Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 kwietnia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marcin Miczke

po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2024 roku w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) S. A. z siedzibą w W.

przy interwencji ubocznej Miasta P.

przeciwko P. A., K. A., N. A., W. A. i O. A.

o eksmisję

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu

z 14 czerwca 2023 roku

sygn. akt V C 2022/20

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

a.  w pkt 1. w ten sposób, że nakazuje pozwanym P. A. i K. A. opróżnienie, opuszczenie i wydanie powodowi lokalu mieszkalnego nr (...) przy (...) w P., pozostawiając rozstrzygnięcie o oddaleniu powództwa w stosunku do N. A., W. A. i O. A.,

b.  w pkt 2. w ten sposób, że nadaje mu nr 3. w brzmieniu: zasądza od P. A. i K. A. na rzecz powódki 200 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia pozwanym do dnia zapłaty tytułem zwrotu opłaty od pozwu,

c.  dodaje pkt 2. w brzmieniu: orzeka o braku uprawnienia P. A. i K. A. do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu,

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie,

III.  zasądza od P. A. i K. A. na rzecz powódki 200 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego rozstrzygnięcia o kosztach do dnia zapłaty tytułem zwrotu opłaty od apelacji.

Marcin Miczke

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 3 grudnia 2020 r. powód (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o nakazanie pozwanym P. A., K. A., N. A., W. A. oraz O. A. opróżnienia, opuszczenia i wydania powodowi lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) w P., wraz z przynależnościami. Nadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego, w tym opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa procesowego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Uzasadnił, ze umowa najmu została pozwanym wypowiedziana, zatem winni wydać powodowi lokal mieszkalny.

Postanowieniem z dnia 22 września 2021 r. zawiadomiono Gminę M. P. o toczącym się postępowaniu.

Gmina M. P. wstąpiła do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego wnosząc o nieorzekanie o uprawnieniu pozwanych do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego w przypadku spełnienia przesłanek z art. 17 u.o.p.l., a w przypadku braku zastosowania ww. przepisu, o zbadanie, czy pozwani znajdują się w sytuacji majątkowej i rodzinnej, która usprawiedliwia orzeczenie o uprawnieniu do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

W odpowiedzi na pozew pozwany P. A. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych wraz z kosztami zastępstwa procesowego i opłatą skarbową od pozwu. Stanowisko swoje szeroko uzasadnił. Pozwane K. A., N. A., W. A. i O. A. w odpowiedzi na pozew z dnia 15 kwietnia 2022 r. potwierdziły okoliczności wynikające z pisma P. A. .

Na rozprawie w dniu 31 maja 2023 r. powód cofnął pozew względem N. A., W. A. oraz O. A., lecz pełnomocnik pozwanych nie wyraził na to zgody.

Wyrokiem z 14 czerwca 2023 roku Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanych 1.285 zł.

Sąd Rejonowy ustalił następujące fakty:

Właścicielem nieruchomości przy ul. (...) w P. o powierzchni 0, 0512 ha, dla której Sąd Rejonowy (...)w P., (...) prowadzi księgę wieczysta nr (...) jest Skarb Państwa. Powód (...) jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości, w tym lokalu mieszkalnego nr (...) o powierzchni użytkowej 64,36 m ^{( 2)}, a mieszkalnej 43,11 m ^{( 2)}, położonego na przedmiotowej nieruchomości.

5 sierpnia 1970 r. R. A. zawarł z (...) Zarządem (...) umowę najmu lokalu nr (...) położonego przy ul. (...) w P. w związku z zatrudnieniem w (...) w okresie od 1937 r. do 1971 r. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Poznaniu wydanym w dniu 10 kwietnia 1986 r. w sprawie o sygn. akt R VIII Nsm 130/86 R. A. będący dziadkiem wówczas małoletniego pozwanego P. A., został ustanowiony jego opiekunem prawnym. Pozwany P. A. zamieszkał wspólnie z dziadkiem na nieruchomości położonej przy ul. (...) w P. a po śmierci R. A., w dniu 6 marca 2000 r. wstąpił w stosunek najmu przedmiotowego lokalu jako osoba najbliższa zmarłego (k. 29).

2 stycznia 1996 r. w mieszkaniu przy ul. (...) zamieszkiwali: P. A. oraz M. A.- wdowa po R. A..

17 lipca 1993 r. P. A. zawarł związek małżeński z K. zd. K.. Pozwani posiadają trzy córki: O. A. ur. (...), W. A., ur. (...) oraz N. A. ur. (...)

24 lutego 2004 r. sporządzono protokół z kontroli lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) w P.. W treści protokołu wskazano, że w lokalu zamieszkują: P. A. (zameldowany 2 maja 1986 r.), jego żona K. A. (zameldowana 26 lipca 1999 r.) oraz ich córki N., A., W. A. oraz O. A., zameldowane w mieszkaniu od urodzenia ( k. 52 akt lokalowych ) .

Analogiczne informacje wynikały z oświadczenia mieszkańca złożonego przez P. A. w dniu 19 lutego 2019 r. Pozwany P. A. w oświadczeniu z 19 lutego 2019 r. podał adres email, na który możliwe było wysyłanie korespondencji do pozwanych oraz telefon kontaktowy.

W latach 1999-2005 (...) S.A. przeprowadził kontrole przewodów kominowych w przedmiotowym lokalu, z których sporządzono protokołu. Ponadto w latach 1997-2012 w lokalu przeprowadzone zostały okresowe badania instalacji elektrycznej oraz przeglądy stanu technicznego nieruchomości. W treści protokołów nie stwierdzono uchybień technicznych uniemożliwiających zamieszkiwanie w lokalu.

W latach 2000-2003 powstało zadłużenie w opłatach czynszowych. W sprawie VIII Cupr 498/02 został wydany wyrok zasądzający od P. i K. A. kwotę 7 392,50 zł z odsetkami i kosztami procesu ( k. 50 , 51 akt lokalowych ) . W styczniu 2005r strony zawarły z (...) ugodę co do kwoty 11 887,44 zł ( w tym kwoty 7 392,50 zł należności głównej), która miała być spłacona w 24 miesięcznych ratach. ( k. 61-62 akt lokalowych ).

Pismem z 2.08.2007r E. K. działając w imieniu córki K. A. zwróciła się o dokonanie bonifikaty z tytułu wody, kanalizacji i opłaty za śmierci za okres od XI 2006r do III 2007r. Pismem z 13.08.2007r zarządca nieruchomości S. S. zwrócił się do Oddziału (...) (...) o dokonanie bonifikaty z tytułu wody i śmieci dla lokalu nr (...) przy (...) w P. ( k. 67-68, 69 ).

3 lutego 2014 r. pozwany P. A. zwrócił się pisemnie do powoda o naprawę dachu w przedmiotowej nieruchomości, wskazując, że woda przecieka do mieszkania nawet przy niewielkich opadach deszczu, co trwa od kilku lat pomimo wielokrotnych zgłoszeń ww. usterki powodowi. W latach 2013-2015 pracownik powoda D. O. otrzymywał wielokrotne prośby pozwanych o eliminację usterek w lokalu nr (...). K. A. zgłaszała m.in. wnioski o wymianę okien, w odpowiedzi na co powód poinformował pozwaną, iż powyższe usterki winna usunąć we własnym zakresie.

W 2018 r. w lokalu przy ul. (...) odłączono prąd i gaz.

Pozwany P. A. w 2003 r. wyprowadził się do H. w Niemczech. Jego żona K. A. dołączyła do niego w 2006 r. z dziećmi. Mieszkaniem przez pewien czas, prawdopodobnie do 2019 r. opiekowała się matka K. A., E. K.. Pozwany wyjechał do Niemiec w calach zarobkowych a także z powodu złego stanu technicznego lokalu i bezskutecznych wniosków o remont okien, dachu, ogrzewania, oraz sufitu. W sypialni sufit spadł, ściany i sufit były pozaciekane, nie było ogrzewania. Jeden piec został wyburzony, w drugim pokoju się dymiło. Mieszkanie nr (...) nie miało skrzynki pocztowej. W trakcie, gdy E. K. zajmowała się lokalem, wskazywała pracownikowi (...) S.A. R. M. na brak skrzynki pocztowej. Korespondencja do pozwanych była wrzucana do skrzynki pocztowej na drzwiach wejściowych należącej do lokatorów mieszkania nr 1, którzy wyciągali listy zaadresowane do pozwanych i kładli je im na schodach.

4 września 2012 r. Wydział Obywatelski (...) H.-M. wystawił potwierdzenie zameldowania, z którego wynikało, że od dnia 1 września 2012 r. P. A., K. A., W. A. i O. A. zamieszkują i są zameldowani pod adresem (...) (...). (...) H..

W trakcie przyjazdów do Polski, pozwani zamieszkiwali u rodziny w K. albo w mieszkaniu E. K. w P..

