zadośćuczynienie. Za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie uznaje się zatem m.in. takie, które zostało zastosowane w sprawie, w której następnie został wydany wyrok uniewinniający, W judykaturze wskazuje się, że prawomocne uniewinnienie stanie się zawsze podstawą do ustalenia, że wcześniej stosowane tymczasowe aresztowanie (zatrzymanie) było niewątpliwie niesłuszne, bez względu na to, czy jego podstawą jest stwierdzenie, że przestępstwa w ogóle nie popełniono, albo że popełnił je kto inny, czy też stało się tak dlatego, że nie zdołano zebrać dostatecznych dowodów winy, a nawet wówczas, gdy zastosowanie miała reguła określona w art. 5 § 2 k.p.k. (vide: SN, II KKN 382/99). Skoro A. P. został uniewinniony wyrokiem Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 01 grudnia 2022 r. sygn. akt II K 212/20, utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 07 grudnia 2023 r. sygn. akt II AKa 211/23 to stosowany 9 miesięcy i 13 dni areszt tymczasowy był niewątpliwie niesłuszny. Odpowiedzialność Skarbu Państwa oparta jest w takiej sytuacji na zasadzie ryzyka. Odsetki od sumy pieniężnej stanowiącej odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie są wynagrodzeniem za opóźnienie w zapłacie sumy pieniężnej, która jest już wymagana i dlatego odsetki przysługują od dnia uprawomocnienia się wyroku (vide: uchwała SN z dn. 10.12.1991 r., I KZP 35/91). |
|||||||
Zadośćuczynienie |
|||||||
Kwota główna |
Odsetki |
||||||
350.000 zł |
|||||||
Zwięźle o powodach podstawy prawnej |
|||||||
Uzasadnienie podstawy prawnej, jak w przypadku odszkodowania. |
|||||||
Inne |
|||||||
3. |
Wydatki związane z ustanowieniem pełnomocnika – art. 554 § 4 k.p.k. |
||||||
Zwięźle o powodach podstawy prawnej |
|||||||
Zgodnie z art. 554 § 4 k.p.k. w razie uwzględnienia roszczeń choćby w części wnioskodawcy przysługuje od Skarbu Państwa zwrot uzasadnionych wydatków, w tym z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika. |
|||||||
6. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA |
|||||||
Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia |
|||||||
Odszkodowanie |
|||||||
Kwota główna |
Odsetki |
||||||
Odszkodowanie, które zostało przyznane A. P. obejmowało kwotę 43.000,00 zł (czterdzieści trzy tysiące złotych 00/100) - pkt 1 lit. a części rozstrzygającej wyroku. Oczywistym w tej sprawie jest fakt zastosowania wobec wnioskodawcy niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania, a w konsekwencji pozbawienie go wolności w okresie od dnia 20 stycznia 2020 r. do dnia 02 listopada 2020 r. W tej mierze treść prawomocnego orzeczenia uniewinniającego A. P. od popełnienia zarzucanych mu przestępstw prowadzi do niewątpliwego wniosku, że stosowanie tego środka przymusu były niezasadne (por. min. wyroki Sądu Najwyższego z 8 maja 2018 r. II KK 452/17, Lex nr 2549252 i z 22 lutego 2018 r., II KK 344/17, Lex nr 2473781), co otwiera drogę do dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia. Fakt powstania po stronie wnioskodawcy szkody z tytułu utraconego zarobku w czasie tymczasowego aresztowania wnioskodawcy był kwestionowany przez Prokuratora oraz pełnomocnika Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Okręgowego w Zielonej Górze. Zdaniem Prokuratora roszczenie wnioskodawcy należało ograniczyć do kwoty 22.956,61 zł zaś w ocenie pełnomocnika Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Okręgowego w Zielonej Górze należało oddalić jako niewykazane. W ocenie Sądu roszczenie wnioskodawcy o odszkodowanie, co do zasady było słuszne. Nie było natomiast podstaw do zasądzenia żądanej przez niego kwoty. Orzeczenie o przyznaniu odszkodowania ma zgodnie z