Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

30 maja 2025 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodnicząca: sędzia Karolina Obrębska

po rozpoznaniu 30 maja 2025 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Wojewódzkiego Urzędu Pracy w P.

przeciwko (...) spółce jawnej w P.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w Poznaniu

z 22 października 2024 r.

sygn. akt I C 275/24

1. oddala apelację,

2. zasądza od powoda na rzecz pozwanej 450 zł z tytułu zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia zasądzającego te koszty do dnia zapłaty.

Karolina Obrębska

UZASADNIENIE

Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w P. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki jawnej 2.322,79 zł z odsetkami w wysokości jak dla zaległości podatkowych liczonymi od kwoty 822,67 zł od dnia 7 lipca 2020 r. do dnia zapłaty, od kwoty 750,06 zł od dnia 5 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 750,06 zł z od dnia 31 sierpnia 2020r. do dnia zapłaty. Ponadto w przypadku złożenia przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty powód wniósł o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że powód dochodzi roszczeń wynikających z dwóch umów zawartych z pozwanym. Świadczenia na rzecz pozwanego zostały wypłacone na podstawie art. 15g ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID – 19, innych chorób zakaźnych oraz wywoływanych nimi sytuacji kryzysowych. Zgodnie z brzmieniem art. 15g ust. 16 i 18 ustawy beneficjent może otrzymać pomoc na łączny okres 3 miesięcy, a nadto gdy nie otrzymał dofinansowania do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłat na rzecz ochrony miejsc pracy. Z brzmienia art. 15g ust 18 ustawy jednoznacznie wynika, że tytułem wypłat jest ochrona miejsc pracy- wynagrodzenia pracowników oraz należnych składek. Powód wskazał, że pozwany w dniu 29 czerwca 2020r. złożył wniosek, w którym wniósł o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych obniżonym wymiarem czasu pracy w następstwie wystąpienia COVID – 19. W tym wniosku pozwany wnioskował o przyznanie kwoty w łącznej wysokości 2.497,26 zł, a wniosek został uwzględniony i kwota została wypłacona w jednej transzy 7 lipca 2020r. Wśród oświadczeń złożonych przez pozwanego pojawiło się oświadczenie, że nie ubiegał się on i nie będzie się on ubiegał o pomoc w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłat na rzecz ochrony miejsc pracy, a także nie zamierza skorzystać ze zwolnień w opłacaniu składek ZUS. Po zakończeniu okresu, na który udzielono dofinansowania, w toku weryfikacji złożonych dokumentów oraz weryfikacji wykorzystania środków powód ustalił, że pozwany został zwolniony z opłacania składek ZUS za trzy miesiące, a zwolnienie to nastąpiło na podstawie decyzji Prezesa ZUS z 30 maja 2020r. oraz 20 czerwca 2020r. W związku z tym pozwany został wezwany do zwrotu świadczenia w części odpowiadającej kwocie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Pozwany 27 lipca 2020r. złożył kolejny wniosek, w którym wniósł o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych obniżonym wymiarem czasu pracy w następstwie wystąpienia COVID – 19. W tym wniosku pozwany wniósł o przyznanie kwoty w łącznej wysokości 4.559,72 zł. Wniosek został rozpatrzony pozytywnie, a wnioskowana kwota została wypłacona w dwóch transzach 5 sierpnia 2020r. oraz 31 sierpnia 2020r. Wśród oświadczeń złożonych przez pozwanego pojawiło się oświadczenie, że nie ubiegał się on i nie będzie się on ubiegał o pomoc w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłat na rzecz ochrony miejsc pracy, a także nie zamierza skorzystać ze zwolnień w opłacaniu składek ZUS. Po zakończeniu okresu, na który udzielono dofinansowania, w toku weryfikacji złożonych dokumentów oraz weryfikacji wykorzystania środków powód ustalił, że pozwany został zwolniony z opłacania składek ZUS za trzy miesiące, a zwolnienie to nastąpiło na podstawie decyzji Prezesa ZUS z 30 maja 2020r. oraz 20 czerwca 2020r. W związku z tym pozwany został wezwany do zwrotu świadczenia w części odpowiadającej kwocie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

W dniu 12 stycznia 2024r. referendarz sądowy w sprawie o sygn. akt I Nc 2829/23 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którego treść odpowiadała żądaniu pozwu.