W piśmie z 17 marca 2008 r. (...) S.A. (...)w P. (...) wskazał, że P. A. nie przebywa w lokalu oraz, że nie przebywają w nim na stałe jego żona i dzieci. Stan techniczny stolarki okiennej został określony jako niezadowalający, i została ona zakwalifikowana do wymiany.

2 kwietnia 2009 r. (...) S.A. (...)w P. (...) sporządził pismo, z którego wynikało, że powód posiada wiedzę, iż pozwani od około pięciu lat przebywają za granicą.

W 2010 r. (...) S.A. posiadał informacje, że rodzina A. przebywa w Niemczech. Informacje te R. M. otrzymał od lokatorów z mieszkania nr 1. Nie kontaktował się z pozwanymi mailowo ani telefonicznie, ponadto nie pytał o adres pozwanych w Niemczech, gdyż uważał, że go nie potrzebuje. W dniu 15 listopada 2010 r. nastąpiło komisyjne wejście do lokalu położonego przy ul. (...) w P. w asyście straży miejskiej i zabezpieczenie przed zalewaniem lokalu w związku z awarią wodociągu. W dniu 15 grudnia 2010 r. do powoda zgłosiła się E. K., która poprosiła o wydanie kluczy do przedmiotowego mieszkania. W dniu 16 grudnia 2010 r. powód dysponował adresem K. A. w Niemczech: S.. (...) H., który to adres zarządca nieruchomości S. S. wpisał do notatki służbowej.

3 stycznia 2011 r. powód skierował pismo do K. A. informujące o wejściu do mieszkania położonego przy ul. (...) w P. w związku z awarią wodociągu. Powyższe pismo zostało wysłane poczta na adres S.. (...) H., jednak nie zostało doręczone. Przesyłka wróciła jako nieodebrana ( k. 87 ) . Pismem z 09.02.2011r powód zwrócił się do Urzędu Miejskiego w P. o nadesłanie informacji o adresie zameldowania pozwanych. Pismem z dnia 17.02.2011r Urząd Miejski w P. poinformował, że wszystkie osoby za wyjątkiem P. A. są zameldowane na ul. (...) w P..

W 2010 r. pozwani nie mieli zaległości finansowych względem powoda.

Pismem z 26 maja 2015r powód zaświadczył, że K. A. jest uprawniona do zajmowania lokalu na ul. (...) .

Pozwany już od 2001 r. chciał wykupić przedmiotowy lokal. W 2004 r otrzymał pismo z (...) aby podał czy jest zainteresowany wykupem lokalu ( pismo k. 438).

Pismem z 10.08.2018r skierowanym do Dyrektora (...) pozwany A. oświadczył zamiar wykupu lokalu . W piśmie podał adres zamieszkania na ul. (...) w P. oraz mailowy ( pismo k. 436).

Pismem z 20 listopada 2012 r. pozwany P. A. złożył wniosek o wykup lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w P.. W nagłówku pisma wskazał na adres w Niemczech. Ponadto pozwany wskazał telefon kontaktowy.

18 kwietnia 2014 r. pozwany P. A. przesłał do powoda oświadczenie o zainteresowaniu wykupem lokalu przy ul. (...) w P..

5 maja 2015 r. pozwany P. A. sporządził kolejne pismo, z którego wynikało, że jest on zainteresowany wykupem przedmiotowego lokalu. W nagłówku pisma adres pozwanego wskazany został jako: W.. (...) H.. W piśmie wskazano również telefon kontaktowy oraz adres email do P. A..

26 maja 2015 r. (...) S.A. wystawił zaświadczenie, z którego wynikało, że K. A. jest uprawniona do zamieszkiwania w lokalu położonym w P. przy ul. (...).

Pismem z 8 sierpnia 2018 r. powód (...) S.A. poinformował pozwaną K. A. na adres ul. (...) w P. o przeznaczeniu lokalu mieszkalnego do sprzedaży. W dniu 10 sierpnia 2018 r. P. A. złożył oświadczenie o zamiarze nabycia lokalu mieszkalnego wraz z pomieszczeniami przynależnymi, garażami oraz niezbędnymi do korzystania z nich gruntami. Tego samego dnia pozwany P. A. złożył oświadczenie o zleceniu wyceny rzeczonego lokalu mieszkalnego. W związku z przedłużającą się procedurą wykupu mieszkania, w dniu 16 czerwca 2020 r. pozwany P. A. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika złożył wniosek o udzielenie informacji o stanie sprawy. W dniu 13 lipca 2020 r. (...) S.A. odpowiedział na wniosek pełnomocnika pozwanego informując, że konieczne jest zaktualizowanie dokumentacji do obecnych wymogów prawnych oraz pozyskanie dodatkowych niezbędnych dokumentów. Kolejny wniosek o udzielenie informacji o stanie sprawy został złożony przez pozwanego P. A. w dniu 29 stycznia 2021 r. W treści pism P. A. wskazano adres: ul. (...) w P..

Pozwany P. A. 26 maja 2020 r. z tytułu czynszu za okres od listopada 2019 r. do maja 2020 r. wpłacił na konto powoda (...) S.A. kwotę 4.900,00 zł.

Wypowiedzenie stawki za najem od 1 sierpnia 2019 r. – na kwotę 12,57 zł za 1 m2 doręczono K. A. do rąk matki E. na adres (...)

Powód w 2018 roku naliczał pozwanym czynsze od 612 zł do 632 zł miesięcznie, a w 2019 roku od 621 zł do 630 zł miesięcznie ( wydruki k. 94-93 akt lokalowych ).

16 marca 2020 r. powód (...) S.A. sporządził pismo, w którym wezwał pozwanych W. A., P. A., N. A. oraz K. A. do zapłaty kwoty 5.768,53 zł. W piśmie wskazał, że pozwani zalegają w płatnościach z tytułu najmu lokalu mieszkalnego za ponad trzy pełne okresy płatności. Nie podał za jaki okres. Ponadto powód poinformował o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczył dodatkowy miesięczny termin do zapłaty ww. należności. Pismo z dnia 16 marca 2020 r. zostało skierowane do pozwanych listem poleconym na adres: ul. (...) w P. a następnie zwrócone przez operatora pocztowego na skutek podwójnej awizacji, z adnotacją, iż korespondencji nie podjęto w terminie.

28 maja 2020 r. powód (...) S.A. sporządził pismo, z którego treści wynikało, że rozwiązuje umowę najmu lokalu mieszkalnego zawartą z pozwanym P. A. ze względu na trzymiesięczną zwłokę w zapłacie czynszu najmu i innych opłat oraz braku ich uregulowania pomimo wyznaczenia dodatkowego miesięcznego terminu. W piśmie wskazano, że umowa ulegnie rozwiązaniu za wypowiedzeniem ze skutkiem na dzień 31 lipca 2020 r. a pozwani z dniem 1 sierpnia 2020 r. utracą tytuł prawny do przedmiotowego lokalu. Powyższe pismo zostało skierowane do pozwanych listem poleconym na adres: ul. (...) w P. a następnie zwrócone przez operatora pocztowego na skutek podwójnej awizacji, z adnotacją, iż korespondencji nie podjęto w terminie.

27 sierpnia 2020 r. powód (...) S.A. sporządził pismo, z którego treści wynikało, że wzywa pozwanych P. A., K. A., N. A. i W. A. do niezwłocznego opuszczenia, opróżnienia i zdania lokalu położonego w P. przy ul. (...) oraz wymeldowania się z ww. lokalu w nieprzekraczalnym terminie do dnia 30 września 2020 r. W piśmie wskazano, że niewydanie lokalu w terminie będzie skutkowało skierowaniem sprawy na drogę sądową. Powyższe pismo zostało skierowane do pozwanych listem poleconym na adres: ul. (...) w P. a następnie zwrócone przez operatora pocztowego na skutek podwójnej awizacji, z adnotacją, iż korespondencji nie podjęto w terminie.

30 października 2020 r. powód wygenerował zestawienie wpłat i należności dotyczące lokalu położonego w P., przy ul. (...).

Pozwani P. A., K. A., N. A., W. A. oraz O. A. nie figurowali w 2020 r. w rejestrze osób bezrobotnych. W 2020 r. P. A. złożył deklarację podatkową PIT-28 w Urzędzie Skarbowym w K. jako urzędzie właściwym ds. podatkowych pozwanego od 25 lutego 2020 r. Pozwany miał zgłoszone miejsce zamieszkania w K.. Z pisma Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w E. datowanego na dzień 19 stycznia 2022 r. wynikało, że adres zameldowania P. A. to ul. (...) w P., natomiast adres zamieszkania oraz adres korespondencyjny pozwanego to ul. (...) w K.. Powyższe informacje zostały potwierdzone w piśmie Naczelnika Urzędu Skarbowego w K. z dnia 26 stycznia 2022 r.

W lutym 2022 r. miała miejsce próba doręczenia przez komornika korespondencji dla pozwanych na adres wynikający z pozwu tj. ul. (...) w P., która okazała się nieskuteczna, gdyż lokator zamieszkujący pod adresem ul. (...) w P. podał, że od 15 lat pozwani nie zamieszkują pod wskazanym adresem.