przepisami k.c. charakter kształtujący. Wynika to wprost z treści art. 363 § 2 k.c. Norma prawna w nim wyrażona stanowi, że jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili. Wskazać należy przede wszystkim, że Sąd podzielił jako prawdziwe zeznania wnioskodawcy, iż przed tymczasowym aresztowaniem pracował dorywczo w branży budowalnej, jednak brak było dowodów na potwierdzenie żądań wnioskodawcy co do odszkodowania za utratę wynagrodzenia w łącznej kwocie 120.000 zł (przyjęcie zarobku w wysokości 12.000 zł za 1 miesiąc pracy). Sąd podzielił zeznania A. P. co do samego faktu wykonywania pracy dorywczej przed aresztowaniem i osiągania dochodów z tego tytułu, a zatem co do możliwości zarobkowania, bo wynika to także z zeznań świadka M. W. (współpracownika wnioskodawcy). Jednakże wniosek A. P. o przyznanie od Skarbu Państwa kwoty 120.000 zł tytułem odszkodowania w związku z utratą możliwości zarobkowania za okres od dnia 20 stycznia 2020 r. do dnia 02 listopada 2020 r. uznać należało za żądanie wygórowane i nie znajdujące uzasadnienia w realiach przedmiotowej sprawy. Z uwagi na brak stosownej dokumentacji odnośnie wysokości uzyskiwanych zarobków, jak również opierając się na zeznaniach samego wnioskodawcy z których wynikało, że w zależności od miesiąca jego zarobki oscylowały w granicach od 4.000 do 5.000 zł netto, a niekiedy dochodziły nawet do 7.000 zł Sąd przyjął, iż zasadne będzie przyjęcie w przypadku A. P. utraty zarobku na poziomie minimalnego wynagrodzenia brutto w roku 2024 r. tj. kwoty 4.300 zł. Zasadnym było również „zaokrąglenie” okresu pozostawania wnioskodawcy bez zarobku do 10 miesięcy, gdyż w przypadku utraty pracy na skutek pozbawienia wolności, odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa dotycząca utraconych zarobków od momentu odzyskania wolności obejmuje również dalszy czas, w którym wnioskodawca podejmuje wszelkie działania zmierzające do podjęcia innej pracy, choćby nawet warunki wynagrodzenia były gorsze aniżeli poprzednie. Nie ulega wątpliwości, że po opuszczeniu aresztu śledczego A. P. musiał ponownie „wejść” na rynek usług (po nieobecności trwającej ponad 9 miesięcy) i uzyskać klientów, co mogło trwać kilka dni lub nawet tygodni. Zatem obliczając wysokość utraconego zarobku Sąd oparł się na następujących obliczeniach: 10 miesięcy tymczasowego aresztowania x 4.300 zł, co daje łącznie kwotę 43.000 zł. Sąd Okręgowy, określając wysokość należnego wnioskodawcy odszkodowania, miał oczywiście na uwadze, że w doktrynie i judykaturze wskazuje się, iż przy ustalaniu wysokości szkody przyjmuje się metodę dyferencyjną (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 1957 r. w sprawie 2 CR 304/57, OSN 1958, z. III, poz. 76, Legalis nr 610401). Zgodnie z nią szkodę majątkową stanowi różnica między obecnym stanem majątkowym poszkodowanego, a stanem, jaki by istniał, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę; zadaniem wynagrodzenia szkody jest wyrównanie tej różnicy. Metoda ta opiera się więc na zbadaniu rzeczywistego stanu majątkowego po wyrządzeniu szkody oraz na określeniu hipotetycznej sytuacji majątkowej, która mogłaby mieć miejsce, gdyby zdarzenie wywołujące szkodę nie nastąpiło, a dodatkowo na ustaleniu wszystkich strat i wydatków, jakie poniósł poszkodowany oraz utraconych korzyści – wszystko w ramach normalnego związku przyczynowego (zob. K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 1997, t. I, s. 636). |
Odsetki od zasądzonego odszkodowania są wynagrodzeniem za opóźnienie w zapłacie sumy pieniężnej, która jest już wymagana i dlatego odsetki przysługują od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty |
||||||