W dniu 26 lutego 2024r. do Sądu wpłynął sprzeciw od nakazu zapłaty pozwanego złożony przez pełnomocnika, w którym zaskarżono go w całości. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania w ich trzykrotnej wysokości według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 34,00 zł.

W uzasadnieniu pozwany przyznał, że 29 czerwca 2020r. wystąpił z wnioskiem do powoda o przyznanie świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników objętych obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID – 19. Pozwany wnioskował o przyznanie kwoty w łącznej wysokości 2.497,26 zł na dofinansowanie wynagrodzenia i skałek ZUS dla 1 pracownika za 1 miesiąc – czerwiec 2020. Pozwany otrzymał świadczenie na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzenia 1 pracownika objętego przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID – 19 – obejmujących w zakresie wskazanego wniosku (...)- (...) – składki ZUS i wynagrodzenia – z okres czerwiec 2020 roku dla 1 pracownika. Po rozpatrzeniu wniosku powód wypłacił wnioskowana kwotę w jednej transzy w dniu 7 lipca 2020r., a pozwany spożytkował dofinansowanie zgodnie z umową.

Pozwany potwierdził również to, że 27 lipca 2020r. wystąpił z kolejnym wnioskiem do powoda o przyznanie świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników objętych obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID – 19. Pozwany wnioskował o przyznanie kwoty w łącznej wysokości 4.559,72 zł na dofinansowanie wynagrodzenia i skałek ZUS dla 1 pracownika za 2 miesiące – lipiec 2020 i sierpień 2020r.. Pozwany otrzymał świadczenie na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzenia 1 pracownika objętego przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID – 19 – obejmujących w zakresie wskazanego wniosku (...)- (...) – składki ZUS i wynagrodzenia – z okres lipiec i sierpień 2020r. dla 1 pracownika. Po rozpatrzeniu wniosku powód wypłacił wnioskowaną kwotę w dwóch transzach w dniu 5 sierpnia 2020r. i 31 sierpnia 2020r., a pozwany spożytkował dofinansowanie zgodnie z umową.

Pozwany podkreślił, że dokonał prawidłowego rozliczenia dofinansowania i nie naruszył zapisów umów łączących strony w jakimkolwiek zakresie. W dniu 30 września 2020r. pozwany dokonał rozliczenia otrzymanych dofinansowań, skierował do powoda pisma przewodnie z wymaganymi przez powoda formularzami oraz załącznikami i tabelami. Komplety rozliczeń pozwany kierował do powoda drogą elektroniczną za pośrednictwem dedykowanemu do tych celów serwisu elektronicznych usług publicznych (...). Pozwany wskazuje, że uzyskane kwoty dofinansowania zostały spożytkowane przez niego zgodnie z określonymi we wnioskach celami oraz zawartymi między pozwanym a powodem umowami tj. na wynagrodzenia jednego pracownika przez okres 2 miesięcy oraz na należne od tegoż wynagrodzenia składki na ubezpieczenia społeczne, na wynagrodzenie jednego pracownika przez okres 1 miesiąca oraz na należne od tegoż wynagrodzenia składki na ubezpieczenia społeczne.