3 lutego 2021 r. pozwany P. A. za pośrednictwem profesjonalnego pełnomocnika złożył wniosek o obniżenie czynszu najmu za lokal położony przy ul. (...) w P. z kwoty 700,00 zł do kwoty 350,00 zł miesięcznie. W piśmie wskazano, że ww. wniosek jest motywowany brakiem przeprowadzania przez powoda remontów w przedmiotowym lokalu.

W odpowiedzi na powyższe pismo z dnia 13 maja 2021 r. (...) S.A. poinformował pełnomocnika pozwanych, że utracili oni z dniem 1 sierpnia 2020 r. tytuł do lokalu z uwagi na ponad trzymiesięczną zwłokę w zapłacie czynszu najmu i innych opłat oraz brakiem ich uregulowania. W piśmie wskazano, że z uwagi na fakt nieuregulowania opłat za lokal od maja 2020 r., nieprzebywanie pozwanych w przedmiotowym lokalu na stałe oraz brak kontaktu z lokatorami, (...) domniemywa, iż lokal został porzucony i obecnie (...) zmierza do jego odzyskania. Wskazano również, że opłaty za lokal w dalszym ciągu są naliczane i na dzień 13 maja 2021 r. zaległości wynoszą łącznie 12.563,49 zł.

Sąd Rejonowy ustalił część faktów jako bezsporne, posiłkując się art.229 i 230 k.p.c., dużą cześć na podstawie dokumentów w aktach sprawy i w aktach lokalowych prowadzonych przez powoda, nadto na podstawie zeznań świadków E. K., D. O., A. K., R. M. i zeznań pozwanych. Wiarygodność większości dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy nie budziła wątpliwości Sądu. Sąd Rejonowy z ostrożnością potraktował kopie pism dołączone przez pozwanego, które kierował do powoda w związku z wykupem lokalu, albowiem pisma te nie miały pieczęci powoda potwierdzających ich wniesienie, na co uwagę zwracał pełnomocnik powoda. Również z ostrożnością sad podszedł do zestawienia należności złożonego przez powoda k. 30-33 oraz 94-93 w aktach lokalowych. Zestawienie te były nieczytelne i nie można z nich było dowiedzieć się jakich naliczeń miesięcznych powód dokonał, czy i jakich pozwani dokonali wpłat. Jedynie wynikało z niego, że pozwani byli obciążani notami odsetkowymi, ale niektóre kwoty były wskazane dwukrotnie z tą samą datą i tą samą kwotą, co mogło oznaczać że pozwani zapłacili. Innym jednak razem jak w 2018roku przypisane kwoty były różne. Sąd I instancji zwrócił uwagę także na to, że powód nie przedłożył teczki akt związanych z wykupem lokalu twierdząc, że dokumentacja złożona do sądu stanowi całości korespondencji z pozwanymi. Teczka akt lokalowych złożona przez powoda była zbiorem nieponumerowanych dokumentów, które zostały ponumerowane dopiero w sądzie. Na uwagę wśród tych dokumentów zasługuje pismo z 13.08.2007r zarządcy S. S. skierowane do Oddziału (...), w którym wskazuje on na faktyczne zużycie wody w lokalu nr (...) za okres pięciu miesięcy na 9m ^{( 3)} oraz na to, że pojemnik na śmieci był zabrany w okresie od marca do lipca 2007r, co uznał za podstawę do zastosowania bonifikaty w opłatach – na wniosek najemcy. W ocenie Sądu Rejonowego już w tym czasie powód winien powziąć wątpliwości co do faktycznego zamieszkiwania pozwanych w przedmiotowym lokalu. Z kolei w notatce służbowej z 16.12.2010 r. zarządca S. S. wskazał, że prosi o kierowanie pism na adres K. A., (...), (...) H. , co świadczy, że powód wiedział, iż P. i K. A. zamieszkują za granicą. Dopiero w styczniu 2011 r powód zwrócił się do Urzędu Miejskiego o udzielenie informacji o danych miejsca zamieszkania, z których wynikało, że są nadal zameldowani ( za wyjątkiem P. A. ) w lokalu na ul. (...) .

Kserokopie dokumentów Sąd I instancji potraktował jako świadczące o istnieniu dokumentów źródłowych o tożsamej treści. Wszystkie dokumenty prywatne korzystały z domniemania określonego w art. 245 k. p. c., stanowiąc dowód tego, że osoby, które je podpisały złożyły oświadczenia zawarte w dokumentach, dokumenty urzędowe korzystały natomiast z domniemania wynikającego z art. 244 k.p.c. jako dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone.

Za wiarygodne choć mało przydatne do rozpoznania sprawy Sąd Rejonowy uznał dokumenty złożone przez powoda przy piśmie z 30.11.2023 r., albowiem potwierdzały one jedynie, że budynek przy ul. (...) był kontrolowany pod kątem stanu technicznego. Okoliczność jednak stanu technicznego lokalu (...) nie była bezpośrednio istotna w tej sprawie. W ocenie Sądu twierdzenia pozwanych , że wyjechali do Niemiec tylko z tego powodu, ze stan lokalu był niezadawalający były przesadzone. Brak było w dokumentacji powoda wniosków pisemnych pozwanych odnośnie potrzeby naprawy dachu, instalacji, pieców, okien czy podłóg. Część napraw zgodnie z art. 6b ustawy o ochronie praw lokatorów -takich jak w zakresie podłóg, okien , drzwi, grzejników wody przepływowej wanien brodzików i umywalek łącznie z wymianą itp. ) należy także do najemcy lokalu. Wniosek o obniżenie czynszu pozwani złożyli już w toku niniejszego postępowania. Sąd nie rozpoznawał tego wniosku, albowiem roszczenie powoda o eksmisję uznał za niezasadne z innych przyczyn.

Za przydatny dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd Rejonowy uznał dowód z przesłuchania pozwanych N. A., K. A. i P. A.. Konstatacje N. A., z uwagi na to, iż w momencie wyprowadzki do Niemiec była jeszcze dzieckiem okazały się jedynie częściowo przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy i sad dał im wiarę w zakresie w jakim znajdowały potwierdzenie w innych dowodach. Zeznania P. i K. A. były spontaniczne, logiczne, spójne oraz korespondowały ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, wobec czego Sąd nie znalazł podstaw by kwestionować ich wiarygodność. Pozwani opisali okoliczności, w których wynajmowali przedmiotowy lokal jak również przyczyny wyprowadzki do Niemiec, w tym stan techniczny przedmiotowego lokalu. Sąd zwrócił uwagę na to, że zeznania pozwanych uwypuklają okoliczności dla nich korzystne a pomijają lub marginalizują znaczenie okoliczności niekorzystnych. Niemniej jednak w większości zeznania te były wiarygodne. Pozwani zgodnie zeznali w zakresie braku skrzynki pocztowej na listy umożliwiającej przekazywanie skierowanej do nich korespondencji. Jednocześnie pozwani potwierdzili, że P. A. kierował do powoda pisma, z których wynikał adres zamieszkania pozwanych w Niemczech, natomiast adres w P. był wskazywany w pismach pozwanych jedynie w związku z chęcią wykupu mieszkania przy ul (...). Odnośnie skrzynki na listy ich zeznania zostały potwierdzone przez zeznanie E. K..

Zeznania świadka D. O. okazały się przydatne w zakresie, w jakim świadek wskazał, że w lokalu przy ul. (...) w P. odbywały się kontrole stanu technicznego. Potwierdził, że w latach 2013-2015 został uszczelniony dach przedmiotowej nieruchomości oraz wyjaśnił, że do 2016 r. odbyły się co najmniej dwa remonty dachu. Jednocześnie świadek wskazywał, że nie kontaktował się z oddziałami powoda zajmującymi się czynszem.

Sąd Rejonowy przesłuchał również świadka R. M. który w spornym okresie był administratorem nieruchomości położonej w P., przy ul. (...). Świadek potwierdził, że dowiedział się od E. K., iż pozwani zamieszkują w Niemczech, ale nie miał potrzeby kontaktowania się z nimi. Ponadto potwierdził okoliczności interwencji w lokalu nr (...), która miała miejsce w 2010 r. wskazując jednak, że (...) S.A. nie naprawił usterki gdyż było to w gestii lokatorów. Niemniej, z uwagi na to, że świadek ostatni raz był w lokalu w 2014 lub 2015 r., nie był w stanie opisać aktualnego stanu technicznego mieszkania.

Zeznania świadka E. K. potwierdzały okoliczności wynikające ze stanowiska procesowego pozwanych. Świadek potwierdziła, że pozwani wyprowadzili się z mieszkania ze względu na jego stan techniczny oraz aby zarobić, potwierdziła że zajmowała się mieszkaniem do roku 2019 r. po czym przestała odwiedzać nieruchomość i odbierać korespondencję. Nadto E. K. wyjaśniła, że listy kierowane do pozwanych były przez mieszkańców lokalu nr (...) wyciągane z ich skrzynki pocztowej i kładzione na schody prowadzące do lokalu nr (...), albowiem lokal nr (...) nie posiadał własnej skrzynki pocztowej.

Zeznania świadków G. J. oraz S. S. okazały się nieprzydatne dla ustalenia stanu faktycznego sprawy albowiem świadkowie nie posiadali wiedzy na temat okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Na rozprawie w dniu 31 maja 2023 r. tut. Sąd pominął wniosek z zeznań świadków A. F., M. W. i A. S., gdyż pełnomocnik pozwanych nie wskazał Sądowi prawidłowego umożliwiającego skuteczne wezwanie świadków na rozprawę. Pełnomocnik powoda zaś stwierdził, że świadkowie ci nie są już pracownikami powoda w związku z czym nie było możliwości kierowania wezwania na adres powoda. Z bazy pesel adresu wskazanych osób nie udało się ustalić. Wobec powyższego dowód ten okazał się nie możliwy do przeprowadzenia.

Jednocześnie skoro art. 327 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c. zobowiązuje do wskazania w uzasadnieniu jedynie faktów, które Sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, to zbędne już było dalsze motywowanie przyczyn uznania ww. dowodów za wiarygodne, tym bardziej jeszcze mając na uwadze postulat zwięzłości uzasadnienia (art. 327 (1) § 2 k.p.c.).

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy powództwo oddalił.

Sąd Rejonowy przywołał art. 11 ust. 1-5 oraz art. 21 ust. 4 i 5 ustawy o ochronie praw lokatorów. Wskazał, że wezwanie do zapłaty zaległości nastąpiło pismem z dnia 16 marca 2020r ( k. 35-42 ), kiedy to E. K. nie odbierała już korespondencji kierowanej do pozwanych. Wówczas O. A. była małoletnia w związku z czym uprzedzenie o wypowiedzeniu jej nie dotyczyło. Jednakże za zainstalowanie skrzynki na listy jest odpowiedzialny właściciel lub współwłaściciel nieruchomości lokalowej lub gruntu, co wynika z art. 40 ustawy z 23.11.2012r prawo pocztowe. Zatem wątpliwość dotycząca doręczenia dotyczyła nie tylko tego, czy pozwani nie dowiedzieli się o upomnieniu i wypowiedzeniu z uwagi na to, że nie przebywali w lokalu, czy także dlatego, że awizo mogło się zagubić, bo nie było włożone do ich skrzynki na listy. Wprawdzie przepis art. 6g ustawy z 21 czerwca 2021 r o ochronie praw lokatorów ( Dz.U. 2022.172 t.j. ) wskazuje, że w okresie trwania najmu strony są obowiązane informować się wzajemnie o każdej zmianie adresu swojego zamieszkania lub siedziby, czego pozwani w pierwszych latach po wyjeździe za granice nie uczynili. Jednak podali do siebie adres mailowy i numer telefonu, co w XXI wieku uznać należy za wystarczające w celu skontaktowania się w ważnych sprawach. Nadto sąd miał na uwadze, że gdyby uznać doręczenie upomnienia za skuteczne, to skutek doręczenia by zaszedł w dniu 3.04.20 r. (dowody ze śledzenia przesyłek poleconych, k. 50-63). Na 15.03.2020r według powoda zaległość wynosiła 5768,53 zł. Pozwani dokonali wpłaty kwoty 4 900 zł w dniu 26 maja 2020r. Zatem na chwilę wypowiedzenia 26 maja 2020 r. zaległość za okres podany w upomnieniu wynosiła jedynie 868,53 zł plus należności za dalszy okres od kwietnia do maja 2020 r. w nieustalonej bliżej wysokości. Zatem nie było zaległości z okresu trzech miesięcy. W ocenie sadu jeśli powstała dalsza zaległość za kolejne miesiące ( kwiecień i maj 2020 r), to powinno nastąpić kolejne wezwanie do zapłaty.

Pozwani zgodnie podnosili, iż upomnienia ani wypowiedzenia umowy najmu nigdy w sposób skuteczny nie otrzymali, gdyż od wielu lat przebywali w H. o czym informowali powoda (...) S.A. w konsekwencji czego korespondencja winna być kierowana na adres zamieszkania pozwanych w H. wynikający ze składanych przez P. A. pism. Okoliczność, że nie wszystkie z pisma złożone przez pozwanego P. A. mogą znajdować się w aktach lokalowych była prawdopodobna z uwagi na to, iż pracownik powoda D. O. zeznał, że (...) S.A. prowadzi osobne akta dotyczące wykupu lokali, wobec czego pisma dotyczące wykupu lokalu mogą się znajdować w innych aktach prowadzonych przez (...) S.A. W ocenie Sądu Rejonowego skoro powód miał wiedzę o przebywaniu czy zamieszkiwaniu pozwanych w Niemczech, to winien skierować do nich pisma do Niemiec.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd Rejonowy uznał, że zarówno wezwanie do zapłaty jak i wypowiedzenie umowy najmu nie zostały skutecznie doręczone najemcom. Ze zgromadzonych dokumentów wynikało, że powód już w 2010 roku wiedział lub winien wiedzieć, że pozwani nie zamieszkują w lokalu na ul. (...) w P., a przebywają w Niemczech. Skoro powód miał kontakt z E. K. – teściową pozwanego i matką pozwanej, to w razie zaistnienia podstaw do skierowania ważnych pism powód winien zwrócić się do niej o podanie adresu zamieszkania najemców na jaki (...) będzie mógł skierować pisma. Oceniając całokształt kontaktów między stronami sąd zauważył, że pozwani nie są bez winy albowiem w większości pism kierowanych do powoda wskazywali jako miejsce zamieszkania ul. (...) w P., mimo, że od dawna mieszkali w H.. Nie podali żadnego adresu do korespondencji i nie upoważnili pisemnie E. K. do odbioru w ich imieniu korespondencji. Wreszcie pozwani nie założyli sobie skrzynki na listy, mimo że jest to nieduży koszt. Nie zostały w sprawie wykazane telefoniczne kontakty pozwanego z pracownikami powoda ( mimo przedłożenia zrzutów z ekranu telefonu) albowiem nie było możliwości przesłuchania świadków, jednakże logicznie oceniając zdarzenia należało stwierdzić, ze skoro pozwanym zależało na wykupie ( co nie jest sporne) to prawdopodobnie kontaktowali się telefonicznie z pracownikami powoda.

Zdaniem Sądu Rejonowego to powód jako wynajmujący lokal i posiadający odpowiednich pracowników winien działać profesjonalnie i na nim ciąży większy obowiązek niż na pozwanych. Powód dowiedziawszy się o tym, że lokatorzy wyprowadzili się do Niemiec (choćby czasowo) nie zadbał o pełnomocnictwo dla osoby, która opiekowała się lokalem, odbierała korespondencję, pisała pisma do administracji, zwróciła się o wydanie kluczy po awarii w 2010 roku (k. 69 akta lokalowych). Z pewnością jednak w oświadczeniu z 2019 roku pozwany wskazał swój adres mailowy i numer telefonu. Za lokal opłaty wpływały do 2019 roku a zatem brak było podstaw do stwierdzenia, że pozwani porzucili lokal, tym bardziej, że zostały w nim ich rzeczy. Korespondencja inicjująca postepowanie eksmisyjne została natomiast wysłana na adres lokalu będącego przedmiotem niniejszego postępowania, nie zaś pod adresem, pod którym faktycznie pozwani przebywali i odbierali korespondencję. Przesłuchani świadkowie będący pracownikami powoda wskazywali przy tym, iż mieli informację o tym, że pozwani przebywają na stałe w Niemczech, a okoliczność ta została potwierdzona w dokumentacji lokalowej. Jednocześnie E. K., matka pozwanej K. A., pomimo, że zajmowała się lokalem wynajmowanym przez pozwanych, od 2019 r. nie odbierała już kierowanej do nich korespondencji oraz nie przychodziła do przedmiotowego lokalu. W związku z powyższym nawet gdyby przyjąć, wbrew ustaleniom faktycznym niniejszego postępowania, że powód wiedział jedynie o przebywaniu pozwanych za granicą, ale nie znał ich faktycznego adresu, to w momencie awizacji tak doniosłej w skutkach korespondencji, jaką jest wezwanie do zapłaty i wypowiedzenie umowy najmu, powód winien sprawdzić w innych swoich jednostkach (oddziałach ) czy pozwani podali inny adres i z niego skorzystać. Wreszcie powód mógł skontaktować się z pozwanym ( telefonicznie lub mailowo) w celu podania jego aktualnego adresu do korespondencji, czego powód nie uczynił. W tym kontekście warto zwrócić uwagę, że w myśl art. 61 § 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Tym samym z punktu widzenia skuteczności oświadczenia woli nieistotne jest to, czy i kiedy adresat zapoznał się z jego treścią. Wystarczające jest bowiem, że oświadczenie woli doszło do niego w sposób stwarzający mu realną możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia ( por. wyr. SN z 19 października 1976 r., I PR 125/76, Lex nr 14332; wyr. SN z dnia 6 listopada 1980 r., I PRN 109/80, PiZS 1982, nr 5, s. 53). Skoro zaś pismo wzywające do zapłaty z uprzedzeniem o możliwości wypowiedzenia umowy najmu nie doszło do adresata, to uznać należało, że adresat nie miał realnej możliwości zapoznania się z treścią upomnienia oraz wypowiedzenia umowy najmu.

Zdaniem Sadu I instancji powód wykazał, iż wypowiedzenie stawki za najem od 1 sierpnia 2019 r. – na kwotę 12,57 zł za 1m ² zostało doręczone jedynie K. A. do rąk matki E. K.. Najemcą lokalu był P. A. i jemu należało doręczać wypowiedzenia stawek czynszu, choć pozwana K. A. jako żona i osoba wspólnie zamieszkująca z pozwanym była zobowiązana do zapłaty czynszu za lokal ( art. 688 ¹§1 kc ). Tym samym, skoro nie doszło do wypowiedzenia P. A. dotychczasowej stawki najmu, nie można również mówić o prawidłowym naliczeniu czynszu po 1 sierpnia 2019 r. A zatem zaległość określona na dzień 16 marca 2020 r. jako kwota 5.768,30 zł była wątpliwa i mogła być zawyżona. Wezwanie do zapłaty zaległości z dnia 16 marca 2020 r. nie zostało prawidłowo doręczone, a nadto z uwagi na wątpliwość co do podwyższenia stawki za najem, trudno określić, czy jakakolwiek zaległość finansowa pozwanych z tytułu najmu w dacie wezwania istniała.

Ubocznie Sąd Rejonowy wskazał, że już sam pozwany P. A. w odpowiedzi na pozew wskazywał, że wykaz sald sporządzony przez powoda jest nieczytelny i niejednoznaczny oraz kwestionował okoliczność, że na dzień wypowiedzenia zalegał z zapłatą za trzykrotność czynszu. W związku z tym, to na powodzie ciążył obowiązek wykazania okoliczności przeciwnej. W dalszej konsekwencji nie doszło wskutek tego do skutecznego złożenia wypowiedzenia umowy najmu, albowiem powyższe pismo powód również skierował na nieprawidłowy adres. Wobec tego niemożliwe okazało się stwierdzenie, że pozwani stracili tytuł prawny do przedmiotowego lokalu, w związku z czym nie skonkretyzował się ich obowiązek opuszczenia, opróżnienia i wydania zajmowanego lokalu. W takiej sytuacji powód nie miał prawa skutecznie domagać się wydania od Sądu wyroku nakazującego stronie pozwanej opróżnienia, opuszczenia i wydania nieruchomości, albowiem nie wykazał on skutecznego wygaśnięcia tytułu prawnego pozwanych do dalszego zajmowania lokalu. Wobec zatem nieskutecznej próby wypowiedzenia przez powoda umowy najmu dotyczącej mieszkania nr (...) w P. przy ul. (...), nie zaktualizowało się w takiej sytuacji – wobec pozwanych - roszczenie windykacyjne powoda, które w związku z tym nie zasługiwało w tym zakresie na uwzględnienie, o czym orzeczono w pkt 1 sentencji wyroku oddalając powództwo.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy. Na koszty poniesione przez pozwanych złożyły się kwoty: 240 zł x 5 = 1.200,00 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego ( § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. 2018, poz. 265 oraz 85,00 zł (17,00 zł x 5 osób) z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, tj. łącznie 1.285,00 zł, którą to kwotę w pkt 2 sentencji wyroku zasądzono od powoda na rzecz pozwanych.

Apelację wniósł powód, zaskarżając wyrok w całości. Zarzucił Sądowi Rejonowemu:

I.  naruszenie przepisów prawa procesowego, a w szczególności art. 233 § 1 KPC przez nie rozważenie w sposób wszechstronny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, wyprowadzenie z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków logicznie nieprawidłowych oraz sprzeczność ustaleń sądu - przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia - z zebranym materiałem dowodowym.

II.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności:

1)  art. 6g w zw. z art. 11 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (tj. z dnia 2 grudnia 2021 r. Dz.U. z 2022 r. poz. 172, dalej: Ustawa o ochronie lokatorów), poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że kierowana do Pozwanych korespondencja na adres ul. (...) w P. nie została im doręczona tak, by mogli się z nią zapoznać;

2)  art. 222 § 1 Kodeksu cywilnego w związku z art. 11 ust. 2 pkt 2) Ustawy o ochronie praw lokatorów poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na przyjęciu, że w ustalonym przez sąd stanie faktycznym dokonane przez Powoda wypowiedzenie umowy najmu nie odniosło skutku, jako spełniające wymogów z art. 11 ust. 2 pkt 2 Ustawy o ochronie praw lokatorów, a w konsekwencji Powodowi nie przysługiwało uprawnienie do żądania od Pozwanych, aby lokal ten został mu wydany.

Powód wniósł o uchylenie wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz o zasądzenie od pozwanych na swoją rzecz kosztów postępowania I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych oraz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwani oraz interwenient uboczny wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie zwrotu kosztów procesu za postępowanie apelacyjne, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest uzasadniona w stosunku do pozwanych P. A. i K. A., a niezasadna wobec O. A., N. A. i W. A..

Rację ma apelujący, że Sąd Rejonowy wybiórczo potraktował dokumenty stanowiące dowody w sprawie i nieprawidłowo je ocenił na podstawie wszystkich dowodów i okoliczności sprawy. Nie ma natomiast racji, gdy zarzuca Sądowi I instancji ocenę, że nie przedłożył wszystkich dokumentów, w tym wypadku związanych z procesem wykupu lokalu. Nie są też uzasadnione argumenty powoda dotyczące kwestii skrzynek na listy, nie mają one znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Podobnie zarzut naruszenia art.6g ustawy o ochronie praw lokatorów (UOPL). Rację ma apelujący, że były odstawy do wypowiedzenia umowy i że do wypowiedzenia doszło. Apelujący także w II instancji nie analizuje statusu wszystkich pozwanych osób. W szczególności nie wyjaśnia, na jakiej podstawie prawnej traktuje wszystkich pozwanych (poza P. A., bo jego prawo najemcy było oczywiste) jako najemców lokalu przy (...) Nie zajął się tym także Sąd Rejonowy.

Zacząć trzeba od tego, że rację ma Sąd Rejonowy, że powód nie przedłożył wszystkich dokumentów dotyczących lokalu przy (...) Nie przedłożył bowiem dokumentów związanych z korespondencją stron dotyczącą wykupu lokalu. Pozwany nie zaprzeczał, a wręcz przyznał, że dokumenty dotyczące wykupu lokalu, a przedstawione przy odpowiedzi na pozew (pisma z k.209 i 414 wniosek o wykup z 18.02.2014 r. w nagłówku H. k.210 i 415, pismo z 5.05.2015 r. także o wykup, w nagłówku H. i adres w tym mieście, k.413 wniosek P. A. z 20.11.2012 r. o wykup lokalu przy L., podaje adres w H., k.213 i 418 i 442 pismo (...) z 8.08.2018 r. do K. A. na (...)w sprawie wykupu mieszkania, k.215 i 436 i 445 oświadczenie P. A. z 10.08.2018 r. o zamiarze wykupu, wskazał adres zamieszkania (...) dwa razy, także jako dane do aktu notarialnego, k.225v (...) odpowiada 13.07.2020 r., że gromadzą dokumenty do sprzedaży i po ich aktualizacji będzie możliwe przystąpienie do przygotowania lokalu do sprzedaży) były gromadzone w tej samej lokalizacji, co dokumenty dotyczące najmu lokalu. Nie ma jednak tych dokumentów w aktach lokalowych przedłożonych przez powoda. Wniosek jest taki, że powód posiada także inne dokumenty dotyczące tego lokalu, których nie przedstawił. Odmowa przedstawienia tych dokumentów została oceniona przez Sąd Okręgowy na podstawie art233 § 2 k.p.c. w kierunku twierdzeń pozwanych o znajomości przez powoda adresu ich miejsca zamieszkania w Niemczech. Potwierdzają to bowiem i inne dowody i okoliczności sprawy. Treść pisma P. A. z maja 2015 roku jasno wskazuje, że powód znał adres pozwanych w Niemczech, a treść k.82 i 87 akt lokalowych wskazuje, że znał ich wcześniejszy adres w H., w dacie korespondencji w 2011 roku już nieaktualny. Zeznania świadka K. (że informowała przedstawiciela powoda, że P. A. mieszka w Niemczech), zajmowanie lokalu przez świadka K. od przynajmniej 2015 do około maja-czerwca 2021 roku (świadek kontaktowała się z powodem w sprawach lokalu i płacenia czynszu oraz stanu mieszkania, sama płaciła czynsz z pieniędzy od P. A., odebrała16.04.2019 r. pismo (...) z 5.04.2019 r. wypowiadające czynsz, kierowane do K. A. na (...)) potwierdzają, że powód wiedział o wyprowadzeniu się pozwanych. Zasady doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania nie pozwalają uznać, że powód tego nie wiedział, skoro kolejni administratorzy zajmujący się lokalem nie widywali tam pozwanych, nie kontaktowali się z nimi w sprawie lokalu, a widzieli tam E. K., która w lokalu mieszkała.

To, że E. K. mieszkała przy (...) do pierwszej połowy 2021 roku, a nie do 2019 roku, jak twierdzili pozwani, wynika z zeznań świadka A. K. – sąsiadki spod numeru 1. Świadek zeznała na rozprawie 19.04.2023 r., że Pani K. wyprowadziła ze dwa lata temu, a mieszkała już w 2015 roku, gdy świadek wprowadziła się pod nr 1. Potwierdza to notatka służbowa sporządzona 17.12.2021 r. przez administratora R. M., który dowiedział się tego od sąsiadki Pani C.(k.127 akt lokalowych i k.284 akt sprawy) Twierdzenia natomiast pozwanych są wewnętrznie sprzeczne. W piśmie procesowym pozwanych z 15.04.2022 r. k.240v wskazali, że mieszkaniem opiekowała się i nadal opiekuje teściowa P. A. E. K.. Twierdzenia pozwanych, że E. K. nie zajmuje się lokalem od 2019 roku, pojawiły się dopiero po twierdzeniach powoda o zamieszkiwaniu E. K. w lokalu do lipca 2021 roku (pismo powoda z 21.04.2022 r. k.282) i po zeznaniach świadka K.. W tym kontekście twierdzenia pozwanych i zeznania świadka K., że od 2019 roku nie przychodziła do mieszkania i nie odbierała listów, są niewiarygodne, skoro nadto odebrała choćby pismo z wypowiedzeniem czynszu w kwietniu 2019 roku, a sąsiadka zeznała w kwietniu 2023 roku, że K. wyprowadziła się w jakieś dwa lata temu. Zasady doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania wskazują, że zeznania świadka K. zostały one złożone po to, aby osłabić twierdzenia powoda o możliwości doręczenia pozwanym korespondencji na adres przy (...) w roku 2020 (świadek to wszak makaa K. A. i teściowa P. A., więc jej zeznania w kontekście innych dowodów są niewiarygodne w tym względzie i nie mają mocy), kiedy doszło do uprzedzenia o wypowiedzeniu i do samego wypowiedzenia. Taki cel miały też twierdzenia pozwanych.

Kwestia prawidłowości doręczenia pozwanym pism z 16.03.2020 i 28.05.2020 r. (uprzedzenie o wypowiedzeniu z wezwaniem do zapłaty zaległości oraz wypowiedzenia) musi być oceniona nie w kontekście miejsca zamieszkania pozwanych, ale w kontekście tego, czy doręczenie tych pism na adres (...) w P. umożliwiało pozwanym zapoznanie się z ich treścią. Art. 61 § 1 k.c. nie wymaga bowiem doręczenia oświadczeń woli pod adresem miejsca zamieszkania. Stanowi on, że oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Zatem doręczenie pism mogło nastąpić pod jakimkolwiek adresem, byle był to adres, który w normalnym biegu spraw umożliwiał pozwanym zapoznanie się z treścią pism. W tym kontekście trzeba stwierdzić, że brak dowodu, aby pozwani informowali powoda, aby pisma dotyczące lokalu przy (...)były im przekazywane do Niemiec na adres ich miejsca zamieszkania. Co więcej, sami stworzyli i akceptowali system odbioru tych pism przy (...) Stworzyli, bo w lokalu mieszkała matka K. A. i teściowa P. A., takoż babcia pozwanych O., N. i W. - E. K.. Mieszkała przynajmniej od 2015 roku, ale zapewne już dużo wcześniej (choćby k.69 pismo kierowane przez E. K. do powoda o zwrot opłat za wodę i kanalizację za 2006 i 2007 r., pismo z 2.08.2007 r. gdzie w nagłówku jest wpisana K. A.) do pierwszej połowy 2021 roku, zatem na pewno mieszkała w 2020 roku. Na ten adres były doręczane dla pozwanych pisma wypowiadające czynsz (vide: pismo kierowane do K. A. i odebrane przez E. K. 16.04.2019 r.). Pozwani nigdy wobec powoda przed tym procesem nie kwestionowali wysokości czynszu. Pieniądze na czynsz dawał teściowej P. A., a ta płaciła. Jak zeznała E. K., P. A. przestał płacić, bo coś nie szło z wykupem, sam P. A. przyznał, że od 2020 roku do 2022 roku nie płacił. Jak zeznała świadek K. i co było zresztą niesporne (wynika też z zeznań P. A. i K. A.), na budynku na dole była jedna skrzynka, do której była wrzucana korespondencja kierowana do obu lokalu – nr 1 i 2. Pani K. mieszkająca pod nr 1. korespondencję dla lokalu nr 2 zostawiała na schodach. Korespondencja ta była odbierana przez E. K.. Świadczy o tym nie tylko odebranie korespondencji z podwyżką czynszu w kwietniu 2019 roku, ale też innej korespondencji np. w sprawie o wykup lokalu, kierowanej przez powoda do pozwanego P. A. na adres przy (...)– pismo (...) z 8.08.2018r. do K. A. na (...)w sprawie wykupu mieszkania k.213 i 418 i 442, na co P. A. i K. A. odpowiedzieli już 10.08.2018. oświadczeniem o zamiarze wykupu, wskazał adres zamieszkania (...)/2 dwa razy (także jako dane do aktu notarialnego) - k.215 i 436 i 445 i oświadczeniem najemcy o zleceniu wyceny nieruchomości k.221, deklaracja segregacji odpadów złożona przez P. A. do powoda z 14.03.2019 r., podał adres przy (...)k.417. Na adres przy (...) były też wysyłane przez ZUS do P. A. w 2019 roku informacje potwierdzające okresy pobierania świadczeń przez dziadka R. A. k.219, 220), co były potrzebne P. A. do dokumentowania faktów istotnych dla uzyskania zniżki w nabyciu lokalu, a które P. A. składał pozwanemu. To, że pozwani P. A. i K. A. na bieżąco mieli informacje o korespondencji dotyczącej lokalu, wynika też z daty zapłaty części zaległości w kwocie 4.900 zł. Nastąpiło to przelewami z 26.05.2020 r., które, jak oświadczył powód, dotarły do powoda 27.05.2020 r., a więc po uprzedzeniu o zamiarze wypowiedzenia i wezwaniu do uiszczenia zaległości, a tuż przed wypowiedzeniem umowy najmu. Jasne jest, że wobec awizowania pierwszego z pism pozwany nie dowiedział się o tym z tego pisma, a należy się domyślać (nie ma potrzeby ustalania tego faktu w sposób pewny), że po znalezieniu przez E. K. awiz dotyczących pisma z 16.03.2020 r. pozwany skontaktował się z pracownikiem powoda telefonicznie (twierdził zresztą, że informację o zadłużeniu w taki sposób uzyskał) i w związku z tym dokonał zapłaty, chcąc uniknąć wypowiedzenia. Przecież pozwany zdecydował się nie płacić, bo z wykupem nie szło (jak zeznała świadek K.), a jak zeznał sam pozwany - bo powód przestał odpowiadać na jego pisma. Nagle jednak zmienił zdanie i to akurat w okresie po piśmie z 16.03.2020 r. Odnośnie tego, że to E. K. odbierała korespondencje od powoda i zajmowała się sprawami bieżącymi lokalu to jak zeznał świadek O., może 6, 7 albo 8 lat temu (zeznawał 11.01.2023 r.) był w lokalu przy (...)w związku z interwencją co do stanu lokalu, była Pani K. A., że wizyty Pani A. były w latach 2013-215 co do nieszczelnego dachu. Później po okazaniu K. A. stwierdził, że to była inna osoba, z którą się kontaktował, ta Pani wyglądała inaczej. W czasie spotkań z Panią była mowa, że członkowie rodziny są na wyjeździe, „ale ja byłem przekonany, że rozmawiam z najemczynią”. Świadek nie mógł rozmawiać z K. A., bo ta od dawna mieszkała w Niemczech. W mieszkaniu przy (...) mieszkała E. K.. Świadek zeznał, że w mieszkaniu normalnie toczyło się życie, wisiało pranie. Podobnie świadek M. był przekonany, że kontaktował się w najemczynią. Jego zeznania nie są do końca jasne, ale można z nich wywnioskować, że miał kontakt właśnie z E. K., a niez K. A..

Wreszcie to, że P. A. akceptował w pełni doręczanie mu pism na adres przy (...) w P. świadczy jego oświadczenie kierowane do (...) z 19.02.2019 r., w którym wskazał adres zamieszkania (...)i adres korespondencyjny (...) (k.434). Nie ma znaczenia to, że po raz kolejny pozwany P. A. nieprawdziwie wskazywał adres swojego miejsca zamieszkania jako (...)w P., przecież od 2003 roku mieszkał w Niemczech w H.. Taki nieprawidłowy adres swojego miejsca zamieszkania wskazywał w wielu dokumentach. Znaczenie ma to, że jako adres dla korespondencji wskazał adres w P. przy (...). Wskazanie tego adresu do korespondencji było jak najbardziej logiczne, skoro korespondencję dla niego w sprawie mieszkania odbierała teściowa E. K., korespondencja ta dochodziła, bo mimo braku osobnych skrzynek pocztowych dla obu lokali i istnienia jednej skrzynki pocztowej dla całego budynku (dla obu lokali), sposób doręczania korespondencji był ustalony i akceptowany przez sąsiadów i pozwanych – korespondencja kierowana do pozwanych była pozostawiana dla nich na schodach. Jasne, że taki sposób może teoretycznie osłabiać możliwość skutecznego doręczenia, a tym samym osłabiać możliwość zapoznania się z korespondencją. Jednak brak jakichkolwiek dowodów, aby system ten nie działał, a są dowody na to, że system działał i korespondencja docierała do pozwanych P. A. i jego żony. W tym stanie rzeczy nie jest uzasadnione przyjmowanie, że miałoby być inaczej z uprzedzeniem o wypowiedzeniu najmu i z samym wypowiedzeniem. To, że ustalony przez P. A. i K. A. system doręczania dokumentów działał i działa, wynika z zeznań pozwanego P. A. na rozprawie 30.11.2022r. k.466: „Wczoraj odebrałem na schodach dwa pisma z (...), leżały na schodach, bo (...) wyrwał skrzynkę pocztową”. To o wyrwaniu skrzynki jest niewiarygodne, bo nie ma sporu, że od wielu lat jest jedna skrzynka i korespondując do obu mieszkań jest wkładana do tej jednej skrzynki i do obu mieszkań dochodzi. Pozwany odebrał te dwa pisma mimo, że jego teściowa już w lokalu nie mieszka. Nie ma więc żadnych dowodów, że ktoś obcy wchodzi do budynku i zabiera korespondencję. E. K. mieszkała w lokalu przy (...)do pierwszej połowy 2021 roku, zatem miała możliwość na bieżąco odbierać pozostawianą tam korespondencję. Dodać trzeba, że ani pozwani, ani E. K. nigdy nie zwracali się do (...) o założenie osobnej skrzynki na listy dla lokalu nr (...), sami też takowej nie założyli. Akceptowali taki sposób doręczania korespondencji, jaki ustalili z sąsiadką spod numeru 1.

Wniosek jest taki, że powód prawidłowo zaadresował i przesłał pozwanym korespondencję na adres pozwanych przy (...) w P. w postaci pism z 16.03.2020 i 28.05.2020 r., a pozwani mieli możliwość zapoznania się z jej treścią. Pozwani ustalili bowiem i akceptowali wyżej wskazany system doręczania im kierowanej do nich korespondencji. Brak odebrania korespondencji po jej awizowaniu obciąża pozwanych i nie neguje wniosku o możliwości jej odbioru i możliwości zapoznania się z ich treścią.

Powód powinien skierować pisma z uprzedzeniem i wezwaniem do zapłaty oraz z oświadczeniem o wypowiedzeniu do P. A. i K. A.. P. A. wstąpił w stosunek najmu po dziadku. K. A. nie mogła zostać najemczynią na podstawie art.680 ^{( 1)} § 1 k.c., gdyż w dacie zawarcia małżeństwa – 17.07.1993 r. (k.178 informacja z PESELSAD) P. A. już był najemcą (dziadek R. zmarł w 1989 r.) Z oświadczenia P. A. z 19.02.2019 r. kierowanego do powoda wynika, że wyraził zgodę na zawarcie umowy najmu przez współmałżonka K. A. lokalu przy (...)(k.422) Brak dowodu na zawarcie takiej umowy z K. A., jednak to, że K. A. była najemczynią lokalu, nie było sporne między stronami. W istocie nie ma to o tyle znaczenia dla rozstrzygnięcia, że do K. A. i tak zostało skierowane uprzedzenie o zamiarze wypowiedzenia najmu i samo wypowiedzenie.

O., N. i W. nie były najemczyniami lokalu, ale jedynie osobami uprawnionymi do jego zajmowania wspólnie z najemcą bądź najemcami. Ich wyprowadzenie się z lokalu, zerwanie całkowicie więzi z lokalem i P., ułożenie sobie życia w Niemczech, posiadanie centrum życiowego w H. i tam miejsc stałego zamieszkania jasno świadczy o braku potrzeby pozwania tych pozwanych w tym procesie.

Ostatnia kwestia dotyczy tego, czy na dzień uprzedzenia o zamiarze wypowiedzenia i wezwania do zapłaty istniała zaległość, o której mowa w art.11 ust.2 pkt 2) ustawy o ochronie praw lokatorów (UOPL) co najmniej za trzy pełne okresy płatności. Zwłoka w zapłacie tych należności powinna dotyczyć należności za co najmniej trzy pełne okresy płatności. Przesłanką wypowiedzenia jest pisemne uprzedzenie lokatora o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenie dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności. Termin ten rozpoczyna swój bieg od dnia, w którym pismo doszło do lokatora w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią. Zapłacenie zatem w tym terminie tylko części zaległości lub jedynie należności bieżących nie powoduje zniweczenia uprawnienia właściciela do wypowiedzenia. Zapłata wszystkich należności po upływie miesięcznego terminu pozostaje bez wpływu na możliwość wypowiedzenia bądź skuteczność wypowiedzenia już dokonanego. (teza 13 do art.11 UOPL Komentarz Chaciński Legalis) Jak wynika z wydruków z Portalu Poczty Polskiej śledzenia przesyłek, drugie awizo pisma z 16.03.2020 r. miało miejsce 27.03.2020 r. Zatem 4.04.2020 r. minęło dwa tygodnie od dwukrotnego awizowania. Od 5.04.2020 r. biegł termin miesięczny na zapłatę zaległości. Część tylko zaległości została zapłacona 26.05.2020 r. Po pierwsze zatem jedynie część, po drugie po upływie terminu miesięcznego. Zatem 28.05.2020 r. powód miał prawo do sformułowania wypowiedzenia i wysłania go do najemcy.

Odnośnie samego zestawienia zaległości to rzeczywiście zestawienie przedstawione przez powoda przy pozwie nie jest jasne. Jednak po udzieleniu dodatkowych wyjaśnień w piśmie z 26.04.2022 r. oraz przedstawieniu zestawienia wpłat (k.283, dodatkowo przestawione zestawienie z zakreślanymi wpłatami oraz z kwotami czynszów k.290-294) i w świetle twierdzeń samych pozwanych zestawienia są jasne, a zaległość niewątpliwie wystąpiła. Z pisma powoda z 16.03.2020 r. dowiadujemy się, że zaległość czynszowa wynosiła na dzień pisma 5.786,53 zł. Jak wyjaśnił powód, czynsz w marcu 2020 r. wynosił 991,09 zł. k.281v. Potwierdza to zestawienie k.292. W kolejnych miesiącach czynsz wynosił 994,58 zł. W poprzedzających natomiast miesiącach wynosił 991,09 zł przynajmniej od lipca 2019 r. Pozwani w odpowiedzi na pozew składali oświadczenia wewnętrznie sprzeczne. Z jednak strony zaprzeczali, aby istniała zaległość czynszowa, ale jednocześnie wyjaśnili, że 26.05.2020r. P. A. zapłacił zaległość za okres od listopada 2019 do maja 2020 r. w kwocie 4.900 zł. Na tę ostatnią okoliczności P. A. przedstawił wydruk z konta, wpłaty po 700 zł tego samego dnia 26.05.2020 r. tytułem czynszu k.246-246v. To, że pozwani nie płacili, potwierdziła świadek K. i zeznał sam pozwany P. A.. Nie ma więc wątpliwości, że na dzień pisma z 16.03.2020 r. i na dzień jego skutecznego doręczenia zaległość najemcy (bądź najemców, jeśli najemca byłaby także K. A.) wynosiła więcej, niż za trzy pełne okresy płatności. Nie ma też wątpliwości, że pozwani nie zapłacili całego długu, jaki mieli na dzień 16.03.2020 r., bo zapłacili 4.900 zł, a nie kwotę 5.786,53 zł. Poza tym nie płacili czynszu za kolejne miesiące (P. A. wprost zeznał, że nie płacił od 2020 do 2022 roku), a więc czynszu za kwiecień i maj. W dacie wypowiedzenia (zarówno w dacie pisma o wypowiedzeniu jak i jego doręczenia w sposób, który umożliwiał zapoznanie się z jego treścią – po 14 dniach od awizowania, a więc 22.06.2020 r. P. A. i K. A. byli dłużnikami powoda z tytułu czynszu za prawie trzy okresy płatności, a włączywszy czynsz za czerwiec 2020 roku, za prawie cztery okresy płatności. Podkreślić trzeba, że to pozwanych obciążał obowiązek udowodnienia zapłaty czynszu. Pozwani oprócz przedstawienia wpłaty na kwotę 4.900 zł nie przedstawili żadnego innego dowodu, a z zeznań P. A. wynika, że więcej nie zapłacił.