Zadośćuczynienie |
|||||||
Kwota główna |
Odsetki |
||||||
Roszczenie o zasądzenie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę również zasługiwało na częściowe uwzględnienie (pkt 1 lit. b części rozstrzygającej wyroku). Prokurator uznał żądanie za zasadne do kwoty 142.500 zł, zaś pełnomocnik Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Okręgowego w Zielonej Górze co do kwoty 50.000 zł (k. 199). Rozpatrując wniosek A. P. Sąd miał na uwadze słuszne stanowisko występujące w orzecznictwie, zgodnie z którym, oczywistym jest, że każda niesłusznie pozbawiona wolności osoba ma poczucie ogromnej krzywdy i niesprawiedliwości. Zadośćuczynienie ma jednakże charakter kompensacyjny i nie może być rażąco wygórowane, ani też rażąco niskie, a jego wielkość zależy od oceny całokształtu okoliczności, w tym rozmiaru doznanych cierpień, ich intensywności, nieodwracalnego charakteru. Pamiętać należy, że wysokość zadośćuczynienia, z jednej strony, powinna służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a z drugiej, nie może być źródłem nieuzasadnionego wzbogacenia. Wysokość sumy zadośćuczynienia nie jest łatwa do precyzyjnego ustalenia, a żadna kwota pieniężna nie jest w stanie w pełni i w sposób właściwy zrekompensować krzywd wynikłych z niesłusznego pozbawienia wolności. Najistotniejszym jest, aby zadośćuczynienie było odpowiednie, adekwatne, sprawiedliwe, a więc przedstawiało ekonomicznie odczuwalną wartość (vide: wyrok SN z dn. 28.06.2017 r., sygn. akt III KK 81/17, Legalis 1682078, wyrok SA w Szczecinie z dn. 05.05.2016 r., sygn. akt II AKa 49/16, Legalis nr 1461200). Rozważając słuszność i zasadność roszczenia o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę podnieść należy, iż niewątpliwie w rezultacie tymczasowego aresztowania A. P. doznał szkody niemajątkowej (krzywdy), co czyni zgłoszone przez niego roszczenie o zadośćuczynienie usprawiedliwionym co do zasady. W orzecznictwie przyjmuje się, że suma zadośćuczynienia pieniężnego, mająca rekompensować krzywdę doznaną przez tymczasowo aresztowanego winna być „odpowiednia”. Pojęcie to ma wprawdzie charakter niedookreślony, tym niemniej w orzecznictwie wskazuje się pewne kryteria, którymi należy kierować się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, a mianowicie to, że musi ono mieć charakter kompensacyjny, a więc winno przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną, nie będącą jednakże wartością nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy. Określając wysokość zadośćuczynienia należy wziąć pod uwagę nie tylko czas trwania odosobnienia, ale także stopień dolegliwości, z jaką wiązało się stosowanie tego środka, a więc przykrości i przeżycia natury moralnej z tego wynikające, konieczność poddania się rygorom związanym z pobytem w warunkach izolacji, negatywną ocenę środowiska, utratę dobrego imienia. Zarazem należy kwotę zadośćuczynienia oznaczać z umiarem, stosownie do realiów społecznych, jak zamożność mieszkańców, wartość pieniądza itp., by nie pozostało poczucie krzywdy tymczasowo aresztowanego, ale i by orzeczenie nie było sposobem uzyskania nadmiernych korzyści finansowych. W realiach niniejszej sprawy, A. P. był tymczasowo aresztowany w okresie od dnia 20 stycznia 2020 r. do dnia 02 listopada 2020 r. czyli okres 9 miesięcy i 13 dni. Niewątpliwie pozbawienie wolności wskutek tymczasowego aresztowania w żaden sposób nie zostało zrekompensowane, konieczność pobytu w warunkach izolacji, w oderwaniu od życia rodzinnego stanowiły dla wnioskodawcy niekorzystne przeżycie. Miarkując wysokość zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze niewątpliwe poczucie krzywdy jakie musiało wywrzeć