Pozwany zaprzeczył, by w związku ze zwolnieniem go z 50% składek ZUS za marzec, kwiecień i maj 2020r. oraz otrzymaniem z FGŚP środków na dofinansowanie wynagrodzenia 1 pracownika obejmującego składki ZUS i wynagrodzenia za czerwiec 2020r. otrzymane środki z WUP na pokrycie składki ZUS za czerwiec 2020r. nie zostały przeznaczone na ten cel, a zatem nie zostały wykorzystane zgodnie z zapisami umowy. Ponadto pozwany wskazał, że spółka nie była zwolniona z opłacenia składek ZUS za okres czerwiec 2020r. Pozwany zaprzeczył również jakoby w związku ze zwolnieniem go z 50% składek ZUS za okres marzec, kwiecień i maj 2020r. oraz otrzymaniem z FGŚP środków na dofinansowanie wynagrodzenia 1 pracownika obejmującego składki ZUS i wynagrodzenia za okres lipiec i sierpień 2020r. otrzymane środki z WUP na pokrycie składki ZUS za okres lipiec i sierpień 2020r. nie zostały przeznaczone na ten cel, a zatem nie zostały wykorzystane zgodnie z zapisami umowy, otrzymane dofinansowanie w kwocie 665,84 zł pokrycie składek na ubezpieczeni społeczne pracownika za lipiec i sierpień 2020r. należnych od pracodawcy od kwoty dofinansowania do wynagrodzenia zostało przekazane do ZUS. Ponadto pozwany wskazał, że spółka nie była zwolniona z opłacenia składek ZUS za lipiec i sierpień 2020r., a fakt, że pracodawca korzystał ze zwolnienia z obowiązku opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne w stosunku do pracowników, co do których uzyskał pomoc na podstawie art. 15 ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID – 19, innych chorób zakaźnych oraz wywoływanych nimi sytuacji kryzysowych, nie oznacza, że ta ostatnia pomoc jest nienależna, jeżeli obydwie formy wsparcia nie dotyczyły tych samych miesięcy.

Wyrokiem z 22 października 2024r. Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w Poznaniu:

1.  oddalił powództwo;

2.  kosztami procesu obciążył powoda w całości i z tego tytułu zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 917 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Apelację od tego wyroku złożył powód, zaskarżając go w całości.

Powód wniósł o:

1. uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,

ewentualnie o:

2. zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda 2322,79 zł z odsetkami jak dla zaległości podatkowych od kwot:

a) 822,67 zł od 7 lipca 2020 r. do dnia zapłaty;

b) 750,06 zł od 5 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty;

c) 750,06 zł od 31 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty;

- kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych,

3. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie przepisów postępowania, tj.:

1. art. 233 § 1 k.p.c. przez ustalenie, że pozwany wykorzystał środki, tj. uiścił składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne za okres czerwiec - sierpień 2020r. należne od pracowników objętych wnioskiem, podczas gdy z dokumentów zgromadzonych w aktach nie wynika, by pozwany dokonał przelewu tytułem składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne za pracowników objętych wnioskiem, co miało wpływ na rozstrzygnięcie, gdyż skutkowało uznaniem, że pomoc wypłacona ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych została wykorzystana zgodnie z przeznaczeniem i pozwany nie powinien zwracać środków dochodzonych pozwem;

2. art. 232 k.p.c. przez uznanie, że pozwany wykazał, że uiścił składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne za czerwiec - sierpień 2020r., podczas gdy z dokumentów zgromadzonych w aktach nie wynika, by uiszczono składki za pracowników objętych wnioskiem, co miało wpływ na rozstrzygnięcie, gdyż skutkowało uznaniem, że pomoc wypłacona ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych została wykorzystana zgodnie z przeznaczeniem i pozwany nie powinien zwracać środków dochodzonych pozwem.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1. błędną wykładnię art. 15g ust. 16 i ust. 18 ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: ustawa) i przyjęcie, że podstawa do zwrotu świadczeń wypłaconych ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zachodzi wtedy, gdy istnieje tożsamość podmiotowa i przedmiotowa z inną pomocą, podczas gdy zwrot użyty w przepisie wskazuje, że wymagana jest jedynie tożsamość podmiotowa („tych samych pracowników") a w pozostałym zakresie wystarczające jest podobieństwo („takich samych tytułów")

2. art. 65 §§ 1 i 2 k.c. w zw. z § 5 ust. 2 umowy poprzez ich niewłaściwą wykładnię i uznanie, że pobranie i wykorzystanie środków na uiszczenie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne przez podmiot, który uzyskał zwolnienie z opłacania składek nie jest wykorzystaniem środków niezgodnie z warunkami określonymi w umowie lub we wniosku, podczas gdy jednym z warunków otrzymania dofinansowania w części dotyczącej składek było złożenie stosownego oświadczenia we wniosku, a podmiot, który złożyłby oświadczenie, iż uzyskał zwolnienie lub zamierza je uzyskać, nie otrzymałby dofinansowania, zatem w okresie od pobrania świadczeń do czasu ich zwrotu środki są wykorzystywane niezgodnie z przeznaczeniem,

3. art. 410 § 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji niezakwalifikowanie świadczeń pobranych na dofinansowanie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, w sytuacji gdy pozwany uzyskał zwolnienie z opłacania składek, jako świadczeń nienależnych.

Pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od powoda na swą rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił dowody i na tej podstawie ustalił stan faktyczny, który Sąd Okręgowy - na podstawie art. 382 k.p.c. - przyjął za podstawę swego rozstrzygnięcia. Sąd odwoławczy uznał także za prawidłową ocenę prawną faktów przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Nie doszło do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 232 k.p.c. W sprawie nie było sporne pomiędzy stronami, że pozwana spółka od marca do maja 2020 r. korzystała z 50% zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek ZUS za pracowników, a w czerwcu, lipcu i sierpniu 2020 r. otrzymała świadczenia z FGŚP z tytułu obniżonego wymiaru czasu pracy z przeznaczeniem na dofinansowanie wynagrodzenia dwóch pracowników i pokrycie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy od kwoty dofinansowania do wynagrodzenia.

W okolicznościach niniejszej sprawy pozwana w toku procesu przed Sądem Rejonowym domagała się oddalenia powództwa, kwestionując roszczenie co do zasady i zaprzeczając, by wykorzystała środki otrzymane od powoda niezgodnie z zasadami określonymi w umowach, w szczególności, że nie uiściła składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne za czerwiec, lipiec i sierpień 2020 r.

Argumentacja apelacji sprowadza się do stanowiska, że pozwana nie wykazała faktu uiszczenia składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne za czerwiec-sierpień 2020 r., choć Sąd Rejonowy okoliczność tę uznał za wykazaną.

Odnosząc się do stanowiska apelującej należy zauważyć, że zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie mógł zostać uznany za skuteczny z uwagi na jego blankietowy charakter, gdyż nie zanegowano oceny konkretnych dowodów, nie wskazano też wadliwości w ich ocenie. W apelacji nie zakwestionowano, w szczególności, dowodu z zeznań świadka P. R. (k. 221-221v.), z których wynika, że była pracownikiem pozwanej spółki w czasie pandemii w 2020 r., a w ramach swych obowiązków miała dostęp do konta ZUS-u, stąd wie, że składki za czerwiec, lipiec i sierpień 2020 r. zostały przez pozwaną zapłacone. Z relacji świadka wynika nadto, że ani ZUS ani powód nie zwracał się o wyjaśnienie, czy składki zostały uiszczone. Analogiczną relację przedstawił P. J. - prezes zarządu pozwanej spółki (k. 221v.), którego zeznań powód także nie objął zarzutami apelacji.

W związku z tym należy mieć na uwadze, że zakwestionowanie okoliczności faktycznych przez stronę procesową wywołuje ten skutek, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty stają się sporne i muszą być udowodnione, zaś w razie ich niewykazania sąd ma obowiązek ocenić je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1975 r., III CRN 26/75, LEX nr 7692). W tym przypadku powód winien zatem wykazać wskazaną okoliczność, lecz nie przedstawił ani dowodów ani argumentów za trafnością swego stanowiska. Sąd Najwyższy w uchwale z 31 stycznia 2008 r. (III CZP 49/07) przyjął, że sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego. W tej sytuacji sąd nie mógł z urzędu dokonać oceny wiarygodności wskazanych wyżej zeznań, skoro powód ich nie zakwestionował.

Z tych względów Sąd Okręgowy nie miał podstaw do uznania, że doszło do skutecznego zanegowania ustaleń Sądu Rejonowego.

Jednak – co wynika z twierdzeń pozwu i pisma pełnomocnika powoda z 28.03.2024r. (k. 122-125) – w sprawie spór dotyczył w istocie oceny prawnej, tj. kwestii, czy zgodnie z obowiązującymi przepisami konieczne jest dokonanie zwrotu przez pozwaną środków, które uzyskała z FGŚP na pokrycie składek na ubezpieczenie społeczne pracowników należnych od pracodawcy od kwoty dofinansowania do wynagrodzeń, w momencie uzyskania przez nią zwolnienia z obowiązku opłacenia nieopłaconych należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, na podstawie art. 31zo ww. ustawy.

W okolicznościach sprawy nie ma racji apelujący wskazując na obrazę prawa materialnego, w szczególności przez błędną wykładnię art. 15g ust. 16 i ust. 18 ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: ustawa).

Wbrew twierdzeniom powoda nie ma podstaw do przyjęcia, że zachodziła podstawa do zwrotu świadczeń wypłaconych ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na pokrycie składek ZUS za pracowników pozwanej na podstawie art. 15g ust. 2 za czerwiec 2020 r., skoro pozwana w związku z zatrudnieniem tych samych pracowników uzyskała zwolnienie z płatności składek ZUS za marzec, kwiecień i maj 2020 r. na podstawie art. 31 zo ust. 1 ww. ustawy.

Zgodnie z powołanym przepisem na wniosek płatnika składek zwalnia się z obowiązku opłacania nieopłaconych należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, należne za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r., wykazanych w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za ten okres, jeżeli był zgłoszony jako płatnik składek:

1) przed dniem 1 lutego 2020 r. i na dzień 29 lutego 2020 r.,

2) w okresie od dnia 1 lutego 2020 r. do dnia 29 lutego 2020 r. i na dzień 31 marca 2020 r.,

3) w okresie od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 marca 2020 r. i na dzień 30 kwietnia 2020 r.

- zgłosił do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 ubezpieczonych.

Z art. 15g ust. 18 ustawy nie sposób wyprowadzić normy zakazującej łączenia omówionej wyżej określonej pomocy w postaci zwolnienia ze składek ZUS za pracowników na podstawie art. 31 zo ust. 1 ustawy z pomocą w postaci dofinansowania na pokrycie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne na podstawie art. 15g ust. 2 ustawy, a zwłaszcza normy ograniczającej łączny czas obu form tej pomocy do trzech miesięcy. W świetle omawianych przepisów – była dopuszczalna dalsza pomoc w postaci środków (dofinasowania) na opłacenie składek ZUS za inne ( kolejne ) trzy miesiące. Pomoc ta jest udzielana na podstawie różnych przepisów, więc tytuł wypłaty nie jest tożsamy.

Przedstawioną wykładnię przepisów potwierdza zmiana legislacyjna dokonana ustawą z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, w następstwie której w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 1842, z późn. zm.), dodano w art. 15g – ustęp 18a o brzmieniu:

„przepisu ust. 18 nie stosuje się do zwolnienia z obowiązku opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne pracowników, chyba że zwolnienie dotyczy tych samych miesięcy, na które podmioty, o których mowa w ust. 1 i 1a, zwróciły się z wnioskiem o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, o wypłatę ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19”.

Co prawda zmiana ta weszła w życie dopiero z dniem 1 lipca 2021 r., lecz rozwiewa wszelkie wątpliwości interpretacyjne co do intencji ustawodawcy w zakresie dopuszczalności łączenia form pomocy w postaci dofinansowania składek na ubezpieczenie społeczne i ulg w ich opłacaniu. Zamiarem ustawodawcy, w ocenie sądu odwoławczego, była zatem - od początku obowiązywania ustawy – możliwość łączenia obu omawianych form pomocy.

Stanowisko zaprezentowane w apelacji, zgodnie z którym pojęcie "takich samych tytułów wypłat" przed omówioną wyżej zmianą należało - na gruncie ustawy - rozumieć nie tylko jako dofinasowanie do składki na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzenia, ale także ulgę w jej zapłacie - nie znajduje oparcia w przepisach ustawy jak i w powołanych przez apelującego przykładach z orzecznictwa sądów administracyjnych, które zajmowały się dopuszczalnością kumulacji innych form pomocy niż omawianych w sprawie niniejszej. W szczególności w wyroku z 13 lipca 2021 r., sygn. akt I SA/Kr 384/21, WSA w Krakowie opowiedział się za zakazem łączenia wypłat z art. 15g z wypłatą na podstawie art. 15gg ustawy COVID-19. Wskazano, że jeśli podmiot uprawniony otrzymał w ramach działań osłonowych państwa w trakcie epidemii SARS-CoV-2 dofinansowanie przeznaczone na wynagrodzenia i składki ubezpieczenia społecznego określonych pracowników (np. w ramach świadczenia z art. 15g ustawy COVID-19), to nie może uzyskać on na ten sam cel ponownie środków z FGŚP (również w ramach świadczenia określonego w art. 15gg ustawy COVID-19). Nie jest również istotne to, że pierwsze dofinansowanie na podstawie art. 15g ustawy COVID- 19 dotyczyło innego okresu 3 miesięcy niż okres wskazany w kolejnym wniosku. To stanowisko oparto wprost na treści art. 15gg ust. 6 ustawy COVID-19 stanowiącego, że dofinansowanie wynagrodzenia i składek na ubezpieczenia społeczne udzielane jest maksymalnie na okres 3 miesięcy i nie może być przyznane, gdy podmiot starający się o takie świadczenie uzyskał ze środków publicznych (FGŚP) dofinansowanie do wynagrodzenia/składki na ubezpieczenie społeczne tych pracowników. Wyrażono także pogląd, że przyznanie świadczenia, o którym mowa w art. 15gg ustawy COVID-19, nie może być kumulowane z innymi świadczeniami publicznymi (FGŚP) na ten sam cel. Możliwe byłoby jego udzielenie (obok innego świadczenia) jedynie jako uzupełnienie do pełnych 3 miesięcy, gdyby dofinansowanie wynagrodzenia pracowników i składek na ubezpieczenie społeczne, przyznane w ramach innych świadczeń określonych w ustawie C0VID-19, nie obejmowało 3 miesięcy. Tożsamy pogląd wyrażono w wyroku WSA w Poznaniu III SA/Po 1096/21. Z kolei WSA w Szczecinie (wyrok z 21 października 2021 r., sygn. akt I SA/Sz 513/21) uznał za niedopuszczalne łączenie pomocy z art. 15gg i z art. 15zzb ustawy COVID za tych samych pracowników za okres dłuższy niż łącznie 3 miesiące. NSA w wyroku z dnia 27 kwietnia 2022 r., I GSK 251/22, dopuścił natomiast uzyskanie przez przedsiębiorcę dofinansowania wynagrodzeń i składek ZUS pracowników na podstawie art. 15g tej ustawy, w sytuacji otrzymania już przez tego przedsiębiorcę dofinansowania wynagrodzeń i składek ZUS tych samych pracowników na podstawie art. 15zzb ustawy o COVID-19, jeżeli dofinansowanie to dotyczyło innego okresu.

Niezależnie od oceny trafności tych poglądów należy podkreślić, że dotyczą one wyłącznie wypłat dofinasowania na pokrycie wynagrodzenia i składek ZUS za pracowników, więc nie odnoszą się do zagadnienia łączenia ulgi w zapłacie składek, o której mowa w art. 31 zo ust. 1 ustawy z pozostałymi formami pomocy w postaci dofinasowania składek.

Z powołanego wyżej orzecznictwa wynika, że problematyka łączenia różnych form pomocy przedsiębiorcom nie jest traktowana w ustawie jednolicie, nie wprowadzono też uniwersalnej normy ograniczającej stosowanie różnych form pomocy do jednolitego, nieprzekraczalnego okresu trzech miesięcy.

W świetle powołanych argumentów trafne jest stanowisko Sądu pierwszej instancji wyrażone w uzasadnieniu wyroku. O braku tożsamości tytułów wypłat świadczy to, że wcześniej pozwany uzyskał pomoc w postaci „zwolnienia", nie zaś wypłaty. Art. 31 zo ustawy odnosi się do pomocy przedsiębiorcom w trudnej sytuacji, bez dodatkowych ograniczeń. Z tej przyczyny nie można mówić o kumulacji pomocy, bowiem obie formy pomocy przysługiwały w różnych okolicznościach. Dokonywanie wykładni art. 15g nie może obyć się bez dokładnej analizy treści całego przepisu. Wykładnia obu przepisów, w świetle zasad języka polskiego, ograniczona do wybranych przez powoda treści, nie może być uznana za właściwą.

Przyjęcie trafności powyższych konkluzji wyklucza jednocześnie możliwość uwzględnienia podniesionego przez skarżącego zarzutu naruszenia art. 65 § 1 i 2 k.c. w zw. z § 5 ust. 2 umowy. W § 5 umowy uregulowano kwestie dotyczące zwrotu środków wypłaconych na rzecz beneficjenta (odpowiednio w przypadku ich niewykorzystania - § 5 ust. 1 umowy oraz wykorzystania - § 5 ust. 2 umowy). I tak, stosownie do § 5 umowy - niewykorzystana przez beneficjenta część środków, o których mowa w § 1 ust. 1, podlega zwrotowi na rachunek bankowy Wojewódzkiego Urzędu Pracy w terminie do 30. dni po upływie okresu pobierania przez pracownika świadczeń (ust. 1). W razie wykorzystania przez beneficjenta środków niezgodnie z warunkami określonymi w umowie lub we wniosku beneficjent jest zobowiązany do zwrotu w terminie do 30. dni po upływie okresu pobierania przez pracownika świadczeń środków w części wykorzystanej niezgodnie z warunkami, wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków wykorzystanych niezgodnie z warunkami określonymi w umowie lub we wniosku (ust. 2).

W realiach przedmiotowej sprawy – w oparciu o zaprezentowane wyżej stanowisko – nie sposób uznać, że pobranie i wykorzystanie środków na uiszczenie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne przez podmiot, który uzyskał zwolnienie z opłacania składek jest wykorzystywaniem środków niezgodnie z warunkami określonymi w umowie lub we wniosku, albowiem pozwana (pomimo przyznania jej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek za miesiące marzec-maj 2020 roku) – była uprawniona do uzyskania wsparcia ze środków FGŚP za miesiące czerwiec-sierpień 2020 roku. Jednocześnie pozwana zaprzeczyła, że otrzymanych środków nie wydatkowała na cel określony w umowie i przedstawiła dowody, których wiarygodności nie zakwestionowano w apelacji.

Pozwana skorzystała z dwóch różnych form wsparcia (tj. z FGŚP oraz z przyznanego przez ZUS zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek), ale wskazane formy pomocy nie dotyczyły tych samych okresów. Nie doszło więc także do naruszenia art. 410 § 2 k.c. przez jego niezastosowanie.

Mając powyższe argumenty na uwadze apelacja jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zasądzając od powoda na rzecz pozwanej 450 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, co znajduje oparcie w § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

/-/ Karolina Obrębska