Sąd Rejonowy stwierdził, że nie jest jasne, czy pozwani mieli zaległość, gdyż wypowiedzenie czynszu zostało przesłane jedynie K. A.. Rzeczywiście w aktach lokalowych jest pismo 5.04.2019 roku kierowane przez powoda do K. A. odebrane przez E. K. o wypowiedzeniu czynszu od 1.08.2019 r. Tyle tylko, że pozwani nie kwestionowali wypowiedzenia czynszu, ale składali ogólne twierdzenia o nieczytelności zestawienia przedstawionego przez powoda, nie kwestionując jednocześnie zaległości. Powstaje więc pytanie, ile według nich mieli płacić? Nie przedstawiają nawet twierdzeń o wysokości czynszu przed podwyżką, a przecież pozwany decydują się na zapłatę kwoty 4.900 zł musiał kalkulować wysokość zaległości, a więc wielkość czynszu. Świadek K. zeznała, że przychodziły informacje o wysokości czynszu, były na schodach, w skrzynce. Pozwany P. A. zeznał, że o wysokości zaległości dowiedział się telefonicznie, bo był cały czas w kontakcie mejlowym i telefonicznym z pracownikiem powoda. P. A. po uzyskaniu informacji o zaległości (o której istnieniu de facto musiał wiedzieć bez tej informacji, przecież stwierdził, że świadomie przestał płacić, a skoro wcześniej płacił, a następnie przestał płacić, to trudno przyjąć, że nie wiedział o zaległości) nie kwestionował zaległości, w tym aktualnej wartości czynszu. Jak ustalił Sąd Okręgowy, E. K. mieszkała w lokalu przy (...) do pierwszej połowy 2021 roku, a w kwietniu 2019 r. odebrała pismo powoda kierowane do K. A. o wypowiedzeniu czynszu (P. A. zeznał, że teściowa miała pełnomocnictwo do korespondencji, niektóre listy odbierała k.359). Skoro E. K. odbierała korespondencję dla pozwanych i przekazywała ją, a P. A. zadłużenia nie kwestionował, to można wyciągnąć wniosek na podstawie art.231 k.p.c., że pismo o wypowiedzeniu stawki czynszu E. K. także przekazała pozwanym P. A. i K. A.. Skoro P. A. przystąpił do zapłaty zaległości, o której rozmawiał z pracownikiem powoda (a więc tej uwzględniającej wypowiedzenie czynszu, bo trudno przyjąć, aby pracownik powoda informował pozwanego o innej zaległości, niż widniejąca w piśmie z 16.03.2020 r.), to oznacza, że o wypowiedzeniu wiedział i go nie negował.

Powód w apelacji przeprowadził symulację zaległości czynszowych pozwanych przy przyjęciu nieskuteczności wypowiedzenia i wskazał, że na datę pisma z 16.03.2020 r. wynosiłaby ona 3.946,59 zł, a więc w wysokości przekraczającej trzy pełne okresy płatności, a po wpłacie kwoty 4.900 zł i mając na uwadze wymagalność na ten dzień czynszów za kwiecień i maj 2020 roku, i tak pozostałaby zaległość 1.211,79 zł. Pozwani nie ustosunkowali się do tych twierdzeń. Tak czy inaczej więc, zważywszy, że pozwani nie płacili za kolejne miesiące (nie płacili od 2020 roku), istniały podstawy do uprzedzenia na piśmie o zamiarze wypowiedzenia oraz do wypowiedzenia umowy, skoro pozwani zaległości w całości nie zapłacili.

Mając na uwadze treść art.11 ust.2 pkt 2) UOPL oraz to, że wypowiedzenie doszło do P. A. (i do K. A.) w czerwcu 2020 r. (awizo 9.06.2020 r., przesyłki zwrócone do nadawcy 24.06.2020 r., brak wykazania drugiego awizo, bo nie wynika ono z kopii kopert k.39 i 41, nie ma znaczenia, bo nie jest doręczenia pisma przez sąd), termin miesięczny wypowiedzenia upłynął z dniem 31.07.2020 r. Utrata tytułu prawnego do lokalu skutkuje zasadnością roszczenia z art.222 § 1 k.c. Pozwani nie mają bowiem skutecznego wobec powoda tytułu prawnego do władania lokalem. Dotyczy to jednakże tylko P. A. i K. A.. Posiadają oni klucze do lokalu, pozostawili w nim swoje rzeczy oraz rzeczy córek. Rzeczy córek są własnością rodziców, bo córki wyprowadziły się z nimi, gdy były dziećmi, zatem wszelkie rzeczy oddane im do korzystania stanowiły własność rodziców. O., N. i W. nie władają lokalem, nie mają w nim swoich rzeczy, zatem wobec nich nie została spełniona dyspozycja z art.222 § 1 k.c.

Nie ma podstaw do orzeczenia, że pozwanym P. A. i K. A. przysługuje prawo najmu socjalnego lokalu. Nie ma zastosowania art.14 ust.4 UOPL z uwagi na art.14 ust.7 tej ustawy. Zgodnie natomiast z art.14 ust.3 UOPL sąd, badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, orzeka o uprawnieniu osób, o których mowa w ust. 1, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz ich szczególną sytuację materialną i rodzinną. Pozwani korzystają z lokalu w sposób jedynie pośredni, mają tam swoje rzeczy, nadto użyczali lokalu przez wiele lat E. K.. P. A. od 2003 roku, a K. A. od 2006 roku nie mieszkają w lokalu, a centrum życiowe obrali w H. w Niemczech. Tam mieszkają w najmowanym lokalu. Tam wychowali dzieci, które się usamodzielniły i mieszkają osobno. Pozwani od czasu zamieszkania w Niemczech nie zaspokajają swoich potrzeb mieszkaniowych w Polsce. P. A. ma zakład elektryczny i zarabia 4 do 5 tys. EURO. K. A. choruje, uzyskuje rentę i jest na utrzymaniu męża. Realna i rzeczywista chęć powrotu do Polski nie została niczym wykazana, tym bardziej potrzeba korzystania w Polsce z lokalu socjalnego.

Mając powyższe na uwadze apelacja okazała się częściowo uzasadniona, a wyrok Sądu rejonowego podlegał zmianie na podstawie art.386 § 1 k.p.c. W pozostałej części apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art.385 k.p.c.

Koszty procesu w I Sąd Okręgowy rozliczył na podstawie art.98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c., a za II instancję na podstawie art.98 § 1, 1 ¹ i 3 w zw. z art.391 § 1 k.p.c.

W sprawie z powództwa właściciela o nakazanie opróżnienia lokalu mieszkalnego pomiędzy byłym najemcą oraz osobami, których uprawnienie do zamieszkania w tym lokalu miało charakter pochodny od najemcy, oznaczonymi przez powoda zgodnie z art. 15 OchrLokU jako pozwani, zachodzi współuczestnictwo konieczne po stronie pozwanej (zob. uchw. SN z 8.12.2017 r., III CZP 79/17, Legalis). Współuczestnictwo konieczne jest zarazem współuczestnictwem materialnym. (teza 2 do art.72 Szanciło Komentarz Legalis, teza D.32 do art.72 Rylski Komentarz Legalis) Zgodnie z zasadami orzekania w przedmiocie kosztów procesu, wygrywający współuczestnicy sporu przy współuczestnictwie materialnym, jeśli są zastąpieni przez tego samego adwokata (radcę prawnego), otrzymują zwrot kosztów wynagrodzenia jednego adwokata (radcy prawnego) (por. post. SN z 11.5.1966 r., I CZ 36/66, Legalis, także teza 8 do art.72 KPC Komentarz Zieliński Legalis) To prowadzi do wniosku, że pozwanym N. A., W. A. i O. A. należy się wynagrodzenie jednego adwokata, podobnie powodowi od pozwanych P. A. i K. A.. Ci pozwani mają obowiązek zwrócić powodowi opłatę od pozwu 200 zł oraz 240 zł wynagrodzenia pełnomocnika. Co do pozwanych O. A., W. A. i N. A. powództwo okazało się bezzasadne, zatem powódka powinna zwrócić pozwanym koszty procesu. Wynagrodzenie pełnomocnika pozwanych wynosi 240 zł. Ostatecznie więc powodowi należy się od P. A. i K. A. 200 zł zwrotu opłaty od pozwu. Za II instancję sytuacja jest taka sama, z tym, że wynagrodzenie pełnomocników wynosi 120 zł (§ 7 pkt 1 i § 10 ust.1 pkt 1 rozporządzeń w sprawie opłat za czynności adwokackie i w sprawie opłat za czynności radców prawnych). Konsekwentnie pozwani P. A. i K. A. zwracają powodowi opłatę od apelacji 200 zł.

Marcin Miczke