na wnioskodawcy osadzenie w areszcie śledczym i negatywnie wpłynąć na jego stan psychiczny i emocjonalny (stres, poczucie niesprawiedliwości). Oczywistym jest również, że izolacja wiązała się dla wnioskodawcy z brakiem stałego kontaktu z najbliższymi, co w sposób negatywny mogło odbić się na jego relacjach rodzinnych, uniemożliwiała mu podejmowanie życiowych aktywności zgodnych z jego upodobaniami, jak również powodowała dyskomfort związany z warunkami bytowymi, w jakich się znajdował. W zakresie warunków bytowych stwierdzić należy obiektywnie, iż nie odbiegały one od warunków jakie obecnie są wstanie zapewnić areszty śledcze czy zakłady karne również innym osadzonym, choć niewątpliwie dla osób które wcześniej nie miały kłopotów z prawem (tak jak w przypadku A. P.) i nie zetknęły się z realiami życia w izolacji zderzenie z takimi warunkami było przeżyciem traumatycznym i łączyło się z faktycznymi, codziennymi dolegliwościami. Decydując o wysokości należnego wnioskodawcy zadośćuczynienia Sąd uznał, że żądana kwota 350.000 zł w realiach niniejszej sprawy jest kwotą wygórowaną i nieuzasadnioną. Uwzględniając wszystkie powyżej powołane okoliczności Sąd uznał, że kwota 142.500 zł (a więc w wysokości ok. 500 zł za dzień pozbawienia wolności, 15.000 zł za 1 miesiąc) jest kwotą zadośćuczynienia adekwatną do stopnia doznanej przez wnioskodawcę krzywdy z tytułu stosowania wobec niego tymczasowego aresztowania, spełni swój kompensacyjny cel, nie jest symboliczna, wyraża odczuwalną i odpowiednią ekonomicznie wartość. Zadośćuczynienie za krzywdy nie jest oczywiście odszkodowaniem, ale miarkując wysokość takiej kwoty sąd musi mieć na względzie ogólne warunki społeczno - ekonomiczne oraz zderzyć je z warunkami ekonomicznymi i poziomem życia wnioskodawcy w tamtym okresie. Kwota zadośćuczynienie ma bowiem stanowić pieniężną rekompensatę krzywd, ale nie może prowadzić do nieuzasadnionego wzbogacenia. |
Odsetki od zasądzonego zadośćuczynienia są wynagrodzeniem za opóźnienie w zapłacie sumy pieniężnej, która jest już wymagana i dlatego odsetki przysługują od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. |
||||||
Inne |
|||||||
------------------------------------------------------------------------------------ |
|||||||
4.Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU |
|||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||||||
--------------------------------------------------------------------------------------------------- |
4.KOszty procesu |
|
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
3, 4 |
Zgodnie z art. 554 § 4 k.p.k. i § 11 ust. 6 i § 17 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2023 r. poz. 1964) stawka minimalna za prowadzenie spraw o odszkodowanie za niesłuszne skazanie lub ukaranie, aresztowanie lub zatrzymanie wynosi 240 zł (w przypadku gdy rozprawa trwa dłużej niż jeden dzień, stawka minimalna ulega podwyższeniu za każdy następny dzień o 20%). Biorąc pod uwagę, ze w niniejszej sprawie były 2 terminy rozpraw Sąd podniósł wynagrodzenie pełnomocnika do kwoty 288 zł (240 zł + 48 zł). Zgodnie z art. 554§4 k.p.k. postępowanie w sprawach określonych w rozdziale 58 k.p.k. jest wolne od kosztów sądowych. |
4.PODPIS |
P., dnia 15 lipca 2024 r. sędzia Izabela Dehmel |
ZARZĄDZENIE
Proszę:
1. Odnotować w kontrolce uzasadnień.
2. Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć:
- Prokuratorowi,
- pełnomocnikowi Prezesa SO w Zielonej Górze- adw. K. T.
- pełnomocnikowi wnioskodawcy - adw. P. G.,
3. Za 14 dni lub z apelacją.
Poznań, dn. 15.07.2024 r.
sędzia Izabela Dehmel
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Poznaniu
Data wytworzenia informacji: